Châm Ngôn 10-12

Bản Dịch 2011

Con khôn ngoan làm cha vui vẻ;
Con ngu dại khiến mẹ buồn lo.
² Của cải phi nghĩa chẳng ích lợi gì,
Nhưng đức công chính cứu ta khỏi chết.
³ Chúa không để người ngay lành bị đói,
Nhưng Ngài làm cho khát vọng của kẻ gian ác không thành.
⁴ Tay biếng nhác sẽ trở nên nghèo khó;
Tay siêng năng sẽ có giàu sang.
⁵ Ðứa con biết thâu trữ trong mùa hè là đứa con khôn ngoan;
Ðứa con mê ngủ trong mùa gặt là đứa con mang về xấu hổ.
⁶ Ðầu người ngay lành nhận được nhiều ân phước,
Còn miệng kẻ ác gian tiềm ẩn những bạo tàn.
⁷ Tưởng nhớ đến người ngay lành là một điều phước hạnh,
Còn tên tuổi kẻ ác gian bị rục rữa lãng quên.
⁸ Người có lòng khôn ngoan đón nhận những lời răn bảo,
Nhưng kẻ dại dột lắm lời sẽ lảo đảo ngã nhào.
⁹ Người nào bước đi trong sự liêm khiết sẽ an tâm vững tiến,
Nhưng ai theo lối gian tà sớm muộn gì bản chất sẽ lộ ra.
¹⁰ Ai nháy mắt ra dấu để làm bậy sẽ gây nên phiền não;
Còn kẻ dại mà lắm lời sớm muộn gì cũng thất bại mà thôi.
¹¹ Miệng người ngay lành là nguồn sự sống,
Còn miệng kẻ gian ác tuôn ra bao hung hiểm ẩn tàng.
¹² Sự ghen ghét gây ra cãi vã,
Nhưng tình yêu thương khỏa lấp mọi phiền lòng.
¹³ Lời khôn ngoan thoát ra từ môi người hiểu biết,
Nhưng roi đòn dành đặc biệt cho lưng kẻ chẳng nghĩ suy.
¹⁴ Người khôn ngoan luôn trau dồi thêm tri thức,
Còn kẻ dại dột lắm lời tức sắp rước họa vào thân.
¹⁵ Tài sản của người giàu có là thành trì kiên cố của họ,
Còn cảnh khốn khó của kẻ nghèo rõ là cảnh lầm than.
¹⁶ Công lao khó nhọc của người ngay lành dẫn đến sự sống;
Tiền lương của kẻ gian ác là phương tiện để nó phạm tội thêm.
¹⁷ Người vâng giữ lời giáo huấn là người đi theo đường sự sống,
Nhưng kẻ khước từ lời quở trách ắt phải bị lạc đường.
¹⁸ Kẻ có lòng ghen ghét che dấu lòng mình bằng môi dối trá;
Kẻ đồn đãi lời vu oan quả là kẻ dại khờ.
¹⁹ Kẻ nói nhiều không thiếu điều vấp phạm,
Còn người khôn ngoan thận trọng trong môi miệng của mình.
²⁰ Lưỡi người ngay lành giống như bạc thượng hảo hạng,
Còn lòng kẻ gian ác thật chẳng đáng vài xu.
²¹ Môi người ngay lành nuôi được nhiều người sống,
Còn kẻ dại khờ chịu chết vì thiếu nghĩ suy.

²² Phước hạnh của Chúa làm ta nên giàu có;
Ngài chẳng thêm nỗi phiền muộn gì vào.

²³ Kẻ điên dại coi việc làm ác giống như trò tiêu khiển,
Còn người thông sáng được vui khi xử sự cách khôn ngoan.
²⁴ Kẻ gian ác sợ điều nào sẽ bị trao cho điều ấy;
Người ngay lành ước điều chi thì điều ấy được ban cho.
²⁵ Khi giông tố qua rồi kẻ ác không còn nữa,
Nhưng người ngay lành lại được vững lập đời đời.
²⁶ Như giấm làm ghê răng và như khói làm cay mắt thể nào,
Kẻ biếng nhác cũng như vậy đối với người sai bảo nó.

²⁷ Kính sợ Chúa làm tăng thêm tuổi thọ,
Nhưng tuổi kẻ gian tà quả có giảm bớt đi.
²⁸ Người ngay lành hy vọng và cuối cùng được vui thỏa,
Còn kẻ gian ác trông mong nhưng rốt cục chẳng có gì.
²⁹ Ðường lối Chúa là thành trì cho người chân chính,
Nhưng đó cũng là chỗ diệt vong cho kẻ ác gian.
³⁰ Người ngay lành sẽ không bao giờ bị dứt bỏ,
Nhưng kẻ gian ác sẽ không có đất dung thân.
³¹ Miệng người ngay lành nói ra lẽ khôn ngoan,
Còn lưỡi kẻ ngang bướng sớm muộn gì cũng bị cắt đứt.
³² Môi người ngay lành nói những điều đáng nói,
Còn miệng kẻ ác gian nói toàn chuyện ngang ngược gian tà.
11 Chúa gớm ghiếc kẻ dùng cây cân giả,
Nhưng người cân lường chính xác quả làm đẹp lòng Ngài.
² Sự kiêu ngạo đến trước rước sự nhục nhã đến sau,
Còn sự khôn ngoan ở với người khiêm nhường.
³ Ðức liêm khiết của những người chính trực hướng dẫn họ,
Còn tính bất lương của phường gian xảo tiêu diệt chúng.
⁴ Trong ngày thịnh nộ của cải giàu có không giúp được gì,
Nhưng đức công chính cứu người ta khỏi chết.
⁵ Ðức công chính của những người trọn lành giữ họ đi trong đường ngay nẻo chánh;
Còn sự gian ác của kẻ gian manh đánh chúng ngã nhào.
⁶ Ðức công chính của người chính trực giải thoát họ;
Còn những kẻ bất trung bị chính dục vọng chúng bao vây.
⁷ Khi kẻ gian ác chết, hy vọng của nó cũng chết theo;
Sự trông mong được quyền lực của kẻ bất chính cũng tiêu tan.
⁸ Người ngay lành được giải thoát khỏi những khó khăn;
Còn kẻ gian ác lại bị lâm vào đó.
⁹ Lời nói của kẻ đạo đức giả gây tai hại cho người lân cận,
Còn trí tuệ của người ngay lành giải cứu người ấy thoát ra.
¹⁰ Khi người ngay lành được bình an vô sự, cả thành vui vẻ;
Khi kẻ ác bị diệt vong, ai nấy đều lộ vẻ vui mừng.
¹¹ Nhờ người chính trực chúc phước nên thành được cao trọng,
Nhưng vì miệng kẻ gian tà mà thành bị sụp đổ tan tành.
¹² Kẻ vô tri mới khinh khi người khác,
Còn người sáng suốt lặng thinh, không phát biểu điều gì.
¹³ Kẻ hay thèo lẻo rêu rao điều bí mật,
Còn người tín cẩn vẫn giữ kín điều bí mật trong lòng.

¹⁴ Nơi nào không mưu luận, lòng người suy sụp;
Nhưng có mưu sĩ nhiều, nơi đó được an toàn.

¹⁵ Bảo đảm cho người lạ vay tiền sẽ chuốc họa vào thân,
Còn khước từ sự giúp đỡ như thế sẽ được bình an vô sự.
¹⁶ Người phụ nữ thùy mị duyên dáng được quý trọng,
Những người nam tháo vát siêng năng được giàu sang.
¹⁷ Ai nhân từ là làm lợi cho mình,
Còn kẻ hung dữ là tự hại bản thân.
¹⁸ Kẻ gian ác chỉ được của phù du làm lương hướng,
Nhưng người gieo sự công chính được phần thưởng chắc bền.
¹⁹ Người kiên trì giữ mình trong sự công chính sẽ được sống còn;
Nhưng ai đeo đuổi sự gian tà là tự tìm cái chết.
²⁰ Những kẻ có lòng dạ gian tà là gớm ghiếc đối với Chúa,
Nhưng những người giữ đường lối mình trọn vẹn là niềm vui thích của Ngài.
²¹ Hãy biết rõ, kẻ gian ác sẽ không bao giờ thoát khỏi hình phạt;
Nhưng con cháu người ngay lành sẽ thoát khỏi nỗi oan khiên.
²² Như vòng vàng đeo nơi mũi heo thể nào,
Người phụ nữ đẹp người nhưng không đẹp nết cũng thể ấy.
²³ Ước vọng của người ngay lành cuối cùng cũng đạt được;
Còn sự trông mong của kẻ ác chỉ là cơn thịnh nộ mà thôi.
²⁴ Có người rải của mình ra lại càng giàu thêm lên;
Trong khi kẻ khư khư giữ của thì chỉ được sự túng thiếu.
²⁵ Người hào phóng sẽ được hào phú;
Ai cho người khát uống nước có ngày sẽ được cho nước uống lại.
²⁶ Kẻ giữ lúa gạo lại để đầu cơ trục lợi sẽ bị nguyền rủa;
Còn người bán nó ra được phước hạnh tuôn đổ trên đầu.
²⁷ Ai chuyên cần tìm điều thiện sẽ nhận được ân huệ;
Nhưng kẻ nào mải mê làm điều ác sẽ bị họa giáng vào thân.
²⁸ Kẻ để lòng tin cậy vào của cải sẽ héo khô tàn rụng;
Còn người ngay lành sẽ hưng thịnh như cành lá xanh tươi.
²⁹ Kẻ gây rối trong gia đình sẽ lĩnh phần gia tài là gió;
Kẻ dại khờ sẽ làm tôi tớ cho người khôn ngoan.
³⁰ Trái của người ngay lành chính là cây sự sống;
Ai chinh phục được những linh hồn ấy là người khôn ngoan.
³¹ Nếu người ngay lành mà còn được báo đền trên đất,
Thì lẽ nào kẻ gian ác và kẻ tội lỗi lại thoát khỏi bị báo trả sao?
12 Người yêu kỷ luật là yêu tri thức;
Kẻ ghét sự sửa sai ấy là kẻ dại khờ.
² Người tốt được Chúa ban ân huệ
Nhưng Ngài kết tội kẻ toan mưu ác.
³ Không ai được vững lập nhờ làm điều gian ác;
Nhưng rễ người ngay lành sẽ không bị lung lay.
⁴ Người vợ đức hạnh làm cho chồng nở mày nở mặt;^[a]
Còn người vợ gây xấu hổ khổ cho chồng như bị mục trong xương.
⁵ Tư tưởng của người ngay lành luôn hướng về công lý;
Còn lời khuyên của kẻ gian tà hàm chứa sự lọc lừa.
⁶ Lời của kẻ gian ác đợi chờ làm đổ máu;
Lời của người chính trực giải cứu họ thoát ra.
⁷ Kẻ gian ác bị đánh đổ và không còn nữa;
Nhưng nhà của người ngay lành sẽ vững chãi thiên thu.
⁸ Người khôn sáng được người ta khen ngợi;
Nhưng tâm địa kẻ gian tà làm nó bị khinh khi.

⁹ Thà làm kẻ vô danh nhưng có kẻ hầu người hạ,
Hơn làm ra vẻ ông nọ bà kia mà đói rã cả người.
¹⁰ Người nhân từ lo cho súc vật của mình được no ấm;
Kẻ ác tâm dù tỏ vẻ xót thương vẫn không giấu được tính bạo tàn.
¹¹ Ai lo canh tác đất ruộng mình sẽ có dư thừa thực phẩm;
Còn kẻ đuổi theo ảo mộng hão huyền là người thiếu nghĩ suy.
¹² Kẻ gian ác thèm khát của bất lương của phường làm ác;
Còn rễ người ngay lành phát sanh bông trái tốt.
¹³ Kẻ gian ác bị mắc vào bẫy do môi nó vi phạm;
Còn người ngay lành sẽ thoát khỏi mọi khó khăn.
¹⁴ Nhờ bông trái của miệng mà người ta được phước;
Nhờ sức của đôi tay có kết quả mang về.
¹⁵ Mắt kẻ dại cứ cho đường mình là đúng;
Người khôn ngoan lắng nghe mọi lời khuyên.

¹⁶ Kẻ dại dột biểu lộ cơn giận mình ra tức khắc;
Người khôn ngoan bình tĩnh đối phó dù bị hạ nhục đến đâu.
¹⁷ Người chứng thật nói những lời xác thật;
Kẻ chứng gian nói những chuyện dối gian.
¹⁸ Lời bừa bãi như gươm đâm quàng chém bậy;
Lưỡi người khôn mang lại sự chữa lành.
¹⁹ Môi chân thật sẽ trường tồn mãi mãi;
Lưỡi nói dối chỉ tồn tại vài khoảnh khắc mà thôi.
²⁰ Trong lòng kẻ gian ác có âm mưu lừa đảo;
Trong tâm người chủ hòa luôn luôn có niềm vui.
²¹ Người ngay lành không gặp nan đề gì đáng kể,
Còn kẻ ác gian hoạn nạn dồn dập đến không ngừng.

²² Chúa ghê tởm kẻ có môi dối trá;
Người ăn ở chân thành Ngài vui thích biết bao.
²³ Người thông sáng không phô trương kiến thức,
Nhưng kẻ dại khờ thích phô bày sự dại dột mình ra.
²⁴ Tay người siêng năng sẽ chỉ huy;
Còn kẻ lười biếng bị bắt phải làm lao dịch.

²⁵ Nỗi lo lắng làm cho lòng trĩu nặng;
Nhưng lời nói hay làm phấn chấn tinh thần.

²⁶ Người ngay lành khuyên bạn bè điều hay lẽ phải;
Kẻ ác gian xúi bạn vào những lối sai lầm.
²⁷ Kẻ biếng nhác không nướng ăn thịt săn bắt được,
Còn người siêng năng biết quý những gì mình có trong tay.
²⁸ Ðường công chính dẫn đến sự sống;
Trong con đường ấy không có sự chết.