Proverbs 28
New Living Translation
28 The wicked run away when no one is chasing them,
but the godly are as bold as lions.
2 When there is moral rot within a nation, its government topples easily.
But wise and knowledgeable leaders bring stability.
3 A poor person who oppresses the poor
is like a pounding rain that destroys the crops.
4 To reject the law is to praise the wicked;
to obey the law is to fight them.
5 Evil people don’t understand justice,
but those who follow the Lord understand completely.
6 Better to be poor and honest
than to be dishonest and rich.
7 Young people who obey the law are wise;
those with wild friends bring shame to their parents.[a]
8 Income from charging high interest rates
will end up in the pocket of someone who is kind to the poor.
9 God detests the prayers
of a person who ignores the law.
10 Those who lead good people along an evil path
will fall into their own trap,
but the honest will inherit good things.
11 Rich people may think they are wise,
but a poor person with discernment can see right through them.
12 When the godly succeed, everyone is glad.
When the wicked take charge, people go into hiding.
13 People who conceal their sins will not prosper,
but if they confess and turn from them, they will receive mercy.
14 Blessed are those who fear to do wrong,[b]
but the stubborn are headed for serious trouble.
15 A wicked ruler is as dangerous to the poor
as a roaring lion or an attacking bear.
16 A ruler with no understanding will oppress his people,
but one who hates corruption will have a long life.
17 A murderer’s tormented conscience will drive him into the grave.
Don’t protect him!
18 The blameless will be rescued from harm,
but the crooked will be suddenly destroyed.
19 A hard worker has plenty of food,
but a person who chases fantasies ends up in poverty.
20 The trustworthy person will get a rich reward,
but a person who wants quick riches will get into trouble.
21 Showing partiality is never good,
yet some will do wrong for a mere piece of bread.
22 Greedy people try to get rich quick
but don’t realize they’re headed for poverty.
23 In the end, people appreciate honest criticism
far more than flattery.
24 Anyone who steals from his father and mother
and says, “What’s wrong with that?”
is no better than a murderer.
25 Greed causes fighting;
trusting the Lord leads to prosperity.
26 Those who trust their own insight are foolish,
but anyone who walks in wisdom is safe.
27 Whoever gives to the poor will lack nothing,
but those who close their eyes to poverty will be cursed.
28 When the wicked take charge, people go into hiding.
When the wicked meet disaster, the godly flourish.
Panultihon 28
Ang Pulong Sa Dios
28 Ang tawong daotan moikyas bisag walay naggukod kaniya, apan ang tawong matarong dili mahadlok sama sa liyon.
2 Kon ang usa ka nasod magpakasala, kanunay pulihan ang ilang pangulo. Apan molig-on ang usa ka nasod kon ang pangulo niini maalamon.
3 Ang tawong kabos nga nagapangdaog-daog sa sama niyang kabos sama sa makusog nga ulan nga nagadaot sa mga tanom.
4 Ang mga nagasalikway sa Kasugoan nagadayeg sa mga daotan, apan ang mga nagatuman niini, makigbatok sa mga daotan.
5 Ang mga tawong daotan wala makasabot kon unsay hustisya, apan ang mga nagadangop sa Ginoo nakasabot pag-ayo niini.
6 Mas maayo pa ang kabos nga dili salawayon kaysa adunahan apan salawayon.
7 Maalamon ang anak nga nagatuman sa Kasugoan, apan ang anak nga makighigala sa mga badlongon[a] nagapakaulaw sa iyang ginikanan.
8 Kon maadunahan ka pinaagi sa pagpatubo ug kuwarta, ang imong bahandi mapaingon sa tawong matinabangon sa mga kabos.
9 Si bisan kinsa nga dili motuman sa Kasugoan, kangil-aran sa Dios bisan ang iyang pag-ampo.
10 Ang tawo nga mosulsol sa tawong matarong ngadto sa pagpakasala mabiktima sa iyang kaugalingong laang. Apan ang tawo kansang kinabuhi walay ikasaway mouswag.
11 Naghunahuna ang mga adunahan nga maalamon na gayod sila, apan ang tawong kabos nga may panabot nahibalo kon unsa gayoy ilang tinuod nga pagkatawo.
12 Kon ang mga matarong ang magmadaogon malipay ang mga tawo, apan kon ang mga daotan na ang modumala manago sila.
13 Dili ka gayod magmauswagon kon ilimod mo ang imong mga sala, apan kon isulti mo kini ug talikdan, kaloy-an ka sa Dios.
14 Bulahan ang tawo nga nagatahod kanunay sa Dios, apan ang tawo nga gahi ug kasingkasing malaglag.
15 Ang tawong daotan nga nagadumala sa mga kabos sama sa nagangulob nga liyon o oso nga andam sa pagtukob sa iyang biktima.
16 Ang tigdumala nga walay panabot labihan kabangis.
Ang tigdumala nga dili buot maadunahan sa daotang paagi makaangkon ug taas nga kinabuhi.
17 Ang tawo nga ginahasol sa iyang konsensya tungod sa iyang pagpatay sa usa ka tawo magtago-tago hangtod mamatay siya. Ayaw ninyo siyag tabangi.
18 Ang tawong nagakinabuhi nga walay ikasaway layo sa katalagman, apan ang tawong daotan kalit lang nga malaglag.
19 Ang kugihan nga mag-uuma may abunda nga pagkaon, apan ang nagagamit sa iyang panahon sa walay pulos nga mga buluhaton mapobre.
20 Panalanginan gayod sa Dios ang kasaligan nga tawo, apan ang tawo nga nagdali nga maadunahan pagasilotan.
21 Dili maayo kon may pinalabi. Apan may mga tawo nga nagahimo niini tungod kay nadala sa suborno, bisan gamay kini.
22 Ang tawong hangol ug kuwarta nagdali nga maadunahan, apan wala siya masayod nga mapobre diay hinuon siya.
23 Sa kaulahian, mas pasalamatan pa sa usa ka tawo ang tawong mibadlong kaniya kaysa niadtong miulog-ulog kaniya.
24 Ang tawo nga mangawat gikan sa iyang ginikanan ug nagaingon nga dili kini sala, kauban sa mga kriminal.
25 Ang tawong hakog makahatag ug kasamok, apan ang tawong nagasalig sa Ginoo mouswag.
26 Ang tawong nagasalig sa iyang kaugalingon buang-buang.
Ang tawong nagkinabuhi nga maalamon layo sa katalagman.
27 Ang tawo nga mahinatagon sa mga kabos dili gayod mawad-an, apan ang walay pagpakabana sa mga kabos makadawat sa daghang panghimaraot.
28 Manago ang mga tawo kon ang mga daotan ang modumala. Apan kon malaglag sila, mouswag ang mga matarong.
Footnotes
- 28:7 badlongon: o, hangol ug kaon.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.