Giê-rê-mi 38-41

Bản Dịch 2011

Giê-rê-mi Bị Bỏ Dưới Giếng Cạn

38 Lúc ấy Sê-pha-ti-a con của Mát-tan, Ghê-đa-li-a con của Pát-khua, Giu-canh con của Sê-lê-ni-a, và Pát-khua con của Manh-ki-a đã nghe những lời Giê-rê-mi nói với toàn dân rằng, ² “Chúa phán thế này, ‘Ai cứ ở trong thành này sẽ bị chết vì gươm giáo, nạn đói, và ôn dịch; nhưng ai đi ra đầu hàng quân Canh-đê sẽ được sống. Ít nữa người ấy cũng sẽ giữ được mạng và sống còn.’” ³ Chúa phán thế này, ‘Chắc chắn thành này sẽ bị phó vào tay quân của vua Ba-by-lôn, và chúng sẽ chiếm lấy thành.’”

⁴ Bấy giờ các tướng lãnh tâu với vua, “Xin chúa thượng cho xử tử tên này đi, vì hắn đã nói những lời ấy, làm nản lòng chiến sĩ và mọi người còn lại trong thành, bởi hắn chẳng tìm điều gì có lợi cho dân này, nhưng toàn là điều có hại.”

⁵ Vua Xê-đê-ki-a đáp, “Này, ông ấy đang nằm trong tay các ngươi, vì ngay cả vua còn chẳng có thể làm gì trái ý các ngươi.”

⁶ Vậy họ bắt Giê-rê-mi và quăng ông vào giếng của Hoàng Tử Manh-ki-a. Giếng ấy nằm trong doanh trại của đội quân thị vệ. Họ dùng các dây thừng dòng Giê-rê-mi xuống giếng. Bấy giờ giếng ấy chỉ còn bùn chứ không có nước, vì vậy Giê-rê-mi bị lún sâu trong bùn.

Ê-bết Mê-lếch Cứu Giê-rê-mi

⁷ Ê-bết Mê-lếch người Ê-thi-ô-pi, một trong các quan thái giám phục vụ trong cung vua, nghe tin Giê-rê-mi đã bị bỏ vào giếng – lúc đó vua đang ngồi tại Cổng Bên-gia-min. ⁸ Ê-bết Mê-lếch rời cung vua, đến ra mắt vua, và tâu với vua, ⁹ “Tâu chúa thượng, những việc các vị tướng lãnh ấy làm đối với Tiên Tri Giê-rê-mi thật ác quá. Bỏ ông ấy xuống giếng để ông ấy chết đói dưới đó trong khi trong thành không còn bánh quả là nhẫn tâm.”

¹⁰ Vua bèn truyền cho Ê-bết Mê-lếch người Ê-thi-ô-pi, “Hãy dẫn ba người ở đây đi với ngươi, và hãy kéo Tiên Tri Giê-rê-mi lên trước khi ông ấy chết dưới đó.” ¹¹ Vậy Ê-bết Mê-lếch dẫn những người ấy đi với ông trở vào cung vua. Ông đến kho quần áo trong hoàng cung, lấy những vải cũ và quần áo cũ; rồi ông lấy các dây thừng dòng chúng xuống giếng cho Giê-rê-mi. ¹² Ê-bết Mê-lếch người Ê-thi-ô-pi nói với Giê-rê-mi, “Xin ông lấy vải cũ và quần áo cũ lót dưới hai nách của ông và máng các dây thừng vào.” Giê-rê-mi làm y như vậy. ¹³ Kế đó những người ấy dùng các dây thừng kéo Giê-rê-mi lên khỏi giếng. Giê-rê-mi tiếp tục bị giam giữ trong doanh trại của đội quân thị vệ.

Xê-đê-ki-a Tham Khảo Ý Kiến của Giê-rê-mi

¹⁴ Vua Xê-đê-ki-a sai người đến mời Tiên Tri Giê-rê-mi vào gặp riêng ông ở cổng thứ ba của nhà Chúa. Vua nói với Giê-rê-mi, “Tôi có điều muốn hỏi ông. Xin ông đừng giấu tôi điều chi.”

¹⁵ Giê-rê-mi thưa với vua, “Nếu tôi nói thật với ngài, liệu ngài sẽ giết tôi không? Và nếu tôi khuyên ngài, liệu ngài có nghe lời tôi không?” ¹⁶ Vua Xê-đê-ki-a bí mật thề với Giê-rê-mi rằng, “Có Chúa hằng sống, Ðấng ban mạng sống cho chúng ta, làm chứng cho: Tôi sẽ không giết ông và tôi cũng sẽ không trao ông vào tay những người ấy, những kẻ tìm hại mạng sống ông.”

¹⁷ Bấy giờ Giê-rê-mi nói với Xê-đê-ki-a, “Chúa, Ðức Chúa Trời các đạo quân, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế này, ‘Nếu ngươi ra đầu hàng các quan tướng của vua Ba-by-lôn, chắc chắn ngươi sẽ giữ được mạng, thành này sẽ không bị phóng hỏa, ngươi và gia đình ngươi sẽ được sống. ¹⁸ Nhưng nếu ngươi không ra đầu hàng các quan tướng của vua Ba-by-lôn, thành này sẽ bị phó vào tay quân Canh-đê, chúng sẽ phóng hỏa thành, và bản thân ngươi sẽ không thoát khỏi tay chúng.’”

¹⁹ Vua Xê-đê-ki-a nói với Giê-rê-mi, “Tôi sợ những người Giu-đa đã đào ngũ qua với quân Canh-đê, vì tôi có thể bị trao cho những người đó, và họ sẽ làm nhục tôi.”

²⁰ Giê-rê-mi nói, “Chuyện đó sẽ không xảy ra. Xin ngài hãy vâng lời của Chúa, làm theo những gì tôi đã thưa với ngài, thì mọi sự sẽ tốt đẹp với ngài, và ngài sẽ bảo toàn được tính mạng. ²¹ Nhưng nếu ngài nhất quyết không đầu hàng, thì đây là những gì Chúa đã tỏ cho tôi hay: ²² Này, tất cả các phụ nữ còn sót lại trong cung vua Giu-đa sẽ bị dẫn đi nộp cho các quan tướng của vua Ba-by-lôn, bấy giờ các phụ nữ ấy sẽ nói rằng:

²³ Tất cả các vợ con ngài sẽ bị dẫn đem nộp cho quân Canh-đê; chính bản thân ngài cũng không thoát khỏi tay họ, nhưng ngài sẽ bị vua Ba-by-lôn bắt sống, và thành này sẽ bị phóng hỏa.”

²⁴ Bấy giờ Xê-đê-ki-a nói với Giê-rê-mi, “Ðừng nói cho ai biết những gì chúng ta đã nói với nhau hôm nay, bằng không ông sẽ phải chết. ²⁵ Nếu các tướng lãnh nghe rằng tôi đã nói chuyện với ông, chắc chắn họ sẽ đến hỏi ông, ‘Hãy nói cho chúng tôi biết ông đã nói gì với vua; chớ giấu chúng tôi điều gì, bằng không chúng tôi sẽ không tha mạng ông đâu. Vua đã nói với ông điều gì?’ ²⁶ Bấy giờ ông hãy trả lời họ, ‘Tôi van xin vua đừng gởi trả tôi lại dinh của Giô-na-than, kẻo tôi sẽ chết ở đó.’”

²⁷ Quả y như vậy, sau đó tất cả các tướng lãnh đến gặp Giê-rê-mi và tra hỏi ông; nhưng ông trả lời họ y như những lời vua đã truyền. Cuối cùng họ không thèm hỏi ông nữa, và câu chuyện giữa ông và vua không được ai biết. ²⁸ Giê-rê-mi cứ bị giam trong doanh trại của đội quân thị vệ cho đến ngày Giê-ru-sa-lem bị thất thủ.

Giê-ru-sa-lem Bị Thất Thủ

39 Vào tháng mười, năm thứ chín của triều đại Xê-đê-ki-a vua Giu-đa, Nê-bu-cát-nê-xa vua Ba-by-lôn và toàn thể đại quân của ông đến tấn công Giê-ru-sa-lem và bao vây nó. ² Ðến ngày chín tháng tư năm thứ mười một của triều đại Xê-đê-ki-a, tường thành bị chọc thủng. ³ Sau khi Giê-ru-sa-lem bị thất thủ, tất cả các quan tướng của vua Ba-by-lôn đến và ngồi ở cổng giữa: Nẹt-ganh Sa-rê-xê, Sam-ga Nê-bô, Sạc-sê-khim quan tổng tư lệnh, Nẹt-ganh Sa-rê-xê mưu sĩ của vua, cùng tất cả các tướng lãnh khác của vua Ba-by-lôn.

⁴ Khi Xê-đê-ki-a vua Giu-đa và các binh sĩ của ông thấy những người ấy, họ liền bỏ trốn. Ban đêm họ lẻn theo ngả vườn ngự uyển, đi qua cổng giữa hai bức tường, và chạy về hướng A-ra-ba. ⁵ Nhưng quân Canh-đê đuổi theo họ và bắt kịp Xê-đê-ki-a trong đồng bằng Giê-ri-cô. Sau khi đã bắt sống Xê-đê-ki-a, họ dẫn ông về nộp cho Nê-bu-cát-nê-xa vua Ba-by-lôn lúc ấy đang ở Ríp-la, trong xứ Ha-mát; tại đó ông tuyên án họ. ⁶ Vua Ba-by-lôn giết các con của Xê-đê-ki-a ngay trước mắt cha chúng tại Ríp-la. Vua Ba-by-lôn cũng giết tất cả những người quyền quý của Giu-đa. ⁷ Ông truyền lịnh móc mắt của Xê-đê-ki-a, dùng xiềng đồng trói ông ấy lại, rồi cho dẫn ông ấy qua Ba-by-lôn. ⁸ Quân Canh-đê thiêu rụi các cung điện của vua và nhà cửa của dân. Chúng cũng đập phá tường thành Giê-ru-sa-lem đổ xuống. ⁹ Lúc ấy Nê-bu-xa-ra-đan quan chỉ huy quân thị vệ bắt những người dân còn lại trong thành, những người đã đầu hàng với ông, và những người dân còn sót lại trong xứ đem lưu đày qua Ba-by-lôn. ¹⁰ Nê-bu-xa-ra-đan quan chỉ huy quân thị vệ chỉ để lại trong xứ Giu-đa những người cùng đinh nghèo khó, không có tài sản đất đai, và chia các vườn nho và ruộng đất cho họ.

Giê-rê-mi Ðược Trả Tự Do

¹¹ Nê-bu-cát-nê-xa vua Ba-by-lôn ra lịnh cho Nê-bu-xa-ra-đan quan chỉ huy quân thị vệ về việc Giê-rê-mi rằng, ¹² “Hãy đưa ông ấy ra và chăm sóc ông ấy tử tế. Chớ làm hại ông ấy điều gì, nhưng hãy giúp đỡ ông ấy mọi việc ông ấy yêu cầu.”

¹³ Vậy vua sai Nê-bu-xa-ra-đan quan chỉ huy quân thị vệ, Nê-bu-sa-ban quan chỉ huy trưởng, Nẹt-ganh Sa-rê-xê mưu sĩ của vua, và tất cả các tướng lãnh của vua Ba-by-lôn ¹⁴ sai người đem Giê-rê-mi ra khỏi doanh trại của đội quân thị vệ. Họ trao ông cho Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam con của Sa-phan để đưa ông về nhà, hầu ông được sống giữa dân ông.

Ê-bết Mê-lếch Ðược Nhớ Ðến

¹⁵ Lời của Chúa đến với Giê-rê-mi trong khi ông bị giam trong doanh trại của đội quân thị vệ: ¹⁶ “Hãy đi nói cho Ê-bết Mê-lếch người Ê-thi-ô-pi biết rằng Chúa các đạo quân, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế này, ‘Ta sẽ làm ứng nghiệm mọi lời Ta đã phán về thành này, để giáng họa chứ không phải để ban phước. Những điều đó sẽ xảy ra trong một ngày trước mắt ngươi. ¹⁷ Nhưng Ta sẽ cứu ngươi trong ngày ấy,’ Chúa phán, ‘và ngươi sẽ không bị trao vào tay của những kẻ ngươi sợ, ¹⁸ vì Ta chắc chắn sẽ cứu ngươi và ngươi sẽ không bị ngã chết vì gươm, nhưng ngươi sẽ giữ được mạng sống mình, bởi vì ngươi đã tin cậy Ta,’ Chúa phán.”

Giê-rê-mi và Tổng Trấn Ghê-đa-li-a

40 Lời của Chúa đến với Giê-rê-mi sau khi Nê-bu-xa-ra-đan quan chỉ huy quân thị vệ thả ông ra ở Ra-ma. Số là ông ấy đã gặp ông đang bị xiềng giữa những người Giê-ru-sa-lem và Giu-đa bị bắt để đem đi lưu đày ở Ba-by-lôn. ² Quan chỉ huy quân thị vệ truyền đem Giê-rê-mi đến và nói với ông, “Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, đã cảnh cáo xứ này bằng những tai họa. ³ Bây giờ Ngài đã thực hiện điều ấy. Ngài đã làm cho ứng nghiệm lời Ngài, bởi vì mọi người ở đây đã phạm tội chống lại Chúa và không vâng theo tiếng Ngài. Vì thế tai họa này đã giáng trên các người. ⁴ Này, hôm nay tôi mở xiềng ra khỏi tay ông. Nếu ông muốn đi với tôi qua Ba-by-lôn, xin mời ông đi, tôi sẽ chăm sóc ông tử tế; nhưng nếu ông không muốn đi với tôi qua Ba-by-lôn, ông không cần miễn cưỡng phải ra đi. Hãy xem, cả xứ đang ở trước mặt ông, hãy đến bất cứ nơi nào ông thấy tốt và thuận tiện. ⁵ Nếu ông quyết định ở lại, ông nên trở về với Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam con của Sa-phan, người được vua Ba-by-lôn lập làm tổng trấn các thành ở Giu-đa. Hãy ở với ông ấy giữa dân tộc ông, hay đi đến bất cứ nơi nào ông thích.”

Vậy quan chỉ huy quân thị vệ cung cấp lương thực cho ông và tặng quà cho ông, rồi để ông đi. ⁶ Sau đó Giê-rê-mi đến với Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam đang ở tại Mích-pa và ở với ông ấy giữa những người còn sót lại trong xứ.

⁷ Khi các lãnh tụ của các lực lượng kháng chiến ở các địa phương và quân lính của họ nghe rằng vua Ba-by-lôn đã lập Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam làm tổng trấn trong xứ và đã trao quyền cho ông ấy lãnh đạo đàn ông, đàn bà, trẻ con, và những người nghèo khó nhất trong xứ không bị bắt đem lưu đày ở Ba-by-lôn, ⁸ họ đến gặp Ghê-đa-li-a ở Mích-pa – đó là Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a, Giô-ha-nan con của Ca-rê-a, Sê-ra-gia con của Tan-hu-mết, các con của Ê-phai thuộc dòng dõi của Nê-tô-pha, Giê-xa-ni-a thuộc dòng dõi của Ma-a-ca, họ và quân lính của họ. ⁹ Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam con của Sa-phan thề với họ và quân lính của họ rằng, “Ðừng sợ phải làm tôi người Canh-đê. Hãy cứ ở trong xứ và thần phục vua Ba-by-lôn, thì quý vị sẽ không hề hấn gì. ¹⁰ Phần tôi, tôi sẽ ở tại Mích-pa để thay mặt quý vị giao tiếp với người Canh-đê mỗi khi họ đến kiểm tra chúng ta; còn phần quý vị, quý vị hãy thu hoạch rượu, trái cây, và dầu, rồi chứa trong các vò của quý vị. Xin quý vị cứ trở về sống trong các thành quý vị đã chiếm được.”

¹¹ Tương tự, tất cả người Giu-đa đang tị nạn giữa dân Mô-áp, dân Am-môn, dân Ê-đôm, và các xứ khác nghe rằng vua Ba-by-lôn đã chừa lại một số người Giu-đa và đã lập Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam con của Sa-phan làm tổng trấn để trông coi họ. ¹² Bấy giờ tất cả người Giu-đa từ mọi nơi họ đã tản cư đều trở về xứ Giu-đa. Họ đến sống với Ghê-đa-li-a tại Mích-pa. Họ thu hoạch rượu và các loại trái cây mùa hè rất nhiều.

¹³ Lúc ấy Giô-ha-nan con của Ca-rê-a và tất cả lãnh tụ các lực lượng kháng chiến ở các địa phương đến với Ghê-đa-li-a ở Mích-pa ¹⁴ và nói với ông, “Ông có biết rằng Ba-a-li vua dân Am-môn đã sai Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a đi ám sát ông không?” Nhưng Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam không tin lời họ nói. ¹⁵ Bấy giờ Giô-ha-nan con của Ca-rê-a nói riêng với Ghê-đa-li-a ở Mích-pa rằng, “Xin ông cho phép tôi đi lấy mạng Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a, và không ai biết đâu. Tại sao hắn muốn lấy mạng ông để tất cả người Giu-đa quy tụ chung quanh ông phải bị tản lạc một lần nữa, và dân Giu-đa còn lại sẽ bị diệt mất?”

¹⁶ Tuy nhiên Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam nói với Giô-ha-nan con của Ca-rê-a, “Ðừng làm như vậy. Ông chỉ nói vu cho Ích-ma-ên.”

Ghê-đa-li-a Bị Ám Sát

41 Vào tháng bảy, Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a con của Ê-li-sa-ma, một người trong hoàng tộc, cũng là một trong các đại thần của vua, dẫn mười người đến gặp Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam ở Mích-pa. Ðang khi họ dùng bữa với nhau tại Mích-pa, ² Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a và mười người đi với ông đứng dậy dùng gươm đánh hạ và giết chết Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam con của Sa-phan, bởi vì vua Ba-by-lôn đã lập ông ấy làm tổng trấn trong xứ. ³ Ích-ma-ên cũng giết luôn mọi người Giu-đa đang ở với Ghê-đa-li-a tại Mích-pa, ngoài ra ông cũng giết các chiến sĩ của quân Canh-đê tình cờ có mặt tại đó.

⁴ Ngày hôm sau, sau ngày Ghê-đa-li-a bị giết, trước khi ai biết gì về việc ấy, ⁵ có tám mươi người từ Si-chem, Si-lô, và Sa-ma-ri, râu cạo sạch, quần áo xé rách, mình đầy vết rạch, mang các của lễ chay và hương thơm đến nhà Chúa để dâng. ⁶ Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a từ Mích-pa đi ra đón họ. Ông vừa đi vừa khóc. Khi gặp họ ông nói với họ, “Xin mời vào gặp Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam.” ⁷ Khi họ vào giữa thành, Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a và các thuộc hạ của ông đã bất thần tấn công, giết những người ấy, rồi quăng xác họ vào một cái hố. ⁸ Nhưng trong số những người ấy có mười người đã nói với Ích-ma-ên, “Xin đừng giết chúng tôi. Chúng tôi có giấu lúa mì, lúa mạch, dầu, và mật trong các cánh đồng.” Vì thế ông dừng tay lại và không giết họ chung với những người cùng đi với họ.

⁹ Cái hố mà Ích-ma-ên đã quăng xác của những người ông giết là một hố lớn do Vua A-sa đã đào trước kia để làm công sự phòng thủ nhằm đối phó với Vua Ba-a-sa của I-sơ-ra-ên. Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a lấp đầy hố đó bằng xác của những người ông giết. ¹⁰ Ích-ma-ên bắt làm tù binh tất cả những người còn lại ở Mích-pa, gồm các công chúa và tất cả những người còn lại ở Mích-pa, tức những người do Nê-bu-xa-ra-đan quan chỉ huy quân thị vệ đã trao cho Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam lãnh đạo. Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a bắt họ làm tù binh, rồi dẫn họ đi qua xứ của dân Am-môn.

¹¹ Khi Giô-ha-nan con của Ca-rê-a và tất cả lãnh tụ các lực lượng kháng chiến đi với ông nghe các việc ác Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a đã làm, ¹² họ đem toàn lực lượng đi đánh Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a. Họ đuổi theo và gặp ông ấy tại một ao lớn ở Ghi-bê-ôn. ¹³ Khi mọi người đã bị Ích-ma-ên bắt làm tù binh thấy Giô-ha-nan con của Ca-rê-a và tất cả lãnh tụ các lực lượng kháng chiến đi với ông họ rất mừng. ¹⁴ Tất cả những người đã bị Ích-ma-ên bắt làm tù binh ở Mích-pa liền quay lại, trở về, và đi theo Giô-ha-nan con của Ca-rê-a. ¹⁵ Nhưng Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a cùng với tám người của ông ấy đã chạy thoát được và đến với dân Am-môn. ¹⁶ Giô-ha-nan con của Ca-rê-a và tất cả lãnh tụ các lực lượng kháng chiến đi với ông tiếp thu tất cả những người còn sót lại mà Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a đã bắt làm tù binh ở Mích-pa sau khi ông ấy đã giết chết Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam; đó là các binh sĩ, các phụ nữ, các trẻ em, và các thái giám; họ là những người Giô-ha-nan dẫn từ Ghi-bê-ôn trở về. ¹⁷ Họ lên đường và dừng lại ở Ghê-rút Kim-ham gần Bết-lê-hem. Họ dự tính sẽ đi xuống Ai-cập, ¹⁸ vì họ sợ quân Canh-đê. Sở dĩ họ sợ quân Canh-đê vì Ích-ma-ên con của Nê-tha-ni-a đã giết chết Ghê-đa-li-a con của A-hi-cam, người đã được vua Ba-by-lôn lập làm tổng trấn trong xứ.