Spreuken 10-12

Het Boek

Een verstandige zoon is een genoegen voor zijn ouders, maar een dwaze zoon doet hun verdriet.
² Oneerlijk verkregen vermogen levert niets op, maar zijn oprechtheid redt een mens van de dood.
³ De Here zorgt dat een rechtvaardig mens geen honger lijdt, maar de goddeloze neemt Hij alles af.
⁴ Iemand die zich niet ten volle inzet, wordt arm. Maar wie zich inspant, wordt rijk.
⁵ Wie in de zomer zijn oogst binnenhaalt, is een verstandige zoon. Maar de zoon die in de oogsttijd slaapt, maakt zichzelf te schande.
⁶ Rechtvaardige mensen worden gezegend, goddelozen worden door hun eigen onrecht tot zwijgen gebracht.
⁷ De nagedachtenis van een rechtvaardige brengt zegen voort, maar van de naam van de goddeloze blijft niets over.
⁸ Een wijs mens neemt Gods geboden aan, maar de dwaze prater loopt in de val.
⁹ Wie oprecht leeft, leidt een zeker bestaan, maar wie verkeerde wegen bewandelt, wordt ontdekt en ontmaskerd.
¹⁰ Een slinkse boosdoener bezorgt anderen verdriet en een dwaze prater loopt zijn ondergang tegemoet.
¹¹ De woorden van een rechtvaardige zijn een bemoediging, maar goddelozen worden door hun eigen onrecht tot zwijgen gebracht.
¹² Haat leidt tot onrust en ruzies, de liefde bedekt echter al het menselijk falen.
¹³ Op de lippen van een verstandig mens ligt wijsheid, de onverstandige verdient alleen maar straf.
¹⁴ Een wijs mens verzamelt steeds meer inzicht, maar de woorden van een dwaas kunnen voortdurend onheil aanrichten.
¹⁵ De rijke vertrouwt volledig op zijn bezit, terwijl arme mensen niets hebben.
¹⁶ Alles wat een rechtvaardige doet, bezorgt hem voordeel. Wat de goddeloze verdient, leidt tot zijn ondergang.
¹⁷ Wie wijze lessen ter harte neemt, loopt op de weg van het leven, maar wie ze in de wind slaat, brengt anderen op een dwaalspoor.
¹⁸ Wie heimelijk zijn naaste haat, is schijnheilig in zijn spreken. Wie roddelt, is een zot.
¹⁹ Iemand die zijn tong niet in bedwang heeft, zondigt met zijn woorden. Iemand die nadenkt voor hij spreekt, is bedachtzaam en verstandig.
²⁰ De woorden van een rechtvaardige zijn goud waard, die van een goddeloze zijn waardeloos.
²¹ Van de woorden van een rechtvaardig mens kunnen velen leren, maar dwazen sterven door gebrek aan inzicht.
²² Alleen de zegen van de Here maakt een mens rijk, niet zijn eigen zwoegen.
²³ Zoals een boosdoener genoegen heeft in misdaden, verheugt een verstandig mens zich in wijsheid.
²⁴ Waar de goddeloze bang voor is, gebeurt nog ook. Maar God geeft de rechtvaardigen waar zij naar verlangen.
²⁵ Verzwolgen door een wervelwind zal de goddeloze verdwijnen, de rechtvaardige staat echter op een sterk fundament.
²⁶ Wat azijn is voor de mond en scherpe rook voor de ogen, is een lui mens voor zijn werkgever.
²⁷ Eerbiedig ontzag voor de Here verlengt uw leven, terwijl de goddelozen jong zullen sterven.
²⁸ De hoop van de rechtvaardigen gaat gepaard met blijdschap, maar de toekomstverwachting van de goddelozen valt in duigen.
²⁹ De oprechte mens put kracht uit wat de Here doet, maar voor de boosdoener leidt dat tot zijn ondergang.
³⁰ De rechtvaardige mens zal tot in eeuwigheid niet aan het wankelen worden gebracht, maar van de goddelozen blijft niets over.
³¹ De woorden van een rechtvaardige zijn vol wijsheid, maar de leugenaar wordt vernietigd.
³² De rechtvaardige zal het goede zeggen, maar een goddeloze spreekt alleen slechtheid.

11 De Here verafschuwt een weegschaal waaraan geknoeid is, maar een zuiver gewicht is goed in zijn ogen.
² Op trots volgt altijd schande, op nederigheid volgt wijsheid.
³ De oprechtheid is een betrouwbare gids voor een eerlijk mens, maar trouwelozen gaan te gronde aan hun eigen slechtheid.
⁴ Aardse bezittingen helpen niet tegen Gods woede, alleen oprechtheid is voor Hem van waarde.
⁵ De rechtvaardigheid van een oprecht mens maakt hem duidelijk welke weg hij moet gaan, maar de goddeloosheid van een goddeloos mens brengt hem ten val.
⁶ Eerlijke mensen worden gered door hun oprechtheid, maar oneerlijke mensen raken verstrikt in hun slechtheid.
⁷ Wanneer een goddeloos mens sterft, komt een eind aan al zijn verwachtingen en ook zijn grootste hoop laat hem in de steek.
⁸ De rechtvaardige wordt uit de verdrukking bevrijd, waarna de goddeloze zijn plaats inneemt.
⁹ De huichelaar brengt met zijn woorden zijn naaste ten val, maar de rechtvaardige wordt door wijsheid gered.
¹⁰ De inwoners van een stad zijn blij dat het de rechtvaardigen goed gaat en als de goddelozen ten val komen, gaat een gejuich op.
¹¹ Oprechte mensen zijn een zegen voor een stad en doen die groeien en bloeien, de invloed van goddelozen is echter vernietigend.
¹² Een mens zonder verstand kijkt op zijn naaste neer, maar een verstandig man houdt zijn mond.
¹³ Wie roddels verspreidt, maakt geheimen bekend, maar een tactvol en betrouwbaar mens bedekt zoʼn zaak.
¹⁴ Wordt een land niet verstandig geregeerd, dan zet het verval in, met veel goede adviseurs blijft een land echter welvarend.
¹⁵ Als iemand zich voor een onbekende heeft borggesteld, zal hem dat zeker opbreken. Om een onbezorgd leven te leiden, kan men zich beter niet garant stellen.
¹⁶ Een vrouw krijgt eer door haar bevalligheid, een man krijgt rijkdom door zijn kracht.
¹⁷ Een zachtaardig en vriendelijk mens doet zichzelf goed, maar een wreed mens schaadt zichzelf.
¹⁸ Alles wat een goddeloze doet, is nutteloos, maar er is een beloning voor hem die goed doet.
¹⁹ Zo leidt de gerechtigheid naar het leven, terwijl de boosdoener zichzelf de dood injaagt.
²⁰ De Here verafschuwt slechte mensen, maar wie oprecht leeft, vindt genade in zijn ogen.
²¹ De boosdoener en zijn nageslacht zullen niet ongestraft blijven, maar God redt de kinderen van de oprechten.
²² Een mooie vrouw die haar verstand niet gebruikt, lijkt op een gouden ring in de neus van een varken.
²³ Rechtvaardige mensen hopen alleen op het goede, maar goddeloze mensen staat Gods toorn te wachten.
²⁴ Gulle en goedgeefse mensen krijgen toch steeds meer, maar wie gierig is, wordt steeds armer.
²⁵ Een weldoener is een zegen en wordt daarvoor rijk beloond en iemand die zijn gaven over anderen uitgiet, zal van het goede worden voorzien.
²⁶ Wie te weinig koren geeft, wordt door het volk vervloekt, maar de verkoper wordt gezegend.
²⁷ Wie ijverig goed doet, zal goed ontmoeten, maar wie het kwade doet, krijgt het op zijn eigen hoofd terug.
²⁸ Wie op zijn rijkdom vertrouwt, komt ten val, maar wie dat niet doet, is rechtvaardig en het zal hem voor de wind gaan.
²⁹ Wie zijn huishouden niet in de hand houdt, zal arm worden. Hij wordt afhankelijk van degene die zijn huishouden wel goed voor elkaar heeft.
³⁰ Wat de rechtvaardige voortbrengt, is als een boom die leven geeft. Wie wijs is, brengt mensen tot God.
³¹ De rechtvaardige ontvangt op aarde zijn beloning, dus ontlopen goddeloze en zondaar hun straf zeker niet!

12 Wie de onderwijzing naar waarde schat, weet ook de opgedane kennis te waarderen. Wie echter de bestraffing haat, is onverstandig.
² Een goed mens vindt genade in de ogen van de Here, maar een boosdoener beschouwt Hij als een goddeloze, die zijn straf verdient.
³ De goddeloosheid doet de mens geen goed, maar de rechtvaardigen blijven standvastig, als een boom met sterke wortels.
⁴ Een goede vrouw is een sieraad voor haar man, maar een vrouw die zich onverstandig gedraagt, maakt het leven van haar man kapot.
⁵ De gedachten van rechtvaardige mensen zijn goed, maar wat de goddelozen uitbroeden is bedrog.
⁶ Woorden van goddeloze mensen zijn gericht op bloedvergieten en geweld, maar als een oprechte spreekt, brengt dat redding.
⁷ De goddelozen worden uitgeroeid zonder een spoor na te laten, maar de rechtvaardige blijft bestaan.
⁸ Wie laat zien dat hij verstandig is, wordt door iedereen geprezen, maar wie niet oprecht is, wordt een voorwerp van verachting.
⁹ Beter een bescheiden mens met één knecht, dan een opschepper die niet genoeg te eten heeft.
¹⁰ De rechtvaardige zorgt goed voor al zijn dieren, maar goddelozen zijn wreed en kennen geen medelijden.
¹¹ Wie zijn land bewerkt, heeft steeds genoeg te eten. Wie echter leeglopers volgt, is onverstandig.
¹² De goddeloze geniet van de kwaadaardigheid, maar de wortels van de rechtvaardige doen hem groeien en bloeien.
¹³ De boosdoener raakt verstrikt in zijn leugens, maar de rechtvaardige wordt gered uit de moeilijkheden.
¹⁴ Als iemand goede dingen zegt, geeft dat grote voldoening. Op hard werken volgen de zegeningen.
¹⁵ De dwaas denkt dat hij leeft zoals het hoort, maar het is beter goede raad te volgen en niet op eigen inzicht te vertrouwen.
¹⁶ De dwaas toont zijn woede zonder na te denken, terwijl een bedachtzaam mens zich vooralsnog beheerst.
¹⁷ Wie de waarheid spreekt, toont duidelijk wat is gebeurd, maar een vals getuige verdraait de zaak.
¹⁸ Sommigen slaan met hun kwetsende woorden als een zwaard om zich heen, maar wat de wijze zegt, kwetst niet en is heilzaam.
¹⁹ Iemand die de waarheid spreekt, blijft altijd overeind. Bedrog is slechts een tijdelijke zaak, want eerlijk duurt het langst.
²⁰ Het hart van wie zint op kwaad, is vol bedrog, maar wie vreedzaamheid adviseert, kent blijdschap.
²¹ Rechtvaardige mensen gaan niet ten onder aan de tegenslagen, maar goddelozen wacht een heilloos einde.
²² De Here verafschuwt leugens, maar wie waarachtig leeft, vindt genade in Gods ogen.
²³ Een bedachtzaam en verstandig mens laat zich niet voorstaan op zijn kennis, maar onverstandigen slaan dwaasheid uit.
²⁴ Vlijtige mensen houden zelf het roer in handen. Wie dat niet doet, wordt overheerst en betaalt belasting aan een vreemde.
²⁵ Zorgen maken het hart van een mens verdrietig, maar een bemoedigend woord maakt het weer blij.
²⁶ Een rechtvaardige is beter dan zijn naaste, maar de goddeloze heeft geen inzicht en komt op een dwaalweg.
²⁷ De bedrieger zal niet genieten van wat hij zich heeft toegeëigend, maar een vlijtig mens verdient de opbrengst van zijn werk.
²⁸ Gerechtigheid brengt leven, maar de zonde leidt tot de dood.