Beginning
Niets is méér waard dan wijsheid (vervolg)
4 Zonen, luister goed naar je vader. Ik voed jullie op.
Let op wat ik zeg, zodat jullie verstandig worden.
2 Want ik leer jullie goede dingen.
Houd je aan wat ik jullie zeg.
3 Toen ik zelf nog als kleine jongen bij mijn ouders woonde,
4 leerde mijn vader mij:
"Zorg dat je mijn woorden in je hart bewaart.
Doe wat ik je zeg. Dan zal het goed met je gaan.
5 Zorg dat je wijs en verstandig wordt.
Vergeet mijn woorden niet, maar doe wat ik je heb geleerd.
6 Loop niet bij de wijsheid vandaan.
Houd van de wijsheid, want die is jouw bescherming.
7 Naar wijsheid verlangen is het begin van alle wijsheid.
Van alles wat je hebt, is wijsheid het belangrijkste.
8 Heb respect voor wijsheid, dan zal jij ook respect krijgen.
Omarm wijsheid, en je zal geëerd worden.
9 Je wijsheid zal een sieraad voor je zijn,
zoals een mooie kroon.
10 Luister, mijn zoon, en geloof wat ik zeg.
Dan zul je lang leven.
11 Ik leer je hoe je wijs kan worden.
Dan zul je op het rechte pad blijven.
12 Niets zal je in de weg staan.
Je zal geen domme dingen doen.
13 Houd je aan hoe ik je heb opgevoed. Laat dat niet los.
Houd je daaraan, want het gaat om je leven.
14 Doe niet mee met oneerlijke mensen.
Ga niet het slechte pad op.
15 Blijf bij hen vandaan,
ga niet met hen mee.
16 Zij kunnen niet slapen als ze geen slechte dingen konden doen.
Ze liggen wakker als ze niemand kwaad hebben gedaan.
17 Want ze leven van het kwaad.
Ze genieten ervan als van lekkere wijn.
18 Maar het leven van goede mensen
lijkt op het glanzen van het eerste ochtendlicht
dat steeds helderder gaat stralen, totdat het helemaal dag is.
19 Maar het leven van slechte mensen is donker.
Ze struikelen doordat ze niet zien waar ze gaan.
20 Mijn zoon, luister naar mijn woorden.
Houd je oren open voor wat ik zeg.
21 Vergeet mijn woorden nooit meer,
maar bewaar ze diep in je hart.
22 Want mijn woorden brengen je leven.
Ze zijn genezing voor je hele lichaam.
23 Bewaak je hart beter dan alle andere dingen.
Want in je hart is de bron van het leven.
24 Zorg dat je mond geen verkeerde dingen zegt
en dat er geen leugen over je lippen komt.
25 Laat je gedachten niet afdwalen naar slechte dingen.
Kijk vastberaden recht voor je uit, naar het rechte pad.
26 Zorg dat je altijd op de goede weg blijft
en dat je altijd te vertrouwen bent.
27 Wijk niet van het rechte pad af.
Blijf ver bij het kwaad vandaan.
Waarschuwing om trouw te zijn aan je eigen vrouw
5 Mijn zoon, luister naar mijn wijsheid.
Houd je oren open voor mijn wijze woorden.
2 Dan kun je verstandig worden
en kun je ervoor zorgen dat je verstandige dingen zegt.
3 Luister: de lippen van een vrouw die de jouwe niet is,
zijn zo zoet als honing.
Haar woorden zijn gladder dan olie.
4 Maar uiteindelijk wordt die vrouw zo bitter als gal voor je,
zo scherp als een zwaard.
5 Ze sleept je de dood in.
Door haar kom je in het graf terecht.
6 Ze wil niet dat jij het goede kiest, zodat je zal leven.
Ze laat je verdwalen, zonder dat je het merkt.
7 Mijn zonen, luister daarom naar mij.
Doe iets met wat ik jullie zeg.
8 Blijf ver bij haar vandaan.
Kom niet in de buurt van de deur van haar huis.
9 Want bij haar zul je je eer verliezen.
Je komt in haar macht en ze zal je niet meer laten gaan.
10 Dan zullen andere mensen genieten
van alles waar jij zo hard voor hebt gewerkt.
Want alles wat je bezit, zal in haar huis terecht komen.
11 En als er tenslotte niets meer van je over is,
zul je kreunen:
12 'Waarom heb ik niet gedaan wat mijn vader mij heeft geleerd?
Had ik maar naar hem geluisterd!
13 Had ik maar geluisterd naar wat wijze mensen mij zeiden!
Waarom heb ik mijn oren gesloten voor wat ze mij leerden?
14 Ik heb allemaal verkeerde dingen gedaan!
En iedereen heeft het gezien!'
15 Drink liever water uit je eigen regenton.
Drink bronwater uit je eigen bron.
16 Moet jouw bron soms op straat overstromen?
Moet jouw beek over het plein stromen?
17 Je bron moet voor jou alleen zijn.
Niet ook voor anderen.
18 Laat je bron gezegend zijn.
Wees blij met de vrouw waar je vroeger mee bent getrouwd.
19 Zij is zo mooi en zo sierlijk als een hertje.
Geniet elke keer weer met volle teugen van haar liefde.
20 Waarom, mijn zoon, zou je dan afdwalen naar een andere vrouw?
Waarom zou je een andere vrouw omarmen?
21 Niets is verborgen voor de ogen van de Heer.
Hij beoordeelt alles wat je doet.
22 Slechte mensen komen ten val.
Hun eigen slechtheid maakt dat het verkeerd met hen afloopt.
23 Als ze niet willen luisteren naar wat anderen hun leren,
verdwalen ze in hun eigen dwaasheid.
Hun dwaasheid wordt hun dood.
Waarschuwing om niet borg te staan voor iemand anders
6 Mijn zoon, stel dat je borg bent gaan staan voor iemand anders,
en dat je hem je erewoord hebt gegeven.
2 Als je zo door je eigen woorden in de val bent gelopen,
als je gevangen bent geraakt door de beloften die je hebt gedaan,
3 dan ben je in de macht gekomen van die ander!
Mijn zoon, doe dan het volgende om je daaruit te redden.
Ga naar die man toe en smeek hem
om je niet aan je beloften te hoeven houden.
4 Gun jezelf geen rust,
ga niet naar bed,
5 maar zorg dat je aan hem ontsnapt,
zoals een hert ontsnapt aan de jager,
zoals een vogel ontsnapt aan het vangnet.
Waarschuwing tegen luiheid
6 Kijk naar de mieren, luiwammes,
kijk hoe ze leven, en leer daar iets van.
7 Want ook al hebben ze geen aanvoerder, geen leider en geen koning,
8 toch verzamelen ze in de zomer alvast hun eten voor de winter.
In de oogsttijd verzamelen ze voedsel.
9 Maar jij, luiwammes, hoelang blijf je nog liggen?
Wanneer sta je eindelijk eens op?
10 'Nog even slapen, nog even soezen,
nog even lekker liggen met de handen achter mijn hoofd' –
11 Maar daar komt de armoede al op je af, zo snel als een hardloper.
Gebrek overvalt je als een rover.
Waarschuwing tegen leugenaars
12 Mensen die alleen maar liegen en bedriegen,
zijn nietsnutten en brengen alleen maar ongeluk.
13 Ze knipogen veelbetekenend,
geven elkaar seintjes met hun voeten,
wijzen met hun vinger.
14 Ze zitten vol oneerlijke en misdadige plannen.
Ze lokken ruzies uit.
15 Daarom loopt het plotseling slecht met hen af.
In één ogenblik is er niets van hen over.
Zeven dingen die de Heer erg vindt
16 De volgende zes dingen haat de Heer,
nee, zelfs zeven vindt Hij walgelijk:
17 ogen die trots kijken, een tong die liegt,
handen die onschuldige mensen doden,
18 een hart vol kwaad,
voeten die zich naar een misdaad haasten,
19 mensen die liegen in een rechtszaak
en mensen die ruzies uitlokken tussen vrienden.
Waarschuwing tegen de vrouw van een ander
20 Mijn zoon, luister naar de goede raad van je ouders.
Doe iets met hun wijze lessen.
21 Berg ze voor altijd op in je hart.
Zorg ervoor dat je ze altijd bewaart.
22 Laat je erdoor leiden in het leven.
Laten ze je beschermen als je ligt te slapen.
Laten ze je raad geven als je wakker wordt.
23 Want ze wijzen je de weg door het leven.
Ze zijn als een lamp, als een licht.
24 Ze beschermen je tegen slechte vrouwen.
Ze beschermen je tegen hun gladde praatjes.
25 Zorg dat die vrouwen je niet verleiden door hun schoonheid,
door hun verleidende blikken.
26 Als je met de vrouw van een ander naar bed gaat,
heb je straks alleen nog maar droog brood te eten.
De vrouw van een ander kost je zelfs je leven!
27 Kun je vuur in je zak stoppen,
zonder dat je kleren in brand raken?
28 Kun je op gloeiende kolen lopen,
zonder dat je je voeten brandt?
29 Zo kun je ook niet zonder gevolgen
naar bed gaan met de vrouw van een ander.
Want je zal schuldig zijn.
30 Je mag een dief niet minachten als hij steelt omdat hij honger heeft.
31 Maar als hij betrapt wordt, moet hij zevenvoudig terugbetalen.
Het zal hem alles kosten wat hij heeft.
32 Maar als je naar bed gaat met de vrouw van een ander,
ben je een dwaas.
Want het zal slecht met je aflopen.
33 Schade en schande zullen het gevolg zijn.
Je zal voor altijd bespot worden.
34 De jaloersheid van haar man is als een vernietigend vuur.
Op de dag dat hij wraak op je komt nemen, kent hij geen genade.
35 Je kan het op geen enkele manier meer goed met hem maken.
Hij zal het je niet vergeven,
al bied je hem nog zulke grote geschenken aan. (lees verder)
© stichting BasisBijbel 2013 Gecorrigeerde tekst © 2015 Alle rechten voorbehouden Uitgegeven bij de ZakBijbelBond: 2016