Beginning
Ê-li Và Vua A-cha-xia
1 Sau khi A-háp qua đời, dân Mô-áp nổi loạn chống lại Y-sơ-ra-ên. 2 Ở Sa-ma-ri, vua A-cha-xia từ lan can trên lầu té xuống và bị thương; nên vua truyền các sứ giả đến và bảo: “Hãy đi, cầu vấn Ba-anh Xê-bụt, thần của Éc-rôn, để hỏi xem ta có được lành khỏi thương tích này chăng?”
3 Nhưng thiên sứ của CHÚA bảo Ê-li, người Thi-sê-be rằng: “Hãy chỗi dậy, đi đón các sứ giả của vua Sa-ma-ri, và bảo họ: ‘Có phải trong Y-sơ-ra-ên không có Đức Chúa Trời sao, mà ngươi đi cầu vấn Ba-anh Xê-bụt, thần của Éc-rôn?’ 4 Vậy bây giờ CHÚA phán như vầy: ‘Ngươi sẽ không xuống khỏi giường bệnh ngươi đang nằm, nhưng ngươi chắc chắn sẽ chết.’ ” Ê-li bèn đi.
5 Các sứ giả trở về gặp vua, vua hỏi họ: “Tại sao các ngươi trở về?”
6 Họ đáp: “Có một người gặp chúng tôi và bảo chúng tôi đi trở về tâu với vua rằng: CHÚA phán như vầy: ‘Có phải trong Y-sơ-ra-ên không có Đức Chúa Trời sao mà ngươi sai người đi cầu vấn Ba-anh Xê-bụt, thần của Éc-rôn?’ Vì thế ngươi sẽ không xuống khỏi giường bệnh ngươi đang nằm, nhưng ngươi chắc chắn sẽ chết.”
7 Vua hỏi họ: “Người ra đón gặp các ngươi và nói với các ngươi những lời ấy là người như thế nào?”
8 Họ tâu: “Đó là một người mặc một áo choàng bằng da thú đầy lông, lưng thắt một dây nịt da.”
Vua nói: “Ấy là Ê-li, người Thi-sê-be.”
9 Đoạn vua sai một sĩ quan dẫn năm mươi quân sĩ đến gặp Ê-li. Lúc ấy Ê-li đang ngồi trên một đỉnh đồi. Quan chỉ huy bảo Ê-li: “Hỡi người của Đức Chúa Trời, vua bảo ông: Hãy xuống!”
10 Nhưng Ê-li trả lời quan chỉ huy: “Nếu ta là người của Đức Chúa Trời nguyện lửa từ trên trời sẽ giáng xuống thiêu hủy ngươi và năm mươi người của ngươi đi.” Tức thì lửa từ trên trời giáng xuống thiêu hủy quan chỉ huy đó và năm mươi người đi cùng với ông ta.
11 Vua lại sai một quan chỉ huy khác với năm mươi quân sĩ khác đến gặp Ê-li. Quan chỉ huy ấy nói: “Hỡi người của Đức Chúa Trời, đây là lệnh của vua: Hãy xuống mau!”
12 Nhưng Ê-li trả lời quan chỉ huy ấy: “Nếu ta là người của Đức Chúa Trời nguyện lửa từ trên trời sẽ giáng xuống thiêu hủy ngươi và năm mươi người của ngươi đi.” Tức thì lửa từ trên trời giáng xuống thiêu hủy quan chỉ huy đó và năm mươi người đi cùng với ông ta.
13 Vua lại sai một quan chỉ huy nữa với năm mươi quân sĩ nữa đến gặp Ê-li. Quan chỉ huy thứ ba đi lên, quỳ xuống trước mặt Ê-li và van nài: “Hỡi người của Đức Chúa Trời, nguyện mạng sống tôi và mạng sống của năm mươi người đi với tôi là quý báu trước mặt ông. 14 Kìa, lửa từ trời đã giáng xuống thiêu hủy hai vị sĩ quan kia cùng với hai toán quân năm mươi người của họ. Nhưng bây giờ xin ông hãy xem mạng sống tôi là quý báu trước mặt ông.”
15 Bấy giờ thiên sứ của CHÚA nói với Ê-li: “Hãy đi xuống với người ấy. Đừng sợ người ấy gì cả.” Vậy Ê-li đứng dậy, đi xuống, theo người ấy đến gặp vua.
16 Ông nói với vua: “CHÚA phán như vầy: Bởi vì ngươi đã sai sứ giả đến cầu vấn Ba-anh Xê-bụt, thần của Éc-rôn. Có phải trong Y-sơ-ra-ên không có Đức Chúa Trời để ngươi có thể cầu hỏi lời Ngài sao? Vì thế ngươi sẽ không xuống khỏi giường bệnh ngươi đang nằm, nhưng ngươi chắc chắn sẽ chết.”
Vua A-cha-xia Băng Hà
17 Vậy vua A-cha-xia qua đời, theo như lời của CHÚA đã phán qua Ê-li. Bởi vì A-cha-xia không có con, nên em trai của A-cha-xia là Giô-ram lên ngôi làm vua kế vị, nhằm năm thứ hai của Giô-ram, con trai Giê-hô-sa-phát, vua của Giu-đa. 18 Những việc khác của A-cha-xia làm há không được chép trong sách sử ký của các vua Y-sơ-ra-ên sao?
Ê-li Được Cất Lên Trời
2 Đang khi CHÚA muốn cất Ê-li lên trời trong một cơn gió trốt thì Ê-li và Ê-li-sê từ Ghinh-ganh đi ra. 2 Ê-li nói với Ê-li-sê: “Hãy ở lại đây. Vì CHÚA sai ta đi đến Bê-tên.”
Nhưng Ê-li-sê đáp: “Nguyền xin CHÚA hằng sống chứng giám, hễ ngày nào thầy còn sống, thì con sẽ không rời xa thầy.” Vậy họ cùng nhau đi xuống Bê-tên.
3 Một nhóm tiên tri ở Bê-tên đi ra gặp Ê-li-sê và nói: “Anh há không biết là hôm nay CHÚA sẽ cất thầy anh đi sao?”
Ông đáp: “Tôi biết. Xin anh em đừng nói gì nữa.”
4 Ê-li lại nói với ông: “Ê-li-sê, hãy ở lại đây. Vì CHÚA sai tôi đến Giê-ri-cô.”
Nhưng ông đáp: “Nguyền xin CHÚA hằng sống chứng giám, hễ ngày nào thầy còn sống, thì con sẽ không rời xa thầy.” Vậy họ cùng nhau đi đến Giê-ri-cô.
5 Một nhóm tiên tri ở Giê-ri-cô đến gần Ê-li-sê và bảo ông: “Anh há không biết là hôm nay CHÚA sẽ cất thầy anh đi sao?”
Ông đáp: “Tôi biết. Xin anh em đừng nói gì nữa.”
6 Bấy giờ Ê-li nói với ông: “Hãy ở lại đây. Vì CHÚA sai tôi đi đến Giô-đanh.”
Nhưng ông đáp: “Nguyền xin CHÚA hằng sống chứng giám, hễ ngày nào thầy còn sống, thì con sẽ không rời xa thầy.” Vậy hai người cùng nhau tiếp tục lên đường.
7 Có một nhóm năm mươi tiên tri đi theo và đứng cách xa họ khi hai người đang đứng ở bờ sông Giô-đanh. 8 Bấy giờ Ê-li lấy chiếc áo choàng của mình, cuộn lại, và đập vào mặt nước; nước sông liền rẽ ra hai bên và hai người đi ngang qua trên đất khô.
9 Khi họ đã qua bờ bên kia, Ê-li nói với Ê-li-sê: “Hãy nói cho ta biết ngươi muốn ta làm gì cho ngươi, bởi vì ta sắp được cất đi rồi.”
Ê-li-sê đáp: “Con mong được thần của thầy tác động trên con gấp đôi.”
10 Ê-li nói: “Ngươi xin một điều khó quá. Tuy nhiên, nếu ngươi thấy ta, khi ta được cất đi, thì ngươi sẽ được ban cho điều ấy; còn như ngươi không thấy, thì ngươi sẽ không nhận được.”
11 Đang khi họ tiếp tục đi và nói chuyện với nhau, thì một xe chiến mã bằng lửa kéo bằng các ngựa lửa chạy đến tách hai người ra, và Ê-li được cất lên trời trong một cơn gió trốt. 12 Ê-li-sê nhìn theo và la lên: “Cha ơi, cha ơi! Các xe chiến mã và kỵ binh của Y-sơ-ra-ên!” Ông cứ nhìn theo cho đến khi không còn thấy Ê-li nữa, rồi ông nắm lấy áo của mình mà xé toạc ra làm hai.
Ê-li-sê Thừa Kế Chức Vụ Của Ê-li
13 Ê-li-sê nhặt lấy chiếc áo choàng của Ê-li rơi lại và đi về. Ông đến đứng ở bờ sông Giô-đanh. 14 Ông lấy chiếc áo choàng của Ê-li rơi lại đập vào mặt nước và nói: “CHÚA là Đức Chúa Trời của Ê-li ở đâu?” Khi ông đập vào mặt nước, nước sông rẽ ra làm hai, và Ê-li-sê đi qua sông.
15 Khi nhóm tiên tri ở Giê-ri-cô thấy ông từ xa, thì họ nói với nhau: “Thần của Ê-li đã ngự trên Ê-li-sê rồi.” Họ đến gặp ông và cúi đầu sát đất trước mặt ông. 16 Họ nói với ông: “Xem này, chúng tôi có năm mươi người lực lưỡng ở đây sẵn sàng phục vụ ngài. Xin hãy cho họ đi tìm thầy của ngài. Có thể Thần của CHÚA đã cất lấy người rồi đặt người xuống một nơi nào đó trên núi hay trong thung lũng chăng.”
Ông đáp: “Đừng, bảo họ đừng đi tìm.”
17 Nhưng họ cứ nài nỉ mãi đến độ ông cảm thấy ái ngại mà từ chối, nên ông nói, “Thôi bảo họ đi đi.” Vậy năm mươi người ấy đi tìm hết ba ngày nhưng không tìm được Ê-li. 18 Khi họ trở về gặp ông, lúc ấy ông còn đang ở Giê-ri-cô, ông nói với họ: “Có phải tôi đã bảo là đừng đi không?”
Ê-li-sê Làm Phép Lạ
19 Bấy giờ dân trong thành đến nói với Ê-li-sê: “Như chúa thấy đó, địa thế của thành thật tốt, nhưng nguồn nước thì lại không tốt, nên trong xứ không trồng tỉa gì được.”
20 Ông bảo: “Hãy bỏ muối vào trong một bát còn mới và đem đến cho tôi.” Vậy họ đem bát muối đến cho ông.
21 Ông đi đến nguồn nước, đổ bát muối xuống nước và nói: “CHÚA phán như vầy: Ta chữa lành nguồn nước này. Từ nay về sau, nguồn nước này sẽ không gây nên chết chóc và tình trạng vô sinh không còn nữa.”[a] 22 Vậy nguồn nước đó đã được chữa lành cho đến ngày nay, y như lời Ê-li-sê đã nói.
23 Ê-li-sê rời khỏi nơi đó đi lên Bê-tên. Đang đi dọc đường, một bọn trẻ từ trong thành ra, chúng chế nhạo ông rằng: “Lên đi, ông sói đầu! Lên đi, ông sói đầu!” 24 Ông quay lại, thấy chúng, ông bèn nhân danh CHÚA mà rủa chúng. Bấy giờ có hai con gấu cái từ trong rừng đi ra cấu xé bốn mươi hai cậu trẻ đó. 25 Đoạn từ đó ông lên núi Cạt-mên, rồi trở về Sa-ma-ri.
Giô-ram Trị Vì Y-sơ-ra-ên
3 Vào năm thứ mười tám triều vua Giê-hô-sa-phát của Giu-đa, Giô-ram con trai A-háp lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên. Giô-ram trị vì mười hai năm tại Sa-ma-ri. 2 Vua làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA, dù không như cha và mẹ của vua đã làm, vì vua có dẹp bỏ trụ đá thờ thần Ba-anh mà cha mình đã lập. 3 Tuy nhiên vua vẫn bám lấy tội lỗi của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, là tội đã gây cho dân Y-sơ-ra-ên phạm tội; vua không từ bỏ tội lỗi ấy.
Chiến Tranh Với Dân Mô-áp
4 Thuở ấy, Mê-sa, vua của Mô-áp là vị vua có biệt tài nuôi chiên. Vua đã đồng ý cống nộp cho vua Y-sơ-ra-ên một trăm ngàn chiên con và lông của một trăm ngàn chiên đực. 5 Nhưng sau khi vua A-háp qua đời, thì vua của Mô-áp nổi loạn chống lại vua Y-sơ-ra-ên. 6 Vì thế, lúc ấy vua Giô-ram ở Sa-ma-ri đi ra động viên cả Y-sơ-ra-ên. 7 Vua sai sứ giả đến thưa với vua Giê-hô-sa-phát của Giu-đa rằng: “Vua của Mô-áp có nổi lên chống lại tôi, vua có thể đi với tôi để giúp đánh dân Mô-áp không?”
Vua Giê-hô-sa-phát đáp: “Tôi sẽ đi với vua. Tôi cũng như vua, dân tôi cũng như dân vua, chiến mã tôi cũng như chiến mã của vua.”
8 Rồi vua hỏi tiếp: “Nhưng chúng ta sẽ tấn công qua ngả nào?”
Giô-ram trả lời: “Qua ngả đồng hoang Ê-đôm.”
9 Vậy vua của Y-sơ-ra-ên, vua của Giu-đa, và vua của Ê-đôm kéo quân ra; nhưng họ đi lòng vòng mất bảy ngày, bấy giờ cả đại quân và các súc vật đi theo đều không còn nước uống.
10 Vua của Y-sơ-ra-ên bèn nói: “Than ôi! CHÚA đã gọi chúng ta, cả ba vua ra đây, chỉ để nộp vào tay dân Mô-áp mà thôi.”
11 Nhưng Giê-hô-sa-phát nói: “Ở đây chẳng có vị tiên tri nào của CHÚA để chúng ta có thể cầu vấn chăng?”
Một bầy tôi của vua Y-sơ-ra-ên tâu: “Thưa có Ê-li-sê, là người thường xối nước cho Ê-li rửa tay, ở gần đây.”
12 Giê-hô-sa-phát nói: “Người này có lời của CHÚA đó.” Vậy vua của Y-sơ-ra-ên, Giê-hô-sa-phát, và vua của Ê-đôm đi xuống gặp Ê-li-sê.
13 Ê-li-sê nói với vua Y-sơ-ra-ên: “Tôi với vua có can hệ gì chăng? Hãy đi cầu vấn các tiên tri của cha vua hoặc các tiên tri của mẹ vua.”
Nhưng vua của Y-sơ-ra-ên đáp: “Không đâu. Vì CHÚA đã gọi chúng tôi, cả ba vua đến, chỉ để nộp cho dân Mô-áp đó thôi.”
14 Ê-li-sê đáp: “Nguyện CHÚA Toàn Năng hằng sống, là Đấng tôi phục vụ, làm chứng. Nếu tôi không kính trọng Giê-hô-sa-phát, vua của Giu-đa, thì tôi chẳng coi vua ra gì và cũng không tiếp vua nữa. 15 Hãy đem cho tôi một người khảy đàn hạc.”
Đang khi người ấy khảy đàn hạc thì tay CHÚA giáng trên Ê-li-sê, 16 và ông nói: “CHÚA phán như vầy: ‘Ta sẽ làm cho thung lũng này đầy những hố nước.’[b] 17 Bởi CHÚA phán như vầy: ‘Các ngươi sẽ không thấy gió hay mưa, nhưng thung lũng sẽ đầy nước, để các ngươi sẽ uống. Các ngươi, bò lừa và súc vật các ngươi sẽ uống. 18 Nhưng đây chỉ là việc nhỏ trước mặt CHÚA. Vì Ngài sẽ trao Mô-áp vào trong tay các ngươi. 19 Các ngươi sẽ đánh hạ các thành kiên cố và các đô thị quan trọng. Các ngươi sẽ đốn hạ những cây tốt, lấp ngăn mọi suối nước, rải đá phá hoại tất cả những cánh đồng phì nhiêu.’ ”
20 Ngày hôm sau, vào lúc dâng tế lễ buổi sáng, thình lình nước từ hướng Ê-đôm đổ xuống, cho đến khi cả xứ tràn đầy nước.
21 Lúc ấy, khi toàn dân Mô-áp nghe rằng các vua đã kéo đến để tấn công họ, thì tất cả những ai có khả năng chiến đấu, từ người trẻ nhất đến người già nhất, đều được triệu tập, trang bị vũ khí và đưa ra trấn đóng ở biên thùy. 22 Sáng sớm họ thức dậy, ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt nước, người Mô-áp thấy nước trước mặt họ trông đỏ như máu. 23 Họ nói với nhau: “Ấy là máu đó, các vua kia chắc đã đánh nhau và giết nhau chết rồi. Bây giờ, hỡi người Mô-áp, hãy đi cướp của!”
24 Nhưng khi họ đến trại quân Y-sơ-ra-ên, quân Y-sơ-ra-ên chỗi dậy tấn công quân Mô-áp. Người Mô-áp bỏ chạy trước mặt người Y-sơ-ra-ên. Quân Y-sơ-ra-ên đuổi theo vào xứ Mô-áp, tiếp tục truy kích và đánh giết họ. 25 Đại quân của Y-sơ-ra-ên đánh hạ các thành, những cánh đồng phì nhiêu đều bị những cánh quân đi qua mỗi người ném vào một cục đá cho đến khi lấp đầy, mọi suối nước đều bị lấp ngăn, và mọi cây tốt đều bị đốn ngã. Chỉ có ở Kiệt Ha-rê-sết thì các vách thành bằng đá là còn lại cho đến khi đội quân bắn đá đến bao vây và tấn công nó.
26 Khi vua của Mô-áp thấy mình bị thất trận, thì vua dẫn một đạo quân gồm bảy trăm người cầm gươm, mở đường máu xông đến vua Ê-đôm, nhưng họ xông đến không nổi. 27 Vua liền bắt lấy đứa con trai đầu lòng, là con sẽ nối ngôi mình, đem lên trên tường thành và dâng làm tế lễ thiêu. Một cơn thịnh nộ lớn giáng xuống trên Y-sơ-ra-ên,[c] nên họ rút lui khỏi vua Mô-áp mà trở về xứ mình.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)