Beginning

Ang Kabag-ohan nga Gihimo ni Josia

(2 Cro. 34:3-7, 29-33)

23 Gipatawag ni Haring Josia ang tanang tigdumala sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. ² Miadto siya sa templo sa Ginoo uban ang tanang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda—gikan sa labing dungganon hangtod sa labing ubos. Nanguban usab ang mga pari ug mga propeta. Gibasa ni Haring Josia ngadto kanila ang tanang nahisulat sa Libro sa Kasabotan, nga nakit-an didto sa templo sa Ginoo. ³ Unya mitindog siya sa iyang dapit tapad sa haligi, sa pagpaila sa iyang awtoridad, ug naghimo siya ug kasabotan sa presensya sa Ginoo nga mosunod siya sa Ginoo pinaagi sa pagtuman sa iyang mga sugo, pagtulon-an, ug tulumanon sa tibuok niyang kinabuhi. Niining paagiha matuman ang mga ginapatuman sa kasabotan sa Dios nga nahisulat niini nga libro. Ug misaad usab ang mga tawo nga motuman sa kasabotan sa Dios.

⁴ Unya gisugo ni Haring Josia si Hilkia nga pangulong pari, ang mga pari nga sunod sa ranggo ni Hilkia, ug ang mga pari nga nagabantay sa pultahan sa templo, sa pagpagawas gikan sa templo sa tanang kagamitan nga gigamit sa pagsimba kang Baal, kang Ashera, ug sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Gipasunog niya kini sa gawas sa Jerusalem, didto sa kaumahan sa Kidron, ug unya gidala ang abo sa Betel. ⁵ Gipapahawa niya sa ilang katungdanan ang mga pari nga nagaalagad sa mga dios-dios, nga gitugyanan sa nangaging mga hari sa Juda sa pagsunog ug insenso sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa mga lungsod sa Juda ug sa palibot sa Jerusalem. Kini sila ang nagasunog sa mga insenso ngadto kang Baal ug sa mga butang nga anaa sa kalangitan—sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bitoon. ⁶ Gipakuha usab niya ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera gikan sa templo sa Ginoo ug gidala sa gawas sa Jerusalem, ngadto sa yuta sa Kidron, ug gipasunog kini. Unya gipadugmok niya kinig pino ug gisabwag ang abo sa sementeryo. ⁷ Gipaguba usab niya ang mga balay sa mga lalaki nga nagabaligya sa ilang dungog nga atua sa templo sa Ginoo. Didto nagatahi ang mga babaye ug mga bisti nga gamiton sa pagsimba kang Ashera.^[a]

⁸ Gipabalik ni Haring Josia sa Jerusalem ang tanang mga pari nga nagpuyo sa ubang mga lungsod sa Juda. Giguba niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, gikan sa Geba hangtod sa Beersheba, diin nagsunog ang mga pari ug mga insenso. Giguba niya ang mga halaran nga atua sa pultahan nga gingalan kang Josue, ang tigdumala sa Jerusalem. Kini nga pultahan anaa dapit sa wala sa pultahan sa siyudad inigsulod nimo. ⁹ Ang mga pari nga nagaalagad sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit wala tugoti nga moalagad sa halaran sa Ginoo sa Jerusalem, apan gitugotan sila nga mokaon sa pan nga walay patubo uban sa ubang mga pari.

¹⁰ Gipaguba usab ni Haring Josia ang halaran sa Tofet, sa Kapatagan sa Ben Hinom, aron wala na didtoy maghalad sa iyang anak sa kalayo alang kang Molec. ¹¹ Gipakuha niya gikan sa pultahan sa templo sa Ginoo ang mga estatuwa nga kabayo nga gihalad sa mga hari sa Juda ngadto sa adlaw. Kini nga mga kabayo anaa mahimutang duol sa kuwarto sa opisyal nga si Natan Melec. Gisunog usab ni Josia ang mga karwahe nga gihalad ngadto sa adlaw.

¹² Gipaguba niya ang mga halaran nga gipahimo sa mga hari sa Juda didto sa atop sa ibabaw nga kuwarto ni Ahaz, apil ang mga halaran nga gipahimo ni Manase didto sa duha ka hawanan sa templo sa Ginoo. Gipadugmok niya kini ug pino ug gisabwag ang abo sa yuta sa Kidron. ¹³ Gipaguba usab niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa sidlakan sa Jerusalem ug sa habagatan sa Bukid sa Kadaotan. Kini nga mga simbahanan gipahimo ni Solomon nga hari sa Israel alang kang Ashtarot, ang mangil-ad nga diosa sa mga Sidonhon, ug alang kang Kemosh, ang ngil-ad nga dios sa mga Moabihanon, ug alang kang Molec, ang ngil-ad nga dios sa mga Amonihanon. ¹⁴ Gipadugmok niya ang mga handomanan nga bato ug gipangputol ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Unya gihugaw-hugawan niya kadtong mga lugara pinaagi sa pagkatag didto ug mga bukog sa mga tawo. ¹⁵ Bisan ang halaran sa simbahanan diha sa habog nga dapit didto sa Betel iyang gipaguba. Kini nga simbahanan gipahimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga mao ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Gisunog niya kini nga halaran ug gidugmok ug pino. Gisunog usab niya ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. ¹⁶ Samtang nagtan-aw tan-aw siya sa palibot, nakita niya ang mga lubnganan sa kilid sa bungtod. Gipakuha niya ang mga bukog gikan sa mga lubnganan ug gisunog niya didto sa halaran sa Betel sa pagtamastamas niini. Nahitabo kini sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga mitagna niining mga butanga. ¹⁷ Unya nangutana siya, “Kang kinsang lubnganan kanang anaa sa unahan?” Mitubag ang mga tawo sa lungsod, “Lubnganan kana sa alagad sa Dios nga taga-Juda. Siya ang nagtagna niining imong gihimo karon sa halaran sa Betel.” ¹⁸ Miingon ang hari, “Pasagdi lang ninyo ang iyang lubnganan. Ayaw ninyo kuhaa ang iyang mga bukog.” Busa wala nila kuhaa ang iyang mga bukog ug ang mga bukog sa propeta nga taga-Samaria.

¹⁹ Unya giguba ni Haring Josia ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit didto sa Samaria, sama sa gihimo niya sa Betel. Kini nga mga simbahanan gipahimo sa mga hari sa Israel ug nakapasuko gayod kini sa Ginoo. ²⁰ Gipamatay niya ang tanang mga pari nga nagaalagad niadtong mga simbahanan, didto mismo sa mga halaran. Ug nagsunog siya ug mga bukog sa tawo niadto nga mga halaran sa pagpanamastamas niini. Unya mibalik siya sa Jerusalem.

Giselebrar ni Josia ang Pista sa Paglabay sa Anghel

(2 Cro. 35:1-19)

²¹ Nagmando si Haring Josia sa tanang mga tawo, “Saulogon nato ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa pagpasidungog sa Ginoo nga atong Dios, sumala sa nahisulat dinhi sa Libro sa Kasabotan.” ²² Kay wala gayoy sama niadtong matanga sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel sukad sa panahon sa pagdumala sa mga maghuhukom sa Israel ug sa panahon sa mga hari sa Israel ug Juda. ²³ Gisaulog ang Pista sa Paglabay sa Anghel didto sa Jerusalem sa pagpasidungog sa Ginoo sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josia.

²⁴ Gipuo usab ni Josia sa Jerusalem ug sa Juda ang mga espiritista nga nagapakigsulti sa kalag sa mga patay, ang mga dios-dios sa mga panimalay, ang uban pang mga dios-dios, ug ang tanang ngil-ad nga mga butang nga ginasimba sa mga tawo. Gihimo kini ni Josia sa pagtuman sa mga balaod nga nahisulat sa libro nga nakita ni Hilkia nga pari didto sa templo sa Ginoo. ²⁵ Sukad-sukad wala pa gayoy hari nga sama kang Josia nga misunod sa Ginoo sa tibuok niyang kasingkasing, sa tibuok niyang kalag, ug sa tibuok niyang kusog. Gituman gayod niya ang tanang Kasugoan ni Moises. Wala usay sama kaniya sa mga hari nga misunod kaniya.

²⁶ Apan bisan pa niining tanan, wala gihapon makuha ang kapungot sa Ginoo sa Juda, tungod sa tanang gihimo ni Manase nga nakapasuko gayod kaniya. ²⁷ Busa miingon ang Ginoo, “Isalikway ko ang Juda sama sa gihimo ko sa Israel, ug isalikway ko ang Jerusalem, ang siyudad nga akong pinili, ug kining templo nga akong giingon nga dinhi ako pasidunggan.”

Ang Kataposan nga Paghari ni Josia

(2 Cro. 35:20–36:1)

²⁸ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Josia, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda.

²⁹ Sa naghari pa si Josia, si Faraon Neco nga hari sa Ehipto miadto sa Suba sa Eufrates sa pagtabang sa hari sa Asiria. Miadto si Haring Josia ug ang iyang mga sundalo sa pagpakiggira kang Neco, apan gipatay siya ni Neco sa dihang nakita siya niini sa Megido. ³⁰ Gikarga sa iyang mga alagad ang iyang patayng lawas sa karwahe balik sa Jerusalem, ug gilubong sa iyang kaugalingong lubnganan. Ang iyang anak nga si Jehoahaz mao ang gipuli sa katawhan sa Juda nga hari pinaagi sa pagdihog kaniya ug lana.

Ang Paghari ni Jehoahaz sa Juda

(2 Cro. 36:2-4)

³¹ Nagaedad si Jehoahaz ug 23 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka bulan. Ang iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. ³² Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang mga katigulangan. ³³ Gipriso siya ni Faraon Neco sa Ribla nga sakop sa yuta sa Hamat, aron dili siya makahari sa Jerusalem. Gipabayad ni Neco ang Juda ug 3,400 ka kilong plata ug 34 ka kilong bulawan ingon nga buhis. ³⁴ Si Eliakim nga usa usab ka anak ni Josia mao ang gipuli ni Neco kang Josia ingon nga hari. Giilisan ni Neco ang iyang ngalan ug Jehoyakim. Gidala ni Neco si Jehoahaz sa Ehipto ug didto na kini namatay. ³⁵ Gipabayad ni Haring Jehoyakim ug buhis ang mga taga-Juda basi sa ilang bahandi, aron makabayad siya sa buhis nga gipangayo ni Faraon Neco.

Ang Paghari ni Jehoyakim sa Juda

(2 Cro. 36:5-8)

³⁶ Nagaedad si Jehoyakim ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Zebida nga anak ni Pedaya nga taga-Ruma. ³⁷ Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang mga katigulangan.

24 Sa panahon sa paghari ni Jehoyakim, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ang Juda ug nasakop niya si Jehoyakim sulod sa tulo ka tuig. Apan wala madugay mirebelde si Jehoyakim kang Nebucadnezar. ² Nagpadala ang Ginoo ug mga taga-Babilonia,^[b] taga-Aram, taga-Moab, ug taga-Ammon sa pagsulong sa Juda, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang mga alagad nga mga propeta. ³ Nahitabo kini sa Juda sumala sa mando sa Ginoo, aron mapahawa niya sila sa ilang lugar pahilayo sa iyang presensya, tungod sa mga sala nga gihimo ni Manase, ⁴ apil ang iyang pagpamatay sa inosenteng mga tawo. Gipabanaw niya ang ilang dugo sa Jerusalem, ug dili kini mapasaylo sa Ginoo.

⁵ Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoyakim, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. ⁶ Sa dihang namatay si Jehoyakim, si Jehoyakin nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.

⁷ Wala na mosulong pag-usab ang hari sa Ehipto, kay nailog na sa hari sa Babilonia ang tanan niyang teritoryo, gikan sa Yuta sa Ehipto hangtod sa Suba sa Eufrates.

Ang Paghari ni Jehoyakin sa Juda

(2 Cro. 36:9-10)

⁸ Nagaedad si Jehoyakin ug 18 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka bulan. Ang iyang inahan mao si Nehusta nga anak ni Elnatan nga taga-Jerusalem. ⁹ Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang amahan.

¹⁰ Sa panahon sa iyang paghari, ang mga opisyal ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia misulong sa Jerusalem, ug gilibotan nila kini. ¹¹ Miadto si Nebucadnezar sa Jerusalem samtang gilibotan kini sa iyang mga sundalo. ¹² Ug mitugyan kaniya sa ilang kaugalingon si Haring Jehoyakin, uban ang iyang inahan, ang iyang mga alagad, ang iyang dungganon nga mga tawo, ug ang iyang mga opisyal.

Sa ikawalo nga tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia, gibihag niya si Jehoyakin. ¹³ Sumala sa gipasidaan sa Ginoo, gipanguha ni Nebucadnezar ang tanang bahandi sa templo sa Ginoo ug sa palasyo, ug ang tanang bulawan nga kagamitan nga gipahimo ni Solomon nga hari sa Israel alang sa templo sa Ginoo. ¹⁴ Gibihag usab niya ang 10,000 ka mga lumulupyo sa Jerusalem, apil ang tanang opisyal ug maisog nga mga sundalo, ug ang tanang hanas nga mga trabahante ug mga platero. Ang mga labing kabos lang ang nabilin.

¹⁵ Gibihag usab ni Nebucadnezar si Jehoyakin ngadto sa Babilonia, apil ang inahan niini, mga asawa, mga opisyal, ug ang mga dungganon nga mga tawo sa Juda. ¹⁶ Gibihag usab niya ang 7,000 ka labing isog nga mga sundalo ug 1,000 ka hanas nga mga trabahante ug mga platero nga pulos may katakos sa pagpakiggira. ¹⁷ Ang gipuli niya nga hari mao si Matania nga uyoan ni Jehoyakin. Ug giilisan niya ang ngalan ni Matania ug Zedekia.

Ang Paghari ni Zedekia sa Juda

(2 Cro. 36:11-12; Jer. 52:1-3)

¹⁸ Nagaedad si Zedekia ug 21 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. ¹⁹ Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni Jehoyakim. ²⁰ Busa gipapahawa sa Ginoo ang mga taga-Jerusalem ug ang mga taga-Juda sa ilang dapit pahilayo sa iyang presensya. Nahitabo kini tungod sa kasuko sa Ginoo kanila.

Ang Pagkalaglag sa Jerusalem

(2 Cro. 36:15-21; Jer. 52:3b-11)

Nagrebelde si Zedekia batok sa hari sa Babilonia.

25 Busa sa ikanapulo nga adlaw sa ikanapulo nga bulan, sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Zedekia, misulong si Haring Nebucadnezar ug ang iyang tibuok kasundalohan sa Jerusalem. Nagkampo sila sa gawas sa siyudad ug nagtapok ug yuta libot sa paril niini. ² Gilibotan nila ang siyudad hangtod sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Zedekia. ³ Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan sa maong tuig, labihan na gayod ang kagutom sa siyudad ug wala na gayoy pagkaon ang mga tawo.

⁴ Unya, gilumpag sa mga taga-Babilonia ang usa ka bahin sa paril sa siyudad, busa nagplano si Zedekia ug ang tanan niyang mga sundalo sa pag-ikyas. Apan tungod kay nalibotan sa mga taga-Babilonia^[c] ang siyudad, naghulat sila hangtod nga mogabii. Didto sila nangagi sa pultahan taliwala sa duha ka paril duol sa hardin sa hari. Nangikyas sila paingon sa Kapatagan sa Jordan,^{[d] 5} apan gigukod sila sa mga taga-Babilonia ug naapsan sila sa kapatagan sa Jerico. Nagkatibulaag ang tanang sundalo ni Zedekia, ⁶ ug nadakpan siya. Gidala siya ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla ug gihukman. ⁷ Gipamatay diha sa iyang atubangan ang iyang mga anak, ug gilugit ang iyang mga mata. Unya gikadenahan siya ug gidala sa Babilonia.

Giguba ang Templo

(Jer. 52:12-27)

⁸ Sa ikapito nga adlaw sa ikalima nga bulan, niadtong ika-19 nga tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia, miadto sa Jerusalem si Nebuzaradan nga komander sa mga guwardya sa hari sa Babilonia. ⁹ Gisunog niya ang templo sa Ginoo, ang palasyo, ang tanang balay sa Jerusalem, ug ang tanang importanteng mga bilding. ¹⁰ Ubos sa iyang pagdumala, giguba sa mga sundalo sa Babilonia ang mga paril libot sa Jerusalem. ¹¹ Unya gibihag niya ang nahibiling mga tawo sa siyudad, apil ang mga tawo nga midapig sa hari sa Babilonia. ¹² Apan gibilin niya ang uban sa labing kabos nga mga tawo aron sa pag-atiman sa mga ubasan ug sa mga uma.

¹³ Gipangguba sa mga taga-Babilonia kining mosunod nga mga kagamitan sa templo sa Ginoo: ang bronsi nga mga haligi, ang mga karomata nga gigamit sa paghakot ug tubig, ug ang dakong sudlanan ug tubig nga bronsi nga gitawag ug Dagat. Ug gidala nila ang mga bronsi sa Babilonia. ¹⁴ Gipangdala usab nila ang mga kalaha, mga pala, mga pangkorte sa pabilo, mga tasa, ug ang tanang mga kagamitan nga hinimo sa bronsi nga gigamit didto sa templo. ¹⁵ Gipanguha usab ni Nebuzaradan ang mga butanganan ug baga, ang mga yahong, ug ang uban pang mga kagamitan nga hinimo sa bulawan ug plata. ¹⁶ Halos dili na matimbang ang mga bronsi nga gikan sa duha ka haligi, sa dakong sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat, ug sa mga karomata nga gigamit sa paghakot ug tubig. Kining mga butanga gipahimo kaniadto ni Solomon alang sa templo sa Ginoo. ¹⁷ Ang gitas-on sa matag haligi 27 ka piye. Ang gitas-on sa bronsi nga ulo-ulo sa matag haligi upat ug tunga ka piye. Kining mga ulo-ulo gidekorasyonan ug linala nga bronsi ug gipalibotan ug bronsi nga pormag prutas nga pomegranata.

¹⁸ Gibihag usab ni Nebuzaradan si Seraya nga pangulong pari, si Zefanias nga sunod ug ranggo ni Seraya, ug ang tulo ka magbalantay sa pultahan sa templo. ¹⁹ Dugang niini, gipangbihag usab niya ang mosunod: ang opisyal sa mga sundalo sa Juda, ang lima sa mga magtatambag sa hari, ang sekretaryo sa komander sa mga sundalo nga mao ang tiglista sa mga tawo nga mahimong mga sundalo, ug ang 60 ka mga lumulupyo didto. ²⁰ Gidala silang tanan ni Nebuzaradan ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla, ²¹ nga sakop sa Hamat. Ug didto gipapatay sila sa hari. Busa ang katawhan sa Juda nahilayo sa ilang yuta ingon nga mga bihag.

Si Gedalia nga Gobernador sa Juda

(Jer. 40:7-9; 41:1-3)

²² Gipili ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia si Gedalia nga anak ni Ahikam ug apo ni Shafan ingon nga gobernador sa mga tawo nga nahibilin sa Juda. ²³ Sa dihang nadungog kini sa mga opisyal sa kasundalohan sa Juda ug sa ilang mga sakop nga mga sundalo, miadto sila kang Gedalia didto sa Mizpa. Ang nangadto mao sila si Ishmael nga anak ni Netania, si Johanan nga anak ni Karea, si Seraya nga anak ni Tanhumet nga taga-Netofa, si Jaazania nga taga-Maaca, ug ang ilang mga sakop. ²⁴ Nanumpa si Gedalia kanila ug sa ilang mga sakop, “Ayaw kamo kahadlok sa mga opisyal sa Babilonia. Puyo lang kamo niini nga yuta ug mag-alagad sa hari sa Babilonia ug walay daotang mahitabo kaninyo.”

²⁵ Apan sa ikapito nga bulan niadtong tuiga, si Ishmael nga anak ni Netania ug apo ni Elishama, nga miyembro sa harianong pamilya, miadto sa Mizpa uban sa napulo ka mga tawo ug gipatay nila si Gedalia ug ang iyang mga kauban nga mga taga-Juda ug mga taga-Babilonia. ²⁶ Tungod niini, ang tanang mga tawo gikan sa labing dungganon hangtod sa labing kabos, ingon man ang mga opisyal sa mga sundalo, nangikyas ngadto sa Ehipto tungod kay nahadlok sila sa buhaton sa mga taga-Babilonia kanila.

Gibuhian si Jehoyakin

(Jer. 52:31-34)

²⁷ Sa ika-37 nga tuig sa pagkabihag ni Jehoyakin nga hari sa Juda, nahimong hari sa Babilonia si Evil Merodac. Gibuhian niya si Jehoyakin sa ika-27 nga adlaw sa ika-12 nga bulan niadtong tuiga. ²⁸ Maayo siya kang Jehoyakin ug gipasidunggan niya kini labaw sa ubang mga hari nga gibihag usab didto sa Babilonia. ²⁹ Busa wala na niya pasul-oba si Jehoyakin sa bisti sa piniriso. Ug sukad niadto, didto na kini magkaonan uban kaniya. ³⁰ Ug kada adlaw gihatagan siya sa hari sa iyang mga kinahanglanon samtang buhi pa siya.