Sáng Thế 43-45
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
Các anh em trở lại Ai-cập
43 Lúc đó trong xứ Ca-na-an vẫn bị đói kém trầm trọng. 2 Sau khi gia đình Gia-cốp ăn hết thóc mang về từ Ai-cập thì Gia-cốp bảo các con, “Hãy đi xuống Ai-cập mua thêm thóc để chúng ta ăn.”
3 Nhưng Giu-đa thưa với Gia-cốp, “Ông quan xứ đó cảnh cáo chúng con rằng, ‘Nếu các anh không mang em của các anh xuống thì đừng mong thấy mặt ta.’ 4 Nếu cha cho Bên-gia-min đi với chúng con thì chúng con sẽ xuống đó mua lương thực. 5 Nhưng nếu cha không cho Bên-gia-min đi thì chúng con sẽ không đi. Ông quan xứ đó nói trước là ‘không mang Bên-gia-min xuống thì khỏi thấy mặt ông ta.’”
6 Ít-ra-en [a] bảo, “Sao tụi bay nói cho ông ta biết là tụi bay còn một em trai nữa? Tụi bây thật gây rắc rối cho tao.”
7 Các anh em đáp, “Ông ấy gạn hỏi chúng con về gia đình ta kỹ lắm. Ông hỏi, ‘Cha các anh còn sống không? Các anh còn anh em trai nào khác không?’ Chúng con phải trả lời mọi câu hỏi của ông ta. Làm sao chúng con biết được ông ta sẽ đòi chúng con mang em trai nữa xuống?”
8 Giu-đa thưa cùng Gia-cốp, cha mình, rằng, “Xin cha để Bên-gia-min đi với con, chúng con sẽ lên đường ngay để chúng con, cha và con cháu chúng con khỏi chết đói. 9 Con bảo đảm với cha nó sẽ bình yên vô sự vì con sẽ chịu trách nhiệm về nó. Nếu con không mang nó về cho cha, thì cha cứ buộc tội con suốt đời. 10 Nếu chúng ta không mất thì giờ vì vụ nầy thì chúng con đã đi về được hai chuyến rồi.”
11 Ít-ra-en, cha họ, liền nói rằng, “Nếu sự thể đã như vậy thì các con phải làm thế nầy: Hãy mang theo một vài món sản phẩm tốt nhất của xứ ta trong bao các con để biếu người đó như thuốc thơm, mật ong, hương liệu, mộc dược, hạt đào, và hạnh nhân. 12 Lần nầy mang theo gấp đôi số tiền lần trước để trả lại họ số tiền họ đã bỏ lại trong bao các con. Chắc họ lầm lẫn đó thôi. 13 Các con có thể mang Bên-gia-min theo. Thôi các con lên đường gặp người đó đi. 14 Ta cầu xin Thượng Đế Toàn Năng khiến cho ông quan đó thương xót các con để cho Xi-mê-ôn và Bên-gia-min trở về. Còn nếu cha phải mất mấy đứa con thì cha đành chịu vậy!”
15 Vậy các anh em mang quà biếu theo. Họ mang theo gấp đôi số tiền đã mang lần trước, cũng mang Bên-gia-min theo nữa. Họ vội vàng đi xuống Ai-cập và ra trình diện Giô-xép.
Các anh em vào nhà Giô-xép
16 Khi Giô-xép thấy Bên-gia-min đến với họ thì ông bảo người quản gia, “Mang những người đó vào nhà ta rồi giết gia súc làm tiệc đi. Trưa nay họ sẽ ăn ở với ta.” 17 Người đầy tớ làm theo điều Giô-xép dặn và mang họ vào nhà Giô-xép.
18 Khi được đưa vào nhà Giô-xép thì các anh em sợ hãi bảo nhau, “Chúng ta bị đưa vào đây chắc vì món tiền người nào bỏ lại trong bao chúng ta trong chuyến trước. Có lẽ ông nầy muốn tấn công chúng ta, bắt chúng ta làm nô lệ, rồi cướp lừa chúng ta chăng.”
19 Cho nên các anh em bước đến gần cửa hỏi quản gia của Giô-xép, 20 “Ông ơi, chúng tôi lần trước đến đây mua lương thực. 21 Đang khi đi về chúng tôi nghỉ đêm, mở bao ra thì thấy tiền của mỗi chúng tôi nằm trong bao. Bây giờ chúng tôi có mang theo số tiền đó để trả lại cho ông. 22 Chúng tôi cũng mang thêm tiền để mua lương thực lần nầy. Chúng tôi không biết ai đã bỏ tiền lại trong bao chúng tôi.”
23 Nhưng người đầy tớ trấn an, “Không sao, các anh đừng lo. Thượng Đế của các anh, Thượng Đế của cha các anh có lẽ đã bỏ tiền trong bao các anh đó. Lần trước tôi đã nhận đủ tiền mua thóc của các anh rồi.”
Rồi người đầy tớ mang Xi-mê-ôn ra cho họ. 24 Người đầy tớ dẫn họ vào nhà Giô-xép, cho họ nước rửa chân rồi lấy thức ăn cho lừa.
25 Họ chuẩn bị quà biếu Giô-xép khi ông trở về lúc trưa vì họ nghe sẽ ăn chung với Giô-xép ở đó.
26 Khi Giô-xép về nhà thì các anh em biếu ông món quà họ đã mang vào nhà, rồi họ cúi mọp mình trước mặt ông.
27 Giô-xép hỏi thăm sức khoẻ họ. Ông hỏi, “Sức khoẻ của ông cha già mà các anh nói với tôi ra sao? Ông còn sống không?”
28 Các anh em trả lời, “Kẻ đầy tớ ông, là cha tôi, khoẻ và vẫn còn sống.” Họ lại cúi mọp trước Giô-xép để tỏ lòng tôn kính.
29 Khi Giô-xép nhìn thấy em mình là Bên-gia-min, tức em cùng mẹ với mình thì hỏi, “Đây có phải là em út mà các anh nói với tôi không?” Rồi ông bảo Bên-gia-min, “Con ơi, nguyện Thượng Đế thương xót con!”
30 Giô-xép vội vàng bước ra vì ông không cầm được nước mắt khi nhìn thấy Bên-gia-min, em mình. Giô-xép bước vào phòng trong để khóc. 31 Xong, ông rửa mặt và bước ra. Ông lấy lại bình tĩnh bảo, “Hãy dọn ăn đi.”
32 Vậy họ dọn cho Giô-xép một bàn riêng, các anh em ông ăn một bàn riêng, còn những người Ai-cập cùng dự tiệc thì ngồi ở một bàn khác vì người Ai-cập không chịu ăn chung với người Hê-bơ-rơ [b]. 33 Bàn của các anh em Giô-xép đặt đối diện với bàn của ông, và được xếp ngồi theo thứ tự tuổi tác, từ lớn tuổi nhất đến nhỏ tuổi nhất. Họ nhìn nhau vì quá sức kinh ngạc. 34 Thức ăn được mang từ bàn Giô-xép đến họ, nhưng Bên-gia-min được phần ăn gấp năm lần những người khác. Các anh em Giô-xép tự do ăn uống với ông.
Giô-xép giăng bẫy
44 Sau đó Giô-xép ra lệnh cho quản gia. Ông bảo, “Hãy đổ thóc đầy bao của họ, họ mang được bao nhiêu cho họ bấy nhiêu, rồi bỏ lại tiền của họ trong bao. 2 Hãy lén bỏ ly bạc của ta trong bao của đứa em út cùng với tiền của nó mua thóc.” Quản gia làm y như điều Giô-xép căn dặn.
3 Sáng sớm các anh em cỡi lừa lên đường về. 4 Họ chưa đi xa khỏi thành bao nhiêu thì Giô-xép bảo quản gia, “Hãy đuổi theo những người đó. Khi đuổi kịp rồi thì hỏi họ, ‘Sao các anh lấy dữ trả lành? Sao mấy anh ăn cắp cái ly bạc của chủ tôi? [c] 5 Cái ly mà các anh ăn cắp là đồ chủ ta dùng để uống và để bói toán đó. Các anh làm chuyện thật gian ác!’”
6 Quản gia đuổi kịp họ và nói với họ y như Giô-xép dặn.
7 Nhưng các anh em bảo quản gia, “Tại sao ông lại nói thế? Chúng tôi đời nào làm chuyện ấy! 8 Chúng tôi mang tiền chúng tôi tìm thấy trong bao từ xứ Ca-na-an để trả lại cho ông. Làm sao có chuyện chúng tôi ăn cắp vàng bạc từ nhà chủ ông được?
9 Nếu ông tìm được cái ly bạc trong bao của ai trong chúng tôi thì người đó phải chết, còn chúng tôi sẽ làm nô lệ các ông.”
10 Người đầy tớ bảo, “Thôi thì hãy làm như các anh nói. Ai lấy ly đó phải làm nô lệ cho tôi, còn các anh có thể tự do đi về.”
Bẫy giăng ra, Bên-gia-min bị kẹt
11 Thế là mỗi người vội vàng hạ bao mình xuống đất và mở ra. 12 Người đầy tớ lục soát hết các bao, của người lớn tuổi nhất cho đến người nhỏ tuổi nhất và tìm được cái ly trong bao của Bên-gia-min. 13 Các anh em xé quần áo mình để bày tỏ sự bực tức. Rồi họ chất các bao lên lưng lừa và đi trở lại thành.
14 Khi Giu-đa và các anh em trở về nhà Giô-xép thì ông vẫn còn ở đó, nên các anh em cúi mọp mình xuống đất trước mặt ông. 15 Giô-xép hỏi họ, “Các anh làm chuyện gì vậy? Các anh không biết một người như ta có thể giải đoán mọi việc bằng ma thuật sao?”
16 Giu-đa thưa, “Thưa Ngài, chúng tôi biết ăn nói làm sao bây giờ? Làm sao chúng tôi chứng minh được là chúng tôi vô tội? Thượng Đế đã phơi bày tội chúng tôi ra, nên tất cả chúng tôi sẽ làm nô lệ cho ngài chứ không phải chỉ một mình Bên-gia-min thôi.”
17 Nhưng Giô-xép đáp, “Ta không bắt tất cả các anh làm nô lệ! Người nào ăn cắp cái ly phải làm nô lệ ta còn tất cả các anh có thể đi về bình yên với cha các anh.”
Giu-đa van xin giùm cho Bên-gia-min
18 Giu-đa đến nói với Giô-xép, “Thưa Ngài xin cho phép tôi nói thẳng với ngài và đừng nổi giận. Tôi biết ngài có quyền như vua Ai-cập vậy. 19 Lần trước khi chúng tôi đến đây ngài hỏi, ‘Các anh có cha hay anh em nào khác nữa không?’ 20 Chúng tôi thưa, ‘Chúng tôi có một ông cha già và còn một em nữa, sinh ra trong khi cha chúng tôi đã cao tuổi. Anh của đứa em út đó đã qua đời rồi, nên nó là đứa con trai duy nhất mẹ nó sinh ra mà còn sống, nên cha tôi cưng nó lắm.’ 21 Rồi ngài bảo, ‘Hãy mang đứa em đó xuống đây. Ta muốn thấy mặt nó.’ 22 Chúng tôi thưa với ngài, ‘Thằng út đó không thể xa cha nó được vì nếu nó ra đi, cha nó sẽ chết.’ 23 Nhưng ngài bảo, ‘Các anh không đem đứa em út xuống thì đừng mong thấy mặt ta nữa.’ 24 Cho nên chúng tôi trở về cùng cha và thuật lại cho cha chúng tôi điều ngài nói.
25 Sau đó cha chúng tôi bảo, ‘Hãy đi mua thêm lương thực đi.’ 26 Chúng tôi thưa, ‘Chúng tôi không thể đi mà không có em út theo. Vì nếu không mang em út theo thì chúng tôi không thể được gặp ông quan đó.’ 27 Cha chúng tôi bảo: Các con biết vợ của cha sinh cho cha hai con trai. 28 Khi một đứa ra đi biệt tích thì cha nghĩ, ‘Chắc nó bị thú dữ xé xác rồi, và từ đó đến nay cha không thấy mặt nó. 29 Bây giờ các con lại muốn mang luôn thằng nầy đi nữa. Lỡ có chuyện chẳng lành xảy ra cho nó thì cha sẽ đau khổ suốt đời cho đến ngày chết.’ 30 Bây giờ nếu chúng tôi trở về cùng cha chúng tôi mà không mang em út theo thì sao? Thằng út quan trọng trong đời sống cha tôi đến nỗi 31 nếu cha chúng tôi không thấy thằng nhỏ đi về với chúng tôi thì chắc chắn ông sẽ chết. Chúng tôi sẽ mang tội vì đã gây khổ não giết chết cha già.
32 Tôi đã bảo đảm với cha tôi là thằng nhỏ sẽ bình yên. Tôi cam kết với cha tôi, ‘Nếu con không mang nó về thì cha cứ buộc tội con mãn đời.’ 33 Nên bây giờ tôi tình nguyện ở lại đây làm nô lệ cho ngài, nhưng xin cho thằng nhỏ đi về với các anh em nó. 34 Tôi không thể trở về cùng cha tôi mà không có thằng nhỏ đi theo. Tôi không nỡ nào thấy cha tôi đau khổ.”
Giô-xép thú thật với các anh em
45 Giô-xép không cầm lòng nổi trước mặt các đầy tớ mình được nữa cho nên ông quát lên, “Các ngươi ra ngoài hết đi!” Khi chỉ còn có các anh em thì Giô-xép tỏ thật cho họ biết lai lịch của mình. 2 Giô-xép khóc lớn đến nỗi người Ai-cập cũng nghe, và những người làm việc trong cung vua cũng nghe nữa. 3 Ông bảo các anh em, “Tôi là Giô-xép đây. Cha tôi còn sống không?” Nhưng các anh em không biết trả lời ra sao, vì quá khiếp sợ.
4 Giô-xép bảo họ, “Các anh em hãy lại gần đây.” Khi họ bước lại gần thì ông bảo, “Tôi là Giô-xép, người em mà các anh đã bán làm nô lệ sang Ai-cập. 5 Bây giờ xin đừng lo âu hay tức giận với mình vì đã bán tôi xuống đây. Thượng Đế đã sai tôi xuống trước các anh em để cứu mạng sống nhiều người. 6 Nạn đói đã kéo dài hai năm nay, không trồng cấy gì được, còn năm năm nữa cũng sẽ bị mất mùa. 7 Vì thế Thượng Đế đã sai tôi sang đây trước các anh em, để anh em có con cái nối dòng trên đất và giữ cho anh em khỏi chết nhờ đường lối kỳ diệu. 8 Không phải anh em sai tôi đến đây đâu mà là Thượng Đế. Ngài đã đặt tôi làm cố vấn chính của vua Ai-cập. Tôi quản trị cung vua và cai trị toàn xứ Ai-cập.”
Gia-cốp được mời xuống Ai-cập
9 Vậy anh em hãy mau về với cha. Thưa với cha rằng, “Giô-xép, con trai cha nói: ‘Thượng Đế đã đặt con làm tể tướng xứ Ai-cập. Xin cha hãy mau xuống với con. 10 Xin định cư trong đất Gô-sen để được gần con. Các con cháu của cha, bầy gia súc và tài sản của cha cũng sẽ ở gần con. 11 Trong năm năm đói kém sắp đến con sẽ lo cho cha. Cha và cả nhà ta sẽ không phải chết đói.’
12 Bây giờ các anh đang thấy tận mắt, cũng như Bên-gia-min thấy, rằng người đang nói với các anh đây chính là Giô-xép. 13 Hãy nói cho cha biết là tôi rất có quyền hành trong xứ Ai-cập. Kể lại cho cha nghe những gì anh em thấy. Thôi anh em hãy mau về đón cha xuống đây cho tôi.” 14 Rồi Giô-xép ôm em mình là Bên-gia-min và khóc. Bên-gia-min cũng khóc. 15 Giô-xép ôm hôn các anh em mình và khóc. Sau đó các anh em nói chuyện với Giô-xép.
16 Khi vua Ai-cập và quần thần nghe tin các anh em Giô-xép đã đến thì họ rất mừng. 17 Vua liền bảo Giô-xép, “Hãy bảo anh em ngươi chất đồ lên lưng lừa và trở về Ca-na-an 18 mang cha họ và tất cả các gia đình xuống đây. Ta sẽ dành cho họ vùng đất tốt nhất trong xứ Ai-cập. Họ sẽ được ăn thức ăn tốt nhất ở đây. 19 Bảo họ hãy lấy mấy chiếc xe từ Ai-cập để chở con cái, vợ và cha họ xuống. 20 Bảo họ đừng lo mang theo tài sản gì vì chúng ta sẽ cấp cho họ những thức tốt nhất của Ai-cập.”
21 Các con trai của Ít-ra-en làm y như vậy. Giô-xép cho họ xe cộ như vua đã dặn và mang theo thức ăn đi đường. 22 Ông cho mỗi anh em áo quần để thay nhưng ông cho Bên-gia-min năm bộ để thay và khoảng bảy cân rưỡi bạc. 23 Giô-xép cũng gởi cho cha mình mười con lừa chở theo những vật tốt nhất của Ai-cập và mười con lừa cái chở theo thóc, bánh và các thức ăn khác cho cha mình trên đường đi. 24 Rồi Giô-xép tiễn các anh em lên đường. Khi họ khởi hành, Giô-xép dặn họ, “Đi về dọc đường đừng cãi nhau nhé!”
25 Các anh em rời Ai-cập và về cùng cha mình, là Gia-cốp, trong đất Ca-na-an. 26 Họ thuật lại cho ông, “Giô-xép vẫn còn sống và hiện nay cai trị xứ Ai-cập.”
Ông cha kinh ngạc và không tin họ. 27 Nhưng các anh em kể lại mọi điều Giô-xép nói và khi Gia-cốp thấy các xe cộ Giô-xép gởi đến để mang mình về Ai-cập thì ông cảm thấy an lòng. 28 Ít-ra-en bảo, “Bây giờ cha tin các con. Giô-xép, con ta vẫn còn sống. Ta phải đi thăm nó trước khi ta qua đời.”
Footnotes
- Sáng Thế 43:6 Ít-ra-en Tên khác của Gia-cốp.
- Sáng Thế 43:32 người Ai-cập … người Hê-bơ-rơ Người Ai-cập không chịu ăn chung với người Hê-bơ-rơ là những người làm nghề chăn cừu cho nên họ ăn thịt bò, thịt cừu, thịt dê mà người Ai-cập cho rằng các con thú đó tiêu biểu cho một số vị thần của họ. Xem Sáng 46:34.
- Sáng Thế 44:4 Sao mấy anh … của chủ tôi? Câu nầy trích từ bản cổ Hi-lạp.
Sáng Thế 43-45
Bản Dịch 2011
Các Anh của Giô-sép Dẫn Bên-gia-min Xuống Ai-cập
43 Bấy giờ nạn đói trong xứ trở nên trầm trọng. 2 Khi họ đã ăn hết số lúa mua từ Ai-cập mang về, cha họ nói với họ, “Hãy đi trở lại và mua ít lương thực nữa.”
3 Nhưng Giu-đa nói với ông, “Người đó đã nghiêm khắc cảnh cáo chúng con rằng, ‘Các ngươi đừng mong thấy mặt ta, nếu các ngươi không dẫn em các ngươi đi theo với các ngươi.’ 4 Nếu cha cho em đi với chúng con, chúng con sẽ xuống đó và mua lương thực về cho cha. 5 Nhưng nếu cha không cho nó đi, chúng con sẽ không đi đâu, vì người ấy đã nói, ‘Các ngươi đừng mong thấy mặt ta, nếu các ngươi không dẫn theo em các ngươi.’”
6 I-sơ-ra-ên nói, “Tại sao các con làm khổ cha bằng cách khai cho ông ấy biết các con còn một người em nữa?”
7 Họ đáp, “Người ấy hỏi từng người một trong chúng con thật kỹ và hỏi về thân nhân của chúng con nữa. Ông ấy hỏi, ‘Cha các ngươi còn sống chăng? Các ngươi còn có anh em nào nữa không?’ Chúng con cứ theo đó mà trả lời. Chúng con nào ngờ ông ấy sẽ nói, ‘Hãy đem em các ngươi xuống đây,’ đâu?”
8 Giu-đa thưa với I-sơ-ra-ên cha ông, “Xin cha cho chú út đi với con; chúng con sẽ trỗi dậy và lên đường để đại gia đình chúng ta, gồm cha, chúng con, và các cháu nhỏ của cha, sẽ sống mà không chết đói. 9 Con xin lấy chính mạng con bảo đảm cho em. Xin cha cứ đòi nó nơi tay con. Nếu con không mang nó về cho cha và trình diện nó trước mặt cha, nguyện con sẽ mang lỗi ấy mãi mãi. 10 Vì nếu chúng ta không lần lữa thì bây giờ chúng ta đã đi được hai chuyến rồi.”
11 Bấy giờ I-sơ-ra-ên cha họ nói với họ, “Nếu không còn cách nào khác thì hãy làm thế này: Hãy lấy một ít đặc sản trong xứ mang theo làm quà biếu ông ấy: một ít nhũ hương, một ít mật ong, hương liệu, mộc dược, hạt hồ trăn, và hạnh nhân. 12 Hãy đem theo số bạc gấp đôi, để trả lại người ta số bạc đã thấy nơi miệng bao; có lẽ là do lầm lẫn chăng. 13 Cũng hãy dẫn em các con theo và hãy đứng dậy, đi trở lại gặp người ấy. 14 Cầu xin Ðức Chúa Trời Toàn Năng[a] ban cho các con được thương xót trước mặt người ấy, để người ấy sẽ thả Si-mê-ôn[b] ra và không bắt giữ Bên-gia-min lại. Còn phần cha, nếu cha phải bị mất con thì cha đành phải chịu mất con.”
15 Vậy các anh em họ lấy các món quà, dẫn Bên-gia-min theo, mang theo số bạc gấp đôi trong tay, rồi đứng dậy, và đi xuống Ai-cập. Họ vào trình diện Giô-sép. 16 Khi Giô-sép thấy Bên-gia-min đến với họ, ông nói với người quản gia của ông, “Hãy đưa những người này về nhà tôi, bắt một con thú làm thịt, chuẩn bị bữa tiệc cho sẵn sàng, vì trưa nay những người này sẽ dùng bữa với tôi.”
17 Người quản gia làm theo lịnh Giô-sép đã truyền. Ông ấy đưa những người ấy đến nhà Giô-sép. 18 Bấy giờ họ phát sợ, vì họ bị dẫn đến nhà riêng của Giô-sép. Họ nói với nhau, “Chắc là tại số bạc đã thấy trong bao chúng ta lần trước, nên chúng ta mới bị mang vào đây, để họ tìm dịp tấn công chúng ta, bắt chúng ta làm nô lệ, và đoạt mấy con lừa của chúng ta.”
19 Khi họ đến gần cổng nhà của Giô-sép, họ lại gần người quản gia và nói, 20 “Thưa ông, xin ông tha lỗi cho, anh em chúng tôi đến đây lần trước để mua lương thực, 21 nhưng không biết vì sao, lúc chúng tôi dừng chân hạ trại ở dọc đường để nghỉ, khi mở các bao lúa của chúng tôi ra thì thấy túi bạc của người nào cũng còn nguyên, nằm nơi miệng bao mình. Vì thế chúng tôi đã mang chúng trở lại đây. 22 Chúng tôi cũng mang thêm bạc để mua lương thực cho chuyến này. Chúng tôi thật tình không biết ai đã để tiền trong bao lúa của chúng tôi.”
23 Nhưng ông ấy đáp, “Các ông cứ an tâm. Ðừng lo sợ gì. Ðức Chúa Trời của các ông và Ðức Chúa Trời của cha các ông đã ban của cải vào bao của các ông. Còn số bạc các ông đã trả thì tôi đã nhận đủ.” Rồi ông cho dẫn Si-mê-ôn ra gặp họ.
24 Vậy người quản gia đưa họ vào nhà Giô-sép, bảo gia nhân mang nước ra cho họ rửa chân, và sai người cho các con lừa của họ ăn. 25 Họ lấy các món quà ra và chuẩn bị để tặng Giô-sép khi ông về ăn trưa, vì họ được báo cho biết họ được mời ăn trưa ở đó. 26 Khi Giô-sép về đến nhà, họ mang các món quà đã chuẩn bị sẵn đến tặng ông, và sấp mặt xuống đất lạy ông. 27 Ông hỏi han sức khỏe của họ rồi nói, “Cha các ngươi, người cha già các ngươi đã nói, mạnh khỏe không? Ông cụ còn sống không?”
28 Họ đáp, “Tôi tớ ngài, cha chúng tôi, vẫn còn mạnh khỏe. Ông cụ vẫn còn sống.” Họ lại cúi đầu và sấp mình lạy ông lần nữa.
29 Ông ngước mắt lên và thấy Bên-gia-min em ông, người em cùng mẹ với ông, ông hỏi, “Ðây có phải là người em út các ngươi đã nói với ta chăng?” Rồi ông nói, “Con ơi, cầu xin Ðức Chúa Trời đoái thương con.”
30 Trông thấy em, lòng ông bồi hồi xúc động, Giô-sép vội vàng tìm chỗ để khóc. Ông đứng dậy, đi vào phòng riêng, và khóc ở đó. 31 Ðoạn ông rửa mặt rồi trở ra gặp họ. Ông cố gắng đè nén cảm xúc và bảo, “Hãy dọn ăn đi.”
32 Người ta dọn cho ông ăn riêng, dọn cho họ ăn riêng, và dọn cho những người Ai-cập dùng bữa với ông ăn riêng, bởi người Ai-cập không thể ăn chung bàn với người Hê-bơ-rơ, vì đối với người Ai-cập, đó là một việc gớm ghiếc. 33 Kế đó họ ngồi xuống bàn trước mặt ông theo thứ tự từ lớn tới nhỏ, anh cả ngồi vào chỗ anh cả, em út ngồi vào chỗ em út, rồi họ nhìn nhau kinh ngạc. 34 Ông truyền đem các thức ăn dọn trên bàn ông mang đến họ, nhưng phần của Bên-gia-min thì nhiều gấp năm lần những người khác. Vậy họ ăn uống vui vẻ với ông.
Chén Bạc của Giô-sép
44 Sau đó ông truyền cho người quản gia của ông, “Hãy đổ lúa đầy bao những người nầy. Họ chở được bao nhiêu, đổ đầy bấy nhiêu, rồi để bạc của người nào vào bao người nấy. 2 Riêng cái chén của tôi, cái chén bạc đó, ông hãy để vào bao của đứa út, cùng với số bạc mua lúa của nó.” Ông ấy làm mọi sự y như lời Giô-sép đã truyền.
3 Ðến sáng ngày, người ta để họ ra đi; họ dắt đoàn lừa của họ lên đường. 4 Khi họ đã ra khỏi thành, chưa được bao xa, Giô-sép bảo người quản gia của ông, “Hãy đứng dậy, đuổi theo những người đó. Khi ông bắt kịp họ, hãy nói với họ, ‘Tại sao các ông lấy oán trả ân? 5 Ðó chẳng phải là vật chủ tôi thường dùng để uống và để bói toán sao? Việc các ông làm thật là bậy lắm!’”
6 Vậy ông ta đuổi kịp họ và nói với họ những lời ấy.
7 Họ trả lời ông ấy, “Tại sao chúa chúng tôi lại nói những lời như thế? Chúng tôi, các tôi tớ ông, không đời nào làm vậy. 8 Ông thấy đó, chúng tôi đã mang tiền từ xứ Ca-na-an mà chúng tôi đã thấy nơi miệng bao để trả lại ông thì lẽ nào chúng tôi lại ăn cắp vàng hay bạc từ nhà chủ của ông sao? 9 Giữa các tôi tớ ông đây, hễ ông tìm thấy món đồ đó trong bao của ai, kẻ ấy phải chết, còn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho ông.”
10 Ông ấy đáp, “Thôi cứ làm y như lời các ông nói. Người nào tôi tìm thấy vật đó trong bao mình, người ấy sẽ làm nô lệ cho tôi, còn những người khác thì vô can.”
11 Thế là mỗi người vội vàng hạ bao mình xuống, và ai nấy mở bao mình ra. 12 Rồi ông ấy khám xét. Ông bắt đầu với người anh cả, rồi lần lần đến người em út, và cái chén được tìm thấy trong bao của Bên-gia-min. 13 Bấy giờ họ xé áo mình, chất các bao lúa lại lên lưng lừa, và cùng nhau đi ngược trở lại thành.
14 Vậy Giu-đa và các anh em ông đến nhà Giô-sép, lúc ấy Giô-sép vẫn còn ở đó. Họ đến sấp mình xuống đất trước mặt ông và lạy. 15 Giô-sép hỏi họ, “Các ngươi đã làm gì đối với ta thế? Các ngươi không biết rằng một người như ta có khả năng bói toán sao?”
16 Giu-đa đáp, “Thưa ngài, chúng tôi còn biết nói gì đây? Chúng tôi nào biết nói gì bây giờ? Hay làm thế nào chúng tôi có thể minh oan cho chúng tôi được? Ðức Chúa Trời đã phơi bày tội lỗi của các tôi tớ ngài. Này, chúng tôi đành làm nô lệ cho ngài vậy; anh em chúng tôi và luôn người có cái chén bị tìm thấy trong bao của mình nữa.”
17 Giô-sép đáp, “Ta không bao giờ làm như vậy. Chỉ người nào bị tìm thấy cái chén trong bao của mình sẽ làm nô lệ cho ta mà thôi; còn tất cả các ngươi, hãy ra về bình an với cha các ngươi.”
Giu-đa Xin Cho Bên-gia-min
18 Bấy giờ Giu-đa đến gần ông và nói, “Thưa chúa, xin cho tôi tớ ngài được thưa với ngài một lời. Mong ngài đừng nổi giận đối với tôi tớ ngài, vì ngài có quyền chẳng khác gì Pha-ra-ôn. 19 Ngài có hỏi các tôi tớ ngài rằng, ‘Các ngươi còn có cha hay anh em nào nữa chăng?’ 20 Và chúng tôi đã thưa với ngài, ‘Chúng tôi còn có cha già và một người em nhỏ, được sinh ra trong lúc ông cụ đã cao tuổi. Anh nó đã qua đời, chỉ còn một mình nó, đứa con duy nhất còn lại trong các con của mẹ nó, và cha chúng tôi thương nó lắm.’ 21 Lúc đó ngài đã bảo các tôi tớ ngài, ‘Các ngươi hãy mang nó xuống gặp ta, để ta thấy nó tận mắt.’ 22 Và chúng tôi đã thưa với ngài rằng, ‘Ðứa trẻ không thể rời cha nó được, vì nếu nó xa cha nó, cha nó sẽ chết mất.’ 23 Nhưng ngài đã bảo các tôi tớ ngài, ‘Nếu em út các ngươi không theo xuống với các ngươi, các ngươi đừng mong thấy mặt ta nữa.’ 24 Khi chúng tôi trở về với cha chúng tôi, tôi tớ ngài, và thưa với cụ những lời ngài nói, 25 thì cha chúng tôi bảo, ‘Hãy trở lại và mua ít lương thực cho chúng ta.’ 26 Nhưng chúng tôi đã thưa với cụ rằng, ‘Chúng con không thể đi xuống dưới đó. Nếu cha cho em út đi với chúng con thì chúng con sẽ đi xuống đó, vì chúng con không thể nào gặp mặt người ấy, nếu em út không đi với chúng con.’
27 Bấy giờ tôi tớ ngài, cha chúng tôi, bảo chúng tôi, ‘Các con biết, vợ của cha đã sinh cho cha hai đứa con; 28 một đứa đã ra đi mất biệt và cha nghĩ, “Chắc nó đã bị thú dữ xé xác rồi,” vì cho đến nay cha vẫn chưa gặp lại nó. 29 Nhưng nếu các con dẫn đứa nầy rời khỏi cha, và lỡ có chuyện gì rủi ro xảy ra cho nó dọc đường, các con sẽ làm cho cha phải mang đầu bạc đau buồn nầy đi vào âm phủ.’ 30 Vậy bây giờ nếu tôi trở về gặp lại cha tôi, tôi tớ ngài, mà đứa trẻ không về với chúng tôi, và vì linh hồn của cha chúng tôi gắn bó với linh hồn nó, 31 thì khi ông cụ không thấy đứa trẻ cùng về, chắc ông cụ sẽ chết. Và như vậy các tôi tớ ngài đã làm cho đầu bạc của cha chúng tôi, tôi tớ ngài, phải đau buồn xuống âm phủ. 32 Ngoài ra, tôi tớ ngài đã lấy chính mạng mình để bảo đảm với cha tôi cho đứa trẻ. Tôi đã thưa với ông cụ rằng, ‘Nếu con không đem em con về cho cha, con sẽ chịu lỗi nầy với cha mãi mãi.’ 33 Vậy bây giờ xin cho tôi tớ ngài ở lại đây làm nô lệ thay cho đứa trẻ, và xin ngài cho đứa trẻ được đi về với các anh nó. 34 Vì làm sao tôi có thể về thấy lại mặt cha tôi, nếu đứa trẻ không cùng đi với tôi? Tôi không nỡ nào nhìn thấy thảm họa xảy đến với cha tôi được.”
Giô-sép Tỏ Thật cho Anh Em Ông
45 Bấy giờ Giô-sép không thể kiềm chế cảm xúc của ông trước mặt những người đứng bên ông nữa, ông nói lớn, “Bảo mọi người hãy rời khỏi đây ngay.” Vậy không còn ai ở bên ông khi Giô-sép tỏ cho các anh em của ông biết về ông. 2 Ông bật khóc lớn tiếng đến nỗi người Ai-cập nghe được tiếng khóc của ông và các triều thần của Pha-ra-ôn cũng nghe được việc đó. 3 Bấy giờ Giô-sép nói với các anh em của ông, “Tôi là Giô-sép đây. Cha tôi còn sống không?” Nhưng các anh em ông không thể thốt nên lời, vì họ đều quá ngỡ ngàng trước mặt ông. 4 Giô-sép nói với anh em ông, “Hãy lại gần tôi.” Họ lại gần. Ông nói với họ, “Tôi là Giô-sép, em của các anh, người các anh bán sang Ai-cập. 5 Nhưng bây giờ xin các anh đừng buồn phiền và cũng đừng tự trách mình vì đã bán tôi xuống đây, vì Ðức Chúa Trời đã sai tôi xuống đây trước các anh để bảo tồn mạng sống. 6 Bây giờ nạn đói chỉ mới hoành hành hai năm, còn năm năm nữa sẽ không ai có thể cày cấy hay gặt hái được gì. 7 Ðức Chúa Trời đã sai tôi đến đây trước các anh để bảo tồn dòng dõi các anh trên đất, và cứu mạng sống các anh bằng ơn giải cứu lớn. 8 Nên bây giờ xin hiểu rằng không phải các anh, nhưng chính là Ðức Chúa Trời đã sai tôi xuống đây. Ngài đã lập tôi làm cha của Pha-ra-ôn, làm chúa của cả triều đình người, và làm tể tướng của cả nước Ai-cập. 9 Hãy mau trở về nói với cha tôi rằng, ‘Giô-sép con của cha nói rằng: Ðức Chúa Trời đã lập con làm chúa của cả nước Ai-cập. Mời cha xuống đây với con, xin cha đừng chậm trễ. 10 Cha sẽ định cư tại Gô-sen, và cha sẽ ở gần con. Cha, các con của cha, các cháu của cha, cùng những bầy súc vật của cha, và tất cả những gì cha có. 11 Tại đó con sẽ chu cấp cho cha, để cha, gia đình cha, và tất cả những gì thuộc về cha sẽ không bị hao tổn, vì còn năm năm đói kém nữa.’ 12 Bây giờ chính mắt các anh và mắt của Bên-gia-min em tôi đã thấy chính miệng tôi nói với các anh em. 13 Xin các anh em hãy thuật lại cho cha biết tôi được vẻ vang như thế nào tại Ai-cập, mà tất cả anh em đã thấy. Hãy mau về mang cha xuống đây.”
14 Nói xong ông ôm lấy cổ Bên-gia-min em ông và khóc; Bên-gia-min cũng ôm lấy cổ ông và khóc. 15 Ðoạn ông ôm hôn tất cả các anh ông và khóc. Sau đó các anh em ông trò chuyện với ông.
Pha-ra-ôn Mời Gia-cốp Sang Ai-cập
16 Người ta báo vào cung điện Pha-ra-ôn rằng, “Các anh em của Giô-sép đã đến.” Nghe tin ấy Pha-ra-ôn và triều thần của ông lấy làm hài lòng. 17 Pha-ra-ôn bảo Giô-sép, “Hãy nói với anh em ngươi, ‘Hãy làm điều nầy: Hãy chất đồ lên lưng súc vật các ngươi và trở về Ca-na-an. 18 Hãy đón cha các ngươi và đem tất cả gia đình các ngươi đến đây với ta, để ta sẽ ban cho các ngươi những gì tốt nhất của Ai-cập. Các ngươi sẽ hưởng những màu mỡ của xứ nầy.’ 19 Ngoài ra ta truyền cho ngươi lịnh nầy, ‘Hãy làm điều nầy: Hãy lấy các xe từ xứ Ai-cập đem lên đón các trẻ con và phụ nữ, cùng rước cha ngươi xuống đây. 20 Bảo họ đừng luyến tiếc những của cải họ có, vì tất cả những gì tốt nhất trong nước Ai-cập sẽ thuộc về các ngươi.’”
21 Các con trai của I-sơ-ra-ên làm y như vậy. Theo lịnh của Pha-ra-ôn, Giô-sép cấp cho họ các xe, và ông cũng chu cấp cho họ thực phẩm đi đường. 22 Các anh ông thì ông cho mỗi người một bộ quần áo mới, nhưng riêng Bên-gia-min, ông cho ba trăm miếng bạc và năm bộ quần áo mới. 23 Còn về phần cha ông, ông gởi biếu mười con lừa chở đầy những phẩm vật quý báu của Ai-cập, và mười con lừa cái chở gạo, bánh, và thực phẩm để ông cụ dùng dọc đường. 24 Sau đó ông tiễn các anh em ông lên đường. Khi họ ra đi ông căn dặn, “Xin các anh em đừng cãi nhau dọc đường.”
25 Vậy họ từ xứ Ai-cập đi lên, để về với Gia-cốp cha họ trong xứ Ca-na-an. 26 Họ thưa với ông, “Giô-sép vẫn còn sống và hiện đang làm tể tướng của cả nước Ai-cập.” Tâm thần ông điếng lặng, ông không thể nào tin được những lời họ nói. 27 Nhưng khi họ thuật cho ông những lời của Giô-sép đã nói với họ, và khi ông thấy các xe Giô-sép gởi đến để đón ông, tâm thần của Gia-cốp cha họ hoàn tỉnh. 28 I-sơ-ra-ên nói, “Thôi đủ rồi! Giô-sép con tôi vẫn còn sống. Tôi phải đi thăm nó trước khi qua đời.”
Footnotes
- Sáng Thế 43:14 nt: El Shaddai
- Sáng Thế 43:14 nt: đứa anh kia hoặc đứa em kia của các con (Sáng 42:24)
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center
Copyright © 2011 by Bau Dang