Công Vụ Các Sứ đồ 1-3

Bản Dịch 2011

Lời Tựa

1 Thưa ngài Thê-ô-phi-lơ,^[a] trong sách thứ nhất, tôi đã viết về mọi điều Ðức Chúa Jesus đã làm và dạy từ ban đầu ² cho đến ngày Ngài được cất lên trời, sau khi Ngài cậy Ðức Thánh Linh truyền mệnh lệnh cho các sứ đồ Ngài đã chọn. ³ Sau khi chịu khổ hình, Ngài đã dùng nhiều cách để chứng tỏ với họ rằng Ngài đang sống. Ngài hiện ra với họ trong bốn mươi ngày và dạy họ những điều về vương quốc Ðức Chúa Trời.

⁴ Trong khi họp với họ Ngài truyền cho họ, “Ðừng rời Giê-ru-sa-lem, nhưng phải chờ điều Cha đã hứa, đó là điều các ngươi đã nghe Ta nói, ⁵ vì Giăng đã làm báp-têm bằng nước, nhưng ít ngày nữa các ngươi sẽ được báp-têm bằng Ðức Thánh Linh.”

Chúa Thăng Thiên

⁶ Vậy khi họ đến với nhau, họ hỏi Ngài rằng, “Lạy Chúa, phải chăng đây là thời kỳ Chúa tái lập vương quốc I-sơ-ra-ên?”

⁷ Ngài phán với họ, “Thời kỳ và thời điểm mà Cha đã tự quyền định lấy là điều các ngươi không thể biết; ⁸ nhưng khi Ðức Thánh Linh giáng trên các ngươi, các ngươi sẽ nhận lãnh quyền năng và làm những nhân chứng của Ta tại Giê-ru-sa-lem, khắp miền Giu-đê, miền Sa-ma-ri, cho đến tận cùng trái đất.”

⁹ Sau khi Ngài nói những điều ấy, Ngài được cất lên trời trong khi họ nhìn theo, và một đám mây tiếp Ngài khuất khỏi mắt họ.

¹⁰ Ðang khi Ngài ngự lên và họ chăm chú nhìn theo lên trời, này, hai người mặc y phục trắng đứng bên họ. ¹¹ Hai vị đó nói với họ, “Hỡi những người Ga-li-lê, tại sao các ngươi đứng nhìn lên trời như thế? Ðức Chúa Jesus này, Ðấng vừa được cất lên trời khỏi các ngươi, sẽ trở lại y như cách các ngươi đã thấy Ngài lên trời vậy.”

Các Môn Ðồ Cầu Nguyện

¹² Bấy giờ những người ấy từ núi tên là Ô-liu trở về Giê-ru-sa-lem. Núi ấy ở gần Giê-ru-sa-lem, cách thành khoảng một đoạn đường được phép đi trong ngày Sa-bát.^{[b] 13} Khi đã vào thành, họ lên một phòng cao kia, nơi họ tạm trú. Những người đó là Phi-rơ, Giăng, Gia-cơ, Anh-rê, Phi-líp, Thô-ma, Ba-thô-lô-mi, Ma-thi-ơ, Gia-cơ con của Anh-phê, Si-môn Xê-lốt, và Giu-đa con của Gia-cơ. ¹⁴ Tất cả những người ấy đồng lòng hiệp ý liên tục cầu nguyện với các bà, với Ma-ry mẹ của Ðức Chúa Jesus, và với các em trai Ngài.

Ma-thia Ðược Chọn Làm Sứ Ðồ

¹⁵ Trong những ngày ấy Phi-rơ đứng dậy giữa các anh chị em^[c] đang họp nhau tại đó, khoảng một trăm hai mươi người, và nói:

¹⁶ “Thưa anh chị em,^[d] lời Kinh Thánh do Ðức Thánh Linh cậy miệng Vua Ða-vít nói trước về tên Giu-đa, kẻ dẫn đường người ta đến bắt Ðức Chúa Jesus, phải được ứng nghiệm, ¹⁷ vì hắn vốn là người trong nhóm chúng tôi và đã được dự phần trong chức vụ này. ¹⁸ Tên ấy đã dùng tiền thưởng bất nghĩa mua một miếng đất, rồi bị ngã chúi đầu xuống đó, vỡ bụng, và đổ ruột ra chết. ¹⁹ Ðiều ấy mọi người ở Giê-ru-sa-lem đều biết cả; vì thế miếng đất đó đã bị họ gọi theo tiếng địa phương là ‘Hắc-ên-đa-ma,’ (có nghĩa là ‘Ðất Máu’^[e]) ²⁰ vì trong Thánh Thi có chép rằng,

và

²¹ Vậy cần phải có một người đã cùng đi với chúng tôi trong suốt thời gian Ðức Chúa Jesus đi lại giữa chúng ta, ²² tức là từ lúc Giăng làm báp-têm cho Ngài cho đến ngày Ngài được cất lên trời khỏi chúng ta, để người ấy làm một nhân chứng về sự sống lại của Ngài với chúng tôi.”

²³ Vậy họ tiến cử hai người: Giô-sép được gọi là Ba-sa-ba, cũng có tên khác là Giúc-tu, và Ma-thia. ²⁴ Kế đó họ cầu nguyện rằng, “Lạy Chúa, Ngài biết rõ lòng mọi người. Xin cho chúng con biết Ngài chọn ai trong hai người này, ²⁵ để thế vào chức vụ này, tức chức sứ đồ mà Giu-đa đã lìa bỏ để đi đến chỗ của nó.”

²⁶ Ðoạn họ bắt thăm chọn giữa hai người, và thăm trúng nhằm Ma-thia; nên ông được bổ sung vào nhóm mười một sứ đồ.

Ðức Thánh Linh Giáng Lâm

2 Ðến ngày lễ Ngũ Tuần, các môn đồ đang họp nhau tại một chỗ. ² Thình lình có tiếng từ trời xuống như tiếng gió thổi rất mạnh, ùa tràn vào căn nhà họ đang ngồi. ³ Họ thấy có gì giống như những lưỡi bằng lửa bay ra và đậu trên mỗi người. ⁴ Tất cả được đầy dẫy Ðức Thánh Linh và bắt đầu nói những ngôn ngữ khác, theo như Ðức Thánh Linh ban cho họ nói.

⁵ Lúc ấy tại Giê-ru-sa-lem đang có những người Do-thái tin kính từ mọi nước dưới trời. ⁶ Nghe tiếng ồn ào, họ kéo đến thành một đám đông và lấy làm lạ, vì mỗi người đều nghe các môn đồ nói tiếng bản xứ của họ. ⁷ Họ ngạc nhiên và sửng sốt nói với nhau, “Tất cả những người đang nói đó chẳng phải là người Ga-li-lê sao? ⁸ Thế sao mỗi chúng ta đều nghe họ nói tiếng bản xứ chúng ta? ⁹ Nào người Pạc-thi, người Mê-đi, người Ê-lam, và những người sống ở Mê-sô-pô-ta-mi-a, Giu-đê, Cáp-pa-đô-xi-a, Pôn-tơ, A-si-a, ¹⁰ Phi-ry-gi-a, Pam-phy-li-a, Ai-cập, và dân ở những vùng Li-by-a gần Sy-rê-nê, nào những khách hành hương đến từ Rô-ma, ¹¹ gồm người Do-thái và những người ngoại quốc theo Do-thái Giáo, nào người Cơ-rết và người Ả-rập; chúng ta thảy đều nghe họ nói những việc quyền năng diệu kỳ của Ðức Chúa Trời trong ngôn ngữ chúng ta!”

¹² Mọi người đều sửng sốt và hoang mang nói với nhau, “Việc này có nghĩa gì?” ¹³ Nhưng những người khác thì chế nhạo và nói, “Họ say rượu mới đó mà.”

Phi-rơ Rao Giảng về Chúa

¹⁴ Bấy giờ Phi-rơ đứng ra với mười một sứ đồ, cất tiếng và nói với họ,

“Thưa đồng bào Do-thái và mọi người đang ở Giê-ru-sa-lem, xin hãy biết rõ điều này và xin lắng tai nghe tôi nói: ¹⁵ Không phải những người này say rượu như anh chị em tưởng đâu, vì bây giờ mới chín giờ sáng,^{[f] 16} nhưng đây là những gì đấng Tiên Tri Giô-ên đã nói,

²² Hỡi người I-sơ-ra-ên, xin lắng nghe những lời này: Ðức Chúa Jesus ở Na-xa-rét là Ðấng đã được Ðức Chúa Trời xác chứng với anh chị em bằng những việc quyền năng, phép lạ, và dấu kỳ; qua Ngài, Ðức Chúa Trời đã thực hiện những việc đó giữa anh chị em như chính anh chị em đã biết. ²³ Theo kế hoạch đã vạch trước và theo sự biết trước của Ðức Chúa Trời, anh chị em đã nộp Ngài vào tay những kẻ không coi Luật Pháp ra gì^[h] để đóng đinh Ngài trên cây thập tự, và giết đi. ²⁴ Nhưng Ðức Chúa Trời đã làm cho Ngài sống lại, giải thoát Ngài khỏi những đau đớn của sự chết, vì sự chết không thể nào giữ Ngài lại. ²⁵ Vì Vua Ða-vít đã nói về Ngài rằng,

²⁹ Thưa anh chị em, tôi xin nói một cách quả quyết với anh chị em về tổ phụ Ða-vít của chúng ta rằng, vua đã chết và được chôn; mồ mả của vua vẫn còn ở giữa chúng ta cho đến ngày nay. ³⁰ Nhưng vì vua là một vị tiên tri và biết rằng Ðức Chúa Trời đã lấy lời thề mà thề với vua rằng Ngài sẽ đặt một người trong dòng dõi của vua ngồi trên ngai của vua.Thi 132:11 ³¹ Vì đã thấy trước như thế nên vua đã nói về sự sống lại của Ðấng Christ rằng,

³² Ðức Chúa Jesus này đã được Ðức Chúa Trời làm cho sống lại, và tất cả chúng tôi đây là các nhân chứng cho việc ấy.

³³ Vậy sau khi đã được cất lên ngự bên phải Ðức Chúa Trời và đã nhận lãnh Ðức Thánh Linh mà Ðức Chúa Cha đã hứa, Ngài tuôn đổ Ðức Thánh Linh ra như anh chị em đã thấy và nghe. ³⁴ Vì Vua Ða-vít chưa từng lên trời, nhưng chính vua đã nói,

³⁶ Vậy hỡi toàn thể nhà I-sơ-ra-ên, xin hãy biết một cách chắc chắn rằng: Ðức Chúa Jesus, Ðấng anh chị em đóng đinh trên cây thập tự, đã được Ðức Chúa Trời lập làm Chúa và Ðấng Christ.”^[j]

Dân Ðáp Ứng

³⁷ Bấy giờ khi nghe như thế, họ cảm thấy đau nhói trong lòng; họ nói với Phi-rơ và các vị sứ đồ còn lại, “Thưa các anh em, chúng tôi phải làm gì?”

³⁸ Phi-rơ nói với họ, “Hãy ăn năn. Mỗi người trong anh chị em phải chịu báp-têm trong danh Ðức Chúa Jesus Christ để được tha tội, và anh chị em sẽ nhận món quà là Ðức Thánh Linh. ³⁹ Vì lời hứa ấy đã dành cho anh chị em, cho con cháu của anh chị em, và cho mọi người ở xa, tức mọi người mà Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta, sẽ gọi.”

⁴⁰ Phi-rơ còn dùng nhiều lời khác để làm chứng và kêu gọi họ rằng, “Anh chị em hãy cứu lấy mình khỏi thế hệ gian tà này.”

⁴¹ Vậy những người tin nhận lời ông đều chịu báp-têm, và hôm đó có khoảng ba ngàn linh hồn thêm vào số các môn đồ.

Cộng Ðồng Tín Hữu Ðầu Tiên

⁴² Những người ấy cứ chuyên tâm vâng giữ lời dạy của các sứ đồ, giao hảo thân tình với nhau, tham dự lễ bẻ bánh và các buổi nhóm cầu nguyện.

⁴³ Bấy giờ mọi người có cảm giác sợ hãi; các sứ đồ đã làm nhiều việc diệu kỳ và phép lạ. ⁴⁴ Khi ấy tất cả các tín hữu hiệp lại với nhau và lấy mọi vật làm của chung. ⁴⁵ Họ bán đất đai và tài sản, rồi lấy tiền bán được chia cho mọi người, tùy theo nhu cầu của mỗi người. ⁴⁶ Hằng ngày họ một lòng chăm chỉ đến đền thờ; còn tại các tư gia, họ cử hành lễ bẻ bánh và dùng bữa với nhau với lòng vui vẻ và chân thành. ⁴⁷ Họ ca ngợi Ðức Chúa Trời và được lòng mọi người. Mỗi ngày Chúa thêm những người được cứu vào số người của họ.

Người Què Ðược Chữa Lành

3 Một ngày kia Phi-rơ và Giăng đi lên đền thờ vào giờ cầu nguyện lúc ba giờ chiều.^{[k] 2} Khi ấy có một người què từ trong lòng mẹ đã được khiêng đến đó. Số là hằng ngày ông được người ta khiêng để bên cổng đền thờ tên là Cổng Ðẹp để xin những người đi vào đền thờ bố thí. ³ Khi ông thấy Phi-rơ và Giăng sắp vào đền thờ, ông xin họ bố thí. ⁴ Phi-rơ và Giăng nhìn chăm chăm ông và nói, “Hãy nhìn chúng tôi!”

⁵ Vậy ông nhìn chăm chăm họ, hy vọng sẽ nhận được gì. ⁶ Nhưng Phi-rơ nói, “Bạc và vàng tôi không có, nhưng điều tôi có, tôi cho ông: Nhân danh Ðức Chúa Jesus Christ ở Na-xa-rét hãy đứng dậy và bước đi.”

⁷ Ðoạn Phi-rơ nắm lấy tay phải ông và đỡ ông dậy; ngay lập tức hai bàn chân và các mắt cá của ông được vững mạnh. ⁸ Ông nhảy lên, đứng thẳng dậy, và bước đi. Ông đi vào đền thờ với họ, vừa đi, vừa nhảy, vừa ca ngợi Ðức Chúa Trời.

⁹ Mọi người thấy ông vừa đi vừa ca ngợi Ðức Chúa Trời; ¹⁰ họ nhận ra ông là người què vốn ngồi xin bố thí tại Cổng Ðẹp của đền thờ, họ rất kinh ngạc và lấy làm lạ về những gì đã xảy đến cho ông.

¹¹ Trong khi ông bám theo Phi-rơ và Giăng, mọi người đều quá đỗi kinh ngạc và kéo nhau chạy theo họ đến một nơi gọi là Hành Lang Sa-lô-môn.

Phi-rơ Giảng tại Ðền Thờ

¹² Khi Phi-rơ thấy thế, ông nói với dân, “Thưa anh chị em người I-sơ-ra-ên, tại sao anh chị em kinh ngạc về việc này? Hay tại sao anh chị em nhìn chầm chập vào chúng tôi như thể tự chúng tôi có quyền phép hoặc đạo hạnh gì có thể làm cho người này bước đi vậy? ¹³ Ấy là Ðức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Ðức Chúa Trời của I-sác, và Ðức Chúa Trời của Gia-cốp, Ðức Chúa Trời của các tổ phụ chúng ta đã làm vinh hiển đầy tớ Ngài là Ðức Chúa Jesus, Ðấng anh chị em đã trao nộp và khước từ trước mặt Phi-lát, dù ông ấy đã quyết định phóng thích Ngài. ¹⁴ Anh chị em đã khước từ Ðấng Thánh và Ðấng Công Chính mà xin ân xá một kẻ sát nhân cho mình. ¹⁵ Anh chị em đã giết Ðấng Ban Sự Sống, Ðấng Ðức Chúa Trời đã làm cho sống lại từ cõi chết; về việc này, chúng tôi là các nhân chứng. ¹⁶ Bởi đức tin trong danh Ngài là danh đã làm cho người này, người anh chị em đã thấy và biết, được vững mạnh, và bởi đức tin nơi Ngài mà người này đã được ban cho mạnh khỏe hoàn toàn ngay trước mắt anh chị em.

¹⁷ Vậy bây giờ, thưa anh chị em, tôi biết anh chị em đã hành động trong lúc chưa hiểu biết, cũng như những người lãnh đạo của anh chị em. ¹⁸ Nhưng nhờ thế Ðức Chúa Trời đã làm ứng nghiệm lời Ngài đã phán qua miệng tất cả các vị tiên tri rằng Ðấng Christ do Ngài sai đến phải chịu đau khổ. ¹⁹ Vậy anh chị em hãy ăn năn, hãy trở về với Ðức Chúa Trời để tội lỗi của anh chị em được xóa đi, ²⁰ hầu thời kỳ tươi mới có thể đến từ trước mặt Chúa, và để Ngài có thể sai Ðấng Christ, Ðấng đã được chỉ định từ trước, chính là Ðức Chúa Jesus, đến với anh chị em. ²¹ Ngài là Ðấng thiên đàng phải rước về cho đến thời kỳ làm mới lại^[l] muôn vật, tức thời kỳ Ðức Chúa Trời đã cậy miệng các vị tiên tri thánh của Ngài nói trước từ lâu. ²² Thật vậy Môi-se đã nói,

²⁴ Sau đó tất cả các đấng tiên tri, từ Sa-mu-ên cho đến những vị kế tiếp ông, hễ ai nói tiên tri đều cũng loan báo về những ngày ấy. ²⁵ Anh chị em là con cháu của các đấng tiên tri và của giao ước Ðức Chúa Trời đã lập với tổ tiên của anh chị em, khi Ngài phán với Áp-ra-ham,

²⁶ Khi Ðức Chúa Trời dấy lên Ðầy Tớ của Ngài, Ngài đã sai Ðầy Tớ ấy đến với anh chị em trước hết, để ban phước cho anh chị em bằng cách làm mỗi người trong anh chị em lìa bỏ những xấu xa tội lỗi của mình.”