Beginning

1 Ako si Pablo nga apostol ni Cristo Jesus sumala sa sugo sa Dios nga atong Manluluwas ug ni Cristo Jesus nga mao ang atong paglaom.^{[a] 2} Nagpangumusta ako kanimo, Timoteo, isip akong tinuod nga anak sa pagtuo.

Hinaut nga madawat mo ang grasya, kalooy ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Cristo Jesus nga atong Ginoo.

Paundangon ang mga Nagatudlo ug Sayop nga mga Pagtulon-an

³ Buot ko nga kon mahimo diha ka lang una sa Efeso. Dili ba mao man kini ang akong gihangyo kanimo sa dihang nagpadulong ako ngadto sa Macedonia? Kay may mga tawo diha nga sayop ang gitudlo ug kinahanglan nga paundangon nimo sila. ⁴ Ingna sila nga dili sila mag-usik sa ilang panahon diha sa mga tinumotumong sugilanon sa mga katigulangan ug sa pagsubay kon kinsa ang ilang mga kagikan. Mao kini ang hinungdan kon nganong nagalantugi ang mga tawo, ug dili kini makatabang sa paghibalo sa kabubut-on sa Dios. Kini masayran lang nato pinaagi sa pagtuo. ⁵ Ang katuyoan niining akong sugo kanila mao nga maghigugmaay sila. Ug kini mahimo lang nila kon limpyo ang ilang kasingkasing ug konsensya ug tinuoray ang ilang pagtuo. ⁶ Ang uban diha kaninyo wala na mosunod niini ug nagsige na lang ug lantugi sa mga butang nga walay kapuslanan. ⁷ Buot sila nga mahimong magtutudlo sa Kasugoan sa Dios, apan wala gani sila masayod kon unsa ang ilang gipanulti o gipamugos nga tuohan.

⁸ Nasayod kita nga ang Kasugoan maayo kon husto ang paggamit niini. ⁹ Angay usab natong hinumdoman nga ang Kasugoan wala himoa alang sa mga matarong, kondili gihimo kini alang sa mga malapason, sa mga gahig ulo, sa mga walay kahadlok sa Dios, sa mga makasasala, sa mga dili diosnon o dili relihiyoso, sa mga mamumuno sa ilang amahan o inahan ug sa ilang isigka-tawo, ¹⁰ sa mga nagapakighilawas gawas sa kaminyoon, sa mga nagapakighilawas sa ilang kapareho nga lalaki, sa mga nangidnap, sa mga bakakon, sa mga nanumpa ug bakak, ug ni bisan kinsa nga nagabatok sa matuod nga pagtulon-an ¹¹ sumala sa Maayong Balita, ang Maayong Balita mahitungod sa makagagahom ug bulahan nga Dios, nga gitugyan kanako aron itudlo ngadto sa mga tawo.

Salamat sa Dios sa Iyang Kalooy

¹² Nagapasalamat ako kang Cristo Jesus nga atong Ginoo nga naghatag kanako ug kabaskog aron makapangalagad kaniya, kay giila niya ako nga masaligan. Busa gipili niya ako nga moalagad kaniya, ¹³ bisan tuod nga kaniadto nagsulti ako ug daotan batok kaniya. Gawas pa niana, gilutos ko ug gipakaulawan ang mga nagatuo kaniya. Apan gikaloy-an ako sa Dios, kay wala pa man ako motuo kaniadto, busa wala ako masayod kon unsa ang akong gibuhat. ¹⁴ Dako gayod ang grasya sa atong Ginoo kanako kay^[b] gihatagan niya ako sa pagtuo ug paghigugma, nga anaa kanatong mga anaa kang Cristo Jesus. ¹⁵ Kining akong isulti tinuod ug angay gayod nga dawaton ug tuohan sa tanan: si Cristo Jesus mianhi sa kalibotan aron pagluwas sa mga makasasala. Ug nasayod ako nga ako mao gayod ang labing makasasala sa tanan. ¹⁶ Apan gikaloy-an ako aron mapakita ni Cristo Jesus ang iyang pagkamapailubon, nga walay makasasala nga dili mapasaylo. Ang gibuhat ni Cristo kanako nagsilbi nga panig-ingnan ngadto sa ubang motuo kaniya ug modawat sa kinabuhi nga walay kataposan. ¹⁷ Hinaut nga pasidunggan ug dayegon kanunay ang Hari nga walay kataposan ug walay kamatayon—ang dili makita ug bugtong nga Dios. Amen.

¹⁸ Timoteo, giisip ko ikaw nga akong anak, busa mao kini ang akong pahimangno kanimo: Hinumdomi ang gipanulti sa mga propeta kaniadto mahitungod kanimo, aron pinaagi niini makasukol ka sa mga masinupakon sa kamatuoran. ¹⁹ Ampingi ang imong pagtuo ug siguroha nga ang imong konsensya hinlo kanunay. Ang uban wala maminaw sa ilang konsensya, busa nawala^[c] ang ilang pagtuo ²⁰ sama kang Himeneo ug kang Alexander. Kini sila gitugyan ko na kang Satanas aron sila masayod nga dili maayo ang magsulti ug daotan batok sa Dios.

Bahin sa Pagsimba

2 Una sa tanan, nanghangyo ako kaninyo nga iampo ninyo ang tanang mga tawo. Dad-a ninyo sa Dios ang inyong mga hangyo alang kanila uban ang pagpasalamat. ² Iampo ninyo ang mga hari ug ang tanan nga may taas nga katungdanan sa gobyerno aron nga mahimong hapsay ang atong pagpuyo ug gawasnon kita sa pagsunod sa Dios subay sa husto nga pamatasan. ³ Maayo kini nga buhaton ug malipay ang Dios nga atong Manluluwas. ⁴ Kay buot niya nga ang tanang mga tawo maluwas ug masayod sa kamatuoran. ⁵ Kay may usa lang ka Dios ug may usa lang ka tigpataliwala tali sa Dios ug sa mga tawo. Kini walay lain kondili ang tawo nga si Cristo Jesus, ⁶ nga mitugyan sa iyang kaugalingon aron sa pagtubos sa tanang mga tawo. Mao kini ang nagapamatuod nga buot luwason sa Dios ang tanan, ug kini gipadayag niya sa panahon nga iyang gitakda. ⁷ Busa gipadala niya ako isip apostol ug magtutudlo sa mga dili Judio aron iwali ang mahitungod sa pagtuo ug kamatuoran. Nagasulti ako kaninyo sa tinuod ug wala ako mamakak.

⁸ Buot ko nga ang mga lalaki mag-ampo nga may hinlo nga hunahuna sa ilang pagbayaw sa ilang mga kamot, nga wala gayoy kasuko o panaglalis.

⁹ Bahin sa mga babaye, buot ko nga magmaligdong sila. Magsul-ob sila ug bisti nga dili law-ay tan-awon, dili sobra sa ilang pagpangarte sa ilang buhok, o sa paggamit sa mga alahas nga bulawan o perlas, o sa pagsul-ob sa mahalon nga mga bisti, ¹⁰ hinunoa magbuhat sila ug maayo nga maoy angay sa mga babaye nga nagpaila nga sila nagatuo sa Dios. ¹¹ Ug kon may magtudlo, kinahanglan ang mga babaye maminaw lang nga may pagpaubos. ¹² Dili ako motugot nga ang mga babaye motudlo o modumala sa mga lalaki. Kinahanglan maghilom lang sila. ¹³ Kay una nga gibuhat sa Dios si Adan ug sunod lang si Eva. ¹⁴ Ug dili si Adan ang nalimbongan ni Satanas, kondili ang babaye maoy nalimbongan ug nakalapas sa sugo sa Dios. ¹⁵ Apan ang mga babaye maluwas pinaagi sa pagpanganak, kon sila magpadayon sa pagtuo, sa paghigugma, sa pagkadiosnon, ug sa ilang maayo nga pamatasan.

Ang mga Tigdumala sa mga Tumutuo

3 Tinuod ang gi-ingon nga kon may buot nga mahimong tigdumala sa mga tumutuo, maayo nga katungdanan ang iyang gitinguha. ² Kinahanglan nga ang tigdumala sa mga tumutuo, lalaki kansang kinabuhi walay ikasaway, usa lang ang iyang asawa, makapugong sa iyang kaugalingon, maayo motimbang-timbang, tinahod, maabiabihon sa mga dumuduong, ug mahibalong motudlo. ³ Kinahanglan dili siya palahubog, dili mapasipalahon, ug dili palaaway, kondili maluloy-on. Kinahanglan dili siya hakog ug kuwarta. ⁴ Bahin sa iyang panimalay, kinahanglan maayo siya modumala, gitahod, ug ginatuman siya sa iyang mga anak. ⁵ Kay unsaon man niya pagdumala sa mga tumutuo kon siya gani dili makahibalo modumala sa iyang kaugalingon nga panimalay? ⁶ Kinahanglan dili siya bag-ong tumutuo, kay basin unya ug magpasigarbo siya ug tungod niini silotan siya sama kang Satanas. ⁷ Kinahanglan usab nga tinahod siya bisan sa mga dili tumutuo aron dili siya maulawan ug mahulog sa laang ni Satanas.

Ang mga Diyakono sa Iglesia

⁸ Bahin sa mga diyakono^[d] sa iglesia, kinahanglan tinahod sila, masaligan ang ilang gipanulti, dili magpalabig inom ug bino, dili hakog, ⁹ ug ginahuptan nila nga may hinlo nga konsensya ang kamatuoran mahitungod sa pagtuo kang Cristo, nga wala isugilon sa Dios kaniadto. ¹⁰ Kinahanglan susihon una ang ilang batasan, ug kon walay ikasaway kanila, makaalagad na sila isip diyakono. ¹¹ Ang ilang asawa kinahanglan tinahod usab, dili libakira, mahibalong mopugong sa ilang kaugalingon, ug masaligan sa tanang butang. ¹² Kinahanglan usa lang ang ilang asawa, ug maayo usab sila modumala sa ilang mga anak ug sa ilang tibuok panimalay. ¹³ Ang mga diyakono sa iglesia nga maayo moalagad tahoron sa mga tawo ug makabaton sila ug dugang kaisog sa pagsulti mahitungod sa ilang pagtuo kang Cristo Jesus.

Ang mga Kamatuoran sa Atong Relihiyon

¹⁴ Nagplano ako nga moanha diha sa dili madugay aron makigkita kanimo. Apan gisulat ko gayod kini, ¹⁵ aron nga kon malangan ako, masayod ka na kon unsaon paggawi sa mga tumutuo isip pamilya sa Dios. Kita nga mga tumutuo mao ang iglesia sa buhi nga Dios, ang iyang gisaligan nga magbarog ug maglaban sa kamatuoran. ¹⁶ Dili ikalalis nga kahibulongan gayod ang mga kamatuoran sa atong relihiyon:

Ang Bakakon nga mga Magtutudlo

4 Klaro ang gi-ingon sa Espiritu Santo nga sa kaulahiang mga adlaw ang uban mobiya sa ilang pagtuo sa Dios. Mamati sila sa mga pagtulon-an sa bakakon ug daotan nga mga espiritu. ² Kini nga mga pagtulon-an gitudlo niadtong mga tawong limbongan ug bakakon nga wala hasola sa ilang konsensya tungod kay gigamhan sila ni Satanas. ³ Gitudlo nila nga daotan ang pagminyo, ug may mga pagkaon pa sila nga ginadili. Apan kini nga mga pagkaon gibuhat sa Dios aron kaonon nga may pagpasalamat niadtong mga tawong nagatuo ug nakahibalo gayod sa kamatuoran. ⁴ Ang tanan nga gibuhat sa Dios maayo. Busa walay butang nga angay balibaran kon dawaton nga may pagpasalamat. ⁵ Kay gihinloan kini pinaagi sa pulong sa Dios ug sa pag-ampo.

Ang Maayo nga Alagad ni Cristo Jesus

⁶ Maayo ka nga alagad ni Cristo Jesus kon itudlo mo kini diha sa atong mga igsoon. Ug samtang nagatudlo ka kanila, mamatuto mo usab ang imong kaugalingon pinaagi sa mga kamatuoran mahitungod sa atong pagtuo, ug sa tinuod nga pagtulon-an nga imong gisunod. ⁷ Apan likayi ang mga pagtulon-an nga wala maggikan sa Dios kay kana binuhat-buhat lang sa mga tawo. Bansaya ang imong kaugalingon sa diosnon nga pagkinabuhi. ⁸ May kapuslanan ang pagpaugnat sa kusog, apan mas mahinungdanon gayod nga bansayon nato ang atong kaugalingon diha sa espirituhanon nga mga butang, tungod kay kon mao kini ang atong buhaton, magmapuslanon gayod ang atong kinabuhi karon ug sa umaabot. ⁹ Tinuod kini ug angay gayod nga paminawon ug tuohan sa tanan. ¹⁰ Mao kanay hinungdan nga manlimbasog gayod kita ug maningkamot nga matudlo kini ngadto sa mga tawo, tungod kay nagasalig kita sa buhi nga Dios nga mao ang Manluluwas sa tanang mga tawo, labi na gayod niadtong mga nagatuo. ¹¹ Itudlo ug ipatuman kini.

¹² Ayaw pasagdi nga tamayon ka tungod sa imong pagkabatan-on, hinuon paningkamoti nga mahimo kang panig-ingnan sa mga tumutuo ni Cristo: sa pagsulti, sa pamatasan, sa paghigugma, sa pagtuo, ug sa hinlo nga pagkinabuhi. ¹³ Samtang wala pa ako diha, gamita ang imong panahon sa pagbasa sa Kasulatan ngadto sa mga panagtigom sa katawhan, sa pagwali, ug sa pagpanudlo. ¹⁴ Ayaw pasagdi ang hiyas nga gihatag kanimo sa Espiritu Santo sumala sa panagna sa mga kadagkoan sa iglesia sa dihang gipandong nila ang ilang mga kamot kanimo. ¹⁵ Buhata kini kanunay aron makita sa tanan ang imong pag-uswag. ¹⁶ Pagmatngon sa imong kaugalingon nga kinabuhi ug sa imong gitudlo. Padayona ang pagbuhat niana aron maluwas ka ingon man ang naminaw kanimo.

Ang mga Responsibilidad sa mga Nagatuo sa Dios

5 Ayaw pasakiti ug sulti ang mga tigulang nga lalaki kondili dasiga sila nga sama rag imo silang amahan. Dasiga ang mga batan-on nga lalaki nga sama rag imo silang mga igsoon, ² ug ang mga tigulang nga babaye nga sama rag imo silang inahan. Dasiga usab ang mga batan-on nga babaye nga sama rag imo silang mga igsoon aron nga wala gayoy daotan nga ikasulti ang mga tawo batok kanimo.

³ Tahora ug tabangi ang mga biyuda nga wala na gayoy gisaligan. ⁴ Apan kon ang balo may mga anak o mga apo, sila ang angay moatiman kaniya. Kay kon sila diosnon, ang una nila nga obligasyon mao ang pagbalos ug pag-atiman sa ilang mga katigulangan. Kay kini makahatag ug kalipay sa Dios. ⁵ Ang biyuda nga wala na gayoy gisaligan nagasalig na lang sa Dios. Adlaw ug gabii nagaampo siya ug nagapangayog tabang sa Dios. ⁶ Apan ang biyuda nga nagapatuyang sa kalibotanon nga kalipay patay na sa panan-aw sa Dios bisan buhi pa siya. ⁷ Ipatuman kining mga butanga sa mga tumutuo aron walay ikasulti nga daotan batok kanila. ⁸ Si bisan kinsa nga tumutuo nga wala nagaatiman sa iyang mga paryente, labi na gayod sa iyang pamilya, nagapaila lang nga gipakawalay-bili niya ang iyang pagtuo sa Dios, ug mas daotan pa siya kaysa dili tumutuo.

⁹ Ang mga biyuda nga inyong tabangan mao kadtong nagaedad ug 60 pataas, wala siya manglaki,^{[e] 10} giila nga maayo ang ilang mga binuhatan, maayo moatiman sa ilang mga anak, maabiabihon sa mga dumuduong, maalagaron sa katawhan sa Dios,^[f] matinabangon sa mga anaa sa kalisod, ug kugihan mohimo sa tanan nga maayo.

¹¹ Apan ayaw ninyo iapil sa mga balo nga tabanganan ang mga balo nga batan-on pa. Kay kon moabot ang ilang gusto nga magminyo pag-usab, mapasagdan na nila ang pag-alagad kang Cristo. ¹² Busa makasala sila tungod kay ipakawalay-bili nila ang ilang gisaad nga moalagad lang kang Cristo. ¹³ Gawas niana, magtinapolan na lang unya kining mga balo nga batan-on ug magsige na lang ug panumbalay. Ang daotan pa gayod, magtabi-tabi ug manghilabot sila sa uban, ug mangestorya sa mga butang nga dili angay iestorya. ¹⁴ Busa kon sa ako lang, kon mao man lang kini ang mahitabo, maayo pa nga kining mga batan-on nga balo magminyo na lang pag-usab ug manganak, ug mag-atiman sa ilang pamilya, aron nga walay ikasaway ang mga tawo nga nagabatok kanato. ¹⁵ Nakaingon ako niini tungod kay ang uban nga mga balo mibiya na gani sa pag-alagad ug si Satanas na ang ilang gisunod. ¹⁶ Kon adunay babayeng tumutuo nga may paryente nga mga balo, siya na lang ang angay nga moatiman kanila aron dili na mabug-atan ang iglesia sa pagsuporta kanila, ug maatiman pa sa iglesia ang ubang mga balo nga wala na gayoy kapaingnan.

¹⁷ Bahin sa mga kadagkoan sa mga tumutuo nga maayong modumala, kinahanglan sweldohan sila ug husto, labi na gayod kon nagahago sila sa pagwali ug pagtudlo. ¹⁸ Kay nagaingon ang Kasulatan, “Ayaw busali ang baka samtang gipagiok kini.”^[g][h] Ug nagaingon pa gayod, “Ang nagatrabaho angay gayod nga suholan.”^{[i] 19} Ayaw tagda ang mga sumbong batok sa mga pangulo, gawas kon may duha o tulo ka testigo nga makapamatuod niini. ²⁰ Apan badlonga sa atubangan sa mga tumutuo ang nagapakasala aron mahadlok ang uban sa pagpakasala.

²¹ Atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus ug sa iyang mga anghel giawhag ko ikaw sa pagtuman gayod niini nga mga sugo nga walay gidapigan. Kinahanglan gayod nga sa tanan mong ginahimo, patas ang imong pagtagad sa tanan. ²² Ayaw pagdali-dali sa pagpandong sa imong kamot kang bisan kinsa aron paghatag kaniya sa katungdanan sa pagdumala sa mga tumutuo, kondili pagbantay nga dili ka madalahig sa mga sala sa uban. Pagmatngon nga walay ikasaway kanimo mahitungod niini.

²³ Tungod kay kanunay ka lang magsakit, gawas sa tubig, inom usab ug diotay nga bino alang sa imong tiyan.

²⁴ May mga tawo nga ang ilang mga sala nasayran nang daan bisan wala pa sila mahukmi. Apan ang mga sala sa uban sa kaulahian na masayran. ²⁵ Sama usab sa maayo natong binuhatan. May mga binuhatan kita nga maayo nga masayran dayon, ug adunay dili masayran dayon apan sa kaulahian masayran ra gayod.

6 Bahin sa mga tumutuo nga ulipon, angay silang motahod sa ilang mga agalon, aron nga walay mopasipala sa Dios ug sa atong mga pagtulon-an. ² Ug kon ang ilang mga agalon tumutuo usab ug managsoon na sila diha kang Cristo, angay gihapon silang motahod kanila. Angay pa gani nga moalagad silag maayo kay ang makapahimulos sa ilang kahago mga tumutuo usab nga ginahigugma sa Dios.

Ang mga Sayop nga Pagtulon-an

Itudlo kini kanila ug ingna sila nga tumanon gayod nila kini. ³ Kon may magtudlo ug lahi nga pagtulon-an ug wala magsubay sa hustong mga pagtulon-an nga gikan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ingon man sa mga pagtulon-an mahitungod sa pagsunod sa Dios, ⁴ kana nga tawo hambogiro apan walay nahibaloan. Gusto lang niya nga makiglantugi sa walay kapuslanang mga butang. Ug mao kini ang sinugdanan sa kasina, panag-away, pag-ininsultohay, pagdudahay, ⁵ ug walay undang nga kagubot. Mao kana ang batasan sa mga tawo nga walay hustong panghunahuna ug dili na makahibalo kon unsa ang matarong. Nagahunahuna sila nga maadunahan sila pinaagi sa ilang pagkadiosnon. ⁶ Hinuon, kon ang tawo diosnon ug kontento sa iyang kahimtang, labaw pa siya sa adunahan. ⁷ Ang tinuod, sa pagkatawo nato dinhi sa kalibotan wala kitay gidala, ug kon mamatay kita, wala usab kitay madala gikan sa kalibotan. ⁸ Busa, kon may pagkaon kita ug may bisti, makontento na kita. ⁹ Apan ang mga tawo nga gustong maadunahan mapukan sa mga pagsulay. Malit-agan sila sa mga walay pulos ug daotan nga mga tinguha nga mao ang makapadaot ug makadala kanila ngadto sa kalaglagan. ¹⁰ Kay kon palabihon nato ang kuwarta, magagikan niini ang tanang matang sa kadaotan. Ang uban nga mga tawo, sa sobra nga tinguha sa kuwarta, nahimulag na sa pagtuo ug napuno sa kaguol ang ilang kasingkasing.

Ang mga Pahimangno

¹¹ Apan ikaw, isip alagad sa Dios, likayi kanang mga butanga. Paningkamoti ang pagkinabuhi nga matarong ug diosnon. Tun-i ang husto nga pagtuo ug paghigugma. Magmainantuson ka ug magmalumo ngadto sa imong isigka-tawo. ¹² Sama sa lumba, buhata gayod ang imong mahimo tungod ug alang sa imong pagtuo sa Dios. Niana madawat mo ang kinabuhi nga walay kataposan, kay nianang kinabuhia gitawag ka sa Dios sa dihang gisugilon mo atubangan sa daghang mga tawo nga ikaw nagatuo na kang Cristo. ¹³ Sa atubangan sa Dios nga nagahatag sa kinabuhi sa tanan, ug sa atubangan ni Cristo Jesus nga nagsugilon sa kamatuoran ngadto kang Poncio Pilato, ania ang akong pahimangno kanimo: ¹⁴ tumana ang gibilin kanimo nga sugo ug siguroha nga husto gayod ang imong pagtuman, nga walay ikasaway kanimo hangtod moabot ang atong Ginoong Jesu-Cristo. ¹⁵ Bahin sa pag-abot ni Jesu-Cristo, ang Dios nga makagagahom ug bulahan mao ang mopadayag kang Jesu-Cristo kon moabot na ang gitakda nga panahon. Ang Dios mao ang Hari nga labaw sa tanang mga hari ug Ginoo nga labaw sa tanang mga ginoo. ¹⁶ Kaniya lang ang kinabuhi nga walay kamatayon.^[j] Didto siya nagapuyo sa masulaw nga kasanag nga dili maduolan. Wala gayoy tawo nga nakakita kaniya ug wala gayoy makakita. Dayegon ta ang Dios nga makagagahom sa walay kataposan. Amen!

¹⁷ Bahin sa mga adunahan dinhi sa kalibotan, ingna sila nga dili sila magpasigarbo o magsalig sa ilang bahandi nga daling mahanaw. Kinahanglan nga ibutang nila ang ilang pagsalig ngadto sa Dios nga maoy nagahatag kanato sa tanan aron magmalipayon kita. ¹⁸ Tudloi sila sa paghimo ug maayo aron maadunahan sila sa maayo nga mga buhat. Tudloi usab sila nga magmatinabangon ug andam sa pagpaambit sa ilang mga kabtangan. ¹⁹ Kon mao kini ang ilang buhaton, nagatigom sila ug bahandi didto sa langit nga dili gayod mawala, ug madawat nila ang tinuod gayod nga kinabuhi.

²⁰ Timoteo, ampingi ang mga pagtulon-an nga gitugyan kanimo sa Dios. Likayi ang mga pagtulon-an nga walay pulos ug wala maggikan sa Dios, bisan ang mga panaglalis mahitungod sa gi-ingon sa uban nga kaalam apan dili tinuod. ²¹ Ang uban nagaingon nga aduna sila niini nga kaalam, apan tungod sa ilang gi-ingon nga “kaalam,” nahisalaag sila gikan sa husto nga pagtuo sa Dios.

Hinaut nga panalanginan ka sa Dios.