Beginning
Ayaw Pagpataka ug Saad ngadto sa Dios
5 Pagbantay sa imong ginahimo kon moadto ka sa templo sa Dios. Mas maayo pa nga mopaduol ka didto nga andam nga motuman sa Dios[a] kaysa maghalad ka sama sa paghalad sa mga buang-buang nga wala makahibalo nga sayop ang ilang ginahimo. 2 Ayaw pagpataka ug sulti. Hunahunaa una pag-ayo sa dili ka pa mosaad sa Dios. Hinumdomi nga ang Dios anaa sa langit ug ikaw ania lang sa yuta, busa ayaw pagpatuyang ug sulti. 3 Kon daghan ka ug gihunahuna, lagmit magdamgo ka, ug kon magpataka ka ug sulti, lagmit masayop ka. 4 Kon mosaad ka sa Dios, tumana kini dayon. Tumana gayod ang imong gisaad kaniya kay dili siya gustog mga buang-buang. 5 Mas maayo pa nga dili ka na lang mosaad kaysa mosaad ka, unya dili nimo tumanon. 6 Ayaw pagpakasala pinaagi sa imong gipanulti, ug ayaw pag-ingon sa pari[b] sa templo nga wala mo kini tuyoa, kay masuko ang Dios kon isulti mo kana ug daoton niya ang imong hinagoan. 7 Walay kapuslanan ang pagsigeg sulti ug pagsigeg damgo. Busa tahora ang Dios.
Ang Bahandi Walay Kapuslanan
8 Ayaw katingala kon makita mo nga sa inyong dapit gilisod-lisod ug gipanapian ang mga kabos, ug gihikawan sa hustisya ug sa ilang katungod. Kay ang mga opisyal nga nagahimo niini protektado sa mas taas pa nga opisyal, ug kining duha protektado usab sa mas taas pa gayod nga opisyal. 9 Bisan ang hari gapahimulos usab sa yuta.
10 Si bisan kinsa nga nahigugma sa kuwarta ug sa uban pa nga bahandi dili makontento niini. Wala usab kini kapuslanan. 11 Kon nagadugang ang imong bahandi, nagadugang usab ang buot mohurot niini, ug dili ka makapahimulos sa imong bahandi. 12 Ang trabahante makatulog ra ug maayo, gamay man o daghan ang iyang makaon, apan ang adunahan dili makatulog pag-ayo tungod sa kadaghan sa iyang bahandi.
13 May nakita ako nga dili gayod maayo dinhi sa kalibotan: Ang pagtigom ug bahandi makadaot sa nagtigom niini, 14 o mawala lang diha sa dili maayo nga negosyo, ug wala na siyay ikabilin sa iyang kabataan. 15 Natawo kita nga walay dala, ug mamatay usab kita nga walay dala. Wala gayod kitay madala sa atong hinagoan. 16 Makasusubo gayod kini kaayo! Natawo kita nga walay dala, mobiya usab kita nga walay dala. Unsa may atong maani sa atong paghago nga wala man kini kapuslanan? 17 Ang atong kinabuhi puno sa kalisod,[c] kabalaka, balatian, ug kasuko.
18 Busa nasuta ko nga ang labing maayong himuon sa tawo sa hamubo nga kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya mao ang pagkaon, pag-inom, ug pagpahimulos sa iyang hinagoan dinhi sa kalibotan, kay alang man gayod kana kaniya. 19 Gihatagan sa Dios ang tawo sa kabtangan ug sa uban pang mga bahandi, ug gitugotan niya siya nga makapahimulos niini aron madawat sa tawo ang alang kaniya ug maglipay siya sa iyang hinagoan. Gasa kini sa Dios kaniya. 20 Ug tungod kay kanunayng gilipay sa Dios ang tawo, dili kini mabalaka sa kamubo sa iyang kinabuhi.
6 May nakita pa gayod akong dili maayo dinhi sa kalibotan nga dili gayod makatarunganon alang sa tawo: 2 May mga tawo nga gihatagan sa Dios sa tanan nilang gitinguha: dungog, kabtangan, ug uban pang bahandi. Apan wala niya sila tugoti nga makapahimulos niini kondili ang ubang tawo hinuon. Wala kini kapuslanan, ug dili gayod maayo. 3 Mahimo nga ang usa ka tawo taas ug kinabuhi ug daghag kabataan. Apan bisan taas ang iyang kinabuhi, kon wala siya malipay sa iyang maayong kahimtang sa kinabuhi, ug sa iyang pagkamatay wala siya hatagi ug desente nga lubong, mas maayo pa kay kaniya ang usa ka bata nga natawo nga patay. 4 Kon namatay pa siya sa iyang pagkahimugso, mahanaw na unta siya ug dili na mahinumdoman pa. 5 Wala unta siya makakita sa kahayag sa adlaw ug makahibalo bahin sa kinabuhi, ug mas nagmalinawon pa unta siya kaysa midako siya nga walay kalipay sa kinabuhi. 6 Oo, mahimong magkinabuhi kadtong tawhana ug 2,000 ka tuig nga walay kalipay sa kinabuhi. Apan unsa pa may pulos niana nga mamatay man lang gihapon siya sama sa tanang mga tawo?
7 Nagahago ang tawo aron makakaon, apan dili gihapon siya matagbaw. 8 Busa unsa may bintaha sa tawong maalamon sa tawong buang-buang? Unsa may kaayohan nga makuha sa tawong kabos kon mahibalo siyang moatubang sa kinabuhi? 9 Busa mas maayo pa nga makontento ka na lang kon unsa ang anaa kanimo kay sa magsige kag handom sa wala diha. Wala kini kapuslanan; sama lang nga nagagukod ka sa hangin.
10 Gitakda na sa Dios ang tanan kaniadto pa, ug nasayod siya kon unsay mahitabo kanato. Busa dili kita makalalis sa Dios[d] bahin sa atong kapalaran. 11 Kon magsige kita ug pakiglalis mas mawad-an ug pulos ang atong gipanulti, ug wala kini ikahatag nga kaayohan kanato. 12 Walay nasayod kon unsa gayod ang maayo alang sa usa ka tawo sa hamubo ug walay kapuslanan niyang kinabuhi—lumalabay lang kini sama sa anino. Walay makasulti kaniya kon unsa ang mahitabo sa kalibotan human siya mamatay.
Ang mga Tambag sa Kinabuhi
7 Maingon nga ang maayong reputasyon mas maayo kaysa mahalong pahumot, ang adlaw sa pagkamatay mas maayo kaysa adlaw sa pagkahimugso.
2 Mas maayo pa nga moadto sa balay nga may nagbangotan kaysa moadto sa balay nga may kombira, kay ang tanan mamatay man, busa kinahanglan hatagan kinig pagtagad sa matag usa.
3 Ang kasubo mas maayo pa kaysa kalipay tungod kay ang kasubo makatudlo kanato bahin sa kinabuhi.
4 Ang tawong maalamon nagahunahuna kanunay bahin sa kamatayon, apan ang tawong buang-buang nagahunahuna bahin sa kalingawan.
5 Mas maayo pa nga mamati ka sa pagbadlong sa tawong maalamon kaysa mamati sa pagdayeg sa tawong buang-buang.
6 Ang bahakhak sa tawong buang-buang sama ra sa pagpiti-piti sa sampinit diha sa kalayo. Wala kini kapuslanan.
7 Sigurado nga mahimong sama sa buang-buang ang tawong maalamon kon manglimbong[e] siya. Kon modawat ka ug suborno daoton mo lang ang imong kaugalingon. 8 Mas maayo pa ang kataposan sa usa ka butang kaysa sinugdanan niini. Ang pagpailob mas maayo pa kaysa pagpasigarbo.
9 Ayaw dayon kasuko, kay ang kasuko kinaiya sa mga tawong buang-buang.
10 Ayawg pangutana, “Nganong mas maayo man ang kaniadto kaysa karon?” Kay dili kana maalamon nga pangutana.
11 Ang kaalam maayo, sama kini sa panulondon. Nagahatag kini sa mga nagakinabuhi dinhi sa kalibotan ug kaayohan nga nagalungtad, 12 ug makahatag kini kanilag kasigurohan sama sa kuwarta. Busa makatabang gayod ang kaalam; makatipig kini sa kinabuhi sa tawo nga nakaangkon niini.
13 Hunahunaa kon unsa ang gihimo sa Dios. Kinsay makatul-id sa iyang gibaliko?
14 Kon maayo ang imong kahimtang, paglipay. Apan kon anaa ka sa kalisod, pamalandong. Hinumdomi nga ang Dios ang nagahatag sa maayo nga kahimtang ug sa kalisod. Busa dili gayod kita masayod kon unsa ang mahitabo sa umaabot.
15 Niining akong kinabuhi nga walay pulos, nakita ko ang tanan: may mga tawong matarong nga nangamatay luyo sa ilang matarong nga kinabuhi, ug may mga daotan nga nagakinabuhi ug taas luyo sa ilang daotang kinabuhi.
16 Ayaw pagpalabig hunahuna nga labihan ka na kamatarong ug kamaalamon kay basig madaot ka. 17 Ayaw usab pagpasulabi sa pagpakadaotan ug pagpakabuang. Kon imo kining himuon, basin mamatay ka sa dili pa nimo panahon. 18 Likayi ang pagpakaaron-ingnon nga matarong ka ug ang pagbuhat ug daotan kay ang tawong may pagtahod sa Dios makahimo sa paglikay niining mga butanga.
19 Ang kaalam makahatag sa tawong maalamon ug gahom nga mas dako kaysa gahom sa napulo ka tigdumala sa usa ka lungsod.
20 Wala gayoy tawong matarong dinhi sa kalibotan nga dili makasala ug kanunayng maayo ang binuhatan.
21 Ayaw tagda ang tanang gisulti sa mga tawo kay tingalig makadungog ka nga gitunglo ka sa imong sulugoon, 22 kay ikaw mismo nahibalo nga sa makadaghang higayon nakapanunglo ka usab sa uban.
23 Gisulayan ko pagsabot kining mga butanga pinaagi sa akong kaalam. Naghunahuna ako nga akong masabtan, apan dili diay ingon niini kasayon. 24 Dili ko matugkad ang mga panghitabo; lisod gayod kini sabton. Wala gayoy makasabot niini. 25 Apan padayon akong nagtuon, nagsusi, ug nangita sa kaalam aron maangkon ko ang tubag sa akong mga pangutana, ug aron masabtan ko nga binuang ang pagbuhat ug daotan ug hinungog ang pagbinuang.
26 Nadiskobrehan ko nga ang babayeng maninintal mas mapait pa kaysa kamatayon. Ang iyang gugma sama sa lit-ag, ug ang iyang mga bukton sama sa kadena. Makaikyas kaniya ang tawo nga nagatuman sa Dios sa iyang kinabuhi, apan ang makasasala malit-agan gayod niya. 27-28 Ako, ang magwawali nagaingon, “Gisuta ko gayod pag-ayo ang matag butang sa akong pagpangita sa tubag sa akong mga pangutana. Sa gihapon, wala nako makita ang mga tubag. Apan akong nadiskobrehan nga sa 1,000 ka mga lalaki aduna ray usa nga matarong,[f] apan wala gayoy ni usa ka babaye nga matarong. 29 Labaw sa tanan, nadiskobrehan ko nga gihimo sa Dios ang tawo nga matarong apan nagtinguha kini sa pagbuhat ug daotan.”
8 Pagkaanindot nga mahimong maalamon ug mahibalong mobatbat sa tanang butang. Ang kaalam makapasadya sa dagway sa usa ka tawo, ug makapahanaw sa pagmug-ot.
Tumana ang Hari
2 Tumana ang sugo sa hari tungod kay misaad ka sa Dios nga himuon kini. 3 Ayaw pagdali-dali ug biya sa imong katungdanan sa hari, ug ayaw pag-uban sa mga nagaplano ug daotan batok kaniya, kay mahimo sa hari ang bisan unsa nga iyang gusto. 4 Gamhanan kaayo ang mga sugo sa hari, ug walay makasupak niini. 5 Walay daotang mahitabo sa tawo nga nagatuman niini. Ang maalamon nga tawo nakahibalo kon kanus-a ug unsaon niya paghimo ang usa ka butang. 6 Kay may hustong panahon ug pamaagi sa paghimo sa matag butang, luyo sa daghang mga kalisod nga ginaatubang sa tawo.
7 Tungod kay walay tawo nga nakahibalo sa umaabot, walay makasulti kang bisan kinsa kon unsa ang mahitabo. 8 Maingon nga dili mapugngan sa tawo ang hangin,[g] dili usab niya mapugngan ang iyang kamatayon. Usa kini ka pagpakigbisog nga dili nato malikayan. Ug atubangan sa kamatayon, ang kadaotan sa usa ka tawo dili gayod makaluwas kaniya.
9 Nakita ko kining tanan samtang gihunahuna ko ang bahin sa mga butang nga ginahimo dinhi sa kalibotan diin ang usa ka tawo may gahom sa pagpasakit sa iyang isigka-tawo. 10 Nakita ko usab ang mga tawong daotan nga gilubong ug gikalimtan. Kanhi, kanunay silang magsulod-gawas sa balaan nga siyudad sa Jerusalem diin naghimo silag daotan, ug gidayeg[h] sila didto mismo sa dapit diin naghimo sila niini. Wala usab kini kapuslanan.
11 Kon dili dayon mahukman ang tawo nga nakasala, mosamot paghunahuna ang uban sa paghimo ug daotan. 12 Bisan makasala sa makadaghan ang tawong daotan ug mabuhi ug taas, nasayod ako nga mas maayo ang dangatan sa tawo nga nagatahod sa Dios. 13 Dili mouswag ang tawong daotan kay wala siya motahod sa Dios, ug dili siya makaangkon ug taas nga kinabuhi. 14 Apan may mga butang nga dili masabtan dinhi sa kalibotan. Usahay ang matarong nga mga tawo mao ang makadawat sa silot nga alang unta sa daotang mga tawo, ug ang daotan mao ang makadawat sa ganti nga alang unta sa mga matarong. Makaingon ako nga wala usab kini kapuslanan.
15 Busa alang kanako, mas maayo alang sa tawo nga magpahimulos sa iyang kinabuhi kay walay laing maayo alang kaniya dinhi sa kalibotan kondili ang pagkaon, pag-inom, ug paglipay. Niining paagiha makasinati siya ug kalipay samtang nagahago siya sa tibuok kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya dinhi sa kalibotan.
16 Adlaw ug gabii dili ako makatulog sa pagpaninguha nga makaangkon ug kaalam aron masabtan ko ang mga nagakahitabo sa kalibotan. 17 Nakita ko ang tanan nga ginahimo sa Dios dinhi sa kalibotan, ug wala gayoy tawo nga makasabot niini. Bisan pa ug unsaon pagpaningkamot sa tawo nga makasabot niini, dili gayod niya kini masabtan. Bisag moingon pa ang tawong maalamon nga makasabot siya, ang tinuod dili siya makasabot.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.