Giảng Sư 1-4
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
1 Sau đây là lời của Thầy, con trai Đa-vít, vua tại Giê-ru-sa-lem.
2 Thầy nói,
“Vô ích! Vô ích!
Hoàn toàn vô nghĩa!
Mọi sự đều vô ích [a].”
3 Người ta lao khổ trên đời nầy [b] để làm gì?
Mọi việc chẳng bao giờ thay đổi
4 Người ta sống, rồi chết,
nhưng đất vẫn còn mãi vô tận.
5 Mặt trời mọc, mặt trời lặn,
rồi nó vội vàng chạy trở về nơi nó mọc.
6 Gió thổi về hướng Nam;
xong quay sang hướng Bắc.
Rồi xoay vần trở lại,
theo chu kỳ cũ nhưng chẳng đi tới đâu.
7 Mọi sông đều đổ vào biển,
nhưng biển không bao giờ đầy.
8 Mọi việc ấy khiến người ta mỏi mệt,
đến nỗi không ai muốn nhắc tới [c] nữa.
Chuyện nghe rồi lại nghe lần nữa,
tai không hề nhàm nghe,
mắt không hề chán ngó.
9 Việc gì cũng diễn tiến giống y như lúc ban đầu.
Việc gì đã xảy ra rồi lại cũng sẽ xảy ra nữa.
Dưới đất nầy chẳng có gì mới lạ.
10 Có người nói, “Kìa! Cái nầy mới,”
nhưng thực ra đã có từ lâu rồi.
Có trước khi chúng ta sinh ra nữa.
11 Người ta chẳng nhớ lại việc xảy ra đời xưa,
người thời tương lai cũng không nhớ chuyện hiện đang xảy ra.
Tương lai sau nầy cũng chẳng ai nhớ người thời trước đã làm gì.
Khôn ngoan có mang lại hạnh phúc không?
12 Ta là Thầy, đã là vua trên Ít-ra-en tại Giê-ru-sa-lem. 13 Ta quyết định dùng sự khôn ngoan mình để tìm hiểu mọi chuyện xảy ra trên đất. Nỗ lực ấy là một mối bận tâm mà Thượng Đế trao cho loài người. 14 Ta nhìn mọi sự việc trên đời và thấy việc nào cũng vô ích, giống như đuổi theo mây gió [d].
15 Việc gì cong quẹo,
không thể làm cho ngay được.
Vật gì khiếm khuyết,
không thể bảo là đầy đủ được.
16 Ta tự nhủ, “Ta đã trở nên khôn ngoan và hiện nay ta khôn hơn những người trị vì trước ta tại Giê-ru-sa-lem. Ta rõ sự khôn ngoan và hiểu biết là gì.”
17 Cho nên ta quyết chí đi tìm khôn ngoan và hiểu biết đồng thời tìm sự ngu xuẩn, nhưng ta thấy rốt cuộc chẳng khác nào chạy theo mây khói.
18 Càng khôn ngoan càng bực dọc nhiều;
người càng hiểu biết càng chuốc thêm đau khổ.
Vui chơi có mang hạnh phúc không?
2 Ta tự nhủ, “Ta sẽ đi tìm lạc thú. Ta sẽ vui chơi.” Nhưng ta thấy cũng vô ích. 2 Cười mãi cũng dại, vui chơi cũng chẳng đi tới đâu.
3 Ta quyết định thử dùng rượu để mua vui trong khi trí ta còn minh mẫn. Ta tìm cách hưởng lạc thú để xem có gì ích lợi cho con người đang khi sống tạm trên đời nầy không.
Lao lực có mang hạnh phúc không?
4 Cho nên ta thực hiện các đại công tác: ta xây nhà cửa và trồng vườn nho. 5 Ta trồng vườn và lập công viên, ta trồng đủ loại cây trái trong đó. 6 Ta đào hầm chứa nước để tưới cây. 7 Ta mua tôi trai tớ gái, ta cũng có các tôi mọi sinh trưởng trong nhà ta. Ta có nhiều bầy gia súc hơn tất cả những người có trước ta tại Giê-ru-sa-lem.
8 Ta gom góp bạc vàng cho mình, vật quí từ các vua chúa. Ta có các nam nữ ca sĩ cùng đủ mọi thứ mà ai cũng thích.
9 Ta nổi danh hơn tất cả những người sống trước ta tại Giê-ru-sa-lem. Sự khôn ngoan giúp ta có được những điều ấy.
10 Điều gì mắt ta thấy, lòng ta thích là ta có.
Ta không thiếu thốn bất cứ lạc thú nào.
Ta mãn nguyện với những điều ta làm,
và lạc thú ấy là phần thưởng của công khó ta.
11 Nhưng rồi ta nhìn điều ta đã làm,
và suy nghĩ về những công khó của tay ta.
Bỗng ta nhận thấy các thứ đó đều vô ích,
giống như chạy theo mây khói.
Trên đất nầy dù có làm gì đi nữa thì cũng chẳng ích lợi gì dưới mặt trời.
Sự khôn ngoan có thể mang lợi ích
12 Ta ngẫm nghĩ lại về sự khôn ngoan,
và về sự ngu dại hay những hành động điên rồ.
Nhưng thử hỏi, có ai làm gì hơn được đâu?
Vua mới cũng chẳng làm gì hơn vua trước kia đã làm.
13 Ta thấy chắc chắn là khôn tốt hơn dại,
cũng như ánh sáng tốt hơn bóng tối.
14 Người khôn biết mình đi đâu,
còn kẻ dại lần mò trong đêm tối.
Nhưng ta nhận thấy rằng
dù khôn hay dại thì rốt cuộc cả hai đều chung số phận.
15 Ta tự nghĩ, “Điều gì xảy ra cho người ngu cũng sẽ xảy ra cho ta nữa,
cho nên khôn ngoan mà được gì?”
Ta tự nhủ, “Khôn ngoan cũng chẳng ích lợi gì.”
16 Cả người khôn lẫn kẻ dại đều chết,
Trong tương lai người ta không nhớ ai cả.
Mọi người đều bị quên lãng.
Tìm đâu ra hạnh phúc trên đời?
17 Cho nên ta ghét cuộc đời. Khi ta nhìn thấy mọi việc trên đời đều vô ích như đuổi theo mây khói, ta đâm ra buồn chán. 18 Ta ghét những điều ta đã làm ra trên đời vì phải để lại cho kẻ sống sau ta. 19 Người khác sẽ hưởng những điều ta đã khổ công gây dựng mà ta chẳng biết là nó khôn hay dại. Điều ấy cũng thật vô ích. 20 Vì thế ta đâm ra buồn chán cho những điều ta đã làm ra trên đất nầy. 21 Ai cũng khổ công dùng mọi khôn ngoan, hiểu biết, tài năng nhưng rồi chết, để lại điều mình tạo dựng cho kẻ khác. Những kẻ đến sau không bỏ công sức mà lại hưởng tất cả mọi thứ. Quả là bất công và vô ích. 22 Người ta khổ công chật vật trên đất nầy để làm gì? 23 Suốt đời con người triền miên đau khổ và buồn thảm, thậm chí đến ban đêm tâm trí cũng không an nghỉ được. Quả là vô ích.
24 Cho nên tốt hơn cả là ăn, uống, hưởng thụ công việc tay mình làm ra. Ta thấy điều đó cũng do CHÚA ban cho, 25 vì nếu Ngài không cho thì chẳng ai ăn uống hay thụ hưởng gì được. 26 Nếu ai làm vừa lòng Thượng Đế thì Ngài sẽ cho người ấy sự khôn ngoan, hiểu biết và vui mừng. Nhưng kẻ không làm vừa lòng Ngài chỉ lo thu trữ tài sản cho người làm vừa lòng Thượng Đế. Điều ấy thật vô nghĩa, chẳng khác nào đuổi theo mây khói.
Việc gì cũng có định kỳ
3 Mọi việc đều có định kỳ, mọi sự trên đất đều có thời kỳ riêng.
2 Có lúc sinh,
và có lúc tử.
Có lúc trồng
và có lúc nhổ.
3 Có lúc giết hại
và có lúc chữa lành.
Có lúc hủy phá
và có lúc xây dựng.
4 Có lúc khóc
và có lúc cười.
Có lúc buồn bã
và có lúc nhảy múa.
5 Có lúc ném đá
và có lúc thu đá lại [e].
Có lúc ôm ấp
và có lúc ruồng rẫy.
6 Có lúc tìm kiếm
và có lúc thôi tìm.
Có lúc giữ đồ vật
và có lúc ném đồ vật đi.
7 Có lúc xé rách
và có lúc vá lại.
Có lúc im lặng
và có lúc lên tiếng.
8 Có lúc yêu
và có lúc ghét.
Có lúc chiến tranh
và có lúc hoà bình.
Thượng Đế cầm quyền trên thế giới
9 Người ta có được lợi ích gì từ công lao của mình không? 10 Ta thấy công việc nhọc nhằn mà Thượng Đế giao cho con người làm. 11 Thượng Đế cho chúng ta khả năng suy nghĩ về thế gian nầy nhưng chúng ta không thể hiểu hết mọi việc Ngài làm.
12 Cho nên ta thấy tốt nhất là con người vui hưởng công việc của tay mình đang khi còn sống. 13 Vì thế ai có thể ăn uống, vui hưởng công khó mình làm thì đó là ân huệ Ngài cho.
14 Ta biết mọi việc Thượng Đế làm đều còn đời đời. Không ai thêm hay bớt được điều gì Ngài đã làm. Ngài làm như thế để mọi người kính sợ Ngài.
15 Việc gì hiện đang xảy ra thì trước kia đã xảy ra rồi,
và việc gì sẽ xảy ra trong tương lai thì trước đó cũng đã xảy ra.
Thượng Đế khiến sự việc tái diễn nhiều lần.
Cảnh bất công trên đời
16 Ta cũng nhận thấy điều nầy trên đời [f]:
Chỗ đáng có công lý, thì lại thấy gian ác;
chỗ đáng có lẽ phải, thì lại thấy điều trái.
17 Ta tự nhủ,
“Thượng Đế dự liệu thời kỳ cho mỗi việc và mỗi hành vi,
để Ngài có thể phân xử người tốt, kẻ xấu.”
Con người có giống thú vật không?
18 Ta suy nghĩ điều con người làm và tự nhủ: Thượng Đế muốn thử nghiệm con người, để họ thấy rằng họ chẳng hơn gì loài thú. 19 Việc xảy ra cho loài thú cũng xảy ra cho loài người; cả hai loài cùng có hơi thở [g], cả hai loài cùng chết. Loài người không hơn gì loài thú vì cả hai đều vô ích. 20 Cả hai cùng chung số phận; cả hai đều từ bụi đất mà ra rồi cả hai cũng sẽ trở về với bụi đất. 21 Có ai biết chắc được là hồn loài người sẽ lên ở với Thượng Đế và hồn loài thú sẽ đi xuống đất không? 22 Do đó ta thấy tốt nhất là con người vui hưởng công việc mình làm vì đó là phần số mình. Vì chẳng ai biết được những việc gì sẽ xảy ra sau khi mình qua đời.
Chết có tốt hơn không?
4 Ta lại thấy những người bị ngược đãi trên đất nầy.
Ta thấy nước mắt của họ mà không ai an ủi.
Kẻ hung bạo có quyền thế,
nhưng không ai an ủi những người bị họ làm hại.
2 Cho nên ta thấy người chết sướng hơn người sống.
3 Còn những kẻ chưa sinh ra lại còn sướng hơn;
vì họ chưa thấy những chuyện gian ác trên đất nầy.
Vất vả mà làm gì?
4 Ta thấy có người vất vả làm việc để thành công: Họ đố kỵ nhau. Điều nầy thật cũng vô ích như đuổi theo mây khói.
5 Có người cho rằng khoanh tay không làm gì cả là dại,
vì sẽ chết đói.
6 Chẳng thà có ít của mà thảnh thơi
còn hơn có nhiều của mà khốn khổ,
rồi rốt cuộc giống như đuổi theo mây khói.
7 Ta lại cũng thấy chuyện vô ích nầy trên đất:
8 Ta thấy một người không gia đình, không con cái, không anh em.
Anh ta làm việc vất vả
nhưng không bao giờ mãn nguyện.
Anh ta không bao giờ tự hỏi,
“Mình làm việc vất vả như thế nầy cho ai?
Sao không dành thì giờ hưởng thụ?”
Chuyện đó thật đáng buồn và vô nghĩa.
Bạn bè và gia đình tăng thêm sức mạnh
9 Hai người tốt hơn một,
vì cả hai chung sức thì làm được nhiều việc hơn [h].
10 Nếu một người ngã, thì người kia đỡ lên.
Nhưng nếu chỉ có một mình mà ngã, thì không có ai đỡ mình lên.
11 Nếu hai người nằm chung thì ấm,
còn một người làm sao ấm được?
12 Một người có thể bị kẻ thù đánh thắng,
nhưng hai người chung sức có thể tự vệ được.
Một dây thừng bện bằng ba sợi rất khó đứt.
Danh vọng, quyền lực đều vô ích
13 Chú bé nghèo mà khôn còn hơn ông vua già mà dại vì không nghe ý kiến hay. 14 Chú bé lên làm vua. Nó được sinh ra trong cảnh nghèo trong vương quốc của vị vua già ấy, thậm chí đã từng ngồi tù trước khi lên làm vua. 15 Ta nhìn xem những người sống trên đất theo nó để tôn nó làm vua. 16 Nhiều người theo nó lúc đầu nhưng về sau không thích nó nữa. Cho nên danh vọng quyền hành đều vô ích giống như chạy theo mây khói.
Footnotes
- Giảng Sư 1:2 Vô ích … vô ích Nguyên văn Hê-bơ-rơ là “hơi nước hay hơi thở.” Nghĩa là “những gì trống rỗng, vô dụng, hay phí thì giờ.”
- Giảng Sư 1:3 trên đời nầy Nguyên văn, “ở dưới mặt trời.” Xem các câu 9, 13.
- Giảng Sư 1:8 không ai muốn nhắc tới Hay “ngôn ngữ không thể nào diễn tả hết mọi điều.” Nguyên văn, “Ngôn ngữ rất yếu ớt.”
- Giảng Sư 1:14 đuổi theo mây gió Hay “làm cho tinh thần bấn loạn.” Trong tiếng Hê-bơ-rơ chữ “bấn loạn” cũng có nghĩa “thèm muốn,” còn chữ “tinh thần” cũng có nghĩa là “gió.” Xem câu 17.
- Giảng Sư 3:5 Có lúc ném đá … thu đá lại Hay “Có lúc hạ vũ khí xuống, cũng có lúc nhặt vũ khí lên.”
- Giảng Sư 3:16 trên đời Nguyên văn, “dưới mặt trời.”
- Giảng Sư 3:19 hơi thở Hay “thần linh.”
- Giảng Sư 4:9 làm được … hơn Hay “ích lợi hơn cho họ.”
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center