Orðskviðirnir 10-12

Icelandic Bible

10 Orðskviðir Salómons. Vitur sonur gleður föður sinn, en heimskur sonur er móður sinni til mæðu.

² Rangfenginn auður stoðar ekki, en réttlæti frelsar frá dauða.

³ Drottinn lætur ekki réttlátan mann þola hungur, en græðgi guðlausra hrindir hann frá sér.

⁴ Snauður verður sá, er með hangandi hendi vinnur, en auðs aflar iðin hönd.

⁵ Hygginn er sá, er á sumri safnar, en skammarlega fer þeim, er um kornsláttinn sefur.

⁶ Blessun kemur yfir höfuð hins réttláta, en munnur óguðlegra hylmir yfir ofbeldi.

⁷ Minning hins réttláta verður blessuð, en nafn óguðlegra fúnar.

⁸ Sá sem er vitur í hjarta, þýðist boðorðin, en sá sem er afglapi í munninum, steypir sér í glötun.

⁹ Sá sem gengur ráðvandlega, gengur óhultur, en sá sem gjörir vegu sína hlykkjótta, verður uppvís.

¹⁰ Sá sem deplar með auganu, veldur skapraun, en sá sem finnur að með djörfung, semur frið.

¹¹ Munnur hins réttláta er lífslind, en munnur óguðlegra hylmir yfir ofbeldi.

¹² Hatur vekur illdeilur, en kærleikurinn breiðir yfir alla bresti.

¹³ Viska er á vörum hyggins manns, en á baki hins óvitra hvín vöndurinn.

¹⁴ Vitrir menn geyma þekking sína, en munnur afglapans er yfirvofandi hrun.

¹⁵ Auður ríks manns er honum öflugt vígi, en fátækt hinna snauðu verður þeim að falli.

¹⁶ Afli hins réttláta verður til lífs, gróði hins óguðlega til syndar.

¹⁷ Sá fer lífsins leið, er varðveitir aga, en sá villist, er hafnar umvöndun.

¹⁸ Sá er leynir hatri, er lygari, en sá sem ber út óhróður, er heimskingi.

¹⁹ Málæðinu fylgja yfirsjónir, en sá breytir hyggilega, sem hefir taum á tungu sinni.

²⁰ Tunga hins réttláta er úrvals silfur, vit hins óguðlega er lítils virði.

²¹ Varir hins réttláta fæða marga, en afglaparnir deyja úr vitleysu.

²² Blessun Drottins, hún auðgar, og erfiði mannsins bætir engu við hana.

²³ Heimskingjanum er ánægja að fremja svívirðing, en viskan er hyggnum manni gleði.

²⁴ Það sem hinn óguðlegi óttast, kemur yfir hann, en réttlátum gefst það, er þeir girnast.

²⁵ Þegar vindbylurinn skellur á, er úti um hinn óguðlega, en hinn réttláti stendur á eilífum grundvelli.

²⁶ Það sem edik er tönnunum og reykur augunum, það er letinginn þeim, er hann senda.

²⁷ Ótti Drottins lengir lífdagana, en æviár óguðlegra verða stytt.

²⁸ Eftirvænting réttlátra endar í gleði, en von óguðlegra verður að engu.

²⁹ Vegur Drottins er athvarf sakleysisins, en hrun þeim, er aðhafast illt.

³⁰ Hinn réttláti bifast ekki að eilífu, en hinir óguðlegu munu ekki byggja landið.

³¹ Munnur hins réttláta framleiðir visku, en fláráð tunga verður upprætt.

³² Varir hins réttláta vita, hvað geðfellt er, en munnur óguðlegra er eintóm flærð.

11 Svikavog er Drottni andstyggð, en full vog yndi hans.

² Komi hroki, kemur smán, en hjá lítillátum er viska.

³ Ráðvendni hreinskilinna leiðir þá, en undirferli svikulla tortímir þeim.

⁴ Auðæfi stoða ekki á degi reiðinnar, en réttlæti frelsar frá dauða.

⁵ Réttlæti hins ráðvanda gjörir veg hans sléttan, en hinn óguðlegi fellur um guðleysi sitt.

⁶ Réttlæti hinna hreinskilnu frelsar þá, en hinir svikulu ánetjast í eigin græðgi.

⁷ Þegar óguðlegur maður deyr, verður von hans að engu, og eftirvænting glæpamannanna er að engu orðin.

⁸ Hinn réttláti frelsast úr nauðum, og hinn óguðlegi kemur í hans stað.

⁹ Með munninum steypir hinn guðlausi náunga sínum í glötun, en hinir réttlátu frelsast fyrir þekkingu.

¹⁰ Borgin fagnar yfir gæfu réttlátra, og þegar óguðlegir farast, gjalla gleðiópin.

¹¹ Borgin hefst fyrir blessun hreinskilinna, en fyrir munn óguðlegra steypist hún.

¹² Óvitur maður sýnir náunga sínum fyrirlitningu, en hygginn maður þegir.

¹³ Sá er gengur um sem rógberi, lýstur upp leyndarmálum, en sá sem er staðfastur í lund, leynir sökinni.

¹⁴ Þar sem engin stjórn er, þar fellur þjóðin, en þar sem margir ráðgjafar eru, fer allt vel.

¹⁵ Hrapallega fer fyrir þeim, er gengur í ábyrgð fyrir annan mann, en sá sem hatar handsöl, er óhultur.

¹⁶ Yndisleg kona hlýtur sæmd, og hinir sterku hljóta auðæfi.

¹⁷ Kærleiksríkur maður gjörir sálu sinni gott, en hinn grimmi kvelur sitt eigið hold.

¹⁸ Hinn óguðlegi aflar sér svikuls ávinnings, en sá er réttlæti sáir, sannra launa.

¹⁹ Iðki einhver réttlæti, þá leiðir það til lífs, en ef hann eltir hið illa, leiðir það hann til dauða.

²⁰ Andstyggð fyrir Drottni eru þeir, sem hafa rangsnúið hjarta, en yndi hans þeir, er breyta ráðvandlega.

²¹ Hér er höndin upp á það: Hinn vondi sleppur ekki óhegndur! en niðjar réttlátra komast undan.

²² Eins og gullhringur í svínstrýni, svo er fríð kona, sem enga siðprýði kann.

²³ Óskir hinna réttlátu leiða aðeins til góðs, en vonir óguðlegra leiða yfir sig reiðidóm.

²⁴ Sumir miðla öðrum mildilega, og eignast æ meira, aðrir halda í meira en rétt er, og verða þó fátækari.

²⁵ Velgjörðasöm sál mettast ríkulega, og sá sem gefur öðrum að drekka, mun og sjálfur drykk hljóta.

²⁶ Fólkið formælir þeim, sem heldur í kornið, en blessun kemur yfir höfuð þess, er selur það.

²⁷ Sá sem leitar góðs, stundar það, sem velþóknanlegt er, en sá sem sækist eftir illu, verður fyrir því.

²⁸ Sá sem treystir á auð sinn, hann fellur, en hinir réttlátu munu grænka eins og laufið.

²⁹ Sá sem kemur ólagi á heimilishag sinn, erfir vind, og afglapinn verður þjónn hins vitra.

³⁰ Ávöxtur hins réttláta er lífstré, og hinn vitri hyllir að sér hjörtun.

³¹ Sjá, hinn réttláti fær endurgjald hér á jörðu, hvað þá hinn óguðlegi og syndarinn?

12 Sá sem elskar aga, elskar þekking, en sá sem hatar umvöndun, er heimskur.

² Hinn góði hlýtur velþóknun af Drottni, en hrekkvísan mann fyrirdæmir hann.

³ Enginn maður nær fótfestu með óguðleika, en rót hinna réttlátu mun eigi bifast.

⁴ Væn kona er kóróna manns síns, en vond kona er sem rotnun í beinum hans.

⁵ Hugsanir réttlátra stefna að rétti, en ráðagjörðir óguðlegra að svikum.

⁶ Orð óguðlegra brugga banaráð, en munnur hreinskilinna frelsar þá.

⁷ Óguðlegir kollsteypast og eru eigi framar til, en hús réttlátra stendur.

⁸ Manninum verður hrósað eftir vitsmunum hans, en sá sem er rangsnúinn í hjarta, verður fyrirlitinn.

⁹ Betra er að láta lítið yfir sér og hafa þjón en að berast mikið á og hafa ekki ofan í sig.

¹⁰ Hinn réttláti er nærgætinn um þörf skepna sinna, en hjarta óguðlegra er hart.

¹¹ Sá sem yrkir land sitt, mettast af brauði, en sá sem sækist eftir hégómlegum hlutum, er óvitur.

¹² Hinn óguðlegi ágirnist feng hinna vondu, en rót réttlátra er varanleg.

¹³ Yfirsjón varanna er ill snara, en hinn réttláti bjargast úr nauðum.

¹⁴ Af ávexti munnsins mettast maðurinn gæðum, og það sem hendur hans hafa öðrum gjört, kemur aftur yfir hann.

¹⁵ Afglapanum finnst sinn vegur réttur, en vitur maður hlýðir á ráð.

¹⁶ Gremja afglapans kemur þegar í ljós, en kænn maður dylur smán sína.

¹⁷ Sá sem segir sannleikann hispurslaust, mælir fram það sem rétt er, en falsvotturinn svik.

¹⁸ Þvaður sumra manna er sem spjótsstungur, en tunga hinna vitru græðir.

¹⁹ Sannmálar varir munu ávallt standast, en lygin tunga aðeins stutta stund.

²⁰ Yfir svikum búa þeir, er illt brugga, en gleði valda þeir, er ráða til friðar.

²¹ Réttlátum manni ber aldrei böl að hendi, en óhamingja hleðst á óguðlega.

²² Lygavarir eru Drottni andstyggð, en þeir sem sannleik iðka, eru yndi hans.

²³ Kænn maður fer dult með þekking sína, en hjarta heimskingjanna fer hátt með flónsku sína.

²⁴ Hönd hinna iðnu mun drottna, en hangandi höndin verður vinnuskyld.

²⁵ Hugsýki beygir manninn, en vingjarnlegt orð gleður hann.

²⁶ Hinum réttláta vegnar betur en öðrum, en vegur óguðlegra leiðir þá í villu.

²⁷ Letinginn nær ekki villibráðinni, en iðnin er manninum dýrmætur auður.

²⁸ Á vegi réttlætisins er líf, en glæpaleiðin liggur út í dauðann.