Beginning
Ang mga Kasugoan bahin sa mga Kabtangan
22 “Kon ang usa ka tawo nasakpan nga nangawat ug baka o karnero, unya giihaw niya kini o gibaligya, kinahanglan nga magbayad siya. Sa usa ka baka nga iyang gikawat, magbayad siyag lima ka baka. Ug sa usa ka karnero nga iyang gikawat, magbayad siyag upat ka karnero. 2 Kon sa gabii siya nangawat ug nadakpan siya sa akto, unya gipatay siya, ang nakapatay kaniya walay tulubagon. 3 Apan kon nahitabo kini sa adlaw, ang nakapatay sa kawatan may tulubagon.
“Ang kawatan nga madakpan kinahanglan magbayad sa iyang gikawat. Apan kon wala siyay ikabayad, ibaligya siya ingon nga ulipon ug ang iyang bili ibayad sa iyang gikawat. 4 Kon ang iyang gikawat nga baka, o asno, o karnero makaplagan nga buhi diha kaniya, bayran niya kinig doble.
5 “Kon ang mananap sa usa ka tawo iyang gipasabsab o gibuhian sa uma o sa ubasan sa ubang tawo, kinahanglang bayran niya ang nasabsab nga tanom sa pinakamaayong klase sa abot sa iyang uma o ubasan.
6 “Kon may tawo nga magdaob, unya ang kalayo mikuyanap sa mga sagbot ug ngadto sa mga tanom sa uma sa ubang tawo, kinahanglang bayran sa nagdaob ang mga tanom nga nangadaot.
7 “Pananglit gipatipigan sa usa ka tawo ang iyang kuwarta o ang bisan unsa nga butang didto sa balay sa iyang silingan ug unya gikawat kini, kon madakpan ang kawatan, kinahanglan magbayad siyag doble. 8 Apan kon dili madakpan ang kawatan, ang gibilinan dad-on sa presensya sa Dios,[a] aron mahibaloan kon siya ba ang nagkuha niini o dili.
9 “Pananglit, may duha ka tawo nga maglalis kon kinsa kanila ang tag-iya sa usa ka butang sama sa baka, asno, karnero, bisti, o bisan unsa nga butang, kinahanglan dad-on nila ang ilang kaso atubangan sa Dios.[b] Ang tawo nga hukman sa Dios nga sad-an, magbayad ug doble sa tinuod nga tag-iya niini.
10 “Pananglit, gipaalimahan sa usa ka tawo ang iyang asno, baka, karnero, o bisan unsang mananap ngadto sa iyang silingan, unya namatay kini, o nasamdan, o nawala, o gikuha nga walay nakakita sa panghitabo, 11 ang nagaalima kinahanglan moadto sa presensya sa Ginoo ug manumpa nga wala siyay sala sa nahitabo. Kinahanglan tuohan kini sa tag-iya, ug dili niya kini pabayron. 12 Apan kon gikawat ang mananap, kinahanglan mobayad ang nagaalima ngadto sa tag-iya. 13 Kon ang mananap gipatay sa mabangis nga mananap, kinahanglang dad-on niya ang nahibilin nga bahin sa mananap ingon nga ebidensya, ug dili niya kini kinahanglang bayran.
14 “Kon manghulam ang usa ka tawo ug mananap sa iyang isigka-tawo unya nasamad kini o namatay ug wala diha ang tag-iya sa pagkahitabo niini, ang nanghulam kinahanglan mobayad niini. 15 Apan kon anaa ang tag-iya sa pagkahitabo, ang nanghulam dili na mobayad. Kon giabangan ang mananap, ang kuwarta nga gibayad sa pag-abang mao na ang bayad sa nasamad o namatay nga mananap.
Ang Uban pa nga mga Kasugoan
16 “Kon tintalon sa usa ka lalaki ang usa ka dalaga nga dili pa kaslonon, unya makighilawas siya kaniya, kinahanglan mobayad ang lalaki sa pamilya sa babaye sa kantidad nga ilang pangayoon, ug pakaslan niya ang babaye. 17 Kon dili gayod mosugot ang amahan sa babaye nga ipakasal ang iyang anak sa maong lalaki, mobayad gihapon ang lalaki sa kantidad nga ilang pangayoon.
18 “Patya ninyo ang mga mamamarang.
19 “Si bisan kinsa nga makighilawas sa mananap kinahanglang patyon.
20 “Si bisan kinsa nga maghalad ngadto sa ubang mga dios gawas kanako laglagon sa hingpit.[c]
21 “Ayaw ninyo daog-daoga ang mga dumuduong[d] kay mga dumuduong usab kamo kaniadto sa Ehipto.
22 “Ayaw ninyo daog-daoga ang mga biyuda ug ang mga ilo. 23 Kon himuon ninyo kini ug unya magpakitabang sila kanako, sigurado gayod nga tabangan ko sila. 24 Masuko gayod ako kaninyo ug pamatyon ko kamo sa gira.[e] Mabalo ang inyong mga asawa ug mailo ang inyong mga anak.
25 “Kon magpahulam kamog kuwarta kang bisan kinsa sa akong katawhan nga kabos nga nagapuyo uban kaninyo, ayaw ninyo kini patuboi sama sa ginahimo sa mga tigpahulam ug kuwarta. 26 Kon kuhaon ninyo ang kupo sa inyong isigka-tawo ingon nga garantiya sa iyang utang kanimo, iuli kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw, 27 kay mao lang kana ang iyang itabon sa iyang lawas kon matulog siya inigkagabii. Kon dili ninyo kini iuli, ug unya magpakitabang siya kanako, tabangan ko siya kay maloloy-on man ako.
28 “Ayaw ninyo pasipalahi ang Dios ug ayaw ninyo panghimaraota ang inyong pangulo.
29 “Ayaw ninyo kalimti ang paghatag ug mga halad kanako gikan sa inyong mga abot, mga bino, ug mga lana.
“Ihalad ninyo kanako ang inyong kamagulangang anak nga lalaki, 30 ug ang unang anak nga laki sa inyong mga baka ug mga karnero. Ang bag-ong natawo nga baka o karnero kinahanglan magpabilin sa iyang inahan sulod sa pito ka adlaw. Apan sa ikawalo ka adlaw, mahimo na kining ihalad kanako.
31 “Kamo ang akong piniling katawhan, busa ayaw kamo pagkaon ug karne sa bisan unsang mananap nga gipatay sa mabangis nga mananap. Ipakaon ninyo kini sa mga iro.
Hustisya ug Kalooy
23 “Ayaw kamo pagbalita ug bakak. Ayaw kamo pagtabang sa daotang tawo pinaagi sa pagsaksi ug bakak. 2 Ayaw ninyo sunda ang kadaghanan nga nagahimo ug daotan. Kon magsaksi kamo sa korte, ayaw ninyo tuisa ang hustisya aron lang masunod ang kadaghanan. 3 Ayaw ninyo pabori ang kabos sa iyang kaso tungod lang sa iyang kakabos.
4 “Kon makita ninyo nga nakabuhi ang baka o asno sa inyong kaaway, kinahanglang iuli ninyo kini kaniya. 5 Kon makita ninyo nga natumba ang asno sa inyong kaaway tungod sa kabug-at sa karga niini, ayaw ninyo kini pasagdi; tabangi ninyo kini nga makatindog.
6 “Siguradoha nga matagaag hustisya ang mga kabos sa ilang kaso. 7 Ayaw kamo pagpang-akusar ug bakak. Ayaw ninyo patya ang usa ka tawong matarong o inosente, kay silotan ko si bisan kinsa nga mohimo niini.
8 “Ayaw kamo pagdawat ug suborno, kay ang suborno makapabuta sa usa ka tawo ngadto sa kamatuoran ug makapatuis sa hustisya nga alang sa mga inosente.
9 “Ayaw ninyo daog-daoga ang mga dumuduong,[f] kay kamo mismo nasayod kon unsa ang bation sa usa ka dumuduong, kay mga dumuduong usab kamo kaniadto sa Ehipto.
Ang Adlaw ug Tuig nga Igpapahulay
10 “Sulod sa unom ka tuig makatanom kamo diha sa inyong yuta ug makaani sa abot niini. 11 Apan sa ikapitong tuig ayaw ninyo kinig tamni. Kon may motubo nga tanom sa inyong yuta, pasagdi ninyo ang mga kabos nga manguha sa ilang pagkaon gikan niini, ug ang mahibilin ipakaon sa mga ihalas nga mga mananap. Mao usab kini ang inyong himuon sa inyong mga ubasan ug mga olibo.
12 “Pagtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan sa ikapitong adlaw mopahulay kamo, aron makapahulay usab ang inyong mga baka ug mga asno, lakip ang inyong mga ulipon ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. 13 Tumana ninyo pag-ayo kining tanan nga akong giingon kaninyo. Ayaw kamo pag-ampo sa ubang mga dios ni mohisgot o molitok sa ilang ngalan.
Tulo ka Pista Matag Tuig
(Exo. 34:18-26; Deu. 16:1-17)
14 “Magsaulog kamog tulo ka pista matag tuig alang sa pagpasidungog kanako. 15 Sauloga ninyo ang Pista sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa gisugo ko na kaninyo, mokaon kamo ug pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw. Himoa ninyo kini sa gitakda nga panahon sa bulan sa Abib, kay mao kanang bulana nga mibiya kamo sa Ehipto. Ang kada usa kinahanglan magdala kanakog halad nianang panahona. 16 Sauloga usab ninyo ang Pista sa Ting-ani pinaagi sa pagdala kanako sa unang abot sa inyong mga uma. Sauloga usab ninyo ang Pista sa Kataposang Ani sa kataposan sa tuig, inigtigom ninyo sa mga abot sa inyong mga uma. 17 Ang tanan ninyong mga lalaki kinahanglang motambong niini nga mga pista kada tuig aron sa pagsimba kanako, ang Ginoo nga inyong Agalon. 18 Ayaw ninyo ihalad kanako ang dugo uban sa pan nga may patubo. Ayaw ninyo paabtig buntag ang tambok sa mananap nga inyong gihalad kanako sa pista.
19 “Dad-a ninyo sa templo sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayong bahin sa inyong unang abot.
“Ayaw ninyo lutoa ang nating kanding sa gatas sa iyang inahan.
20 “Karon, magpadala ako ug anghel sa pagbantay kaninyo ug sa paggiya kaninyo ngadto sa dapit nga giandam ko. 21 Pamati kamo kaniya ug tumana ang iyang isulti. Ayaw kamo pagsupak kaniya. Kay ang tanan niyang himuon, himuon niya sa akong ngalan ug dili niya baliwalaon ang inyong mga sala.[g] 22 Kon mamati kamo pag-ayo sa iyang isulti ug buhaton ninyo ang tanan kong gisulti, makiggira ako sa inyong mga kaaway. 23 Mag-una kaninyo ang akong anghel ug dad-on niya kamo ngadto sa yuta sa mga Amorihanon, Hitihanon, Perisihanon, Canaanhon, Hebhanon, ug Jebusihanon, ug laglagon ko sila. 24 Ayaw kamo pagsimba o pag-alagad sa ilang mga dios, o pagsunod sa ilang mga ginahimo. Laglaga ninyo sa hingpit ang ilang mga dios, ug lumpaga ang ilang mga handomanan nga bato. 25 Simbaha ninyo ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ug hatagan ko kamo ug abundansyang pagkaon ug tubig. Walay sakit nga motakboy kaninyo, 26 ug walay babaye nga makuhaan sa iyang gimabdos o mahimong baog diha sa inyong yuta, ug hatagan ko kamog taas nga kinabuhi.
27 “Hadlokon ko ug patarantahon ang inyong mga kaaway nga inyong ikaatubang ug mangikyas sila gikan kaninyo. 28 Magpadala akog mga tamboboan nga mag-una kaninyo, ug abugon nila ang mga Hebhanon, Canaanhon, ug mga Hitihanon. 29 Apan dili ko sila abugon sulod lang sa usa ka tuig aron dili mahimong awaaw ang maong yuta ug aron dili modaghan ang ihalas nga mananap didto. 30 Abugon ko sila sa hinay-hinay hangtod nga modaghan kamo ug mahimo na nga makapanag-iya sa yuta.
31 “Siguradohon ko nga ang utlanan sa inyong mga yuta maggikan sa Pulang Dagat hangtod sa Dagat sa Mediteraneo,[h] ug gikan sa disyerto sa habagatan hangtod sa Suba sa Eufrates. Itugyan ko kaninyo ang mga tawo nga namuyo sa maong yuta ug abugon ninyo sila. 32 Ayaw kamo paghimog kasabotan kanila o sa ilang mga dios. 33 Ayaw ninyo sila tugoti nga mopuyo sa inyong yuta kay basin sila pa ang motukmod kaninyo sa pagpakasala batok kanako. Kay kon mosimba kamo sa ilang mga dios, sigurado nga mahimo kining laang alang kaninyo.”
Gidawat sa mga Israelinhon ang Kasabotan sa Ginoo
24 Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Tungas dinhi kanako, ug ubana si Aaron, Nadab, Abihu, ug ang 70 sa mga tigdumala sa Israel. Magsimba sila kanako didto sa layo-layo. 2 Ikaw lang Moises ang makaduol kanako, ang uban dili makaduol. Ug ang mga tawo dili gayod mahimong motungas dinhi uban kanimo.”
3 Sa dihang gisultihan ni Moises ang mga tawo sa tanang gitudlo ug gisugo sa Ginoo, nagdungan sila sa pagtubag, “Tumanon namo ang tanang giingon sa Ginoo.” 4 Unya gisulat ni Moises ang tanan nga giingon sa Ginoo.
Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, mibangon si Moises ug nagtukod ug halaran sa tiilan sa bukid ug nagbutang siyag 12 ka handomanan nga bato nga nagarepresentar sa 12 ka tribo sa Israel. 5 Unya nagsugo siyag mga batan-ong lalaki nga maghalad sa Ginoo ug mga halad nga sinunog ug mga torong baka isip halad alang sa maayong relasyon. 6 Gikuha ni Moises ang katunga sa dugo ug gibutang kini sa mga palanggana, ug ang katunga gisablig niya sa halaran. 7 Unya gikuha niya ang Libro sa Kasabotan ug gibasa kini ngadto sa mga tawo. Ug mitubag ang mga tawo, “Tumanon namo ang tanang giingon sa Ginoo. Sundon namo siya.”
8 Unya gikuha ni Moises ang dugo nga anaa sa mga palanggana ug gisablig kini ngadto sa mga tawo ug miingon, “Mao kini ang dugo nga nagapalig-on sa kasabotan nga gihimo sa Ginoo uban kaninyo sa paghatag niya niining tanang mga sugo.”
9 Mitungas sa bukid si Moises, Aaron, Nadab, Abihu, ug ang 70 sa mga tigdumala sa Israel, 10 ug unya nakita nila ang Dios sa Israel. Sa iyang tiilan may daw dalan nga hinimo sa bato nga safiro nga sama katin-aw sa langit. 11 Bisan nakita niining mga tigdumala ang Dios, wala sila patya sa Dios. Mikaon pa gani sila ug nanginom didto sa presensya sa Dios.
12 Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Tungas dinhi kanako ibabaw sa bukid ug paghulat, kay ihatag ko kanimo ang lagpad nga mga bato nga akong gisulatan sa akong mga sugo ug mga balaod alang sa mga tawo.” 13 Busa nanglakaw si Moises ug ang iyang personal nga katabang nga si Josue ug mitungas si Moises sa bukid sa Dios. 14 Sa wala pa siya mitungas, miingon si Moises sa mga tigdumala sa Israel, “Hulat kamo dinhi hangtod makabalik kami. Mahibilin dinhi uban kaninyo si Aaron ug si Hur, ug kon may problema kamo, dangop lang kamo kanila.”
15 Pag-abot ni Moises sa ibabaw nga bahin sa bukid, gitabonan sa panganod ang bukid. 16 Unya ang gamhanang presensya sa Ginoo mikunsad sa Bukid sa Sinai. Ug sulod sa unom ka adlaw natabonan sa panganod ang bukid. Sa ikapitong adlaw, gikan sa panganod, gitawag sa Ginoo si Moises. 17-18 Busa misulod si Moises sa panganod ug mitungas pa gayod siya ibabaw sa bukid. Nagpabilin siya didto sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Sa panan-aw sa mga Israelinhon nga atua sa ubos, ang gamhanang presensya sa Ginoo ibabaw sa bukid daw sa nagadilaab nga kalayo.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.