Giô-suê 9-11

Bản Dịch 2011

Dân Ghi-bê-ôn Dùng Mưu Kết Ước

9 Bấy giờ khi tất cả các vua ở phía tây Sông Giô-đanh, tức trong các miền cao nguyên hoặc miền đồng bằng hoặc dọc miền duyên hải của Biển Lớn^[a] chạy dài cho đến Li-băng, tức các vua các dân Hít-ti, dân A-mô-ri, dân Ca-na-an, dân Pê-ri-xi, dân Hi-vi, và dân Giê-bu-si, nghe như thế, ² họ họp nhau lại để một lòng chiến đấu chống lại Giô-suê và dân I-sơ-ra-ên.

³ Nhưng khi dân Thành Ghi-bê-ôn nghe báo những gì Giô-suê đã làm cho Giê-ri-cô và Ai, ⁴ họ thực hiện một xảo kế bằng cách sai người làm sứ giả mang lương thực ra đi. Họ lấy những bao đựng đồ thật cũ mòn máng lên lưng lừa, dùng những bầu da rượu cũ rích và lủng rách được vá lại, ⁵ mang những đôi giày mòn đế đứt quai được khâu lại, và mặc những bộ đồ cũ mèm; còn tất cả thực phẩm mang theo đều khô cứng và mốc meo. ⁶ Họ đến xin gặp Giô-suê ở doanh trại đóng tại Ghinh-ganh và nói với ông cùng dân I-sơ-ra-ên, “Chúng tôi từ một nước xa xôi đến đây để xin các ông lập một hòa ước với chúng tôi.”

⁷ Nhưng người I-sơ-ra-ên nói với người Hi-vi, “Biết đâu các ông đang ở gần chúng tôi, làm sao chúng tôi lập hòa ước với các ông được?”

⁸ Họ đáp với Giô-suê, “Chúng tôi là những tôi tớ của ông.”

Giô-suê hỏi họ, “Các ông là ai? Và các ông từ đâu đến?”

⁹ Họ đáp với Giô-suê, “Các tôi tớ của ông đến từ một nước rất xa, vì chúng tôi có nghe đến danh Chúa, Ðức Chúa Trời của ông. Chúng tôi đã được nghe báo về Ngài và được biết tất cả những gì Ngài đã làm tại Ai-cập, ¹⁰ tất cả những gì Ngài đã làm cho hai vua người A-mô-ri bên kia Sông Giô-đanh, tức cho Si-hôn vua Hếch-bôn và Óc vua Ba-san trị vì tại Ách-ta-rốt. ¹¹ Vì thế các trưởng lão của chúng tôi và toàn thể dân trong nước chúng tôi đã bảo chúng tôi, ‘Hãy lấy lương thực đi đường đến gặp họ và nói với họ, “Chúng tôi là những tôi tớ của các ông; bây giờ xin kết ước sống hòa bình với chúng tôi.”’ ¹² Ðây là bánh chúng tôi đã lấy trong nhà đem theo ăn dọc đường để đến với các ông. Ngày chúng tôi ra đi chúng vẫn còn nóng hổi mà bây giờ, xin xem đây, chúng đã khô cứng và mốc meo. ¹³ Các bầu rượu nầy vẫn còn mới khi chúng tôi đổ đầy rượu, thế mà bây giờ chúng đã rách tả tơi. Còn quần áo và giày dép của chúng tôi bây giờ đều đã cũ mòn, vì đường sá quá xa xôi.” ¹⁴ Vậy những người ấy ký hiệp ước với họ^[b] mà không cầu hỏi ý Chúa. ¹⁵ Giô-suê kết ước sống hòa bình với họ, lập giao ước bảo toàn tính mạng họ; những người lãnh đạo của hội chúng cũng lập lời thề với họ.

¹⁶ Nhưng chỉ ba ngày sau khi kết ước với họ, dân I-sơ-ra-ên biết rõ rằng đó là những người láng giềng đang sống gần họ. ¹⁷ Vậy người I-sơ-ra-ên tiến quân đến các thành của họ, và ngày thứ ba thì tới nơi. Lúc ấy các thành của họ là Ghi-bê-ôn, Kê-phi-ra, Bê-e-rốt, và Ki-ri-át Giê-a-rim. ¹⁸ Tuy nhiên dân I-sơ-ra-ên không tấn công các thành ấy, vì những người lãnh đạo của hội chúng đã nhân danh Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, mà thề với họ rồi. Bấy giờ toàn thể hội chúng lầm bầm nghịch lại những người lãnh đạo. ¹⁹ Nhưng tất cả những người lãnh đạo nói với hội chúng, “Chúng tôi đã lỡ nhân danh Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, mà thề với họ rồi, nên bây giờ chúng ta không được đụng tới họ. ²⁰ Ðây là điều chúng ta phải làm đối với họ: Chúng ta phải để cho họ sống, hầu cơn thịnh nộ sẽ không giáng xuống trên chúng ta, bởi vì lời thề chúng tôi đã thề với họ.” ²¹ Rồi những người lãnh đạo nói tiếp, “Hãy để cho họ sống, nhưng phải bắt họ chặt củi và gánh nước cho toàn thể hội chúng.” Ðó là những điều các nhà lãnh đạo đã nói với họ.

²² Giô-suê gọi họ đến và nói, “Tại sao các người lừa gạt chúng tôi rằng, ‘Chúng tôi ở rất xa các ông,’ mà kỳ thật các người đang ở bên cạnh chúng tôi? ²³ Vậy bây giờ các người phải bị nguyền rủa. Không ai trong các người sẽ làm người tự do nữa. Tất cả đều sẽ mãi mãi làm nô lệ; các người sẽ làm những kẻ chặt củi và gánh nước cho nhà Ðức Chúa Trời.”

²⁴ Họ trả lời Giô-suê, “Bởi vì người ta đã nói rõ với các tôi tớ của ông rằng Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, đã truyền lịnh cho Môi-se tôi tớ Ngài phải ban cho các ông tất cả xứ nầy, và các ông phải tiêu diệt tất cả dân cư trong xứ trước mắt mình. Vì thế chúng tôi vô cùng lo sợ cho tính mạng mình. Vì sợ các ông nên buộc lòng chúng tôi phải làm như vậy. ²⁵ Bây giờ chúng tôi đang ở trong tay ông. Ông muốn đối xử với chúng tôi cách nào mà ông thấy là tốt và đúng, thì xin ông cứ làm.”

²⁶ Ðây là điều ông đã làm cho họ: ông cứu họ khỏi tay dân I-sơ-ra-ên, và người I-sơ-ra-ên đã tha chết cho họ. ²⁷ Nhưng cũng trong ngày ấy Giô-suê bắt họ phải chặt củi và gánh nước cho hội chúng và cho bàn thờ của Chúa. Sự phục dịch ấy vẫn tiếp tục ở nơi Ngài chọn cho đến ngày nay.

Mặt Trời Dừng Lại

10 Khi Vua A-đô-ni Xê-đéc của Giê-ru-sa-lem nghe Giô-suê đã đánh lấy Thành Ai như thế nào, đã tiêu diệt nó hoàn toàn, đã làm cho Thành Ai và vua nó như đã làm cho Giê-ri-cô và vua nó ra sao, và thể nào dân Ghi-bê-ôn đã ký được hòa ước với I-sơ-ra-ên và bây giờ đã thành đồng minh của họ rồi, ² ông rất đỗi sợ hãi, bởi vì Ghi-bê-ôn là một thành lớn, giống như một trong các kinh thành; và bởi vì thành ấy lớn hơn Thành Ai và mọi chiến sĩ trong thành đều là những người dũng cảm. ³ Vì thế Vua A-đô-ni Xê-đéc của Giê-ru-sa-lem sai sứ giả đến với Vua Hô-ham của Hếp-rôn, Vua Pi-ram của Giạc-mút, Vua Gia-phia của La-kích, và Vua Ðê-bi của Éc-lon nói rằng, ⁴ “Xin đi lên và giúp tôi. Chúng ta hãy tiến đánh Ghi-bê-ôn vì nó đã lập giao ước với Giô-suê và I-sơ-ra-ên.” ⁵ Thế là năm vua dân A-mô-ri, vua Giê-ru-sa-lem, vua Hếp-rôn, vua Giạc-mút, vua La-kích, và vua Éc-lon, nhóm hiệp toàn thể quân binh của họ và kéo lên bao vây Ghi-bê-ôn để tấn công thành ấy.

⁶ Bấy giờ dân Ghi-bê-ôn sai người đến nói với Giô-suê tại doanh trại ở Ghinh-ganh rằng, “Xin đừng bỏ các tôi tớ ông; xin gấp rút lên cứu chúng tôi và giúp chúng tôi, vì tất cả các vua dân A-mô-ri ở miền cao nguyên đã hiệp lại để tấn công chúng tôi.” ⁷ Vậy Giô-suê từ Ghinh-ganh đi lên, ông và toàn thể quân lực của ông, với tất cả các chiến sĩ dũng mãnh.

⁸ Chúa phán với Giô-suê, “Ðừng sợ chúng, vì Ta sẽ trao chúng vào tay ngươi. Không ai trong chúng có thể đứng nổi trước mặt ngươi.” ⁹ Vậy Giô-suê từ Ghinh-ganh đi lên suốt đêm và thình lình tấn công chúng. ¹⁰ Chúa làm cho chúng hoảng sợ trước mặt I-sơ-ra-ên. Họ đánh giết chúng, khiến chúng tổn thất nặng nề tại Ghi-bê-ôn. Họ truy kích chúng trên đường lên Ðèo Bết Hô-rôn và đánh giết chúng cho đến tận A-xê-ca và Mác-kê-đa. ¹¹ Lúc chúng chạy trốn trước mặt I-sơ-ra-ên trên đường xuống Ðèo Bết Hô-rôn, Chúa giáng một trận mưa đá từ trời trên chúng đến tận A-xê-ca, khiến chúng bị tử thương rất nhiều. Số người đã chết vì mưa đá nhiều hơn số người bị giết bằng gươm của dân I-sơ-ra-ên.

¹² Trong ngày Chúa trao dân A-mô-ri vào tay dân I-sơ-ra-ên, Giô-suê cầu xin Chúa trước mặt dân I-sơ-ra-ên, rồi ông nói trước mặt họ,

¹³ Mặt trời đã đứng yên và mặt trăng đã dừng lại cho đến khi dân báo trả xong quân thù của họ. Ðiều ấy há đã chẳng được chép trong sách của Gia-sa sao? Mặt trời đã dừng lại giữa trời, không vội lặn xuống, gần một ngày. ¹⁴ Trước đó và mãi về sau chưa hề có một ngày nào như ngày hôm đó, khi Chúa nghe lời cầu nguyện của một người phàm, vì Chúa đã chiến đấu cho I-sơ-ra-ên. ¹⁵ Sau đó Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông trở về doanh trại tại Ghinh-ganh.

Năm Vua Bị Bắt Giết

¹⁶ Trong khi đó năm vua ấy đã tẩu thoát và trốn trong một hang đá ở Mác-kê-đa. ¹⁷ Có người đến báo với Giô-suê, “Người ta đã tìm được năm vua, và họ đang trốn trong một hang đá ở Mác-kê-đa.” ¹⁸ Giô-suê bảo, “Hãy lăn những tảng đá lớn lấp cửa hang lại và cắt người canh giữ chúng. ¹⁹ Còn anh em, chớ ở lại đó, nhưng hãy truy kích quân thù và hãy đánh vào đội quân chận hậu của chúng. Chớ để chúng rút vào trong thành, vì Chúa đã phó chúng vào tay anh em.”

²⁰ Như vậy Giô-suê và dân I-sơ-ra-ên đã đánh cho chúng bị tổn thất nặng nề, khiến chúng gần như bị tuyệt diệt; những kẻ sống sót đã chạy trốn vào các thành kiên cố, ²¹ và toàn quân đã an toàn trở về với Giô-suê tại doanh trại ở Mác-kê-đa. Không ai dám hở môi nói lời nào chống lại I-sơ-ra-ên nữa.

²² Bấy giờ Giô-suê nói, “Hãy mở cửa hang và đem năm vua đang trốn trong hang đó đến với tôi.” ²³ Họ làm như vậy. Họ đem năm vua ra khỏi hang đến với ông – vua Giê-ru-sa-lem, vua Hếp-rôn, vua Giạc-mút, vua La-kích, và vua Éc-lon. ²⁴ Sau khi họ đem năm vua đến với Giô-suê, Giô-suê gọi toàn quân I-sơ-ra-ên họp lại. Ông nói với những sĩ quan chỉ huy các chiến sĩ đã ra trận với ông, “Hãy đến gần và đạp chân lên cổ các vua nầy.” Vậy họ đến gần và đạp chân lên cổ các vua ấy. ²⁵ Bấy giờ Giô-suê nói với họ, “Chớ sợ và chớ kinh hãi; hãy mạnh mẽ và hãy can đảm, vì Chúa sẽ làm như vậy đối với tất cả quân thù anh em sẽ chiến đấu.”

²⁶ Sau đó Giô-suê cho đánh hạ năm vua ấy và giết họ, rồi treo xác họ trên năm cây. Họ bị treo trên cây như vậy cho đến chiều tối. ²⁷ Khi mặt trời sắp lặn Giô-suê truyền lịnh, và họ đã gỡ xác năm vua ấy xuống. Họ đem xác năm vua ấy quăng vào hang mà năm vua ấy đã trốn. Sau đó họ lăn những tảng đá lớn chận cửa hang lại. Những tảng đá ấy vẫn còn đó cho đến ngày nay.

Các Vua Miền Nam Ca-na-an Bị Ðánh Bại

²⁸ Ngày hôm đó Giô-suê chiếm được Thành Mác-kê-đa; ông dùng lưỡi gươm đánh bại nó và vua nó. Ông tiêu diệt mọi người trong thành, không chừa ai sống sót. Ông xử vua Mác-kê-đa như ông đã xử vua Giê-ri-cô.

²⁹ Sau đó Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông rời khỏi Mác-kê-đa tiến đến Thành Líp-na và tấn công Thành Líp-na. ³⁰ Chúa cũng phó thành ấy và vua thành ấy vào tay I-sơ-ra-ên. Ông dùng gươm đánh hạ thành ấy và tiêu diệt mọi người trong thành, không chừa ai sống sót. Ông xử vua thành ấy như ông đã xử vua Giê-ri-cô.

³¹ Kế đó Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông đi từ Thành Líp-na đến Thành La-kích. Ông bao vây thành đó và tấn công nó. ³² Chúa ban Thành La-kích vào tay I-sơ-ra-ên. Ngày thứ nhì ông chiếm được thành ấy, rồi dùng gươm giết mọi người trong thành như ông đã làm cho Thành Líp-na.

³³ Khi ấy Vua Hô-ram của Thành Ghê-xe kéo quân lên để giải vây cho Thành La-kích. Giô-suê đánh bại ông và dân của ông cho đến khi không còn ai sống sót.

³⁴ Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông đi từ Thành La-kích đến Thành Éc-lon. Ông bao vây nó và tấn công nó. ³⁵ Nội ngày hôm đó ông chiếm được thành. Ông dùng gươm giết mọi người trong thành như ông đã làm cho Thành La-kích. Ngày hôm đó thành ấy hoàn toàn bị tiêu diệt.

³⁶ Sau đó Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông đi từ Thành Éc-lon đến Thành Hếp-rôn. Ông tấn công thành ấy ³⁷ và chiếm lấy nó. Ông dùng gươm tiêu diệt thành, từ vua của thành cho đến mọi người trong thành. Ông cũng tiêu diệt các thành trực thuộc của thành ấy và mọi người trong các thành đó. Ông chẳng chừa lại một ai, như ông đã làm đối với Thành Éc-lon. Ông tiêu diệt hoàn toàn thành ấy và mọi người trong đó.

³⁸ Kế đó Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông quay lại Thành Ðê-bi và tấn công nó. ³⁹ Ông chiếm được thành ấy, bắt sống được vua của thành, và đánh hạ tất cả các thành trực thuộc thành ấy. Ông dùng gươm giết chúng và tiêu diệt hoàn toàn mọi người trong thành. Ông không chừa ai sống sót. Như ông đã làm cho Thành Hếp-rôn thể nào, ông làm cho Thành Líp-na và vua nó thể ấy, và ông cũng làm cho Thành Ðê-bi và vua nó tương tự.

⁴⁰ Như thế Giô-suê đã đánh bại cả xứ, gồm miền cao nguyên và miền nam, miền đồng bằng và miền triền núi, cùng tất cả các vua của chúng. Ông không chừa ai sống sót, nhưng tiêu diệt hoàn toàn mọi kẻ có hơi thở, như Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, đã truyền. ⁴¹ Giô-suê đã đánh bại chúng từ miền Ca-đe Ba-nê-a cho đến Ga-xa, toàn miền Gô-sen cho đến tận Ghi-bê-ôn. ⁴² Giô-suê giết tất cả các vua ở các miền đó và chiếm lấy xứ sở của họ chỉ trong một cuộc chinh phạt, vì Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, đã chiến đấu cho I-sơ-ra-ên. ⁴³ Sau đó Giô-suê và toàn quân I-sơ-ra-ên đi với ông trở về lại doanh trại ở Ghinh-ganh.

Các Vua Miền Bắc Ca-na-an Bị Ðánh Bại

11 Khi Vua Gia-bin của Ha-xơ nghe điều ấy, ông sai các sứ giả đến với Vua Giô-báp của Ma-đôn, đến với vua Sim-rôn, vua Ách-sáp, ² và các vua cai trị trên vùng cao nguyên miền bắc của xứ trong miền A-ra-ba, phía nam của Kin-nê-rốt, trong miền đồng bằng, trong miền Na-phót Ðo ở phía tây, ³ đến với các dân Ca-na-an ở miền đông và miền tây, các dân A-mô-ri, Hít-ti, Pê-ri-xi, và Giê-bu-si trong miền cao nguyên, và dân Hi-vi sống ở chân Núi Hẹt-môn trong vùng Mích-pa. ⁴ Chúng kéo ra cùng với toàn thể quân đội của chúng, một đại quân đông đảo, đông như cát nơi bờ biển; các chiến mã và các xe chiến mã nhiều vô số. ⁵ Tất cả các vua ấy kết hợp lực lượng với nhau; chúng kéo ra và hạ trại tại vùng có nhiều nước ở Mê-rôm để giao chiến với Giô-suê.

⁶ Chúa phán với Giô-suê, “Chớ sợ chúng, vì ngày mai, vào lúc nầy, Ta sẽ trao tất cả chúng cho I-sơ-ra-ên để bị giết. Ngươi sẽ cắt các nhượng ngựa của chúng và thiêu các xe chiến mã của chúng trong lửa.”

⁷ Vậy Giô-suê tấn công chúng và xông vào chúng thình lình với tất cả lực lượng chiến đấu của ông tại vùng có nhiều nước ở Mê-rôm. ⁸ Chúa trao chúng cho I-sơ-ra-ên. Họ đã đánh giết chúng và đuổi theo chúng đến tận thành lớn Si-đôn và miền Mít-rê-phô Ma-im, về phía đông thì đến tận Thung Lũng Mít-pê. Họ đánh giết chúng cho đến khi không còn người nào sống sót. ⁹ Giô-suê làm cho chúng như Chúa đã truyền cho ông. Ông cắt các nhượng ngựa của chúng và đốt các xe chiến mã của chúng trong lửa.

¹⁰ Sau đó Giô-suê trở lại và chiếm lấy Thành Ha-xơ. Ông dùng gươm giết vua thành ấy. Trước đó Ha-xơ là thủ đô của các vương quốc đó. ¹¹ Ðoạn họ dùng gươm giết mọi người trong thành, hoàn toàn tiêu diệt chúng, không chừa ai còn thở, rồi ông dùng lửa phóng hỏa thành.

¹² Giô-suê đánh hạ tất cả các thành của các vua ấy, rồi dùng gươm giết tất cả các vua của chúng và hoàn toàn tiêu diệt chúng, như Môi-se tôi tớ Chúa đã truyền. ¹³ Nhưng I-sơ-ra-ên không phóng hỏa các thành xây trên các gò, ngoại trừ Thành Ha-xơ mà Giô-suê đã thiêu. ¹⁴ Tất cả của cải trong các thành ấy và tất cả súc vật của chúng dân I-sơ-ra-ên lấy làm chiến lợi phẩm cho mình; nhưng tất cả dân trong các thành ấy họ dùng gươm giết cho đến khi hoàn toàn tiêu diệt chúng, không chừa ai còn hơi thở. ¹⁵ Chúa đã truyền cho Môi-se, rồi Môi-se truyền lại cho Giô-suê thế nào, thì Giô-suê đã thi hành y thế đó. Ông không bỏ sót điều gì trong mọi điều Chúa đã truyền cho Môi-se mà không làm.

Tổng Kết Các Cuộc Chinh Phạt của Giô-suê

¹⁶ Vậy Giô-suê chiếm lấy toàn xứ: miền cao nguyên, tất cả miền nam, tất cả miền đồng bằng ở Gô-sen, miền dọc theo bờ sông, miền A-ra-ba, miền đồi núi của I-sơ-ra-ên và những thung lũng thấp của nó, ¹⁷ từ Núi Ha-lác đi lên hướng Sê-i-rơ, cho đến tận miền Ba-anh Gát trong Thung Lũng Li-băng dưới chân Núi Hẹt-môn. Ông bắt tất cả các vua của chúng, đánh hạ chúng, và giết chúng. ¹⁸ Giô-suê giao chiến nhiều ngày với các vua đó. ¹⁹ Không có thành nào muốn sống chung hòa bình với I-sơ-ra-ên, ngoại trừ người Hi-vi ở Ghi-bê-ôn. Tất cả những thành dân I-sơ-ra-ên có được là nhờ đánh nhau mà chiếm lấy. ²⁰ Ðó là vì Chúa đã để cho lòng các dân trong xứ trở nên cứng cỏi, nên chúng đã kéo ra giao chiến với I-sơ-ra-ên, hầu chúng phải bị tiêu diệt hoàn toàn, và không được hưởng ơn thương xót, nhưng phải bị tận diệt, như Chúa đã truyền cho Môi-se.

²¹ Lúc đó Giô-suê cũng đến và diệt sạch người A-na-kim sống trên các cao nguyên, từ Hếp-rôn, Ðê-bi, A-náp, cho đến các cao nguyên của Giu-đa và tất cả các cao nguyên của I-sơ-ra-ên; Giô-suê tận diệt chúng cùng với các thành của chúng. ²² Không còn người A-na-kim nào sót lại trong đất của người I-sơ-ra-ên, ngoại trừ ở Ga-xa, Gát, và Ách-đốt. ²³ Vậy Giô-suê chiếm lấy toàn xứ, theo như mọi điều Chúa đã phán với Môi-se; rồi Giô-suê ban nó làm sản nghiệp cho dân I-sơ-ra-ên theo sự bắt thăm để chia cho từng chi tộc. Sau đó xứ được yên ổn, hết nạn chiến tranh.