Beginning

13 Mądry syn przyjmuje pouczenie ojca, a szyderca nie słucha strofowania.

² Człowiek będzie spożywać dobro z owocu swoich ust, a dusza przewrotnych będzie spożywać przemoc.

³ Kto strzeże swych ust, strzeże swojej duszy; kto szeroko otwiera swe wargi, będzie zniszczony.

⁴ Dusza leniwego pragnie, a nic nie ma, a dusza pracowitych zostanie obficie nasycona.

⁵ Sprawiedliwy nienawidzi kłamliwego słowa, a niegodziwy staje się obrzydliwy i zhańbiony.

⁶ Sprawiedliwość strzeże tego, który postępuje uczciwie, a niegodziwość powala grzesznika.

⁷ Znajduje się taki, który czyni siebie bogatym, a nie ma nic; inny czyni siebie ubogim, choć ma wiele bogactw.

⁸ Okupem za życie człowieka jest jego bogactwo, a ubogi nie słucha strofowania.

⁹ Radośnie błyszczy światło sprawiedliwych, a pochodnia niegodziwych zgaśnie.

¹⁰ Spór powstaje tylko dzięki pysze, a mądrość jest przy tych, co przyjmują radę.

¹¹ Łatwo zdobyte bogactwo zmniejsza się, a kto je gromadzi swą ręką, pomnaża je.

¹² Przedłużająca się nadzieja sprawia ból sercu, a spełnione pragnienie jest drzewem życia.

¹³ Kto gardzi słowem Bożym, ten zginie, a kto się boi przykazania, dostanie nagrodę.

¹⁴ Prawo mądrego jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.

¹⁵ Prawdziwy rozum daje łaskę, a droga przewrotnych jest ciężka.

¹⁶ Każdy roztropny postępuje rozważnie, a głupi ujawnia głupotę.

¹⁷ Niegodziwy posłaniec popada w zło, a wierny wysłannik jest lekarstwem.

¹⁸ Ubóstwo i hańba spadną na tego, który odrzuca karność, a kto szanuje upomnienia, dozna czci.

¹⁹ Spełnione pragnienie jest słodkie dla duszy, a odwrócenie się od zła budzi odrazę w głupcach.

²⁰ Kto przestaje z mądrymi, będzie mądry, a towarzysz głupców będzie zniszczony.

²¹ Nieszczęście ściga grzeszników, a sprawiedliwych Bóg nagrodzi dobrem.

²² Dobry człowiek zostawia dziedzictwo dzieciom swoich dzieci, a majątek grzesznika jest zachowany dla sprawiedliwego.

²³ Obfita żywność jest na roli ubogich, lecz i ta może niszczeć przez nieroztropność.

²⁴ Kto oszczędza swą rózgę, nienawidzi swego syna, a kto go kocha, karze w porę.

²⁵ Sprawiedliwy je i syci swoją duszę, a żołądek niegodziwych cierpi niedostatek.

14 Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.

² Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.

³ W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.

⁴ Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.

⁵ Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.

⁶ Szyderca szuka mądrości, a nie znajduje, lecz rozumnemu wiedza przychodzi łatwo.

⁷ Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz u niego warg rozumnych.

⁸ Mądrość roztropnego to poznanie swojej drogi, a głupotą głupich jest oszustwo.

⁹ Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych jest przychylność.

¹⁰ Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.

¹¹ Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.

¹² Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.

¹³ Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem takiej wesołości jest smutek.

¹⁴ Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.

¹⁵ Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.

¹⁶ Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.

¹⁷ Człowiek porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.

¹⁸ Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.

¹⁹ Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.

²⁰ Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.

²¹ Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.

²² Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.

²³ Każda praca przynosi pożytek, a puste słowa prowadzą do nędzy.

²⁴ Koroną mądrych jest ich bogactwo, ale głupota głupich pozostaje głupotą.

²⁵ Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.

²⁶ W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.

²⁷ Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.

²⁸ Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.

²⁹ Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.

³⁰ Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.

³¹ Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.

³² Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję nawet w czasie swojej śmierci.

³³ Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a co jest w sercu głupich, wychodzi na jaw.

³⁴ Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.

³⁵ Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się na tego, który przynosi hańbę.

15 Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.

² Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.

³ Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.

⁴ Zdrowy język jest drzewem życia, a jego przewrotność jest zniszczeniem dla ducha.

⁵ Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.

⁶ W domu sprawiedliwego jest wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.

⁷ Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.

⁸ Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, a modlitwa prawych mu się podoba.

⁹ Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.

¹⁰ Sroga kara należy się temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.

¹¹ Piekło i zatracenie są przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich.

¹² Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.

¹³ Radosne serce rozwesela twarz, ale gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.

¹⁴ Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.

¹⁵ Wszystkie dni strapionego są złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.

¹⁶ Lepiej mieć mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.

¹⁷ Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.

¹⁸ Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.

¹⁹ Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.

²⁰ Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.

²¹ Głupota jest radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.

²² Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.

²³ Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!

²⁴ Droga życia dla mądrego jest w górze, aby uniknął głębokiego piekła.

²⁵ PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.

²⁶ Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych są przyjemne.

²⁷ Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.

²⁸ Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.

²⁹ PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.

³⁰ Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.

³¹ Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.

³² Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.

³³ Bojaźń PANA jest pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.