Añadir traducción en paralelo Imprimir Opciones de la página

Ruth Works in Boaz’s Field

Now there was a wealthy and influential man in Bethlehem named Boaz, who was a relative of Naomi’s husband, Elimelech.

One day Ruth the Moabite said to Naomi, “Let me go out into the harvest fields to pick up the stalks of grain left behind by anyone who is kind enough to let me do it.”

Naomi replied, “All right, my daughter, go ahead.” So Ruth went out to gather grain behind the harvesters. And as it happened, she found herself working in a field that belonged to Boaz, the relative of her father-in-law, Elimelech.

While she was there, Boaz arrived from Bethlehem and greeted the harvesters. “The Lord be with you!” he said.

“The Lord bless you!” the harvesters replied.

Then Boaz asked his foreman, “Who is that young woman over there? Who does she belong to?”

And the foreman replied, “She is the young woman from Moab who came back with Naomi. She asked me this morning if she could gather grain behind the harvesters. She has been hard at work ever since, except for a few minutes’ rest in the shelter.”

Boaz went over and said to Ruth, “Listen, my daughter. Stay right here with us when you gather grain; don’t go to any other fields. Stay right behind the young women working in my field. See which part of the field they are harvesting, and then follow them. I have warned the young men not to treat you roughly. And when you are thirsty, help yourself to the water they have drawn from the well.”

10 Ruth fell at his feet and thanked him warmly. “What have I done to deserve such kindness?” she asked. “I am only a foreigner.”

11 “Yes, I know,” Boaz replied. “But I also know about everything you have done for your mother-in-law since the death of your husband. I have heard how you left your father and mother and your own land to live here among complete strangers. 12 May the Lord, the God of Israel, under whose wings you have come to take refuge, reward you fully for what you have done.”

13 “I hope I continue to please you, sir,” she replied. “You have comforted me by speaking so kindly to me, even though I am not one of your workers.”

14 At mealtime Boaz called to her, “Come over here, and help yourself to some food. You can dip your bread in the sour wine.” So she sat with his harvesters, and Boaz gave her some roasted grain to eat. She ate all she wanted and still had some left over.

15 When Ruth went back to work again, Boaz ordered his young men, “Let her gather grain right among the sheaves without stopping her. 16 And pull out some heads of barley from the bundles and drop them on purpose for her. Let her pick them up, and don’t give her a hard time!”

17 So Ruth gathered barley there all day, and when she beat out the grain that evening, it filled an entire basket.[a] 18 She carried it back into town and showed it to her mother-in-law. Ruth also gave her the roasted grain that was left over from her meal.

19 “Where did you gather all this grain today?” Naomi asked. “Where did you work? May the Lord bless the one who helped you!”

So Ruth told her mother-in-law about the man in whose field she had worked. She said, “The man I worked with today is named Boaz.”

20 “May the Lord bless him!” Naomi told her daughter-in-law. “He is showing his kindness to us as well as to your dead husband.[b] That man is one of our closest relatives, one of our family redeemers.”

21 Then Ruth[c] said, “What’s more, Boaz even told me to come back and stay with his harvesters until the entire harvest is completed.”

22 “Good!” Naomi exclaimed. “Do as he said, my daughter. Stay with his young women right through the whole harvest. You might be harassed in other fields, but you’ll be safe with him.”

23 So Ruth worked alongside the women in Boaz’s fields and gathered grain with them until the end of the barley harvest. Then she continued working with them through the wheat harvest in early summer. And all the while she lived with her mother-in-law.

Ruth at the Threshing Floor

One day Naomi said to Ruth, “My daughter, it’s time that I found a permanent home for you, so that you will be provided for. Boaz is a close relative of ours, and he’s been very kind by letting you gather grain with his young women. Tonight he will be winnowing barley at the threshing floor. Now do as I tell you—take a bath and put on perfume and dress in your nicest clothes. Then go to the threshing floor, but don’t let Boaz see you until he has finished eating and drinking. Be sure to notice where he lies down; then go and uncover his feet and lie down there. He will tell you what to do.”

“I will do everything you say,” Ruth replied. So she went down to the threshing floor that night and followed the instructions of her mother-in-law.

After Boaz had finished eating and drinking and was in good spirits, he lay down at the far end of the pile of grain and went to sleep. Then Ruth came quietly, uncovered his feet, and lay down. Around midnight Boaz suddenly woke up and turned over. He was surprised to find a woman lying at his feet! “Who are you?” he asked.

“I am your servant Ruth,” she replied. “Spread the corner of your covering over me, for you are my family redeemer.”

10 “The Lord bless you, my daughter!” Boaz exclaimed. “You are showing even more family loyalty now than you did before, for you have not gone after a younger man, whether rich or poor. 11 Now don’t worry about a thing, my daughter. I will do what is necessary, for everyone in town knows you are a virtuous woman. 12 But while it’s true that I am one of your family redeemers, there is another man who is more closely related to you than I am. 13 Stay here tonight, and in the morning I will talk to him. If he is willing to redeem you, very well. Let him marry you. But if he is not willing, then as surely as the Lord lives, I will redeem you myself! Now lie down here until morning.”

14 So Ruth lay at Boaz’s feet until the morning, but she got up before it was light enough for people to recognize each other. For Boaz had said, “No one must know that a woman was here at the threshing floor.” 15 Then Boaz said to her, “Bring your cloak and spread it out.” He measured six scoops[d] of barley into the cloak and placed it on her back. Then he[e] returned to the town.

16 When Ruth went back to her mother-in-law, Naomi asked, “What happened, my daughter?”

Ruth told Naomi everything Boaz had done for her, 17 and she added, “He gave me these six scoops of barley and said, ‘Don’t go back to your mother-in-law empty-handed.’”

18 Then Naomi said to her, “Just be patient, my daughter, until we hear what happens. The man won’t rest until he has settled things today.”

Boaz Marries Ruth

Boaz went to the town gate and took a seat there. Just then the family redeemer he had mentioned came by, so Boaz called out to him, “Come over here and sit down, friend. I want to talk to you.” So they sat down together. Then Boaz called ten leaders from the town and asked them to sit as witnesses. And Boaz said to the family redeemer, “You know Naomi, who came back from Moab. She is selling the land that belonged to our relative Elimelech. I thought I should speak to you about it so that you can redeem it if you wish. If you want the land, then buy it here in the presence of these witnesses. But if you don’t want it, let me know right away, because I am next in line to redeem it after you.”

The man replied, “All right, I’ll redeem it.”

Then Boaz told him, “Of course, your purchase of the land from Naomi also requires that you marry Ruth, the Moabite widow. That way she can have children who will carry on her husband’s name and keep the land in the family.”

“Then I can’t redeem it,” the family redeemer replied, “because this might endanger my own estate. You redeem the land; I cannot do it.”

Now in those days it was the custom in Israel for anyone transferring a right of purchase to remove his sandal and hand it to the other party. This publicly validated the transaction. So the other family redeemer drew off his sandal as he said to Boaz, “You buy the land.”

Then Boaz said to the elders and to the crowd standing around, “You are witnesses that today I have bought from Naomi all the property of Elimelech, Kilion, and Mahlon. 10 And with the land I have acquired Ruth, the Moabite widow of Mahlon, to be my wife. This way she can have a son to carry on the family name of her dead husband and to inherit the family property here in his hometown. You are all witnesses today.”

11 Then the elders and all the people standing in the gate replied, “We are witnesses! May the Lord make this woman who is coming into your home like Rachel and Leah, from whom all the nation of Israel descended! May you prosper in Ephrathah and be famous in Bethlehem. 12 And may the Lord give you descendants by this young woman who will be like those of our ancestor Perez, the son of Tamar and Judah.”

The Descendants of Boaz

13 So Boaz took Ruth into his home, and she became his wife. When he slept with her, the Lord enabled her to become pregnant, and she gave birth to a son. 14 Then the women of the town said to Naomi, “Praise the Lord, who has now provided a redeemer for your family! May this child be famous in Israel. 15 May he restore your youth and care for you in your old age. For he is the son of your daughter-in-law who loves you and has been better to you than seven sons!”

16 Naomi took the baby and cuddled him to her breast. And she cared for him as if he were her own. 17 The neighbor women said, “Now at last Naomi has a son again!” And they named him Obed. He became the father of Jesse and the grandfather of David.

18 This is the genealogical record of their ancestor Perez:

Perez was the father of Hezron.
19 Hezron was the father of Ram.
Ram was the father of Amminadab.
20 Amminadab was the father of Nahshon.
Nahshon was the father of Salmon.[f]
21 Salmon was the father of Boaz.
Boaz was the father of Obed.
22 Obed was the father of Jesse.
Jesse was the father of David.

Notas al pie

  1. 2:17 Hebrew it was about an ephah [20 quarts or 22 liters].
  2. 2:20 Hebrew to the living and to the dead.
  3. 2:21 Hebrew Ruth the Moabite.
  4. 3:15a Hebrew six measures, an unknown quantity.
  5. 3:15b Most Hebrew manuscripts read he; many Hebrew manuscripts, Syriac version, and Latin Vulgate read she.
  6. 4:20 As in some Greek manuscripts (see also 4:21); Hebrew reads Salma.

Nailaila ni Ruth si Boaz

1-3 Usa ka adlaw, miingon si Ruth kang Noemi, “Tugoti ako sa pag-adto sa uma sa pagpanghagdaw[a] ug mga uhay sa tawo nga motugot kanako sa paghimo niini.” Miingon si Noemi kaniya, “Sige anak, lakaw.” Busa milakaw si Ruth ug nanghagdaw sa mga uhay nga nabilin sa mga mangangani. Ug naatol nga didto siya nakapanghagdaw sa uma ni Boaz nga paryente ni Elimelec. Si Boaz usa ka adunahan ug inila nga tawo.

Unya miabot si Boaz gikan sa Betlehem ug mitimbaya sa mga mangangani, “Hinaut nga tabangan kamo sa Ginoo!” Mitubag ang mga mangangani, “Hinaut nga panalanginan ka sa Ginoo!” Unya nangutana si Boaz sa sulugoon nga gitugyanan niya sa pagdumala sa mga mangangani, “Kinsa kanang batan-on nga babaye?” Mitubag ang sulugoon, “Siya ang Moabihanon nga babaye nga miuban kang Noemi sa pagbalik niya dinhi gikan sa Moab. Mihangyo siya kanako nga tugotan ko siya sa pagpanghagdaw sa mga uhay nga nabilin sa mga mangangani. Wala gayoy undang ang iyang pagtrabaho sukad pa ganinang buntag hangtod karon. Mipahulay lang siya makadiyot sa payag.[b] Miingon si Boaz kang Ruth, “Ayaw na pagpanghagdaw sa ubang uma. Dinhi ka na lang manghagdaw uban sa akong mga sulugoong babaye. Bantayi kon asa mangani ang akong mga tawo ug magsunod ka sa mga sulugoong babaye. Gipahimangnoan ko na ang akong mga tawo nga dili ka nila hilabtan. Ug kon uhawon ka, moinom ka lang diha sa mga banga nga gisudlan ug tubig sa akong mga tawo.”

10 Miluhod si Ruth agig pagtahod kang Boaz ug miingon, “Nganong maayo ka man kaayo kanako nga usa man lang ako ka dumuduong?” 11 Mitubag si Boaz, “May nagsugilon kanako sa tanan nga gihimo mo alang sa imong ugangang babaye sukad sa pagkamatay sa imong bana—ang bahin sa imong pagbiya sa imong amahan ug inahan ug sa dapit diin ikaw natawo ug mipuyo uban sa mga tawong wala mo mailhi. 12 Hinaut nga gantihan ka sa Ginoo sa imong gihimo. Hinaut nga dako nga ganti ang imong madawat gikan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga imong gidangpan.” 13 Miingon si Ruth, “Maayo ka kaayo kanako, sir. Gidasig mo ako ug giayo sa pagpakigsulti bisan dili ako usa sa imong mga sulugoon.”

14 Sa dihang tingkaon na, miingon si Boaz kang Ruth, “Dali, pagkuhag pagkaon ug ituslob sa suka.” Busa milingkod si Ruth uban sa mga mangangani, ug gitunolan siya ni Boaz ug sinanlag nga lugas. Mikaon siya hangtod nabusog pag-ayo ug may salin pa gani siya. 15 Sa dihang mitindog na si Ruth aron manghagdaw pag-usab, giingnan ni Boaz ang iyang mga tawo, “Bisan manghagdaw pa si Ruth duol sa mga binugkos nga mga uhay ayaw ninyo siya pakaulawi.[c] 16 Kuhai hinuon ninyo siya ug mga uhay gikan sa mga binugkos ug ibilin alang kaniya, ug ayaw ninyo siya badlonga.”

17 Busa nanghagdaw si Ruth sa mga uhay hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ug sa dihang nagiok na niya ang iyang nahagdaw nga barley, mga tunga kini sa sako. 18 Gidala niya kini pauli sa lungsod ug gipakita sa iyang ugangan[d] nga si Noemi. Ug gikuha niya ang sobra sa iyang gikaon ug gihatag kang Noemi. 19 Nangutana si Noemi kaniya, “Diin ka nanghagdaw karong adlawa? Kang kinsang uma ka nanghagdaw? Bulahan ang tawo nga naghatag ug maayong pagtagad kanimo.”

Gisuginlan ni Ruth si Noemi nga didto siya nanghagdaw sa uma sa usa ka tawo nga ginganlag Boaz. 20 Miingon si Noemi, “Hinaut nga panalanginan sa Ginoo si Boaz. Ginapakita niya ang iyang kaayo sa mga tawo nga buhi pa ug sa mga nangamatay na.” Ug miingon pa gayod siya, “Kana si Boaz duol natong paryente; usa siya nga may obligasyon sa pag-atiman kanato.”

21 Miingon si Ruth, “Miingon pa gani si Boaz kanako nga sa iya na lang nga mga tawo ako mouban sa pagpanghagdaw hangtod mahuman ang tanan niyang anihon.” 22 Miingon si Noemi kang Ruth, “Anak, mas maayo hinuon kon didto ka mouban sa iyang mga sulugoong babaye, kay basin kon unsa pa ang mahitabo kanimo kon didto ka manghagdaw sa ubang uma.”

23 Busa didto nagauban-uban si Ruth sa mga sulugoong babaye ni Boaz sa pagpanghagdaw hangtod nga nahuman ang ting-ani sa barley ug sa trigo. Ug pabilin siya nga nagpuyo uban sa iyang ugangan.

Ang Hangyo ni Ruth kang Boaz

Usa ka adlaw, miingon si Noemi kang Ruth, “Anak, gusto kong maminyo ka na alang sa imong kaayohan. Nahinumdom ka ba kang Boaz nga atong paryente, nga ang iyang mga sulugoong babaye nakauban nimo sa pagtrabaho? Karong gabii magpalid siya ug barley. Busa maligo ka, magpahumot, ug isul-ob ang nindot mong bisti. Unya moadto ka sa giokanan, apan ayaw pagpakita kaniya hangtod nga mahuman siya ug kaon ug inom. Inigkatulog niya, bantayi kon asa siya mohigda. Ug kon makatulog na siya, duola ug walisa ang habol diha sa iyang tiilan ug didto ka matulog.[e] Unya sultihan ka niya kon unsa ang imong buhaton.” Mitubag si Ruth, “Himuon ko ang tanan mong gisulti.” Busa miadto siya sa giokanan aron himuon ang tanang gisulti sa iyang ugangan.

Sa dihang nakahuman na si Boaz ug kaon ug inom, maayo kaayo ang iyang pamati. Mihigda siya sa kilid sa tinapok nga mga barley aron matulog. Hinay-hinay nga miduol si Ruth kaniya ug giwalis ang habol sa iyang tiilan ug mihigda didto. Sa dihang mga tungang gabii na, nakamata si Boaz, ug sa iyang pagliso[f] natingala siya nga may babaye nga nagahigda sa iyang tiilan. Nangutana si Boaz, “Kinsa ka?” Mitubag siya, “Ako si Ruth. Duol mo akong paryente nga kinahanglan mong atimanon. Karon, taboni ako sa imong bisti sa pagpakita nga pangasaw-on ug atimanon mo ako.” 10 Miingon si Boaz, “Hinaut nga panalanginan ka sa Ginoo. Ang pag-unong nga gipakita mo karon sa imong pamilya mas labaw pa sa gipakita mo kaniadto.[g] Kay wala ka mag-apas sa batan-ong lalaki, adunahan man siya o kabos. 11 Busa ayaw kabalaka, kay himuon ko ang tanan mong gihangyo. Kay nasayran sa tanan kong mga katagilungsod nga buotan ka nga babaye. 12 Tinuod nga duol mo ako nga paryente nga may obligasyon sa pag-atiman kanimo, apan may tawo pa nga mas duol mo nga paryente kay kanako. 13 Pabilin dinhi sa tibuok nga gabii, ug ugma sa buntag tan-awon nako kon dawaton niya ang iyang obligasyon kanimo. Kon mosugot siya, maayo; apan kon dili gani, ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga dawaton ko ang obligasyon ko kanimo. Sige, dinhi na lang katulog hangtod buntag.”

14 Busa natulog si Ruth sa tiilan ni Boaz hangtod sa buntag, apan ngitngit pang mibangon si Ruth aron nga dili siya mailhan, kay dili gusto ni Boaz nga may makahibalo nga miadto si Ruth kaniya didto sa giokanan. 15 Miingon si Boaz kang Ruth, “Dad-a dinhi kanako ang gisul-ob mong kupo ug bukhara.” Gibukhad kini ni Ruth, ug gibuboan dayon kini ni Boaz ug mga unom ka takos[h] nga barley ug gipapas-an niya kang Ruth. Unya mibalik si Ruth[i] sa lungsod.

16 Sa pag-abot ni Ruth didto sa iyang ugangan, gipangutana siya, “Kumusta, anak?” Gisuginlan dayon siya ni Ruth sa tanan nga gihimo ni Boaz. 17 Ug miingon pa gayod si Ruth, “Dili gusto si Boaz nga mopauli ako kanimo nga walay dala, busa gihatagan niya ako niining barley nga unom ka takos.” 18 Miingon si Noemi, “Hulat lang anak, hangtod nga mahibaloan mo kon unsa gayod ang mahitabo, kay dili gayod mopahulay si Boaz hangtod nga matuman niya karong adlawa ang gihangyo mo kaniya.”

Gipangasawa ni Boaz si Ruth

Unya miadto si Boaz sa pultahan sa lungsod[j] ug milingkod didto. Sa dihang miagi ang mas duol nga paryente ni Elimelec nga giingon ni Boaz, miingon si Boaz kaniya, “Hapit una higala, ug lingkod.” Busa miduol ang tawo ug milingkod. Unya gitigom ni Boaz ang napulo ka mga tigdumala sa lungsod ug gipalingkod usab didto. Ug sa dihang nakalingkod na sila, miingon si Boaz sa iyang paryente, “Mibalik na si Noemi gikan sa Moab, ug gusto niya nga ibaligya ang yuta sa atong paryente nga si Elimelec. Nahunahunaan ko nga ipahibalo kini kanimo. Busa, kon gusto ka, palita kini atubangan niining mga tigdumala sa akong mga katagilungsod ug sa uban pang nagalingkod dinhi. Apan kon dili ka, sulti lang aron masayran ko. Sa tinuod lang, mas may katungod ka sa pagpalit niini, ug sunod lang ako kanimo.” Miingon ang tawo, “Sige, paliton ko kana.” Apan miingon si Boaz, “Sa adlaw nga paliton mo ang yuta gikan kang Noemi, kinahanglan nga pangasaw-on mo usab ang Moabihanon nga balo nga si Ruth,[k] aron nga kon may anak na kamo, magpabilin ang yuta sa pamilya sa atong paryente nga namatay.[l]

Sa dihang nadungog kini sa tawo, miingon siya, “Kon mao kana dili ko na lang paliton ang yuta kay tingalig maproblemahan pa ako sa akong kaugalingong yuta tungod kay apil ang mahimo namong anak ni Ruth may bahin na sa akong yuta. Ikaw na lay palit kay dili ko kana mahimo.”

Niadtong mga panahona sa Israel, aron may kalig-onan ang pagpalit sa yuta o ang pagbalhin sa katungod sa pagpalit sa yuta, huboon sa usa ka tawo ang iyang sandalyas ug ihatag ngadto sa mopalit. Mao kini ang pamaagi sa mga Israelinhon sa pagpamatuod nga lig-on na ang panagsabot.

Busa sa pag-ingon sa tawo kang Boaz, “Ikaw na lay palit sa yuta,” gihubo dayon niya ang iyang sandalyas ug gihatag kang Boaz.[m] Unya miingon si Boaz sa mga tigdumala sa lungsod ug sa tanang mga tawo didto, “Mga saksi kamo karong adlawa nga paliton ko na kang Noemi ang tanang kabtangan ni Elimelec, nga gipanunod ni Kilion ug ni Mahlon. 10 Ug dugang pa gayod, pangasaw-on ko si Ruth nga Moabihanon, nga balo ni Mahlon, aron nga kon may anak na kami, magpabilin ang mga kabtangan ni Mahlon sa iyang pamilya.[n] Ug dili mawala ang iyang kaliwat sa iyang mga katagilungsod.” Unya miingon si Boaz sa mga tawo sa palibot, “Saksi kamo karong adlawa!”

11 Mitubag ang mga tigdumala sa lungsod ug ang tanang mga tawo didto sa pultahan, “Oo, mga saksi kami. Hinaut pa nga ang imong pangasaw-onon himuon sa Ginoo nga sama kang Raquel ug kang Lea nga nanganak ug daghan, nga maoy nahimong mga katawhan sa Israel. Hinaut nga maadunahan ka sa Efrata ug mahimong bantogan sa Betlehem. 12 Hinaut pa nga ang mga anak nga ihatag sa Ginoo kanimo pinaagi niini nga babaye magpabantog sa imong pamilya sama sa pamilya ni Perez, ang anak ni Juda kang Tamar.”

Ang mga Katigulangan ni David

13 Busa gipangasawa ni Boaz si Ruth, ug pagbuot sa Ginoo nga magmabdos siya, ug nanganak siyag lalaki. 14 Miingon ang mga babaye kang Noemi, “Dalaygon ang Ginoo! Gihatagan ka niya karong adlawa ug apo nga moatiman kanimo. Hinaut nga mahimo siyang bantogan sa Israel! 15 Pabaskogon ug atimanon ka niya kon tigulang ka na, kay anak siya sa imong umagad nga nagpangga gayod kanimo labaw pa sa pagpangga sa pito ka anak nga lalaki.”

16 Kanunayng kuhaon ni Noemi ang bata ug sabakon. Siya ang nahimong tig-atiman niini. 17 Miingon ang mga babaye nga silingan ni Noemi, “Anaa na gayoy apo nga lalaki si Noemi!” Ginganlan nila ang bata ug Obed. Ug sa naminyo na si Obed, may anak siya nga si Jesse. Ug si Jesse mao ang amahan ni David.

18 Mao kini ang mga kaliwat ni Perez hangtod kang David:

Si Perez amahan ni Hezron, 19 Si Hezron amahan ni Ram, si Ram amahan ni Aminadab, 20 si Aminadab amahan ni Naason, si Naason amahan ni Salmon, 21 Si Salmon amahan ni Boaz, si Boaz amahan ni Obed, 22 si Obed amahan ni Jesse, ug si Jesse amahan ni David.

Notas al pie

  1. 2:1-3 pagpanghagdaw: Batasan sa mga Israelinhon ang pagbilin sa mga uhay aron hagdawon sa mga kabos, biyuda, o langyaw. (Tan-awa ang Lev. 19:9-10; 23:22; Deu. 24:19-22.)
  2. 2:7 sukad pa ganinang… payag: o, gikan ganina sa buntag hangtod karon, ug wala gayod siyay pahulay bisan dali lang.
  3. 2:15 Ipadaplin sa mga mangangani ang mga uhay nga ilang gigalab ug sundon kadto paghipos sa mga babaye ug bugkoson. Pagkahuman nga makuha ang mga binugkos nga mga uhay, mahimo na dayong mahagdaw ang nangabilin nga mga uhay. Apan si Ruth gitugotan ni Boaz nga manghagdaw bisan wala pa makuha ang mga binugkos nga mga uhay.
  4. 2:18 ug gipakita sa iyang ugangan: o, ug nakita kini sa iyang ugangan.
  5. 3:4 walisa… matulog: Tingali sa pagpakita nga mangayo siya ug proteksyon kang Boaz.
  6. 3:8 pagliso: o, paglihok.
  7. 3:10 Ang pag-unong nga gipakita niya kaniadto sa iyang pamilya mao ang pag-uban niya sa iyang ugangan balik sa Juda. Ug ang pag-unong nga gipakita niya karon mao ang pagpalabi niya nga makapamana ug paryente sa iyang namatay nga bana.
  8. 3:15 mga unom ka takos: Dili klaro sa Hebreo kon pila gayod.
  9. 3:15 si Ruth: o, si Boaz.
  10. 4:1 pultahan sa lungsod: Dinhi kasagaran pagahimuon ang panagtigom sa mga tawo kon may mga butang silang kinahanglan husayon.
  11. 4:5 Sa adlaw… si Ruth: Mao kini sa ubang karaang mga teksto; apan sa Hebreo, Sa adlaw nga paliton mo ang yuta kang Noemi ug kang Ruth nga Moabihanon, kinahanglan nga pangasaw-on (sa literal, paliton) mo usab ang balo.
  12. 4:5 Kon makaanak ang tawo kang Ruth, ang ilang anak isipon nga anak ni Mahlon, ang unang bana ni Ruth nga namatay. Si Ruth ug ang iyang anak mao ang manag-iya sa yuta ug dili ang tawo nga nangasawa kang Ruth. Niining paagiha magpabilin ang yuta sa panimalay ni Mahlon.
  13. 4:8 ug gihatag kang Boaz: Anaa kini sa Septuagint, apan wala sa Hebreo.
  14. 4:10 Tan-awa usab ang 4:5b.