Proverbs 1-3
Maori Bible
1 Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
2 E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
3 E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
4 Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
5 Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
6 E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
7 Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
8 Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
9 Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
10 E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
11 Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
12 Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka:
13 Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
14 Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
15 E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
16 E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
17 He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
18 Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
19 Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
20 E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
21 E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
22 E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
23 Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
24 I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
25 Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
26 Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
27 Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
28 Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
29 Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
30 Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
31 Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
32 Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
33 Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.
2 E taku tama, ki te tango koe i aku kupu, ki te huna i aku whakahau ki roto ki a koe;
2 A ka tahuri tou taringa ki te whakaaro nui, ka anga ano tou ngakau ki te matauranga;
3 Ae ra, ki te mea ka karangarangatia e koe te matauranga, a ka puaki tou reo ki te ngakau mohio;
4 Ki te rapua hoki ia e koe ano he hiriwa, ki te kimihia ano he taonga huna;
5 Ko reira koe matau ai ki te wehi o Ihowa, kite ai i te mohio ki te Atua.
6 Ma Ihowa hoki e homai te whakaaro nui; no tona mangai te matauranga me te ngakau mohio.
7 E rongoatia ana e ia te whakaaro nui ma te hunga tika; he whakangungu rakau ia mo te hunga he tapatahi nei te haere;
8 Kia tiakina ai e ia nga ara o te whakawa, kia tohungia ai te ara o tana hunga tapu.
9 Ko reira koe mohio ai ki te tika, ki te whakawa, ki te mea ano e rite ana, ae ra, ki nga ara pai katoa.
10 Ka uru hoki te whakaaro nui ki roto ki tou ngakau, a ka reka te matauranga ki tou wairua;
11 Ka ai te ngarahu pai hei tiaki i a koe, te ngakau mohio hei pupuri i a koe;
12 Hei kukume mai i a koe i te ara o te kino, i te tangata e puta ke ana ana korero;
13 I te hunga e whakarere nei i nga ara o te tika, e haere ana i nga ara o te pouri;
14 E koa ana, i a ratou e mahi ana i te kino, e hari ana ki nga tikanga parori ke o te kino;
15 He ara kopikopiko o ratou, he whanoke ratou i o ratou huarahi:
16 Hei whakaora i a koe i te wahine tauhou, i te wahine tauhou e whakapati nei ki ana kupu;
17 Kua whakarerea nei e ia te hoa o tona tamahinetanga, kua wareware ki te kawenata o tona Atua.
18 E heke atu ana hoki tona whare ki te mate, ona ara ki nga tupapaku.
19 Ko te hunga katoa e haere atu ana ki a ia e kore e hoki mai; e kore ano e mau i a ratou nga ara o te ora.
20 A ka haere koe i nga ara o nga tangata pai, ka mau ano ki nga ara o te hunga tika.
21 Ka noho hoki te hunga tika ki te whenua; ka mau te hunga ngakau tapatahi ki reira.
22 Ka hatepea atu ia te hunga kino i runga i te whenua; ka hutia atu i reira te hunga he kopeka ta ratou mahi.
3 E taku tama, kei wareware ki taku ture; kia puritia hoki aku whakahau e tou ngakau:
2 Katahi ka nui ake nga ra roa mou, nga tau e ora ai, me te ata noho.
3 Kei whakarerea koe e te atawhai, e te pono; heia ki tou kaki; tuhituhia iho, ko tou ngakau ano hei papa.
4 Penei ka whiwhi koe ki te atawhai, ki te matauranga pai i te aroaro o te Atua, o te tangata.
5 Whakapaua tou ngakau ki te whakawhirinaki ki a Ihowa, kaua hoki e okioki ki tou matauranga ake.
6 I ou ara katoa whakaaro ki a ia, a mana e whakatika ou huarahi.
7 Kei whakaaro ki a koe he mohio koe; e wehi ki a Ihowa, kia mawehe i te kino.
8 Hei ora tena ki tou pito, hei makuku ki ou wheua.
9 Kia whai kororia a Ihowa i ou rawa, i nga matamua ano hoki o au hua katoa.
10 A ka ki au toa i nga mea maha, ka pakaru ano hoki au rua waina i te waina.
11 E taku tama, kaua e whakahawea ki ta Ihowa papaki; kei ngakaukore ano koe ina akona e ia:
12 Ka akona hoki e Ihowa tana e aroha ai, ka pera tana me ta te matua ki te tamaiti e matenuitia ana e ia.
13 Ka hari te tangata kua kitea nei e ia te whakaaro nui, me te tangata ano kua whiwhi ki te matauranga.
14 Pai atu hoki te hokohoko o tera i to te hiriwa e hokohokona nei, ona hua i te koura parakore.
15 Nui atu ona utu i o nga rupi; e kore ano hoki nga mea katoa e minaminatia e koe e rite ki a ia.
16 Kei tona ringa matau nga ra roa; kei tona maui nga taonga me te kororia.
17 Ko ona ara he ara ahuareka, ko ona ara katoa he rangimarie.
18 He rakau ia no te ora ki te hunga e u ana ki a ia; ka hari te tangata e pupuri ana i a ia.
19 Na te whakaaro nui o Ihowa i whakaturia ai e ia te whenua; na tona mohio tana whakapumautanga i nga rangi.
20 He mohio nona i pakaru ai nga rire, i maturuturu ai te tomairangi o nga kapua.
21 E taku tama, kei kotiti ke ena i ou kanohi: puritia te whakaaro nui me te ngarahu pai.
22 Kei ena he oranga mo tou wairua, he whakapaipai mo tou kaki.
23 Penei ka haere koe i tou ara, te ai he wehi, e kore ano tou waewae e tutuki.
24 Ka takoto koe, e kore e wehi, ina, ka takoto koe, ka reka ano tau moe.
25 Kaua e wehi i te mataku huaki tata, i te whakangaromanga ranei o te hunga kino ina pa mai.
26 Ko Ihowa hoki hei okiokinga mou, a mana e tiaki tou waewae kei mau.
27 Kaua e kaiponuhia te pai ki te hunga i tika nei ma ratou, i nga wa e taea ai e tou ringa.
28 Kaua e mea ki tou hoa, Haere, ka hoki mai ai, a apopo ka hoatu e ahau; i te mea kei a koe ano te mea e takoto ana.
29 Kei whakatakoto i te kino mo tou hoa, kei te noho hu noa na hoki ia i tou taha.
30 Kei ngangau pokanoa ki te tangata, ki te mea kahore ana mahi kino ki a koe.
31 Kei hae ki te tangata nanakia, kaua hoki e whiriwhiria tetahi o ona ara.
32 He mea whakarihariha hoki te whanoke ki a Ihowa; kei te hunga tika ia tona whakaaro ngaro.
33 He kanga na Ihowa kei roto i te whare o te tangata kino, he mea manaaki ia nana te nohoanga o te hunga tika.
34 He pono ka whakahi ia ki te hunga whakahi, ka puta ia tona atawhai ki te hunga whakaiti.
35 Ka whiwhi te hunga whakaaro nui ki te kororia; he whakama ia te whakanui o nga wairangi.