15 (A)A soft answer turns away wrath,
    but (B)a harsh word stirs up anger.
The tongue of the wise commends knowledge,
    but (C)the mouths of fools pour out folly.
(D)The eyes of the Lord are in every place,
    keeping watch on the evil and the good.
(E)A gentle[a] tongue is (F)a tree of life,
    but (G)perverseness in it breaks the spirit.
(H)A fool (I)despises his father's instruction,
    but (J)whoever heeds reproof is prudent.
In the house of the righteous there is much treasure,
    but trouble befalls the income of the wicked.
(K)The lips of the wise spread knowledge;
    (L)not so the hearts of fools.[b]
(M)The sacrifice of the wicked is an abomination to the Lord,
    but (N)the prayer of the upright is acceptable to him.
The way of the wicked is an abomination to the Lord,
    but he loves him (O)who pursues righteousness.
10 There is (P)severe discipline for him who forsakes the way;
    (Q)whoever hates reproof will die.
11 Sheol and Abaddon lie open before the Lord;
    how much more (R)the hearts of the children of man!
12 (S)A scoffer (T)does not like to be reproved;
    he will not go to the wise.
13 (U)A glad heart makes a cheerful face,
    but by (V)sorrow of heart the spirit is (W)crushed.
14 (X)The heart of him who has understanding seeks knowledge,
    but the mouths of fools feed on folly.
15 All the days of the afflicted are evil,
    but (Y)the cheerful of heart has a continual feast.
16 (Z)Better is a little with the fear of the Lord
    than great treasure and trouble with it.
17 (AA)Better is a dinner of herbs where love is
    than (AB)a fattened ox and hatred with it.
18 (AC)A hot-tempered man (AD)stirs up strife,
    but he who is (AE)slow to anger quiets contention.
19 The way of (AF)a sluggard is like a hedge of (AG)thorns,
    but the path of the upright is (AH)a level highway.
20 (AI)A wise son makes a glad father,
    but a foolish man despises his mother.
21 (AJ)Folly is a joy to him who lacks sense,
    but a man of understanding (AK)walks straight ahead.
22 (AL)Without counsel plans fail,
    but with many advisers they succeed.
23 To make an apt answer is a joy to a man,
    and (AM)a word in season, how good it is!
24 The path of life leads upward (AN)for the prudent,
    that he may turn away from Sheol beneath.
25 The Lord tears down the house of (AO)the proud
    but (AP)maintains (AQ)the widow's boundaries.
26 (AR)The thoughts of the wicked are an abomination to the Lord,
    but (AS)gracious words are pure.
27 Whoever is (AT)greedy for unjust gain (AU)troubles his own household,
    but he who hates (AV)bribes will live.
28 The heart of the righteous (AW)ponders how to answer,
    but (AX)the mouth of the wicked pours out evil things.
29 The Lord is (AY)far from the wicked,
    but he (AZ)hears the prayer of the righteous.
30 (BA)The light of the eyes rejoices the heart,
    and (BB)good news refreshes[c] the bones.
31 (BC)The ear that listens to (BD)life-giving reproof
    will dwell among the wise.
32 Whoever (BE)ignores instruction (BF)despises himself,
    but he who listens to reproof (BG)gains intelligence.
33 (BH)The fear of the Lord is instruction in wisdom,
    and (BI)humility comes before honor.

Footnotes

  1. Proverbs 15:4 Or healing
  2. Proverbs 15:7 Or the hearts of fools are not steadfast
  3. Proverbs 15:30 Hebrew makes fat

15 Ang malumanay na sagot, nakapapawi ng galit,
    ngunit sa tugong marahas, poot ay hindi mawawaglit.
Ang dila ng may unawa ay nagbubunga ng kaalaman,
    ngunit ang bibig ng mangmang ay bukal ng kahangalan.
Ang paningin ni Yahweh ay nakatuon sa lahat ng lugar,
    ang masama at mabuti ay pawang minamasdan.
Ang magiliw na salita ay nagpapasigla sa buhay,
    ngunit ang matalas na pangungusap ay masakit sa kalooban.
Di pansin ng mangmang ang turo ng kanyang ama,
    ngunit dinirinig ng may isip ang paalala sa kanya.
Ang tahanan ng matuwid ay puno ng kayamanan,
    ngunit ang masama'y nagkukulang sa lahat ng kailangan.
Ang labi ng may unawa ay nagkakalat ng karunungan,
    ngunit hindi ganoon ang hangad ng isang mangmang.
Kasuklam-suklam kay Yahweh ang handog ng masama,
    ngunit sa panalangin ng matuwid siya ay natutuwa.
Sa gawaing masama, si Yahweh ay namumuhi,
    ngunit kanyang minamahal ang sa katuwiran lumalagi.
10 Ang gumawa ng masama ay tatanggap ng parusa,
    at tiyak na mamamatay ang ayaw ng paalala.
11 Kung paanong ang daigdig ng mga patay ay hayag kay Yahweh,
    ang laman ng puso sa kanya'y di maikukubli.
12 Ayaw mapagsasabihan ang mga palalo,
    at sa matatalino'y di hihingi ng payo.
13 Ang taong masayahin ay laging nakangiti,
    ngunit ang may lumbay ay wari bang nakangiwi.
14 Ang taong may unawa ay naghahangad pa ng karunungan,
    ngunit ang mangmang ay nasisiyahan na sa kanyang kahangalan.
15 Lahat ng araw ng mahirap ay puno ng pakikipagbaka,
    ngunit ang masayahin, saganang piging ang kagaya.
16 Ang mahirap na gumagalang at sumusunod kay Yahweh,
    ay mas mainam kaysa mayamang panay hirap naman ang kalooban.
17 Mas masarap ang isang plato ng gulay na inihaing may pag-ibig
    kaysa isang matabang baka na inihaing may galit.
18 Ang mainit na ulo ay humahantong sa alitan,
    ngunit pumapayapa sa kaguluhan ang mahinahong isipan.
19 Ang landas ng batugan ay punung-puno ng tinik,
    ngunit patag na lansangan ang daan ng matuwid.
20 Ang anak na may unawa ay kaligayahan ng isang ama,
    ngunit ang isang mangmang ay kahihiyan ng kanyang ina.
21 Ang mga walang isip ay natutuwa sa mga bagay na kahangalan,
    ngunit lumalakad nang matuwid ang taong may kaalaman.
22 Ang isang balak na mabilis ay di papakinabangan,
    ngunit ang planong pinag-aralan ay magtatagumpay.
23 Ang matalinong pananalita ay nagdudulot ng kasiyahan,
    at ang salitang angkop sa pagkakataon, may dulot na pakinabang.
24 Sa mga marunong, ang daan ng buhay ay pataas,
    upang maiwasan ang daigdig ng mga patay.
25 Wawasakin ni Yahweh ang bahay ng hambog,
    ngunit ang tahanan ng isang biyuda ay iingatan ng Diyos.
26 Kasuklam-suklam kay Yahweh ang iniisip ng masama,
    ngunit kasiyahan niya ang pangungusap ng may malinis na diwa.
27 Ang gahaman sa salapi ay nauuwi sa kaguluhan,
    ngunit ang tumatanggi sa suhol ay mabubuhay nang matagal.
28 Tinitimbang ng matuwid kung ano ang sasabihin,
    ngunit di na iniisip ng masama ang kanyang sasalitain.
29 Pinapakinggan ni Yahweh ang daing ng matuwid,
    ngunit ang panawagan ng masama ay hindi dinirinig.
30 Ang masayang ngiti sa puso ay kasiyahan,
    at ang mabuting balita ay may dulot na kalusugan.
31 Ang marunong makinig sa paalala
    ay mayroong unawa at mabuting pasya.
32 Ipinapahamak ang sarili ng ayaw makinig sa pangaral,
    ngunit ang nagpapahalaga sa paalala ay nagdaragdag ng kaalaman.
33 Ang paggalang at pagsunod kay Yahweh ay nagtuturo ng karunungan,
    at ang pagpapakumbaba ay nagbubunga ng karangalan.