Sáng Thế 38-40
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
Giu-đa và Ta-ma
38 Trong thời gian đó, Giu-đa rời anh em mình đến sống với một người tên Hi-ra, ở A-đu-lam. 2 Ở đó Giu-đa gặp một thiếu nữ Ca-na-an, con gái của một người tên Sua và lấy nàng. Giu-đa ăn ở với nàng. 3 Nàng mang thai sinh ra một con trai. Giu-đa đặt tên là Ê-rơ. 4 Sau đó nàng lại thụ thai sinh một trai nữa đặt tên là Ô-nan. 5 Rồi nàng sinh một con trai khác đặt tên là Sê-la. Lúc đứa con trai thứ ba ra đời thì nàng đang ở tại Kê-xíp.
6 Giu-đa chọn một thiếu nữ tên Ta-ma làm vợ cho Ê-rơ, con cả mình. 7 Nhưng Ê-rơ, con trưởng của Giu-đa làm chuyện ác trước mặt CHÚA nên Ngài giết anh ta. 8 Giu-đa liền bảo Ô-nan, em Ê-rơ, “Con hãy đến ăn nằm với chị dâu của con [a] để nối dòng cho anh con.”
9 Nhưng Ô-nan biết các con sinh ra sẽ chẳng phải thuộc về mình, nên khi ngủ với Ta-ma anh ta cho tinh dịch xuất ra ngoài, vì thế Ta-ma không thụ thai được và Ê-rơ không thể có con nối dòng. 10 CHÚA không bằng lòng chuyện ác nầy của Ô-nan nên Ngài cũng giết anh ta luôn. 11 Vì Giu-đa sợ Sê-la cũng sẽ chết giống như các anh nên bảo Ta-ma, con dâu mình rằng, “Thôi, con hãy về nhà cha con đi, đừng tái hôn cho đến khi con út của ta là Sê-la khôn lớn, rồi sẽ lấy nó.” Thế là Ta-ma trở về nhà cha mình.
12 Sau đó khá lâu, vợ Giu-đa, con gái Sua qua đời. Sau khi Giu-đa nguôi buồn thì đi xuống Thim-na xem các người làm đang hớt lông chiên. Bạn ông là Hi-ra từ thành A-đu-lam cũng đi xuống với ông. 13 Ta-ma nghe rằng Giu-đa, cha chồng mình đang đi xuống Thim-na để hớt lông chiên. 14 Cho nên nàng cởi áo tang, lấy khăn che đầu để ngụy trang. Rồi nàng ngồi nơi cổng thành Ê-na-im trên đường đi xuống Thim-na. Sở dĩ nàng làm vậy là vì nàng thấy con út Giu-đa là Sê-la đã khôn lớn nhưng Giu-đa không định cưới nàng cho Sê-la.
15 Khi Giu-đa thấy nàng thì tưởng là gái điếm vì nàng lấy khăn mỏng che mặt lại. 16 Giu-đa liền đến bảo nàng, “Cho anh đến với em đi.” Ông không biết đó là Ta-ma, dâu mình.
Nàng hỏi, “Nếu em cho anh đến với em thì anh sẽ trả em bằng gì?”
17 Giu-đa đáp, “Anh sẽ cho em một con dê con, bắt từ trong bầy của anh.”
Nàng đáp, “Trước hết anh phải đưa em cái gì để làm tin đã, cho đến khi anh mang con dê đến.”
18 Giu-đa hỏi, “Vậy em muốn anh đưa em món gì để làm tin?”
Ta-ma đáp, “Cho em cái ấn, sợi dây [b] và cây gậy của anh.” Giu-đa liền trao các món đó cho nàng. Rồi Giu-đa và Ta-ma ăn nằm với nhau. Ta-ma liền mang thai. 19 Khi về nhà Ta-ma cởi bỏ cái khăn mỏng che mặt và mặc quần áo tang trở lại.
20 Giu-đa nhờ Hi-ra là bạn mang con dê con đi tìm nàng để chuộc lại cái ấn và cây gậy đã cho nàng nhưng Hi-ra tìm không được. 21 Ông hỏi thăm mấy người trong thành Ê-na-im, “Cô gái điếm hôm trước trong đền thờ ngồi bên đường bây giờ đâu rồi?”
Họ đáp, “Ở đây làm gì có gái điếm nào trong đền thờ!”
22 Nên ông trở về bảo Giu-đa, “Tôi tìm người đàn bà đó không ra, còn dân chúng ở đó thì bảo không hề có gái điếm nào ở đó cả.”
23 Giu-đa bảo, “Thôi để cô ta cứ giữ mấy món đồ đó đi. Tôi không muốn người ta chê cười chúng ta. Tôi gởi cho cô ta con dê như tôi hứa nhưng anh tìm cô ta không ra.”
24 Khoảng ba tháng sau có người báo cáo với Giu-đa, “Ta-ma, con dâu ông ngoại tình cho nên bây giờ mang bầu rồi.”
Giu-đa bảo, “Mang nó ra thiêu sống đi.”
25 Khi người ta mang nàng ra thì nàng nhờ người nhắn với cha chồng mình rằng, “Người làm cho tôi mang thai là người có những món đồ nầy. Hãy xem thử coi cái ấn, sợi dây và cây gậy là của ai.”
26 Giu-đa nhận ra các món đó và bảo, “Nàng làm đúng hơn ta. Nàng làm như thế vì ta đã không gả con trai ta cho nàng.” Rồi Giu-đa không ăn ở với nàng nữa.
27 Đến kỳ sinh nở, Ta-ma sinh đôi. 28 Trong khi đang sinh thì một hài nhi thò tay ra. Bà đỡ cột sợi chỉ đỏ trên tay nó và bảo, “Thằng nầy ra trước.” 29 Nhưng nó lại rút tay vào cho nên đứa kia sinh ra trước. Bà đỡ nói, “Vậy chú mầy chui ra trước hả?” Nên người ta đặt tên nó là Phê-rê [c]. 30 Sau đó đứa bé có sợi chỉ đỏ trên tay mới ra, nên người ta đặt tên nó là Xê-ra [d].
Giô-xép bị bán cho Phô-ti-pha
39 Các lái buôn [e] mang Giô-xép xuống Ai-cập. Có một người Ai-cập tên Phô-ti-pha làm quan cho vua Ai-cập và chỉ huy đội cận vệ hoàng cung. Ông ta mua Giô-xép từ mấy người Ích-ma-ên, là những người đã mang Giô-xép đến đó. 2 CHÚA ở cùng Giô-xép, nên ông rất thành công. Ông sống trong nhà ông chủ là Phô-ti-pha người Ai-cập.
3 Phô-ti-pha thấy CHÚA ở cùng Giô-xép và phù hộ Giô-xép thành công mọi phương diện. 4 Phô-ti-pha rất hài lòng về Giô-xép, nên cất nhắc Giô-xép làm đầy tớ riêng cho mình. Ông đặt Giô-xép quản trị cả nhà, giao hết cho Giô-xép mọi tài sản mình. 5 Vì Giô-xép quản trị nhà cửa và tài sản Phô-ti-pha, nên CHÚA ban phúc lành cho mọi người trong nhà đó nữa. CHÚA cũng ban phước cho cả mọi thứ thuộc về Phô-ti-pha, trong nhà cũng như ngoài đồng ruộng. 6 Nên Phô-ti-pha để Giô-xép quản trị mọi tài sản mình, không quan tâm về chuyện gì cả ngoại trừ thức ăn của mình.
Giô-xép bị ngồi tù
Giô-xép có vóc dáng khoẻ mạnh và đẹp trai. 7 Sau một thời gian, vợ của chủ nhìn Giô-xép và bảo, “Hãy đến ân ái cùng ta!”
8 Nhưng Giô-xép từ chối bảo rằng, “Ông chủ tin cậy giao cho tôi mọi thứ trong nhà nầy. Ông đặt tôi cai quản mọi tài sản của ông. 9 Trong nhà nầy không có ai lớn hơn tôi. Ông chủ không giữ lấy cho mình cái gì cả ngoại trừ bà, vì bà là vợ ông ấy. Làm sao tôi dám làm chuyện gian ác như thế được? Vì đó là phạm tội với Thượng Đế.”
10 Hàng ngày bà ta cứ nói hoài như thế với Giô-xép nhưng ông không chịu đi lại với bà hay lại gần bà. 11 Một ngày nọ, Giô-xép đi vào nhà lo công việc thường lệ, lúc ấy không một gia nhân nào khác có mặt trong nhà. 12 Bà chủ liền níu áo Giô-xép bảo, “Hãy lại ân ái với em nào!” Nhưng Giô-xép buông áo bỏ chạy ra ngoài.
13 Khi thấy Giô-xép đã bỏ áo lại trong tay mình và chạy ra ngoài, 14 bà liền kêu mấy đứa đầy tớ trong nhà lại nói rằng, “Xem nầy! Họ mang thằng nô lệ Do-Thái vào đây để làm nhục chúng ta. Nó đến gần định cưỡng hiếp tao nhưng tao la lên. 15 Nghe tao la nó hoảng sợ thoát chạy bỏ lại cái áo nầy trong tay tao.” 16 Bà ta giữ cái áo cho đến khi chồng về, 17 rồi mách lại chuyện đó. Bà bảo, “Thằng nô lệ Do-thái anh mang về nhà đã làm nhục em! 18 Khi nó định đến gần em thì em la lên. Nó thoát chạy bỏ lại cái áo nó mặc đây.”
19 Khi chủ Giô-xép nghe vợ kể lại rằng, “Đây là điều thằng nô lệ của anh làm cho em” thì ông ta phừng phừng nổi giận. 20 Phô-ti-pha bắt Giô-xép tống vào ngục giam các tù nhân của nhà vua. Thế là Giô-xép ngồi tù.
21 Nhưng CHÚA phù hộ Giô-xép và tỏ lòng nhân từ, nên Ngài khiến cai ngục cũng thích Giô-xép. 22 Viên cai ngục chọn Giô-xép cai quản tất cả các tù nhân, nên Giô-xép quản trị mọi việc trong tù. 23 Viên cai ngục không bao giờ bận tâm đến những gì đã giao cho Giô-xép lo, vì CHÚA phù hộ Giô-xép, khiến ông thành công trong mọi việc.
Giô-xép giải nghĩa hai giấc mộng
40 Sau các chuyện ấy, có hai sĩ quan hoàng gia làm vua bất bình, đó là quan dâng rượu và quan làm bánh cho vua. 2 Nhà vua nổi giận với quan dâng rượu và quan làm bánh, 3 nên tống giam họ vào nhà ngục của viên chỉ huy đội cận vệ, cùng nơi Giô-xép bị giam. 4 Viên chỉ huy đội cận vệ giao hai tên tù mới cho Giô-xép coi sóc. Cả hai bị giam một thời gian. 5 Một đêm nọ trong khi họ đang ngồi tù, cả hai quan hầu rượu và quan làm bánh đều chiêm bao. Mỗi giấc mộng có ý nghĩa riêng. 6 Sáng hôm sau, khi đến thăm họ, Giô-xép thấy hai người có vẻ lo âu. 7 Ông hỏi họ, “Hôm nay sao các ông có vẻ không vui như thế?”
8 Hai người trả lời, “Đêm qua chúng tôi nằm chiêm bao nhưng không ai biết giải thích ý nghĩa chiêm bao đó cho chúng tôi cả.”
Giô-xép bảo, “Thượng Đế là Đấng có thể giải thích ý nghĩa chiêm bao. Mấy ông hãy thuật chiêm bao cho tôi nghe đi.”
Chiêm bao của quan hầu rượu
9 Quan hầu rượu kể cho Giô-xép nghe chiêm bao của mình. Ông kể, “Trong chiêm bao tôi thấy một dây nho, 10 trên dây nho có ba nhánh. Tôi thấy các nhánh trổ nụ và hoa rồi sinh ra trái nho chín. 11 Tôi đang cầm ly vua trong tay nên tôi hái các trái nho ép nước vào trong ly và dâng lên cho vua.”
12 Giô-xép bảo, “Tôi sẽ giải thích điềm chiêm bao cho ông. Ba nhánh tức là ba ngày. 13 Ba ngày nữa nhà vua sẽ thả ông ra, rồi cho ông nhận lại việc cũ. Ông sẽ hầu rượu cho vua như trước. 14 Nhưng khi được tự do rồi thì xin nhớ đến tôi nhé. Hãy tốt với tôi, nói với vua giùm cho tôi để tôi ra khỏi nhà tù nầy. 15 Tôi bị cưỡng bách mang ra khỏi đất nước của người Do-thái, mặc dù tôi không làm gì nên tội để phải ngồi tù.”
Chiêm bao của quan làm bánh
16 Quan làm bánh thấy lời giải thích của Giô-xép có vẻ tốt, nên cũng kể cho ông nghe chiêm bao mình, “Tôi cũng có một chiêm bao. Trong chiêm bao tôi thấy có ba giỏ bánh trên đầu tôi. 17 Trong giỏ trên cùng có đủ thứ bánh tôi làm cho vua nhưng mấy con chim đáp xuống ăn hết bánh trong giỏ trên đầu tôi.”
18 Giô-xép bảo, “Tôi sẽ giải thích cho ông biết ý nghĩa chiêm bao đó. Ba giỏ bánh tức là ba ngày. 19 Ba ngày nữa vua sẽ chém đầu ông! Vua sẽ treo xác ông lên cây rồi chim sẽ bay đến rỉa thịt ông.”
Giô-xép bị lãng quên
20 Ba hôm sau vào ngày sinh nhật mình, vua mở tiệc thết đãi các sĩ quan hoàng gia. Trước mặt các quan, vua đưa trưởng quan hầu rượu và trưởng quan làm bánh ra khỏi ngục. 21 Vua phục chức cho trưởng quan hầu rượu, nên quan đó lại được dâng rượu vào tay vua. 22 Nhưng vua cho treo cổ viên trưởng quan làm bánh lên cây. Mọi việc xảy ra y như Giô-xép giải đoán, 23 nhưng trưởng quan hầu rượu không còn nhớ đến Giô-xép nữa. Ông quên bẵng Giô-xép đi.
Footnotes
- Sáng Thế 38:8 Con hãy đến … chị dâu của con Theo phong tục Ít-ra-en thì khi một người đàn ông chết không con thì một trong những anh em người ấy phải lấy người đàn bà góa đó làm vợ. Nếu sau nầy người đàn bà ấy có con thì đứa con xem như là con của người chồng quá cố.
- Sáng Thế 38:18 cái ấn, sợi dây Xưa kia người ta kết ước bằng cách viết một giao kèo, xếp lại, rồi cột lại bằng một sợi dây, lấy sáp hay đất sét trét vào sợi dây xong lấy ấn in lên. Lối nầy tương tự như ký kết vào khế ước.
- Sáng Thế 38:29 Phê-rê Nghĩa là “chui ra.”
- Sáng Thế 38:30 Xê-ra Nghĩa là “trong sáng.”
- Sáng Thế 39:1 Các lái buôn Nguyên văn, “các người Ích-ma-ên.”
Genesis 38-40
New International Version
Judah and Tamar
38 At that time, Judah(A) left his brothers and went down to stay with a man of Adullam(B) named Hirah.(C) 2 There Judah met the daughter of a Canaanite man named Shua.(D) He married her and made love to her; 3 she became pregnant and gave birth to a son, who was named Er.(E) 4 She conceived again and gave birth to a son and named him Onan.(F) 5 She gave birth to still another son and named him Shelah.(G) It was at Kezib that she gave birth to him.
6 Judah got a wife for Er, his firstborn, and her name was Tamar.(H) 7 But Er, Judah’s firstborn, was wicked in the Lord’s sight;(I) so the Lord put him to death.(J)
8 Then Judah said to Onan, “Sleep with your brother’s wife and fulfill your duty to her as a brother-in-law to raise up offspring for your brother.”(K) 9 But Onan knew that the child would not be his; so whenever he slept with his brother’s wife, he spilled his semen on the ground to keep from providing offspring for his brother. 10 What he did was wicked in the Lord’s sight; so the Lord put him to death also.(L)
11 Judah then said to his daughter-in-law(M) Tamar,(N) “Live as a widow in your father’s household(O) until my son Shelah(P) grows up.”(Q) For he thought, “He may die too, just like his brothers.” So Tamar went to live in her father’s household.
12 After a long time Judah’s wife, the daughter of Shua,(R) died. When Judah had recovered from his grief, he went up to Timnah,(S) to the men who were shearing his sheep,(T) and his friend Hirah the Adullamite(U) went with him.
13 When Tamar(V) was told, “Your father-in-law is on his way to Timnah to shear his sheep,”(W) 14 she took off her widow’s clothes,(X) covered herself with a veil(Y) to disguise herself, and then sat down(Z) at the entrance to Enaim, which is on the road to Timnah.(AA) For she saw that, though Shelah(AB) had now grown up, she had not been given to him as his wife.
15 When Judah saw her, he thought she was a prostitute,(AC) for she had covered her face. 16 Not realizing(AD) that she was his daughter-in-law,(AE) he went over to her by the roadside and said, “Come now, let me sleep with you.”(AF)
“And what will you give me to sleep with you?”(AG) she asked.
17 “I’ll send you a young goat(AH) from my flock,” he said.
“Will you give me something as a pledge(AI) until you send it?” she asked.
18 He said, “What pledge should I give you?”
“Your seal(AJ) and its cord, and the staff(AK) in your hand,” she answered. So he gave them to her and slept with her, and she became pregnant by him.(AL) 19 After she left, she took off her veil and put on her widow’s clothes(AM) again.
20 Meanwhile Judah sent the young goat by his friend the Adullamite(AN) in order to get his pledge(AO) back from the woman, but he did not find her. 21 He asked the men who lived there, “Where is the shrine prostitute(AP) who was beside the road at Enaim?”
“There hasn’t been any shrine prostitute here,” they said.
22 So he went back to Judah and said, “I didn’t find her. Besides, the men who lived there said, ‘There hasn’t been any shrine prostitute here.’”
23 Then Judah said, “Let her keep what she has,(AQ) or we will become a laughingstock.(AR) After all, I did send her this young goat, but you didn’t find her.”
24 About three months later Judah was told, “Your daughter-in-law Tamar is guilty of prostitution, and as a result she is now pregnant.”
Judah said, “Bring her out and have her burned to death!”(AS)
25 As she was being brought out, she sent a message to her father-in-law. “I am pregnant by the man who owns these,” she said. And she added, “See if you recognize whose seal and cord and staff these are.”(AT)
26 Judah recognized them and said, “She is more righteous than I,(AU) since I wouldn’t give her to my son Shelah.(AV)” And he did not sleep with her again.
27 When the time came for her to give birth, there were twin boys in her womb.(AW) 28 As she was giving birth, one of them put out his hand; so the midwife(AX) took a scarlet thread and tied it on his wrist(AY) and said, “This one came out first.” 29 But when he drew back his hand, his brother came out,(AZ) and she said, “So this is how you have broken out!” And he was named Perez.[a](BA) 30 Then his brother, who had the scarlet thread on his wrist,(BB) came out. And he was named Zerah.[b](BC)
Joseph and Potiphar’s Wife
39 Now Joseph(BD) had been taken down to Egypt. Potiphar, an Egyptian who was one of Pharaoh’s officials, the captain of the guard,(BE) bought him from the Ishmaelites who had taken him there.(BF)
2 The Lord was with Joseph(BG) so that he prospered, and he lived in the house of his Egyptian master. 3 When his master saw that the Lord was with him(BH) and that the Lord gave him success in everything he did,(BI) 4 Joseph found favor in his eyes(BJ) and became his attendant. Potiphar put him in charge of his household,(BK) and he entrusted to his care everything he owned.(BL) 5 From the time he put him in charge of his household and of all that he owned, the Lord blessed the household(BM) of the Egyptian because of Joseph.(BN) The blessing of the Lord was on everything Potiphar had, both in the house and in the field.(BO) 6 So Potiphar left everything he had in Joseph’s care;(BP) with Joseph in charge, he did not concern himself with anything except the food he ate.
Now Joseph was well-built and handsome,(BQ) 7 and after a while his master’s wife took notice of Joseph and said, “Come to bed with me!”(BR)
8 But he refused.(BS) “With me in charge,” he told her, “my master does not concern himself with anything in the house; everything he owns he has entrusted to my care.(BT) 9 No one is greater in this house than I am.(BU) My master has withheld nothing from me except you, because you are his wife. How then could I do such a wicked thing and sin against God?”(BV) 10 And though she spoke to Joseph day after day, he refused(BW) to go to bed with her or even be with her.
11 One day he went into the house to attend to his duties,(BX) and none of the household servants(BY) was inside. 12 She caught him by his cloak(BZ) and said, “Come to bed with me!”(CA) But he left his cloak in her hand and ran out of the house.(CB)
13 When she saw that he had left his cloak in her hand and had run out of the house, 14 she called her household servants.(CC) “Look,” she said to them, “this Hebrew(CD) has been brought to us to make sport of us!(CE) He came in here to sleep with me, but I screamed.(CF) 15 When he heard me scream for help, he left his cloak beside me and ran out of the house.”(CG)
16 She kept his cloak beside her until his master came home. 17 Then she told him this story:(CH) “That Hebrew(CI) slave(CJ) you brought us came to me to make sport of me. 18 But as soon as I screamed for help, he left his cloak beside me and ran out of the house.”
19 When his master heard the story his wife told him, saying, “This is how your slave treated me,” he burned with anger.(CK) 20 Joseph’s master took him and put him in prison,(CL) the place where the king’s prisoners were confined.
But while Joseph was there in the prison, 21 the Lord was with him;(CM) he showed him kindness(CN) and granted him favor in the eyes of the prison warden.(CO) 22 So the warden put Joseph in charge of all those held in the prison, and he was made responsible for all that was done there.(CP) 23 The warden paid no attention to anything under Joseph’s(CQ) care, because the Lord was with Joseph and gave him success in whatever he did.(CR)
The Cupbearer and the Baker
40 Some time later, the cupbearer(CS) and the baker(CT) of the king of Egypt offended their master, the king of Egypt. 2 Pharaoh was angry(CU) with his two officials,(CV) the chief cupbearer and the chief baker, 3 and put them in custody in the house of the captain of the guard,(CW) in the same prison where Joseph was confined. 4 The captain of the guard(CX) assigned them to Joseph,(CY) and he attended them.
After they had been in custody(CZ) for some time, 5 each of the two men—the cupbearer and the baker of the king of Egypt, who were being held in prison—had a dream(DA) the same night, and each dream had a meaning of its own.(DB)
6 When Joseph came to them the next morning, he saw that they were dejected. 7 So he asked Pharaoh’s officials who were in custody(DC) with him in his master’s house, “Why do you look so sad today?”(DD)
8 “We both had dreams,” they answered, “but there is no one to interpret them.”(DE)
Then Joseph said to them, “Do not interpretations belong to God?(DF) Tell me your dreams.”
9 So the chief cupbearer(DG) told Joseph his dream. He said to him, “In my dream I saw a vine in front of me, 10 and on the vine were three branches. As soon as it budded, it blossomed,(DH) and its clusters ripened into grapes. 11 Pharaoh’s cup was in my hand, and I took the grapes, squeezed them into Pharaoh’s cup and put the cup in his hand.”
12 “This is what it means,(DI)” Joseph said to him. “The three branches are three days.(DJ) 13 Within three days(DK) Pharaoh will lift up your head(DL) and restore you to your position, and you will put Pharaoh’s cup in his hand, just as you used to do when you were his cupbearer.(DM) 14 But when all goes well with you, remember me(DN) and show me kindness;(DO) mention me to Pharaoh(DP) and get me out of this prison. 15 I was forcibly carried off from the land of the Hebrews,(DQ) and even here I have done nothing to deserve being put in a dungeon.”(DR)
16 When the chief baker(DS) saw that Joseph had given a favorable interpretation,(DT) he said to Joseph, “I too had a dream: On my head were three baskets(DU) of bread.[c] 17 In the top basket were all kinds of baked goods for Pharaoh, but the birds were eating them out of the basket on my head.”
18 “This is what it means,” Joseph said. “The three baskets are three days.(DV) 19 Within three days(DW) Pharaoh will lift off your head(DX) and impale your body on a pole.(DY) And the birds will eat away your flesh.”(DZ)
20 Now the third day(EA) was Pharaoh’s birthday,(EB) and he gave a feast for all his officials.(EC) He lifted up the heads of the chief cupbearer and the chief baker(ED) in the presence of his officials: 21 He restored the chief cupbearer(EE) to his position,(EF) so that he once again put the cup into Pharaoh’s hand(EG)— 22 but he impaled the chief baker,(EH) just as Joseph had said to them in his interpretation.(EI)
23 The chief cupbearer, however, did not remember Joseph; he forgot him.(EJ)
Footnotes
- Genesis 38:29 Perez means breaking out.
- Genesis 38:30 Zerah can mean scarlet or brightness.
- Genesis 40:16 Or three wicker baskets
© 2010 Bible League International
Holy Bible, New International Version®, NIV® Copyright ©1973, 1978, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.
NIV Reverse Interlinear Bible: English to Hebrew and English to Greek. Copyright © 2019 by Zondervan.