Proverbs 3
New Living Translation
Trusting in the Lord
3 My child,[a] never forget the things I have taught you.
Store my commands in your heart.
2 If you do this, you will live many years,
and your life will be satisfying.
3 Never let loyalty and kindness leave you!
Tie them around your neck as a reminder.
Write them deep within your heart.
4 Then you will find favor with both God and people,
and you will earn a good reputation.
5 Trust in the Lord with all your heart;
do not depend on your own understanding.
6 Seek his will in all you do,
and he will show you which path to take.
7 Don’t be impressed with your own wisdom.
Instead, fear the Lord and turn away from evil.
8 Then you will have healing for your body
and strength for your bones.
9 Honor the Lord with your wealth
and with the best part of everything you produce.
10 Then he will fill your barns with grain,
and your vats will overflow with good wine.
11 My child, don’t reject the Lord’s discipline,
and don’t be upset when he corrects you.
12 For the Lord corrects those he loves,
just as a father corrects a child in whom he delights.[b]
13 Joyful is the person who finds wisdom,
the one who gains understanding.
14 For wisdom is more profitable than silver,
and her wages are better than gold.
15 Wisdom is more precious than rubies;
nothing you desire can compare with her.
16 She offers you long life in her right hand,
and riches and honor in her left.
17 She will guide you down delightful paths;
all her ways are satisfying.
18 Wisdom is a tree of life to those who embrace her;
happy are those who hold her tightly.
19 By wisdom the Lord founded the earth;
by understanding he created the heavens.
20 By his knowledge the deep fountains of the earth burst forth,
and the dew settles beneath the night sky.
21 My child, don’t lose sight of common sense and discernment.
Hang on to them,
22 for they will refresh your soul.
They are like jewels on a necklace.
23 They keep you safe on your way,
and your feet will not stumble.
24 You can go to bed without fear;
you will lie down and sleep soundly.
25 You need not be afraid of sudden disaster
or the destruction that comes upon the wicked,
26 for the Lord is your security.
He will keep your foot from being caught in a trap.
27 Do not withhold good from those who deserve it
when it’s in your power to help them.
28 If you can help your neighbor now, don’t say,
“Come back tomorrow, and then I’ll help you.”
29 Don’t plot harm against your neighbor,
for those who live nearby trust you.
30 Don’t pick a fight without reason,
when no one has done you harm.
31 Don’t envy violent people
or copy their ways.
32 Such wicked people are detestable to the Lord,
but he offers his friendship to the godly.
33 The Lord curses the house of the wicked,
but he blesses the home of the upright.
34 The Lord mocks the mockers
but is gracious to the humble.[c]
35 The wise inherit honor,
but fools are put to shame!
Panultihon 3
Ang Pulong Sa Dios
Dugang Kamahinungdanon sa Kaalam
3 Anak, ayaw gayod kalimti ang gitudlo ko kanimo; tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo, 2 kay makapauswag ug makapataas kini sa imong kinabuhi. 3 Pabiling maayo ug matinud-anon. Ayaw kini walaa, hinuon tipigi gayod kini sa imong kasingkasing.[a] 4 Kon himuon mo kini, kahimut-an ka sa Dios ug sa mga tawo, ug maayo ilang pagtan-aw kanimo.
5 Salig sa Ginoo sa tibuok mong kasingkasing, ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong kaalam. 6 Hinumdomi ang Ginoo sa tanan mong ginabuhat, ug tultolan ka niya sa hustong dalan. 7 Ayaw paghunahuna nga maalamon ka na gayod. Tahora hinuon ang Ginoo ug ayaw paghimog daotan. 8 Kay makapabaskog kini sa imong lawas. 9 Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa paghalad kaniya sa unang bahin sa tanan mong abot. 10 Kon himuon mo kini, manghinobra ang mga abot diha sa imong mga bodega ug ang duga sa ubas sa imong mga pug-anan.
11 Anak, ayaw ipakadaotan ang pagdisiplina sa Ginoo kanimo.[b] Ayaw ikasakit kon badlongon ka niya. 12 Kay disiplinahon sa Ginoo ang iyang pinangga, sama sa ginahimo sa usa ka amahan ngadto sa anak nga iyang gikahimut-an.
13 Bulahan ang tawo nga nakaangkon sa kaalam ug pagsabot. 14 Kay mas mapuslanon pa kini kaysa pilak ug bulawan, 15 ug mas bililhon pa sa mga alahas. Wala gayoy butang nga imong ginapangandoy nga makatupong niini. 16 Magpauswag ug magpataas kini sa imong kinabuhi, ug maghatag kadungganan kanimo. 17 Makatabang kini sa imong kinabuhi ug maghatag kanimog maayong kahimtang. 18 Bulahan ang tawong padayong nagmaalamon; ang kaalam maghatag kaayohan ug magpataas sa iyang kinabuhi.[c]
19-20 Pinaagi sa kaalam ug kahibalo, gimugna sa Ginoo ang kalibotan ug ang kalangitan, ug mibugwak ang mga tuboran ug naghatag ang mga panganod ug ulan.
21 Anak, tipigi gayod ang kaalam ug kahibalo sa pagdesisyon kon unsay ensakto. Ayaw tugoti nga mawala kini kanimo, 22 kay makahatag kini kanimog taas ug matahom nga kinabuhi. 23 Ug magkinabuhi ka nga luwas sa katalagman ug dili ka maunsa. 24 Makatulog ka ug mahinanok nga walay gikahadlokan. 25 Busa dili ka angayng mahadlok kon kalit nga moabot ang makalilisang nga panghitabo o laglagon ang mga daotan, 26 kay makasalig ka nga bantayan ka sa Ginoo; ilikay ka niya sa katalagman.
27 Tabangi ang angayng tabangan kutob sa imong mahimo. 28 Ayaw na paugmai ang pagtabang sa imong isigka-tawo, kon mahimo mo ang pagtabang kaniya karon.
29 Ayaw pagplano ug daotan sa imong isigka-tawo nga nagsalig kanimo nga iyang isigka-ingon.
30 Ayaw pakiglalis sa imong isigka-tawo sa walay hinungdan kon wala siyay nahimong daotan kanimo.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis ni mosunod sa iyang mga binuhatan. 32 Kay ngil-aran ang Ginoo sa mga walay puangod, apan saligan niya ang nagakinabuhing matarong.
33 Tinunglo sa Ginoo ang panimalay sa mga daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa mga matarong.
34 Ginatamay niya ang mga nagapangtamay, apan ginakaloy-an niya ang mga mapainubsanon.
35 Ang mga maalamon pasidunggan, apan ang mga buang-buang pakaulawan.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.