Châm Ngôn 4-6
Bản Dịch 2011
Lời khuyên Nhủ của Từ Phụ
4 Các con ơi, hãy lắng nghe lời cha dạy bảo;
Hãy chú tâm lãnh hội đến tinh tường.
2 Vì cha cho các con những lời khuyên dạy tốt;
Mong các con đừng bỏ lời giáo huấn của cha.
3 Khi cha còn là một đứa con thơ dại của ông nội các con,
Là con một yêu dấu của bà nội các con.
4 Ông nội các con đã dạy cha rằng:
Lòng con khá ghi tạc lời cha dạy bảo;
Giữ mệnh lệnh cha để con sống oai hùng:
5 Hãy kiếm khôn ngoan, khá tìm thông sáng,
Ðừng quên và chớ lìa bỏ lời cha.
6 Ðừng lìa bỏ khôn ngoan, thì nàng sẽ bảo vệ con;
Yêu mến nàng, thì nàng sẽ gìn giữ con.
7 Khôn ngoan là nhu cầu tối thượng, nên con phải đạt sự khôn ngoan;
Trong mọi thứ con đạt được ở đời, hãy cố đạt sự thông sáng.
8 Hãy coi trọng nàng, nàng sẽ làm con được tôn trọng;
Ôm giữ nàng, nàng sẽ mang vinh dự đến cho con.
9 Nàng sẽ đặt trên đầu con một vòng hoa tuyệt mỹ;
Nàng sẽ dâng tặng con mão miện đắc thắng huy hoàng.
Sống theo Ðường Chính Trực
10 Con ơi, hãy lắng nghe và tiếp nhận lời cha,
Thì những năm của đời con sẽ thêm nhiều lên.
11 Cha đã dạy dỗ con theo đường lối khôn ngoan;
Cha đã hướng dẫn con theo những nẻo đường ngay thẳng.
12 Khi con đi, các bước con sẽ không bị cản trở;
Nếu con chạy, con sẽ không bị vấp ngã bao giờ.
13 Hãy giữ chặt lời giáo huấn, đừng buông nó ra.
Hãy canh giữ nàng, vì nàng là sự sống của con.
14 Con đừng đi vào nẻo đường của phường gian ác,
Bước chân con chớ đặt vào lối của bọn gian tà.
15 Con hãy tránh xa nó và đừng đi vào đường đó;
Con hãy quay khỏi nó và tiếp tục đường mình.
16 Vì kẻ ác sẽ không ngủ được nếu không làm gì ác đức;
Chúng sẽ bị mất ngủ nếu chưa gây vấp ngã cho ai.
17 Vì chúng cho làm chuyện gian tà thiết yếu như ăn cơm ăn bánh,
Và cho việc bạo tàn là cần có như uống rượu khi ăn.
18 Ðường của người ngay lành giống như ánh bình minh rực rỡ,
Càng lúc càng rạng ngời cho đến khi chiếu sáng khắp bầu trời;
19 Còn đường kẻ gian ác giống như đêm khuya tăm tối;
Chúng ngã nhào mà không biết ngã vì sao.
20 Con ơi, hãy chú tâm để ý đến lời cha;
Hãy nghiêng tai nghe lời cha khuyên bảo.
21 Ðừng để chúng vuột khỏi tầm mắt con;
Hãy giữ chúng trong lòng con.
22 Vì chúng là sự sống cho người nào tìm được chúng;
Chúng là sức khỏe cho thân thể ai có chúng trong lòng.
23 Hãy cẩn thận giữ tấm lòng của con hơn hết,
Vì các nguồn sự sống đều từ đó mà ra.
24 Hãy bỏ khỏi miệng con những lời điêu ngoa gian dối,
Hãy quăng khỏi môi con những lời dối trá lọc lừa.
25 Mắt con hãy nhìn thẳng về phía trước,
Ánh mắt con khá hướng thẳng về phía trước mặt con.
26 Hãy giữ chân con trong đường ngay nẻo chánh,
Ðể mọi đường lối con được thiết lập vững vàng.
27 Ðừng quay qua bên phải hoặc quay qua bên trái;
Hãy quay bước chân con ra khỏi chỗ gian tà.
Khuyến Cáo về Sự Ngoại Tình
5 Con ơi, hãy chăm chú vào sự khôn ngoan của cha,
Hãy nghiêng tai nghe kỹ những lời thông sáng của cha;
2 Ðể con biết đắn đo thận trọng,
Và môi con gìn giữ tri thức.
3 Vì môi người phụ nữ dâm đãng sẽ ngọt như mật nhểu;
Miệng lưỡi nàng nói trơn nhẵn hơn dầu;
4 Nhưng đến cuối cùng nó sẽ đắng như ngải cứu,
Nó bén như gươm hai lưỡi đâm vào.
5 Ðôi chân nàng đưa người ta vào chỗ chết;
Các bước nàng dẫn họ xuống âm ti.
6 Nàng chẳng nghĩ đến con đường sự sống;
Ðường lối nàng sai lạc nhưng nàng không màng đúng hay sai.
7 Vì thế bây giờ, các con ơi, hãy lắng nghe lời cha khuyên bảo,
Ðừng lìa bỏ những lời chỉ dạy của miệng cha.
8 Hãy giữ đường con cách xa người đàn bà dâm đãng,
Ðừng lảng vảng đến gần nơi cửa nhà nàng;
9 Kẻo con phải trao cả thanh danh con vào tay kẻ khác,
Và những năm còn lại của đời con nằm trong tay kẻ bạo tàn;
10 Kẻo những kẻ xa lạ sẽ no nê với của cải con tạo được,
Và công lao khó nhọc con sẽ rơi vào tay của người ngoài.
11 Rồi đến cuối đời, con sẽ than van rên rỉ,
Khi thân xác con và cơ thể con đã kiệt quệ rã rời.
12 Bấy giờ con sẽ ân hận nói, “Lúc đó tại sao ta lại ghét lời chỉ bảo?
Và tại sao lòng ta khinh thường lời quở trách vậy kìa?
13 Tại sao ta không nghe lời chỉ bảo của những người dạy dỗ?
Tại sao ta không để tai nghe lời hướng dẫn của các bậc thầy?
14 Ðể giờ đây ta hầu như hoàn toàn bị hủy hoại,
Giữa cộng đồng và hội chúng của dân ta.”
15 Hãy uống nước trong ao của con,
Hãy uống nước tươi mát trong giếng của con.
16 Các suối nước của con nào phải để tuôn đổ ra ngoài sao?
Các dòng nước của con nào phải để đổ ra ngoài đường ư?
17 Hãy dành riêng chúng cho một mình con hưởng,
Con không thể đem chúng chia sẻ cho những kẻ lạ xa.
18 Nguyện nguồn mạch của con được phước;
Con hãy vui thỏa với vợ con cưới lúc thanh xuân.
19 Nguyện nàng như một nai cái thơ ngây, một bồ câu hiền dịu;
Nguyện đôi gò bồng đảo nàng làm con luôn thỏa thích,
Nguyện ái tình nàng làm con mãi say mê.
20 Con ơi, lẽ nào con lại mê đắm một người đàn bà dâm đãng,
Và ôm ấp vào lòng một thân xác lạ xa?
21 Khá biết rằng đường lối của mỗi người luôn ở trước mắt Chúa;
Bất cứ lúc nào Ngài cũng nhìn thấy mọi nẻo của mọi người.
22 Những tội ác của kẻ ác sẽ vây bắt nó;
Những tội lỗi của nó sẽ thành các dây trói chặt nó.
23 Nó sẽ chết vì thiếu lời giáo huấn;
Nó sẽ bị lạc đường vì quá dại dột ngông cuồng.
Khuyến Cáo về Sự Bảo Ðảm
6 Con ơi, nếu con đứng ra bảo đảm cho người lân cận con,
Nếu con trao tay cam kết để bảo đảm cho một người xa lạ,
2 Con đã bị ràng buộc bởi những lời miệng con đã hứa,
Con đã bị trói buộc bởi những lời miệng con đã nói ra.
3 Vậy con ơi, hãy làm điều này và giải thoát con ra,
Vì con đã sa vào tay của người lân cận con,
Hãy đi, hạ mình xuống, và năn nỉ người lân cận con.
4 Ðừng cho mắt con ngủ,
Ðừng để mí mắt con sụp xuống;
5 Hãy tìm cách giải thoát lấy mình
Như con linh dương cố thoát khỏi tay người thợ săn,
Như con chim cố thoát khỏi tay người đánh bẫy.
Khuyến Cáo về Sự Biếng Nhác
6 Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đến xem loài kiến;
Hãy quan sát các sinh hoạt của nó mà học khôn nơi nó.
7 Loài kiến chẳng có tướng tá chỉ huy,
Chẳng có sĩ quan điều động, và cũng chẳng có ai cầm quyền;
8 Nhưng nó biết chuẩn bị lương thực trong mùa hè,
Và thâu trữ thức ăn trong mùa gặt.
9 Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi còn nằm đó bao lâu nữa?
Khi nào ngươi mới ngủ xong và thức dậy?
10 Ngủ một chút, chợp mắt một chút,
Khoanh tay nằm nghỉ một chút...
11 Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ vụt đến như tên cướp,
Sự thiếu thốn của ngươi sẽ ập đến như quân cướp có vũ khí xông vào.
Cảnh Cáo về Kẻ Gian Xảo
12 Một tên vô lại, một đứa gian hiểm,
Là kẻ đi đây đó nói dối luôn mồm.
13 Mắt liếc ngược xuôi, chân khèo làm hiệu,
Tay chỉ chỏ ngấm ngầm ra dấu,
14 Lòng dạ bất chính, luôn luôn nghĩ độc kế hại người,
Mở miệng ra là gieo bất hòa xích mích.
15 Vì thế tai họa sẽ thình lình ập đến trên nó;
Trong chốc lát nó sẽ vỡ tan và không thể nào hàn gắn lại được.
Những Ðiều Gớm Ghiếc
16 Có sáu điều Chúa ghét,
Và bảy điều Ngài gớm ghiếc:
17 Con mắt kiêu ngạo,
Lưỡi dối trá,
Tay làm đổ máu vô tội,
18 Lòng toan tính điều ác,
Chân vội vàng chạy làm việc gian tà,
19 Kẻ làm chứng gian mở miệng nói những lời dối trá,
Và kẻ gieo rắc sự bất hòa giữa anh chị em.[a]
Khuyến Cáo về Sự Ngoại Tình
20 Con ơi, hãy vâng giữ điều cha dặn bảo,
Chớ lìa bỏ những lời nghiêm huấn của mẹ con.
21 Hãy luôn ghi tạc chúng vào lòng con;
Hãy đeo chúng nơi cổ con.
22 Ðể khi con bước chân ra đi, chúng sẽ hướng dẫn con;
Khi con ngủ, chúng sẽ gìn giữ con;
Và khi con thức dậy, chúng sẽ trò chuyện với con.
23 Vì mệnh mệnh là ngọn đèn, và lời giáo huấn là ánh sáng.
Sự quở trách khuyên răn là con đường sự sống,
24 Ðể giữ con khỏi sa vào tay người đàn bà xấu nết,
Khỏi miệng lưỡi dụ dỗ ngọt ngào của người phụ nữ tà dâm.
25 Lòng con chớ thèm muốn sắc đẹp của nàng,
Ðừng để ánh mắt của nàng quyến rũ con.
26 Vì giá cho một gái điếm chỉ bằng một ổ bánh,
Nhưng người nữ ngoại tình thì rình bắt cả cuộc đời quý báu của con.
27 Há có ai lấy lửa đem để vào lòng,
Mà áo không bị cháy sao?
28 Há có ai đi trên than lửa hực,
Mà chân không bị phỏng sao?
29 Kẻ nào phạm tội ngoại tình với vợ người khác thì cũng như vậy;
Ai đụng đến nàng thì sớm muộn gì cũng bị hình phạt.
30 Người ta có thể không khinh bỉ kẻ trộm cắp,
Vì khi đói quá nó có thể làm liều để kiếm gì ăn đỡ bụng.
31 Nhưng nếu nó bị bắt, nó phải bồi thường gấp bảy lần;
Nó có thể phải nộp hết tài sản của nhà nó để bồi thường.
32 Kẻ phạm tội ngoại tình là người thiếu suy nghĩ;
Ai làm thế là hủy hoại chính cuộc đời mình.
33 Người ấy sẽ chỉ tìm thấy tổn thương và hổ nhuốc;
Sự sỉ nhục đó sẽ không bao giờ được bôi xóa.
34 Vì sự ghen tương sẽ làm người chồng tức giận;
Trong ngày báo thù nó sẽ không chút nương tay.
35 Nó sẽ không chấp nhận của bồi thường chuộc lỗi,
Nó sẽ không hài lòng dù của chuộc lỗi nhiều đến bao nhiêu.
Footnotes
- Châm Ngôn 6:19 nt: anh em (tương tự cho cả sách)
Copyright © 2011 by Bau Dang