Beginning

Gipulihan si Rayna Vasti

1 ^1-2 Mao kini ang mga panghitabo sa panahon nga si Ahasuerus^[a] ang naghari sa Persia. Nagpuyo siya sa iyang palasyo didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Sakop niya ang 127 ka probinsya sa India hangtod sa Etiopia.^{[b] 3} Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, nagpakombira siya alang sa iyang mga opisyal ug uban pang mga alagad. Mitambong usab ang mga opisyal sa kasundalohan sa Persia ug Media, apil ang mga dungganon nga mga tawo ug mga opisyal sa mga probinsya. ⁴ Unom ka bulan ang kombira, ug sulod niining mga bulana gipakita ni Ahasuerus kon unsa kaadunahan ang iyang gingharian, ug kon unsa siya kagamhanan ug kahalangdon.

⁵ Pagkahuman niadto, nagpakombira na usab ang hari alang sa tanang mga lumulupyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa gikan sa labing halangdon ngadto sa pinakaubos. Gihimo kini nga kombira sa hardin sa palasyo sa hari sulod sa pito ka adlaw. ⁶ Gidekorasyonan ang hardin ug puti ug asul nga mga kurtina. Gibutangan kinig mga higot nga linen nga kolor ube, ug gitaod ngadto sa mga singsing nga plata sa marmol nga mga haligi. Ang mga lingkoranan hinimo sa bulawan ug plata, ug ang salog may mga disenyo nga hinimo sa puti nga marmol, perlas, ug uban pang mahalong mga bato. ⁷ Gisilbi ang bino diha sa mga imnanang bulawan nga nagkalain-lain ang disenyo. Abunda kaayo ang mahalon nga bino, ⁸ ug nagmando ang hari sa iyang mga sulugoon nga pagustohan lang ang mga tawo sa ilang pag-inom.

⁹ Sa samang higayon, nagpakombira usab si Rayna Vasti alang sa mga babaye didto sa palasyo ni Haring Ahasuerus.

¹⁰ Sa ikapito nga adlaw sa kombira, malipayon ang hari kay nakainom siya. Gipatawag niya ang iyang pito ka personal nga alagad nga sila si Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, ug Carkas. Giingnan niya sila ¹¹ nga dad-on kaniya si Rayna Vasti nga magsul-ob ug korona aron ipakita ang iyang katahom sa mga opisyal ug sa tanan nga bisita, kay labihan siya katahom. ¹² Apan sa dihang gisultihan sa mga alagad si Rayna Vasti mahitungod sa gisugo sa hari, midumili siya sa pag-adto. Busa nasuko pag-ayo ang hari.

¹³ Naandan na sa hari ang pagpangayo ug tambag sa mga maalamon nga mga tawo nga nakahibalo sa mga kasugoan ug mga pamatasan sa gingharian. ¹⁴ Ang kanunay niyang pangayoan ug tambag mao sila si Carshena, Shetar, Admata, Tarshish, Meres, Marsena, ug Memucan. Kini silang pito ang pinakataas ug ranggo sa mga opisyal sa gingharian sa Persia ug Media, ug sayon ra silang makaduol sa hari.

¹⁵ Nangutana ang hari kanila, “Sumala sa kasugoan sa Persia, unsay angayng buhaton kang Rayna Vasti, tungod kay wala siya mituman sa akong sugo pinaagi sa akong mga alagad?” ¹⁶ Mitubag si Memukan sa hari atubangan sa mga opisyal niini, “Nakasala si Rayna Vasti dili lang kanimo, Mahal nga Hari, kondili apil usab sa tanang mga opisyal ug mga katawhan sa tibuok mong gingharian. ¹⁷ Sigurado gayod nga mahibaloan sa tanang mga babaye sa gingharian ang gihimo ni Rayna Vasti, ug dili usab unya sila motahod sa ilang mga bana. Kay mangatarungan na man unya sila nga, ‘Si Rayna Vasti gani wala mituman sa dihang gipatawag siya sa hari.’ ¹⁸ Sukad karon mao na usab kanay himuon sa mga asawa sa mga opisyal sa Persia ug Media nga nakadungog sa gihimo sa rayna. Busa ang mahitabo, kanunay na lang unya nga dili motahod ang mga asawa sa ilang mga bana, ug ang mga bana masuko sa ilang mga asawa.

¹⁹ “Busa kon mouyon ka, Mahal nga Hari, paghimo ug usa ka sugo nga nagaingon nga kinahanglan dili na gayod magpakita kanimo si Rayna Vasti, ug ang iyang katungdanan ingon nga rayna ihatag ngadto sa uban nga mas maayo pa kaniya. Ipasulat kini nga sugo ug iapil sa mga balaod sa Persia ug Media nga dili gayod mausab. ²⁰ Ug kon mahibaloan na kini sa tibuok mong gingharian nga labihan kadako, motahod na sa ilang mga bana ang tanang mga asawa, gikan sa labing dungganon hangtod sa pinakaubos.”

²¹ Miuyon ang hari ug ang iyang mga opisyal sa giingon ni Memukan, busa gisunod kini sa hari. ²² Nagpadala siya ug sulat sa tanang probinsya nga sakop sa iyang gingharian sumala sa ilang mga pinulongan. Ang sulat nagaingon nga kinahanglan ang bana mao gayod ang modumala sa iyang panimalay.

Gihimo nga Rayna si Ester

2 Unya, sa dihang nahuwasan na si Haring Ahasuerus sa iyang kasuko, nahinumdom siya kang Vasti ug sa gihimo niini. Nahinumdom usab siya sa sugo nga iyang gihimo bahin kang Vasti. ² Busa miingon kaniya ang iyang personal nga mga alagad, “Mahal nga Hari, nganong dili ka mangita ug matahom ug batan-ong mga dalaga? ³ Pagpili ug mga opisyal sa matag probinsya nga sakop sa imong gingharian nga mangitag matahom ug batan-ong mga dalaga. Ipadala ang maong mga dalaga sa puloy-anan sa mga babaye dinhi sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ipaatiman sila sa imong personal nga alagad nga si Hegay, nga gitugyanan mo sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. Siya nay mahibalo nga mohatag kanila sa ilang mga kinahanglanon sa pagpatahom. ⁴ Unya ang dalaga nga imong magustohan maoy imong ipuli kang Vasti isip rayna.” Nakauyon ang hari sa giingon kaniya, busa gisunod niya kini.

⁵ May usa ka Judio nga nagpuyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa nga ginganlag Mordecai. Ang iyang amahan mao si Jair, ug apo siya ni Shimei nga anak ni Kish nga gikan sa tribo ni Benjamin. ⁶ Usa siya sa mga binihag gikan sa Jerusalem nga gidala ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia uban kang Haring Jehoyakin^[c] nga hari sa Juda. ⁷ May ig-agaw si Mordecai nga dalaga nga matahom ug nindot ug lawas. Hadasa ang iyang ngalan ug gitawag usab siya ug Ester. Sa dihang namatay ang ginikanan ni Ester, gisagop siya ni Mordecai ug gipadako ingon nga iyang anak.

⁸ Sa dihang gimantala ang mando sa hari mahitungod sa matahom nga mga dalaga, daghang mga dalaga ang gidala sa palasyo sa hari didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ug usa kanila si Ester. Gipaatiman sila kang Hegay nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. ⁹ Nakaangay si Hegay kang Ester, ug gihatagan niya kinig maayong pagtagad. Iya dayong gihatagan si Ester ug maayong pagkaon ug mga kinahanglanon sa pagpatahom. Gihatagan usab niya kinig pito ka sulugoong babaye nga gikan pa gayod sa palasyo sa hari, ug gibalhin niya sila sa pinakanindot nga bahin sa maong puloy-anan.

¹⁰ Wala mosugilon si Ester bahin sa iyang pagka-Judio ug sa iyang kagikan tungod kay gidid-an siya ni Mordecai sa pagsulti niini. ¹¹ Kada adlaw, maglabay-labay si Mordecai sa hawanan sa gipuy-an sa mga babaye aron sa pagpakisayod sa kahimtang ni Ester, ug kon unsa na ang nagapanghitabo kaniya.

¹² Sa dili pa ipaatubang ngadto sa hari ang usa ka babaye, kinahanglan makompleto na niya ang usa ka tuig nga pagpatahom: unom ka bulan nga pagpanghaplas ug lana sa mira, ug unom pa gayod ka bulan nga pagbutang ug mga pahumot sa lawas, ug uban pang matang sa pagpatahom. ¹³ Inig-abot sa panahon nga moadto na siya sa hari, hatagan siya sa tanan niyang gustong dad-on sa pag-adto sa palasyo sa hari. ¹⁴ Sa gabii siya moadto sa hari, ug pagkabuntag dad-on siya sa lain nga puloy-anan nga ginapuy-an sa mga asawa sa hari. Si Shaashgaz, ang sinaligang alagad nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga asawa sa hari, mao nay moatiman kaniya. Dili na siya makabalik ngadto sa hari gawas kon nagustohan siya niini ug ipatawag siya.

^15-16 Sa ikanapulo nga bulan (nga mao ang bulan sa Tebet), sa ikapito nga tuig sa paghari ni Ahasuerus, miabot ang turno ni Ester^[d] nga moadto sa hari didto sa palasyo. Walay laing gipangayo si Ester gawas sa gisulti kaniya ni Hegay, ang personal nga alagad sa hari nga tig-atiman sa mga babaye sa palasyo. Ug midayeg kaniya ang tanang nakakita kaniya.

¹⁷ Si Ester ang nagustohan sa hari labaw sa tanang mga babaye nga gidala kaniya. Nalipay kaayo siya kang Ester, ug giayo niya siya pag-atiman. Gikoronahan niya kini ug gihimong rayna puli kang Vasti. ¹⁸ Unya naghimo ug dakong kombira ang hari aron pasidunggan si Ester. Giimbitar niya ang tanan niyang mga opisyal ug ang uban pa niyang mga alagad. Gideklarar niya nga walay trabaho sa tibuok gingharian niadtong adlawa, ug nanghatag siyag gasa ngadto sa mga tawo.

Giluwas ni Mordecai ang Hari

¹⁹ Sa ikaduhang panagtigom sa mga dalaga, nahimo nang opisyal si Mordecai ug didto na siya mag-alagad sa pultahan sa palasyo. ²⁰ Gihilom gihapon ni Ester ang iyang pagka-Judio ug kagikan, sumala sa gipahimangno kaniya ni Mordecai. Ginatuman gihapon ni Ester si Mordecai sama sa iyang ginahimo sa dihang ilalom pa siya sa pag-atiman ni Mordecai.

²¹ Sa panahon nga usa na ka opisyal si Mordecai nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo, may duha ka opisyal sa hari nga si Bigtana^[e] ug si Teresh. Sila ang mga guwardya sa pultahan sa kuwarto sa hari. Karon, nasuko sila kang Haring Ahasuerus ug nagplano sila sa pagpatay kaniya. ²² Apan nahibaloan ni Mordecai ang ilang plano, ug gisugilon niya kini kang Rayna Ester, nga misugilon usab ngadto sa hari nga si Mordecai ang nakadiskobre niini. ²³ Gipaimbistigaran kini sa hari, ug sa dihang napamatud-an nga tinuod, gipatuhog niya si Bigtana ug si Teresh ug kahoy. Nagmando ang hari nga isulat kini nga panghitabo sa libro sa kasaysayan sa gingharian.

Nagplano si Haman sa Paglaglag sa mga Judio

3 Human niadtong hitaboa, gipatas-an ni Haring Ahasuerus ang ranggo ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon.^[f] Gihatagan sa hari si Haman sa labing taas nga katungdanan sa iyang gingharian. ² Ang tanang opisyal sa hari nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo miyukbo kang Haman agig pagtahod kaniya, sumala sa sugo sa hari. Apan si Mordecai wala moyukbo. ³ Gipangutana siya sa ubang mga opisyal kon nganong wala siya motuman sa sugo sa hari. ⁴ Miingon siya nga usa siya ka Judio.^[g] Adlaw-adlaw gipakigsultihan siya sa iyang kaubang mga opisyal bahin niini. Busa gisumbong nila siya kang Haman aron mahibaloan kon pasagdan lang ba siya ni Haman, labina kay miingon siya nga usa siya ka Judio.

⁵ Sa dihang nakita ni Haman nga dili moyukbo si Mordecai agig pagtahod kaniya, nasuko siya pag-ayo. ⁶ Ug pagkahibalo niya nga usa ka Judio si Mordecai, nagplano siya nga dili lang si Mordecai ang iyang ipapatay kondili apil usab ang tanang mga Judio sa tibuok gingharian ni Haring Ahasuerus.

⁷ Sa unang bulan (nga mao ang bulan sa Nisan), sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Ahasuerus, nagsugo si Haman nga ripahon pinaagi sa pur (usa ka klase sa pagripa) kon unsa nga adlaw ug bulan buhaton ang iyang plano. Ug ang napilian mao ang ika-13 nga adlaw^[h] sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar.

⁸ Unya, miingon si Haman kang Haring Ahasuerus, “May grupo sa katawhan nga nagapuyo sa nagkalain-laing probinsya sa imong gingharian nga may kaugalingong kasugoan nga lahi kay sa ubang mga katawhan. Wala sila magtuman sa imong mga kasugoan ug dili maayo alang kanimo, Mahal nga Hari, nga pasagdan lang sila. ⁹ Kon gusto mo, Mahal nga Hari, pagmando nga pamatyon sila. Mohatag ako ug 350 ka toneladang pilak sa mga administrador sa imong gingharian, aron ibutang nila sa panudlanan sa gingharian.”

¹⁰ Unya gihubo sa hari ang iyang singsing nga pangselyo^[i] ug gihatag kang Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sa mga Judio. ¹¹ Miingon ang hari kaniya, “Imo na kanang kuwarta, ug buhata ang buot mong buhaton sa mga Judio.”

¹² Busa sa ika-13 nga adlaw sa unang bulan, gipatawag ni Haman ang mga sekretaryo sa hari. Gipahimo niya sila ug sulat alang sa mga gobernador, mga pangulo, ug mga opisyal sa kada probinsya sa gingharian sumala sa ilang mga pinulongan. Gisulat kini sa ngalan ni Haring Ahasuerus, giselyohan sa iyang singsing, ¹³ ug gipadala pinaagi sa mga mensahero ngadto sa tanang probinsya sa gingharian. Nakasulat didto nga hutdon gayod ug patay sa usa lang ka adlaw ang tanang mga Judio, bata man o tigulang, mga babaye ug mga kabataan, ug kuhaon ang tanan nilang kabtangan. Himuon kini sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar.

^14-15 Gihatagan ug kopya sa maong mando ang matag probinsya aron ipatuman kini ingon nga balaod. Gipahibalo kini sa mga tawo aron makapangandam sila alang nianang adlawa. Gipahibalo usab kini nga mando didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Nanglingkod ang hari ug si Haman sa pag-inom samtang nagkagubot ang mga tawo sa Susa tungod sa hitabo.

Nangayo ug Tabang si Mordecai Kang Ester

4 Sa pagkahibalo ni Mordecai mahitungod sa giplano batok kanila, gigisi niya ang iyang bisti. Unya nagsul-ob siya ug sako, nagbutang ug abo sa iyang ulo, ug misulod sa siyudad nga naghilak ug kusog kaayo. ² Apan kutob lang siya sa gawas sa pultahan sa palasyo tungod kay walay si bisan kinsa nga nagbistig sako nga gitugotan sa pagsulod sa palasyo. ³ Ang mga Judio sa matag probinsya nga nakadungog sa mando sa hari nanghilak pag-ayo. Nagpuasa sila ug nagminatay ug hilak. Daghan kanila ang misul-ob ug sako ug mihigda sa abo.

⁴ Sa dihang gisuginlan si Ester sa iyang mga sulugoon nga babaye ug sa mga alagad nga nagaatiman kaniya bahin kang Mordecai, wala gayod siya mahimutang. Gipadad-an niya ug bisti si Mordecai aron ilisan ang sako nga iyang gisul-ob. Apan wala kini dawata ni Mordecai. ⁵ Tungod niadto, gipatawag ni Ester si Hatak, nga usa sa mga sinaligan nga alagad sa hari nga gitugyanan sa pag-atiman kaniya. Gisugo niya kini sa pag-adto kang Mordecai aron susihon kon nganong nagsubo si Mordecai.

⁶ Busa giadtoan ni Hatak si Mordecai didto sa plasa sa siyudad, atbang sa pultahan sa palasyo. ⁷ Gisugilon ni Mordecai kaniya ang tanan ug ang kantidad nga gisaad ni Haman nga ihatag sa panudlanan sa gingharian sa Susa, alang sa kalaglagan sa mga Judio. ⁸ Gihatagan siya ni Mordecai ug kopya sa mando sa hari nga gimantala sa Susa, aron ipakita kang Ester. Gisultihan usab siya ni Mordecai nga isaysay ang tanan nga nahitabo kang Ester ug hangyoon si Ester nga moadto sa hari sa pagpakilooy alang sa iyang mga katawhan.

⁹ Mibalik si Hatak kang Ester ug gisugilon niya ang tanang gisulti ni Mordecai. ¹⁰ Unya gipabalik ni Ester si Hatak kang Mordecai aron sa pagsulti niini: ¹¹ “Nahibalo ang tanang mga tawo sa tibuok gingharian sa balaod nga si bisan kinsa nga moduol sa hari sa sulod nga hawanan nga wala ipatawag, patyon gawas lang kon itunol sa hari ang iyang bulawan nga septer nganha kaniya. Ug mga usa na ka bulan nga wala ako ipatawag sa hari.”

¹² Sa dihang gisuginlan si Mordecai sa gipasulti ni Ester, ¹³ mao kini ang iyang gipadala nga tubag kang Ester: “Ayaw paghunahuna nga ikaw ray makalingkawas sa tanang mga Judio tungod kay anaa ka magpuyo sa palasyo. ¹⁴ Kay bisan magpakahilom ka lang niining higayona, adunay laing motabang ug moluwas sa mga Judio, apan ikaw ug ang imong mga paryente malaglag. Kinsay nasayod nga nahimo kang rayna alang sa panahon nga sama niini?”

¹⁵ Mao kini ang tubag nga gipadala ni Ester kang Mordecai, ¹⁶ “Lakaw, ug tigoma ang tanang Judio dinhi sa Susa ug pagpuasa kamo alang kanako. Ayaw kamo pagkaon o pag-inom adlaw ug gabii sulod sa tulo ka adlaw. Magpuasa usab ako ug ang akong mga sulugoong babaye. Pagkahuman, moadto ako sa hari bisan pa ug nahisupak kini sa balaod. Bahala na kon patyon ako.”

¹⁷ Busa milakaw si Mordecai ug gituman niya ang tanang giingon ni Ester.

Mihangyo si Ester sa Hari

5 Sa ikatulo nga adlaw, gisul-ob ni Ester ang iyang bisti nga pangrayna ug mitindog sa sulod nga hawanan sa palasyo, atbang sa nahimutangan sa trono sa hari. Naglingkod niadto ang hari sa iyang trono nga nagaatubang sa pultahan. ² Sa dihang nakita sa hari si Ester, nalipay siya, ug gitunol ang iyang bulawang septer ngadto kang Ester. Miduol si Ester ug gihikap ang tumoy sa septer.

³ Nangutana ang hari kaniya, “Unsay imong tuyo, Mahal nga Rayna? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan pa ang katunga sa akong gingharian.” ⁴ Mitubag si Ester, “Kon mosugot ka, Mahal nga Hari, adto kamo karon ni Haman sa panihapon nga giandam ko alang kaninyo.” ⁵ Miingon ang hari sa iyang mga sulugoon, “Tawga dayon si Haman aron masunod namo ang gusto ni Ester.”

Busa miadto ang hari ug si Haman sa panihapon nga giandam ni Ester. ⁶ Ug samtang nagainom sila ug bino, nangutana ang hari kang Ester, “Unsa ba gayod ang imong tuyo? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan ang katunga sa akong gingharian.” ⁷ Mitubag si Ester, “Mao kini ang akong hangyo: ⁸ Kon tinuod nga nalipay ka kanako ug ikahimuot mo ang paghatag sa akong pangayoon, dapiton ko kamo pag-usab ni Haman sa panihapon nga andamon ko alang kaninyo ugma. Ug unya isulti ko ang akong hangyo kanimo.”

Nagplano si Haman nga Patyon si Mordecai

⁹ Niadtong adlawa, malipayon si Haman nga migawas sa palasyo. Apan nasuko siya pag-ayo sa dihang nakita niya si Mordecai sa pultahan sa palasyo ug wala kini motindog o mopakita ug pagtahod kaniya. ¹⁰ Apan gipugngan niya ang iyang kaugalingon ug mipauli.

Pag-abot niya sa ila, gipatawag niya ang iyang asawa nga si Zeres ug ang iyang mga higala. ¹¹ Gipasigarbo niya kanila ang iyang daghang bahandi ug mga anak, ug ang tanang pasidungog nga gihatag kaniya sa hari, apil ang paghatag kaniya sa ranggo nga labaw sa tanang opisyal ug sa uban pang mga alagad sa hari. ¹² Miingon pa siya, “Dili kay kana lang, kondili ako ray giimbitar ni Rayna Ester nga makauban sa hari sa panihapon nga iyang giandam. Gidapit na usab niya ako nga manihapon ugma uban sa hari. ¹³ Apan kining tanan dili gayod makalipay kanako kon makita ko pa gihapon kanang Judio nga si Mordecai nga maglingkod sa may pultahan sa palasyo.”

¹⁴ Miingon kaniya ang iyang asawa ug mga higala, “Nganong dili ka magpaandam ug talinis nga kahoy nga 75 ka piye ang gihabugon. Ug ugma sa buntag, hangyoa ang hari nga tuhogon si Mordecai, aron malipayon kang makig-uban sa hari sa panihapon.” Nakauyon si Haman niadtong ilang gisulti, busa nagpahimo siya ug bitayanan.