Book of Common Prayer

148 Molwch yr Arglwydd. Molwch yr Arglwydd o’r nefoedd: molwch ef yn yr uchelderau. ² Molwch ef, ei holl angylion: molwch ef, ei holl luoedd. ³ Molwch ef, haul a lleuad: molwch ef, yr holl sêr goleuni. ⁴ Molwch ef, nef y nefoedd; a’r dyfroedd y rhai ydych oddi ar y nefoedd. ⁵ Molant enw yr Arglwydd: oherwydd efe a orchmynnodd, a hwy a grewyd. ⁶ A gwnaeth iddynt barhau byth yn dragywydd: gosododd ddeddf, ac nis troseddir hi. ⁷ Molwch yr Arglwydd o’r ddaear, y dreigiau, a’r holl ddyfnderau: ⁸ Tân a chenllysg, eira a tharth; gwynt ystormus, yn gwneuthur ei air ef: ⁹ Y mynyddoedd a’r bryniau oll; y coed ffrwythlon a’r holl gedrwydd: ¹⁰ Y bwystfilod a phob anifail; yr ymlusgiaid ac adar asgellog: ¹¹ Brenhinoedd y ddaear a’r holl bobloedd; tywysogion a holl farnwyr y byd: ¹² Gwŷr ieuainc a gwyryfon hefyd; hynafgwyr a llanciau: ¹³ Molant enw yr Arglwydd: oherwydd ei enw ef yn unig sydd ddyrchafadwy; ei ardderchowgrwydd ef sydd uwchlaw daear a nefoedd. ¹⁴ Ac efe sydd yn dyrchafu corn ei bobl, moliant ei holl saint; sef meibion Israel, pobl agos ato. Molwch yr Arglwydd.

149 Molwch yr Arglwydd. Cenwch i’r Arglwydd ganiad newydd, a’i foliant ef yng nghynulleidfa y saint. ² Llawenhaed Israel yn yr hwn a’i gwnaeth: gorfoledded meibion Seion yn eu Brenin. ³ Molant ei enw ef ar y dawns: canant iddo ar dympan a thelyn. ⁴ Oherwydd hoffodd yr Arglwydd ei bobl: efe a brydfertha y rhai llednais â iachawdwriaeth. ⁵ Gorfoledded y saint mewn gogoniant: a chanant ar eu gwelyau. ⁶ Bydded ardderchog foliant Duw yn eu genau, a chleddyf daufiniog yn eu dwylo; ⁷ I wneuthur dial ar y cenhedloedd, a chosb ar y bobloedd; ⁸ I rwymo eu brenhinoedd â chadwynau, a’u pendefigion â gefynnau heyrn; ⁹ I wneuthur arnynt y farn ysgrifenedig: yr ardderchowgrwydd hwn sydd i’w holl saint ef. Molwch yr Arglwydd.

150 Molwch yr Arglwydd. Molwch Dduw yn ei sancteiddrwydd: molwch ef yn ffurfafen ei nerth. ² Molwch ef am ei gadernid: molwch ef yn ôl amlder ei fawredd. ³ Molwch ef â llais utgorn: molwch ef â nabl ac â thelyn. ⁴ Molwch ef â thympan ac â dawns: molwch ef â thannau ac ag organ. ⁵ Molwch ef â symbalau soniarus: molwch ef â symbalau llafar. ⁶ Pob perchen anadl, molianned yr Arglwydd. Molwch yr Arglwydd.

114 Pan aeth Israel o’r Aifft, tŷ Jacob oddi wrth bobl anghyfiaith; ² Jwda oedd ei sancteiddrwydd, ac Israel ei arglwyddiaeth. ³ Y môr a welodd hyn, ac a giliodd; yr Iorddonen a drodd yn ôl. ⁴ Y mynyddoedd a neidiasant fel hyrddod, a’r bryniau fel ŵyn defaid. ⁵ Beth ddarfu i ti, O fôr, pan giliaist? tithau Iorddonen, paham y troaist yn ôl? ⁶ Paham, fynyddoedd, y neidiech fel hyrddod? a’r bryniau fel ŵyn defaid? ⁷ Ofna, di ddaear, rhag yr Arglwydd, rhag Duw Jacob: ⁸ Yr hwn sydd yn troi y graig yn llyn dwfr, a’r gallestr yn ffynnon dyfroedd.

115 Nid i ni, O Arglwydd, nid i ni, ond i’th enw dy hun dod ogoniant, er mwyn dy drugaredd, ac er mwyn dy wirionedd. ² Paham y dywedai y cenhedloedd, Pa le yn awr y mae eu Duw hwynt? ³ Ond ein Duw ni sydd yn y nefoedd: efe a wnaeth yr hyn a fynnodd oll. ⁴ Eu delwau hwy ydynt o aur ac arian, gwaith dwylo dynion. ⁵ Genau sydd iddynt, ond ni lefarant; llygaid sydd ganddynt, ond ni welant: ⁶ Y mae clustiau iddynt, ond ni chlywant; ffroenau sydd ganddynt, ond ni aroglant: ⁷ Dwylo sydd iddynt, ond ni theimlant; traed sydd iddynt, ond ni cherddant; ni leisiant chwaith â’u gwddf. ⁸ Y rhai a’u gwnânt ydynt fel hwythau, a phob un a ymddiriedo ynddynt. ⁹ O Israel, ymddiried di yn yr Arglwydd: efe yw eu porth a’u tarian. ¹⁰ Tŷ Aaron, ymddiriedwch yn yr Arglwydd: efe yw eu porth a’u tarian. ¹¹ Y rhai a ofnwch yr Arglwydd, ymddiriedwch yn yr Arglwydd: efe yw eu porth a’u tarian. ¹² Yr Arglwydd a’n cofiodd ni: efe a’n bendithia: bendithia efe dŷ Israel; bendithia efe dŷ Aaron. ¹³ Bendithia efe y rhai a ofnant yr Arglwydd, fychain a mawrion. ¹⁴ Yr Arglwydd a’ch chwanega chwi fwyfwy, chwychwi a’ch plant hefyd. ¹⁵ Bendigedig ydych chwi gan yr Arglwydd, yr hwn a wnaeth nef a daear. ¹⁶ Y nefoedd, ie, y nefoedd ydynt eiddo yr Arglwydd: a’r ddaear a roddes efe i feibion dynion. ¹⁷ Y meirw ni foliannant yr Arglwydd, na’r neb sydd yn disgyn i ddistawrwydd. ¹⁸ Ond nyni a fendithiwn yr Arglwydd o hyn allan ac yn dragywydd. Molwch yr Arglwydd.

¹⁴ Fel hyn y dywed yr Arglwydd, eich Gwaredydd chwi, Sanct Israel: Er eich mwyn chwi yr anfonais i Babilon, ac y tynnais i lawr eu holl benaduriaid, a’r Caldeaid, sydd â’u bloedd mewn llongau. ¹⁵ Myfi yr Arglwydd yw eich Sanct chwi, Creawdydd Israel, eich Brenin chwi. ¹⁶ Fel hyn y dywed yr Arglwydd, yr hwn a wna ffordd yn y môr, a llwybr yn y dyfroedd cryfion; ¹⁷ Yr hwn a ddwg allan y cerbyd a’r march, y llu a’r cryfder; cydorweddant, ni chodant: darfuant, fel llin y diffoddasant.

¹⁸ Na chofiwch y pethau o’r blaen, ac nac ystyriwch y pethau gynt. ¹⁹ Wele fi yn gwneuthur peth newydd: yr awr hon y dechrau; oni chewch ei wybod? Gwnaf ffordd yn yr anialwch, ac afonydd yn y diffeithwch. ²⁰ Bwystfil y maes, y dreigiau, a chywion yr estrys, a’m gogoneddant; am roddi ohonof ddwfr yn yr anialwch, a’r afonydd yn y diffeithwch, i roddi diod i’m pobl, fy newisedig. ²¹ Y bobl hyn a luniais i mi fy hun; fy moliant a fynegant.

²² Eithr ni elwaist arnaf, Jacob; ond blinaist arnaf, Israel. ²³ Ni ddygaist i mi filod dy offrymau poeth, ac ni’m hanrhydeddaist â’th ebyrth: ni pherais i ti fy ngwasanaethu ag offrwm, ac ni’th flinais ag arogl‐darth. ²⁴ Ni phrynaist i mi galamus ag arian, ac ni’m llenwaist â braster dy ebyrth: eithr ti a wnaethost i mi wasanaethu â’th bechodau, blinaist fi â’th anwireddau. ²⁵ Myfi, myfi yw yr hwn a ddilea dy gamweddau er fy mwyn fy hun, ac ni chofiaf dy bechodau. ²⁶ Dwg ar gof i mi, cydymddadleuwn: adrodd di, fel y’th gyfiawnhaer. ²⁷ Dy dad cyntaf a bechodd, a’th athrawon a wnaethant gamwedd i’m herbyn. ²⁸ Am hynny yr halogais dywysogion y cysegr, ac y rhoddais Jacob yn ddiofryd‐beth, ac Israel yn waradwydd.

44 Ac yn awr gwrando, Jacob fy ngwas, ac Israel yr hwn a ddewisais. ² Fel hyn y dywed yr Arglwydd, yr hwn a’th wnaeth, ac a’th luniodd o’r groth, efe a’th gynorthwya: Nac ofna, fy ngwas Jacob; a thi, Jeswrwn, yr hwn a ddewisais. ³ Canys tywalltaf ddyfroedd ar y sychedig, a ffrydiau ar y sychdir: tywalltaf fy Ysbryd ar dy had, a’m bendith ar dy hiliogaeth: ⁴ A hwy a dyfant megis ymysg glaswellt, fel helyg wrth ffrydiau dyfroedd. ⁵ Hwn a ddywed, Eiddo yr Arglwydd ydwyf fi; a’r llall a’i geilw ei hun ar enw Jacob; ac arall a ysgrifenna â’i law, Eiddo yr Arglwydd ydwyf, ac a ymgyfenwa ar enw Israel.

¹⁷ Yn yr hyn Duw, yn ewyllysio yn helaethach ddangos i etifeddion yr addewid ddianwadalwch ei gyngor, a gyfryngodd trwy lw: ¹⁸ Fel trwy ddau beth dianwadal, yn y rhai yr oedd yn amhosibl i Dduw fod yn gelwyddog, y gallem ni gael cysur cryf, y rhai a ffoesom i gymryd gafael yn y gobaith a osodwyd o’n blaen; ¹⁹ Yr hwn sydd gennym ni megis angor yr enaid, yn ddiogel ac yn sicr, ac yn myned i mewn hyd at yr hyn sydd o’r tu fewn i’r llen; ²⁰ I’r man yr aeth y rhagflaenor drosom ni, sef Iesu, yr hwn a wnaethpwyd yn Archoffeiriad yn dragwyddol yn ôl urdd Melchisedec.

7 Canys y Melchisedec hwn, brenin Salem, offeiriad y Duw Goruchaf, yr hwn a gyfarfu ag Abraham wrth ddychwelyd o ladd y brenhinoedd, ac a’i bendithiodd ef; ² I’r hwn hefyd y cyfrannodd Abraham ddegwm o bob peth: yr hwn yn gyntaf, o’i gyfieithu, yw Brenin cyfiawnder, ac wedi hynny hefyd, Brenin Salem, yr hyn yw, Brenin heddwch; ³ Heb dad, heb fam, heb achau, heb fod iddo na dechrau dyddiau, na diwedd einioes; eithr wedi ei wneuthur yn gyffelyb i Fab Duw, sydd yn aros yn Offeiriad yn dragywydd. ⁴ Edrychwch faint oedd hwn, i’r hwn hefyd y rhoddodd Abraham y patriarch ddegwm o’r anrhaith. ⁵ A’r rhai yn wir sydd o feibion Lefi yn derbyn swydd yr offeiriadaeth, y mae ganddynt orchymyn i gymryd degwm gan y bobl yn ôl y gyfraith, sef gan eu brodyr, er eu bod wedi dyfod o lwynau Abraham: ⁶ Eithr yr hwn nid oedd ei achau ohonynt hwy, a gymerodd ddegwm gan Abraham, ac a fendithiodd yr hwn yr oedd yr addewidion iddo. ⁷ Ac yn ddi‐ddadl, yr hwn sydd leiaf a fendithir gan ei well. ⁸ Ac yma y mae dynion y rhai sydd yn meirw yn cymryd degymau: eithr yno, yr hwn y tystiolaethwyd amdano ei fod ef yn fyw. ⁹ Ac, fel y dywedwyf felly, yn Abraham y talodd Lefi hefyd ddegwm, yr hwn oedd yn cymryd degymau. ¹⁰ Oblegid yr ydoedd efe eto yn lwynau ei dad, pan gyfarfu Melchisedec ag ef.

²⁷ Ac ar hyn y daeth ei ddisgyblion; a bu ryfedd ganddynt ei fod ef yn ymddiddan â gwraig: er hynny ni ddywedodd neb, Beth a geisi? neu, Paham yr ydwyt yn ymddiddan â hi? ²⁸ Yna y wraig a adawodd ei dyfrlestr, ac a aeth i’r ddinas, ac a ddywedodd wrth y dynion, ²⁹ Deuwch, gwelwch ddyn yr hwn a ddywedodd i mi yr hyn oll a wneuthum: onid hwn yw’r Crist? ³⁰ Yna hwy a aethant allan o’r ddinas, ac a ddaethant ato ef.

³¹ Yn y cyfamser y disgyblion a atolygasant iddo, gan ddywedyd, Rabbi, bwyta. ³² Ac efe a ddywedodd wrthynt, Y mae gennyf fi fwyd i’w fwyta yr hwn ni wyddoch chwi oddi wrtho. ³³ Am hynny y disgyblion a ddywedasant wrth ei gilydd, A ddug neb iddo ddim i’w fwyta? ³⁴ Iesu a ddywedodd wrthynt, Fy mwyd i yw gwneuthur ewyllys yr hwn a’m hanfonodd, a gorffen ei waith ef. ³⁵ Onid ydych chwi yn dywedyd, Y mae eto bedwar mis, ac yna y daw’r cynhaeaf? Wele, yr ydwyf fi yn dywedyd wrthych, Dyrchefwch eich llygaid, ac edrychwch ar y meysydd; canys gwynion ydynt eisoes i’r cynhaeaf. ³⁶ A’r hwn sydd yn medi, sydd yn derbyn cyflog, ac yn casglu ffrwyth i fywyd tragwyddol: fel y byddo i’r hwn sydd yn hau, ac i’r hwn sydd yn medi, lawenychu ynghyd. ³⁷ Canys yn hyn y mae’r gair yn wir, Mai arall yw’r hwn sydd yn hau, ac arall yr hwn sydd yn medi. ³⁸ Myfi a’ch anfonais chwi i fedi yr hyn ni lafuriasoch: eraill a lafuriasant, a chwithau a aethoch i mewn i’w llafur hwynt.

³⁹ A llawer o’r Samariaid o’r ddinas honno a gredasant ynddo, oherwydd gair y wraig, yr hon oedd yn tystiolaethu, Efe a ddywedodd i mi yr hyn oll a wneuthum. ⁴⁰ Am hynny pan ddaeth y Samariaid ato ef, hwy a atolygasant iddo aros gyda hwynt. Ac efe a arhosodd yno ddeuddydd. ⁴¹ A mwy o lawer a gredasant ynddo ef oblegid ei air ei hun. ⁴² A hwy a ddywedasant wrth y wraig, Nid ydym ni weithian yn credu oblegid dy ymadrodd di: canys ni a’i clywsom ef ein hunain, ac a wyddom mai hwn yn ddiau yw’r Crist, Iachawdwr y byd.