Các Thủ Lãnh 8-9
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
8 Những người Ép-ra-im hỏi Ghi-đê-ôn, “Sao anh đối với chúng tôi như thế nầy? Tại sao anh không kêu chúng tôi khi anh đi đánh quân Mi-đi-an?” Họ giận dữ cãi vã với Ghi-đê-ôn.
2 Nhưng Ghi-đê-ôn đáp, “Tôi không giỏi như các anh! Chuyện nhỏ nhặt các anh làm còn hơn tất cả những gì dân A-bi-ê-xe của tôi làm. 3 Thượng Đế để các anh bắt được Ô-rép và Xê-ép, hai hoàng tử của Mi-đi-an. Làm sao tôi so sánh được với việc các anh làm?” Khi người Ép-ra-im nghe Ghi-đê-ôn giải thích như thế họ liền nguôi giận.
Ghi-đê-ôn bắt được hai vua
4 Khi Ghi-đê-ôn và ba trăm quân theo ông đến sông Giô-đanh thì họ mệt và đói, nhưng cũng cố rượt theo quân thù qua bên kia sông. 5 Ghi-đê-ôn xin dân Xu-cốt, “Làm ơn cho các binh sĩ của tôi ít bánh mì để ăn vì họ mệt lắm rồi. Tôi đang đuổi theo Xê-ba và Xanh-mu-na, hai vua Mi-đi-an.”
6 Nhưng các thủ lãnh Xu-cốt hỏi, “Tại sao chúng tôi phải cho lính của anh bánh mì? Mấy anh chưa bắt được Xê-ba và Xanh-mu-na mà.”
7 Ghi-đê-ôn đáp, “CHÚA sẽ trao Xê-ba và Xanh-mu-na vào tay ta. Lúc đó ta sẽ đánh các ngươi tróc da bằng gai gốc trong sa mạc.” 8 Ghi-đê-ôn rời Xu-cốt đến thành Phê-ni-ên xin họ thức ăn. Nhưng dân Phê-ni-ên trả lời giống y như dân Xu-cốt. 9 Ghi-đê-ôn liền bảo dân Phê-ni-ên, “Sau khi ta thắng trận, ta sẽ trở về phá sập cái tháp nầy.”
10 Xê-ba và Xanh-mu-na cùng đạo quân họ trốn trong thành Ca-co. Trong số các đạo quân phía đông chỉ còn khoảng mười lăm ngàn người sống sót. Một trăm hai mươi ngàn binh sĩ đã bị giết. 11 Ghi-đê-ôn đi lên theo con đường của những người ở lều về phía Đông Nô-ba và Giốc-bê-ha. Ông tấn công bất ngờ vào chúng. 12 Xê-ba và Xanh-mu-na, hai vua Mi-đi-an bỏ chạy, nhưng Ghi-đê-ôn rượt theo, bắt được và khiến cả đạo quân hoảng hốt chạy tán loạn.
13 Sau đó Ghi-đê-ôn con trai Giô-ách từ chiến trường trở về qua Đèo Hê-rết. 14 Ghi-đê-ôn bắt một thanh niên từ Xu-cốt và hỏi thăm nó. Cậu thanh niên viết tên bảy mươi bảy sĩ quan và bô lão ở Xu-cốt cho Ghi-đê-ôn.
Ghi-đê-ôn trừng phạt Xu-cốt
15 Khi Ghi-đê-ôn đến Xu-cốt, ông bảo dân thành đó, “Xê-ba và Xanh-mu-na đây. Các ngươi trước đây chế diễu ta bảo: Tại sao chúng tôi phải cấp bánh cho đạo quân mệt mỏi của anh? Anh chưa bắt được Xê-ba và Xanh-mu-na mà.” 16 Ghi-đê-ôn liền bắt các bô lão của thành đó và đánh phạt họ bằng chông gai trong sa mạc. 17 Ông cũng kéo sập tháp Phê-ni-ên và giết dân thành đó.
18 Ghi-đê-ôn hỏi Xê-ba và Xanh-mu-na, “Những người mà các anh giết trên núi Ta-bô ra sao?”
Hai người ấy đáp, “Họ cũng như ông. Một trong những người đó trông giống như người trong hoàng tộc.”
19 Ghi-đê-ôn bảo, “Họ là anh em ta, con trai của mẹ ta. Ta chỉ CHÚA hằng sống mà thề, nếu mấy anh chưa giết họ thì ta sẽ tha chết cho mấy anh.”
20 Ghi-đê-ôn bảo Gie-thê, con trai trưởng của mình rằng, “Hãy giết mấy người nầy đi.” Nhưng vì còn nhỏ tuổi, Gie-thê sợ không dám rút gươm ra.
21 Xê-ba và Xanh-mu-na liền bảo Ghi-đê-ôn, “Thôi! Anh hãy tự tay giết chúng tôi đi. Như châm ngôn thường nói: Người lớn phải làm việc người lớn.” Ghi-đê-ôn liền đứng dậy giết Xê-ba và Xanh-mu-na rồi lấy các đồ trang sức trên cổ các lạc đà của họ.
Ghi-đê-ôn làm hình tượng
22 Dân Ít-ra-en bảo Ghi-đê-ôn, “Ông đã giải cứu chúng tôi khỏi tay quân Mi-đi-an. Bây giờ chúng tôi muốn ông, con trai ông và cháu trai ông cai trị chúng tôi.”
23 Nhưng Ghi-đê-ôn đáp, “CHÚA sẽ cai trị các ngươi. Ta hay con trai ta sẽ không cai trị các ngươi.”
24 Ông nói, “Ta xin các ngươi làm một điều nầy cho ta. Ta yêu cầu mỗi người trong các ngươi cho ta một bông tai vàng mà các ngươi lấy được của giặc.” (Dân Ích-ma-ên đeo bông tai.)
25 Họ đáp, “Chúng tôi rất vui cho ông điều ông muốn.” Vậy họ trải một cái áo ra rồi ai nấy ném bông tai đã cướp được vào đó. 26 Tất cả các bông tai vàng nặng khoảng bốn mươi ba cân, không kể các đồ trang sức, vòng đeo cổ, áo tím của vua Mi-đi-an mặc, hay các dây chuyền quanh cổ lạc đà.
27 Ghi-đê-ôn dùng vàng đó làm một cái áo ngắn thánh [a] đặt trong thành Óp-ra, tức thành ông ở. Nhưng toàn dân Ít-ra-en không trung tín với Thượng Đế nên họ thờ chiếc áo đó. Nó trở thành cái bẫy cho Ghi-đê-ôn và gia đình ông.
Ghi-đê-ôn qua đời
28 Vậy dân Mi-đi-an bị dân Ít-ra-en thống trị. Chúng không quấy rối nữa. Xứ hưởng thái bình trọn đời Ghi-đê-ôn, tức bốn mươi năm.
29 Ghi-đê-ôn, con trai Giô-ách đi về thành quê nhà mình để sống. 30 Ông có bảy mươi con trai ruột vì ông lấy rất nhiều vợ. 31 Ông lấy một người nữ nô lệ ở Sê-chem sinh được một con trai đặt tên A-bi-mê-léc.
32 Sau đó Ghi-đê-ôn, con trai Giô-ách, qua đời lúc cao tuổi. Ông được chôn trong mộ của Giô-ách, cha mình, ở thành Óp-ra, nơi dân A-bi-ê-xe sinh sống. 33 Sau khi Ghi-đê-ôn qua đời, dân Ít-ra-en lại bất trung với Thượng Đế và đi thờ thần Ba-anh. Họ tôn Ba-anh Bê-rít [b] làm thần mình. 34 Họ không nhớ lại CHÚA là Thượng Đế của họ, Đấng đã giải cứu họ ra khỏi các kẻ thù sống quanh họ. 35 Họ cũng không biết ơn gia đình Gia-ru Ba-anh, cũng gọi là Ghi-đê-ôn, về những việc tốt ông làm cho Ít-ra-en.
A-bi-mê-léc lên ngôi vua
9 A-bi-mê-léc, con trai Ghi-đê-ôn đi đến với các cậu mình ở Sê-chem. Người bảo các cậu mình và tất cả gia đình bên mẹ mình rằng, 2 “Hãy hỏi các lãnh tụ Sê-chem, ‘Để bảy mươi con trai Ghi-đê-ôn cai trị các ngươi hay chỉ một người cai trị, điều nào tốt hơn?’ Nên nhớ ta cũng là bà con với các ngươi.”
3 Các cậu của A-bi-mê-léc nói chuyện với các lãnh tụ Sê-chem về ý kiến nầy. Họ liền quyết định đi theo A-bi-mê-léc vì họ nói, “Anh ta thân thuộc với chúng ta.” 4 Vậy các lãnh tụ Sê-chem trao cho A-bi-mê-léc khoảng một trăm hai mươi lăm cân bạc lấy từ đền thờ thần Ba-anh Bê-rít. A-bi-mê-léc dùng bạc đó đi chiêu mộ những quân vô loại, những kẻ lưu manh đi theo mình.
5 Hắn đến Óp-ra, thành phố quê nhà của cha mình và tàn sát bảy mươi anh em mình, tức các con trai Ghi-đê-ôn. Hắn giết tất cả những người đó trên một tảng đá. Nhưng Giô-tham, con út Ghi-đê-ôn trốn khỏi tay A-bi-mê-léc và thoát được.
6 Sau đó các lãnh tụ Sê-chem và Bết Mi-lô [c] tập họp tại cây cổ thụ lớn ở Sê-chem và tôn A-bi-mê-léc làm vua.
Truyện Giô-tham kể
7 Giô-tham nghe tin đó liền lên đứng trên đỉnh núi Ghê-ri-xim [d], kêu lớn cùng dân chúng rằng:
“Các lãnh tụ Sê-chem hãy lắng nghe ta để Thượng Đế sẽ nghe các ngươi!
8 Ngày nọ các cây cối muốn chọn một vua cai trị chúng. Chúng bảo cây ô-liu, ‘Anh hãy đến làm vua trên chúng tôi đi!’ 9 Nhưng cây ô-liu từ chối, ‘Loài người và các thần được tôn trọng nhờ dầu của tôi. Chẳng lẽ tôi thôi sản xuất dầu và đi lay động các cây cối khác sao?’ 10 Cây cối mới bảo cây vả, ‘Hãy đến làm vua trên chúng tôi đi!’ 11 Nhưng cây vả đáp, ‘Chẳng lẽ tôi ngưng sản xuất các trái ngon ngọt của tôi mà đi lay động các cây cối khác sao?’ 12 Cây cối liền bảo cây nho, ‘Hãy đến làm vua trên chúng tôi đi!’ 13 Nhưng cây nho đáp, ‘Rượu mới của tôi khiến loài người và các thần vui mừng. Chẳng lẽ tôi ngưng sản xuất các trái ngon ngọt của tôi mà đi lay động các cây cối khác sao?’ 14 Tất cả các cây cối liền nói với bụi gai, ‘Hãy đến làm vua trên chúng ta đi.’ 15 Nhưng bụi gai nói, ‘Nếu các ngươi thực tâm muốn cử ta làm vua trên các ngươi thì hãy đến núp dưới bóng ta! Nếu không, nguyện lửa từ bụi gai thiêu rụi hết các cây thông Li-băng đi!’
16 Bây giờ các ngươi có thật tâm và chân thành muốn bầu A-bi-mê-léc làm vua không? Các ngươi có ăn ở phải chăng với gia đình Ghi-đê-ôn không? Các ngươi có đối xử đẹp với Ghi-đê-ôn không? 17 Nên nhớ rằng cha ta chiến đấu và liều mạng để giải phóng các ngươi khỏi quyền lực của dân Mi-đi-an. 18 Nhưng nay các ngươi đã phản bội gia đình cha ta mà giết bảy mươi con trai người trên một tảng đá. Các ngươi đã lập A-bi-mê-léc, con trai một người nữ nô lệ của cha ta làm vua trên các thủ lãnh của Sê-chem chỉ vì hắn là thân thuộc của các ngươi! 19 Cho nên nếu các ngươi thật tâm và chân thành cùng Ghi-đê-ôn và gia đình người hôm nay thì hãy vui sướng cùng A-bi-mê-léc, vua các ngươi. Và nguyện hắn cũng vui sướng cùng các ngươi! 20 Nếu không, cầu cho lửa từ A-bi-mê-léc bùng lên thiêu đốt các thủ lãnh Sê-chem và Bết Mi-lô! Ngoài ra, nguyện lửa ra từ các thủ lãnh Sê-chem và Bết Mi-lô thiêu đốt A-bi-mê-léc!”
21 Nói xong, Giô-tham chạy trốn đến thành Bê-e. Ông trú ẩn nơi đó vì sợ A-bi-mê-léc, anh mình.
A-bi-mê-léc tấn công thành Sê-chem
22 A-bi-mê-léc cai trị Ít-ra-en được ba năm. 23 Sau đó Thượng Đế sai một ác thần đến gây rối giữa A-bi-mê-léc và các thủ lãnh Sê-chem đến nỗi họ đâm ra thù nghịch với hắn. 24 A-bi-mê-léc đã giết hại bảy mươi con trai của Ghi-đê-ôn, anh em mình và chính tay các thủ lãnh Sê-chem đã giúp hắn. Vì thế Thượng Đế sai ác thần đến trừng phạt họ. 25 Các thủ lãnh Sê-chem liền phản nghịch lại A-bi-mê-léc. Họ đặt quân phục kích trên các đỉnh đồi để cướp giựt những người qua lại. Người ta thuật cho A-bi-mê-léc chuyện đó.
26 Có một người tên Ga-anh, con của Ê-bết, và anh em người dọn đến ở Sê-chem. Các thủ lãnh Sê-chem tin tưởng người.
27 Họ đi ra vườn nho để hái trái và ép nho. Sau đó họ mở tiệc tùng trong đền thờ thần của mình, ăn uống rồi chửi rủa A-bi-mê-léc.
28 Ga-anh, con của Ê-bết bảo, “Chúng ta là dân Sê-chem. A-bi-mê-léc là ai mà mình phải phục vụ hắn? Có phải hắn là một trong các con của Ghi-đê-ôn, và có phải Xê-bun là sĩ quan của hắn không? Chúng ta chỉ nên phục vụ người của Ha-mô [e], cha Sê-chem mà thôi. Tại sao chúng ta phải phục vụ A-bi-mê-léc? 29 Nếu các ngươi cử ta chỉ huy dân nầy thì ta sẽ diệt A-bi-mê-léc cho xem. Ta sẽ bảo hắn, ‘Hãy chuẩn bị quân sĩ ngươi để đánh nhau.’”
30 Lúc đó, Xê-bun, thủ lãnh của Sê-chem, nghe Ga-anh, con Ê-bết nói, cho nên vô cùng tức giận. 31 Hắn sai người mật báo [f] với A-bi-mê-léc rằng,
“Ga-anh, con Ê-bết và các anh em hắn đã dọn đến Sê-chem và chúng đang xúi cả thành Sê-chem chống lại ông đó! 32 Ông và các binh sĩ ông phải dậy, ban đêm đi ra núp trong đồng ruộng bên ngoài thành. 33 Vừa khi mặt trời mọc lên thì tấn công vào thành. Khi Ga-anh và quân sĩ của nó ra nghênh chiến thì ông hãy tùy cơ mà xử trí với hắn.”
34 Vậy A-bi-mê-léc và các binh sĩ của mình ban đêm thức dậy, chia ra làm bốn toán mà mai phục gần thành Sê-chem. 35 Ga-anh, con Ê-bết đi ra đứng nơi cửa thành. Trong khi đang đứng đó thì A-bi-mê-léc và quân sĩ của hắn rời khỏi chỗ phục kích.
36 Khi Ga-anh thấy các binh sĩ liền bảo Xê-bun, “Kìa, có người từ trên núi xuống!”
Nhưng Xê-bun bảo, “Anh thấy bóng núi đó thôi. Bóng đó giống như người ta vậy.”
37 Nhưng Ga-anh cả quyết, “Xem kìa, có người chạy ra từ giữa ruộng, lại có một nhóm nữa chạy ra từ cây của nhà ảo thuật [g]!” 38 Xê-bun liền hỏi Ga-anh, “Bây giờ mầy còn khoác lác nữa thôi? Mầy bảo: A-bi-mê-léc là ai mà chúng ta phải phục vụ hắn? Mầy chế giễu họ. Bây giờ mầy hãy ra chiến đấu với họ đi.”
39 Ga-anh liền hướng dẫn dân Sê-chem ra đánh nhau với A-bi-mê-léc. 40 A-bi-mê-léc và các binh sĩ của hắn đuổi theo họ, nhiều người theo Ga-anh bị giết trước khi họ trở về được cửa thành.
41 Trong khi A-bi-mê-léc ở lại A-ru-ma, Xê-bun đuổi Ga-anh và anh em người ra khỏi Sê-chem.
42 Hôm sau dân Sê-chem đi ra đồng. Khi người ta cho A-bi-mê-léc hay 43 thì hắn chia lính của hắn ra làm ba toán phục kích trong đồng. Khi thấy dân chúng từ thành đi ra, hắn liền xông đến tấn công họ. 44 A-bi-mê-léc và toán theo mình chạy đến cửa thành. Hai toán kia chạy đuổi theo đám dân chúng trong đồng và đánh giết họ. 45 A-bi-mê-léc và quân lính của hắn đánh thành Sê-chem suốt ngày cho đến khi chiếm được thành và tàn sát dân cư trong đó. Sau đó A-bi-mê-léc san bằng thành và rắc muối lên đống gạch vụn.
Thiêu hủy tháp Sê-chem
46 Khi các thủ lãnh trong Tháp Sê-chem [h] nghe sự việc xảy ra cho thành Sê-chem họ tiền tụ họp lại trong gian phòng an toàn nhất [i] trong đền thờ Ên-Bê-rít [j].
47 A-bi-mê-léc hay tin các thủ lãnh trong tháp Sê-chem đã tụ tập tại đó 48 thì hắn và các thuộc hạ liền lên núi Xanh-môn [k], gần Sê-chem. A-bi-mê-léc lấy rìu chặt mấy nhánh cây rồi vác lên vai. Hắn bảo bọn thuộc hạ, “Nhanh lên! Làm y như ta làm!” 49 Vậy bọn thuộc hạ chặt các nhánh cây rồi đi theo A-bi-mê-léc và chất đống quanh gian phòng an toàn nhất của đền thờ. Xong chúng phóng hỏa thiêu đốt những người bên trong tháp. Tất cả những người trốn trong tháp Sê-chem đều chết cháy, khoảng một ngàn người vừa đàn ông và đàn bà.
A-bi-mê-léc chết
50 Sau đó A-bi-mê-léc kéo sang thành Thê-be. Hắn bao vây, tấn công và chiếm thành đó. 51 Nhưng bên trong thành có một cái tháp kiên cố, cho nên đàn ông, đàn bà và các thủ lãnh thành đó đều chạy trốn lên tháp. Sau khi tất cả vào trong thì họ gài chốt cửa lại. Rồi mọi người leo lên nóc tháp. 52 A-bi-mê-léc tiến đến tháp để tấn công nó. Hắn bước đến gần cửa tháp để phóng hỏa nó, 53 nhưng đang khi đến gần thì một người đàn bà ném một cối đá lên đầu hắn, làm bể sọ. 54 Hắn vội vàng gọi một sĩ quan hầu cận vác khí giới mình bảo, “Hãy rút gươm ngươi ra giết ta. Ta không muốn thiên hạ nói, ‘Một người đàn bà đã giết A-bi-mê-léc.’” Cho nên viên sĩ quan đâm A-bi-mê-léc chết. 55 Khi dân Ít-ra-en thấy A-bi-mê-léc đã chết thì ai nấy trở về nhà.
56 Thượng Đế dùng cách đó để trừng phạt A-bi-mê-léc về tội ác hắn làm cho cha mình khi sát hại bảy mươi anh em mình. 57 Thượng Đế cũng trừng phạt dân chúng thành Sê-chem về điều ác họ làm. Thế là lời nguyền rủa của Giô-tham, con út Ghi-đê-ôn, thành sự thật.
Footnotes
- Các Thủ Lãnh 8:27 áo ngắn thánh Hay “ê-phót.” Đây có thể là áo đặc biệt mà thầy tế lễ tối cao mặc (xem Xuất 28:2-14) hoặc có thể là một hình tượng.
- Các Thủ Lãnh 8:33 Ba-anh Bê-rít Nghĩa là “Chúa của Giao Ước.” Điều nầy cho thấy dân chúng hoang mang giữa việc thờ Thượng Đế thật và thần tượng địa phương. Xem 9:4.
- Các Thủ Lãnh 9:6 Bết Mi-lô Đây có thể là phần của thành phố được bảo vệ kỹ lưỡng, hoặc thuộc vùng cung vua. Phần nầy có thể nằm trong thành phố hay gần thành phố.
- Các Thủ Lãnh 9:7 núi Ghê-ri-xim Núi nầy nằm ngay cạnh thành Sê-chem.
- Các Thủ Lãnh 9:28 người của Ha-mô Đây muốn nói đến dân cư sinh trưởng ở Sê-chem. Ha-mô là cha của Sê-chem theo truyện ghi ở Sáng 34. Thành Sê-chem được đặt tên theo con trai của Ha-mô.
- Các Thủ Lãnh 9:31 mật báo Hay “ở thành A-ru-ma” nơi A-bi-mê-léc đang ở. Thành nầy nằm khoảng 12 cây số về phía Nam Sê-chem.
- Các Thủ Lãnh 9:37 giữa ruộng, … nhà ảo thuật Hai địa danh thuộc vùng núi gần Sê-chem.
- Các Thủ Lãnh 9:46 Tháp Sê-chem Đây có thể là một nơi gần Sê-chem nhưng không nằm trong thành phố.
- Các Thủ Lãnh 9:46 gian phòng an toàn nhất Cụm từ nầy trong tiếng Hê-bơ-rơ không rõ nghĩa.
- Các Thủ Lãnh 9:46 Ên-Bê-rít Trong câu 4 và 8:33 chúng ta thấy một tên khác của thần Ba-anh. Ở đây có nghĩa là “Chúa của Giao Ước.”
- Các Thủ Lãnh 9:48 núi Xanh-môn Đây có thể là một tên khác của núi Ê-banh, gần Sê-chem.
Các Thủ Lãnh 8-9
Bản Dịch 2011
Ghi-đê-ôn Chiến Thắng và Báo Thù
8 Bấy giờ người Ép-ra-im bắt bẻ Ghi-đê-ôn rằng, “Tại sao ông đối xử với chúng tôi như vậy? Tại sao khi đi đánh dân Mi-đi-an ông không cho gọi chúng tôi đi chung?” Họ đả kích Ghi-đê-ôn nặng lời.
2 Nhưng Ghi-đê-ôn đáp lời họ, “Những gì tôi làm có thể sánh được với anh em sao? Há chẳng phải nho mót của Ép-ra-im còn hơn cả một mùa nho của A-bi-ê-xe sao? 3 Ðức Chúa Trời đã phó vào tay anh em hai thủ lãnh của dân Mi-đi-an là Ô-rép và Xê-ép, thì những gì tôi đã làm có thể sánh được với anh em sao?” Khi nghe ông nói thế, cơn giận của họ bèn dịu xuống.
4 Ghi-đê-ôn đến Sông Giô-đanh và qua sông. Ông và ba trăm người đi với ông đều mệt đuối, nhưng họ vẫn cố sức truy đuổi quân thù. 5 Ghi-đê-ôn đến nói với dân Su-cốt rằng, “Xin quý vị cho những người theo tôi ít bánh, vì họ kiệt sức quá rồi, và tôi đang truy kích Xê-ba và Xanh-mun-na, các vua dân Mi-đi-an.”
6 Nhưng các lãnh tụ ở Su-cốt đáp, “Chắc gì ông sẽ cầm được tay của Xê-ba và Xanh-mun-na trong tay ông, mà chúng tôi phải lấy bánh cho binh lính của ông ăn?”
7 Ghi-đê-ôn đáp, “Nếu vậy thì khi Chúa đã phó Xê-ba và Xanh-mun-na vào tay tôi, tôi sẽ lấy gai trong đồng hoang và gai thạch nam mà đánh nát thịt các người.”
8 Từ đó ông tiến lên Pê-nu-ên, và cũng hỏi dân Pê-nu-ên như vậy, nhưng họ cũng đáp lại với ông giống như dân Su-cốt đã đáp. 9 Vì thế ông nói với dân Pê-nu-ên, “Khi tôi chiến thắng trở về, tôi sẽ phá tan cái tháp nầy.”
10 Bấy giờ Xê-ba và Xanh-mun-na đang ở tại Cạc-cơ với khoảng mười lăm ngàn binh lính. Ðó là quân số còn lại của đại quân các dân phương đông, vì một trăm hai mươi ngàn người cầm gươm đã ngã chết. 11 Ghi-đê-ôn đi lên theo ngả của dân du mục, về phía đông của Nô-ba và Gióp-bê-ha, và tấn công vào trại quân trong khi họ tưởng rằng đã bình an vô sự. 12 Xê-ba và Xanh-mun-na liền chạy trốn. Ông đuổi theo họ và bắt được hai vua dân Mi-đi-an là Xê-ba và Xanh-mun-na, vì thế tàn quân rối loạn, mạnh ai nấy chạy cứu mạng.
13 Ghi-đi-ôn con của Giô-ách từ chiến trường trở về, theo ngả Dốc Hê-rê. 14 Ông bắt được một cậu thiếu niên ở Su-cốt, và tra hỏi cậu ấy. Cậu ấy liền kê khai cho Ghi-đê-ôn tên tất cả những người lãnh đạo và các trưởng lão của Thành Su-cốt, gồm bảy mươi bảy người. 15 Sau đó Ghi-đê-ôn đến với dân Su-cốt và nói, “Ðây là Xê-ba và Xanh-mun-na, những người mà các ông đã mỉa mai tôi rằng, ‘Chắc gì ông sẽ cầm được tay của Xê-ba và Xanh-mun-na trong tay, mà chúng tôi phải lấy bánh cho binh lính của ông ăn?’” 16 Nói xong ông ra lịnh bắt các trưởng lão trong thành lại, rồi lấy gai trong đồng hoang và gai thạch nam đánh phạt họ và dạy các lãnh tụ ở Su-cốt một bài học. 17 Ông cũng phá hủy tháp Pê-nu-ên và giết các lãnh tụ của thành ấy.
18 Kế đó Ghi-đê-ôn hỏi Xê-ba và Xanh-mun-na, “Những người các ngươi giết ở Ta-bô như thế nào?”
Họ đáp, “Họ cũng giống như ông; người nào cũng trông như một vương tử.”
19 Ông đáp, “Họ là anh em ta, các con trai của mẹ ta. Có Chúa Hằng Sống chứng giám, nếu các ngươi đã để cho họ sống, thì ta sẽ không giết các ngươi.” 20 Rồi ông bảo Giê-the con đầu lòng của ông, “Con hãy lại giết họ đi.” Nhưng cậu ấy không dám rút gươm ra, vì cậu ấy nhát, bởi cậu còn trẻ.
21 Xê-ba và Xanh-mun-na bèn nói, “Chính ông hãy đứng dậy và giết chúng tôi, vì người sao thì sức vậy.” Vậy Ghi-đê-ôn đứng dậy và giết Xê-ba và Xanh-mun-na; rồi ông lấy những vật hình lưỡi liềm đeo nơi cổ các lạc đà của họ.
Ghi-đê-ôn Ðúc Ê-phót
22 Bấy giờ dân I-sơ-ra-ên nói với Ghi-đê-ôn, “Xin ông lãnh đạo chúng tôi –ông, con trai ông, và cháu ông– vì ông đã giải thoát chúng tôi khỏi tay dân Mi-đi-an.”
23 Ghi-đê-ôn đáp với họ, “Tôi sẽ không lãnh đạo anh em, con trai tôi cũng sẽ không lãnh đạo anh em. Chúa sẽ lãnh đạo anh em.” 24 Rồi Ghi-đê-ôn nói tiếp, “Tôi có một lời yêu cầu anh em. Xin mỗi người cho tôi một vòng đeo tai mà anh em đã lấy làm chiến lợi phẩm.” Số là quân giặc đều đeo khoen tai bằng vàng, bởi họ là dòng dõi của Ích-ma-ên.
25 Họ đáp, “Chúng tôi rất sẵn sàng trao cho ông.” Vậy họ trải một áo choàng ra, rồi mỗi người ném vào một vòng đeo tai mà họ đã lấy làm chiến lợi phẩm. 26 Số vàng của các vòng đeo tai mà Ghi-đê-ôn xin cân được mười chín ký-lô rưỡi,[a] không kể những đồ trang sức hình lưỡi liềm, những trân châu, những bộ vương phục màu tím của các vua Mi-đi-an, và những kiềng trang sức trên cổ lạc đà của họ. 27 Ghi-đê-ôn lấy những vàng đó đúc thành một ê-phót,[b] rồi đặt nó trong thành của ông tại Óp-ra. Toàn dân I-sơ-ra-ên phạm tội tà dâm với nó bằng cách thờ nó, và nó đã trở thành một cái bẫy cho Ghi-đê-ôn và gia đình ông.
28 Vậy dân Mi-đi-an bị khuất phục trước dân I-sơ-ra-ên, và chúng chẳng ngất đầu lên được nữa. Trọn đời của Ghi-đê-ôn, xứ được bình yên trong bốn mươi năm.
Ghi-đê-ôn Qua Ðời
29 Giê-ru-ba-anh con trai Giô-ách trở về sống trong nhà ông. 30 Ông có bảy mươi con trai; ấy là những con ruột của ông, vì ông có nhiều vợ. 31 Một tỳ thiếp của ông, quê ở Sê-chem, cũng sinh cho ông một con trai; ông đặt tên cho đứa con ấy là A-bi-mê-léc. 32 Rồi Ghi-đê-ôn con trai Giô-ách qua đời trong tuổi già nua. Người ta chôn ông trong mộ của Giô-ách cha ông, tại Óp-ra, thuộc địa phận của dòng họ A-bi-ê-xe.
33 Vừa khi Ghi-đê-ôn qua đời, dân I-sơ-ra-ên liền sa ngã và phạm tội tà dâm với các Thần Ba-anh. Họ tôn Ba-anh Bê-rít làm thần của họ. 34 Dân I-sơ-ra-ên chẳng nhớ rằng Chúa là Thần[c] của họ, Ðấng đã giải cứu họ khỏi tay quân thù tứ phía. 35 Họ cũng chẳng bày tỏ lòng trung thành với gia đình của Giê-ru-ba-anh, tức Ghi-đê-ôn, để đền đáp những điều tốt đẹp mà ông ấy đã làm cho I-sơ-ra-ên.
A-bi-mê-léc Mưu Ðồ Soán Vị
9 Bấy giờ A-bi-mê-léc con của Giê-ru-ba-anh đến Sê-chem, gặp các cậu và những bà con bên ngoại của hắn, và nói với họ, 2 “Xin đi hỏi tất cả các thủ lãnh ở Sê-chem xem, ‘Ðiều nào là tốt hơn cho quý vị, tất cả bảy mươi con trai của Giê-ru-ba-anh trị vì quý vị, hay chỉ một người trị vì quý vị?’ Xin nhớ rằng tôi là máu mủ ruột thịt của quý vị.”
3 Vậy những bà con bên ngoại của hắn lặp lại những lời ấy để ủng hộ hắn trước mặt các thủ lãnh của Sê-chem. Lòng những người đó bèn nghiêng theo A-bi-mê-léc, vì họ nói, “Ông ấy là anh em của chúng ta.” 4 Họ bèn cho A-bi-mê-léc bảy mươi miếng bạc lấy từ quỹ trong đền thờ Ba-anh Bê-rít. A-bi-mê-léc dùng số bạc đó mướn những tên du đãng hoang đàng theo hắn. 5 Hắn trở về nhà cha hắn ở Óp-ra, và trên một tảng đá giết bảy mươi anh em hắn, tức các con trai của Giê-ru-ba-anh, ngoại trừ Giô-tham con trai út của Giê-ru-ba-anh còn sống sót, vì chàng trốn thoát được. 6 Bấy giờ tất cả các thủ lãnh của Sê-chem và Bết Min-lô họp lại tại trụ đá cạnh cây sồi ở Sê-chem và lập A-bi-mê-léc làm vua.
7 Khi Giô-tham nghe được tin ấy, chàng đi lên đỉnh đèo[d] trên Núi Ghê-ri-xim, cất tiếng lớn và nói, “Hỡi các thủ lãnh của Sê-chem, xin hãy nghe tôi, hầu Ðức Chúa Trời có thể nghe quý vị: 8 Các cây cối đến với nhau để xức dầu cho một kẻ làm vua trên chúng.
Chúng đến nói với cây ô-liu, ‘Hãy trị vì chúng tôi.’
9 Cây ô-liu đáp, ‘Lẽ nào tôi ngừng sản xuất dầu của tôi,
Là dầu mà Ðức Chúa Trời và các vua đều quý,
Mà đi lăng xăng lít xít trên các cây cối hay sao?’
10 Các cây bèn đến cây vả và nói, ‘Hãy đến và lãnh đạo chúng tôi.’
11 Nhưng cây vả đáp, ‘Lẽ nào tôi ngừng sản xuất sự ngọt ngào của tôi,
Và những trái ngọt ngon của tôi,
Mà đi lăng xăng lít xít trên các cây cối hay sao?’
12 Các cây bèn đến cây nho và nói, ‘Hãy đến và lãnh đạo chúng tôi.’
13 Nhưng cây nho đáp, ‘Lẽ nào tôi ngừng sản xuất rượu nho của tôi,
Là rượu làm cho Ðức Chúa Trời và loài người đều vui thích,
Mà đi lăng xăng lít xít trên các cây cối hay sao?’
14 Các cây bèn đến cây gai và nói, ‘Hãy đến và lãnh đạo chúng tôi.’
15 Cây gai bèn nói với chúng, ‘Nếu các người thật lòng muốn xức dầu cho tôi làm vua trên các người,
Thì hãy đến núp dưới bóng của tôi;
Nếu không, lửa từ các cộng gai của tôi cháy ra sẽ thiêu rụi cả những cây tùng hương ở Li-băng.’
16 Vậy bây giờ nếu quý vị lấy lòng thành và chân thật mà tôn A-bi-mê-léc lên làm vua, nếu quý vị đối xử tốt với Giê-ru-ba-anh và gia đình người, và đáp đền người xứng đáng với những gì người đã làm, 17 vì cha tôi đã chiến đấu cho quý vị, xả thân cho quý vị, và giải thoát quý vị khỏi tay dân Mi-đi-an, 18 nhưng bây giờ quý vị lại nổi lên chống gia đình của cha tôi, giết các con trai người, bảy mươi người chết trên một tảng đá, rồi quý vị tôn A-bi-mê-léc, con trai của nô tỳ người lên làm vua trên các thủ lãnh của Sê-chem, vì hắn là bà con của quý vị, 19 nếu ngày nay quả vì lòng thành và chân thật mà quý vị đáp đền với Giê-ru-ba-anh và gia đình của người như thế, thì xin quý vị hãy vui vẻ với A-bi-mê-léc, và để hắn vui vẻ với quý vị. 20 Nhưng nếu không phải như vậy, nguyện lửa từ A-bi-mê-léc cháy ra thiêu hủy các thủ lãnh của Sê-chem và Bết Min-lô, và nguyện lửa từ các thủ lãnh của Sê-chem và Bết Min-lô thiêu hủy A-bi-mê-léc.”
21 Nói xong Giô-tham chạy trốn đến xứ Bê-e. Chàng trốn đến đó vì sợ anh chàng là A-bi-mê-léc.
A-bi-mê-léc Thất Bại
22 A-bi-mê-léc lãnh đạo I-sơ-ra-ên được ba năm. 23 Bấy giờ Ðức Chúa Trời sai một tà linh đến giữa A-bi-mê-léc và các thủ lãnh của Sê-chem. Các thủ lãnh của Sê-chem sinh lòng phản bội A-bi-mê-léc. 24 Ðiều ấy đã xảy ra để báo thù cho tội ác đối với bảy mươi con trai của Giê-ru-ba-anh, và máu của họ phải đổ lại trên A-bi-mê-léc, một anh em ruột của họ, kẻ đã giết họ, đồng thời cũng đổ lại trên các thủ lãnh của Sê-chem, những kẻ đã tiếp tay A-bi-mê-léc giết hại các anh em của hắn.
25 Vậy để bày tỏ sự chống đối của họ, các thủ lãnh của Sê-chem tổ chức những cuộc phục kích ở các đỉnh đèo.[e] Họ cướp giựt những khách bộ hành qua lại các nơi đó; và người ta báo cho A-bi-mê-léc biết chuyện ấy.
26 Lúc ấy Ga-anh con trai Ê-bết và các anh em của hắn dọn vào Sê-chem. Các thủ lãnh của Sê-chem để lòng tin tưởng nơi hắn. 27 Chúng ra đồng, hái nho, ép rượu, và tổ chức tiệc mừng, rồi vào đền thờ thần của chúng mà ăn, uống, và chế giễu A-bi-mê-léc. 28 Ga-anh con trai Ê-bết nói, “A-bi-mê-léc là ai, còn chúng ta là ai trong thành Sê-chem nầy mà phải phục vụ hắn? Há chẳng phải con trai của Giê-ru-ba-anh và Xê-bun, quan phụ tá của hắn, phải phục vụ những người trong dòng họ Ha-mô tổ tiên của Sê-chem, hay sao? Tại sao chúng ta phải phục vụ hắn chứ? 29 Nếu dân thành nầy ở dưới quyền tôi, thì tôi sẽ dẹp bỏ hắn ngay. Tôi sẽ bảo A-bi-mê-léc rằng, ‘Có giỏi thì hãy dẫn hết đạo quân của ngươi ra đây.’”
30 Khi Xê-bun quan cai trị của thành nghe những lời của Ga-anh con trai Ê-bên nói thế thì rất tức giận. 31 Xê-bun mật sai các sứ giả đến gặp A-bi-mê-léc tại A-ru-ma và tâu rằng, “Ðây nầy, Ga-anh con trai Ê-bết và anh em hắn đã kéo đến Sê-chem; chúng đang xúi giục dân thành chống lại ngài. 32 Vậy bây giờ, ban đêm xin ngài và các đội quân của ngài đến và nằm phục kích ngoài đồng. 33 Ðợi đến hừng đông, vừa khi mặt trời mọc, xin tấn công vào thành; rồi khi hắn và binh sĩ của hắn kéo ra đối địch, xin ngài xử chúng thế nào tùy ý.”
34 Vậy A-bi-mê-léc và tất cả quân lính của hắn trỗi dậy, đang đêm tiến đến Sê-chem, chia thành bốn đội, và nằm phục kích ngoài đồng.
35 Khi Ga-anh con trai Ê-bết đi ra và đứng ở cổng thành, A-bi-mê-léc và các quân lính hắn từ chỗ phục kích trỗi dậy. 36 Ga-anh thấy vậy liền nói với Xê-bun, “Xem kìa, có người từ trên các đỉnh núi đi xuống!”
Xê-bun đáp, “Ấy chỉ là bóng mát của núi mà ông tưởng là người ta đó thôi.”
37 Ga-anh lại nói, “Xem kìa, có người đang từ giữa đồi tràn xuống, và một đội nữa đang từ hướng Cây Thầy Bói đổ về.”
38 Bấy giờ Xê-bun nói, “Những lời phách lối của ông đâu rồi? Ông là người đã nói rằng ‘A-bi-mê-léc là ai mà chúng ta phải phục vụ hắn?’ Có phải đây là đội quân mà ông đã coi thường chăng? Vậy bây giờ ông hãy ra đối địch với họ đi.”
39 Vậy Ga-anh đi trước các thủ lãnh của Sê-chem và ra đối địch với A-bi-mê-léc. 40 A-bi-mê-léc đánh bại hắn và hắn bỏ chạy trước mặt A-bi-mê-léc. Nhiều người đã tử thương và ngã chết đến tận cổng thành. 41 Vậy A-bi-mê-léc ở tại A-ru-ma, trong khi đó Xê-bun đuổi Ga-anh và anh em hắn, để chúng không được ở trong Thành Sê-chem nữa.
42 Hôm sau dân thành đi ra đồng. Khi được báo tin, 43 A-bi-mê-léc liền dẫn quân của hắn, chia làm ba đội, nằm phục kích ngoài đồng. Khi thấy dân chúng từ trong thành đã ra đồng, hắn và quân lính hắn trỗi dậy đánh giết họ. 44 A-bi-mê-léc và đội quân đi với hắn tiến vào án ngữ cổng thành, trong khi hai đội kia tấn công những người còn ở ngoài đồng và giết họ. 45 Suốt ngày hôm đó, A-bi-mê-léc tấn công thành; hắn chiếm được thành, giết chết dân cư trong thành, phá hủy thành, và rắc muối trên nó.
46 Khi các thủ lãnh ở Tháp Sê-chem nghe thế, họ rút quân vào chiến lũy của đền thờ Thần Bê-rít. 47 A-bi-mê-léc được báo tin rằng tất cả quân dân của Tháp Sê-chem đang rút vào trong đó. 48 A-bi-mê-léc liền đi lên Núi Xanh-môn và dẫn theo đội quân của hắn. Hắn lấy một cái rìu, chặt mấy nhánh cây, rồi vác lên vai. Ðoạn hắn bảo các quân sĩ của hắn, “Các ngươi có thấy điều ta làm chăng? Lẹ lên. Hãy làm như ta làm.” 49 Vậy mỗi binh sĩ đều chặt các nhánh cây, vác trên vai, đi theo A-bi-mê-léc, chất chung quanh chiến lũy, và nổi lửa đốt nó. Thế là tất cả những người trong Tháp Sê-chem đều chết; ước chừng một ngàn người, cả nam lẫn nữ.
50 Sau đó A-bi-mê-léc kéo đến Thành Thê-bê, bao vây Thê-bê, để đánh hạ thành ấy. 51 Nhưng trong thành có một cái tháp rất kiên cố. Tất cả dân chúng trong thành, cả nam lẫn nữ, và các thủ lãnh của thành đều rút vào trong tháp đó, khóa chặt cửa lại, rồi lên trên sân thượng của tháp. 52 A-bi-mê-léc tiến gần và tấn công tháp. Nhưng khi hắn lại gần cửa tháp để nổi lửa đốt nó, 53 một phụ nữ đã lấy nửa trên của cối đá ném xuống trúng đầu hắn và làm hắn bị vỡ sọ. 54 Hắn liền gọi người lính vác binh khí cho hắn và bảo, “Hãy rút gươm ra và giết ta ngay, kẻo người ta sẽ bảo, ‘Ông ấy đã bị giết bởi tay đàn bà.’” Vậy người lính trẻ đâm hắn một nhát và hắn chết.
55 Khi dân I-sơ-ra-ên thấy A-bi-mê-léc đã chết, họ đều trở về nhà mình. 56 Như thế Ðức Chúa Trời đã báo trả A-bi-mê-léc về tội ác mà hắn đã phạm đối với cha hắn, vì hắn đã giết chết bảy mươi anh em hắn. 57 Ðức Chúa Trời cũng đã làm cho mọi điều gian ác của dân Sê-chem đổ lại trên đầu chúng. Những lời nguyền rủa của Giô-tham con trai Giê-ru-ba-anh đã được ứng nghiệm trên chúng.
Footnotes
- Các Thủ Lãnh 8:26 nt: 1700 siếc-lơ, khoảng 43 pounds
- Các Thủ Lãnh 8:27 Ê-phót có khi là một phần trong bộ áo thánh của tư tế (Xuất 28:6-30; 39:2-26; Lê 8:7), có khi là một vật liên hệ đến hình tượng (Thủ 17:5; 18:14,17).
- Các Thủ Lãnh 8:34 ctd: Ðức Chúa Trời
- Các Thủ Lãnh 9:7 nt: đỉnh núi
- Các Thủ Lãnh 9:25 nt: đỉnh núi
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center
Copyright © 2011 by Bau Dang