Proverbs 26
New Living Translation
26 Honor is no more associated with fools
than snow with summer or rain with harvest.
2 Like a fluttering sparrow or a darting swallow,
an undeserved curse will not land on its intended victim.
3 Guide a horse with a whip, a donkey with a bridle,
and a fool with a rod to his back!
4 Don’t answer the foolish arguments of fools,
or you will become as foolish as they are.
5 Be sure to answer the foolish arguments of fools,
or they will become wise in their own estimation.
6 Trusting a fool to convey a message
is like cutting off one’s feet or drinking poison!
7 A proverb in the mouth of a fool
is as useless as a paralyzed leg.
8 Honoring a fool
is as foolish as tying a stone to a slingshot.
9 A proverb in the mouth of a fool
is like a thorny branch brandished by a drunk.
10 An employer who hires a fool or a bystander
is like an archer who shoots at random.
11 As a dog returns to its vomit,
so a fool repeats his foolishness.
12 There is more hope for fools
than for people who think they are wise.
13 The lazy person claims, “There’s a lion on the road!
Yes, I’m sure there’s a lion out there!”
14 As a door swings back and forth on its hinges,
so the lazy person turns over in bed.
15 Lazy people take food in their hand
but don’t even lift it to their mouth.
16 Lazy people consider themselves smarter
than seven wise counselors.
17 Interfering in someone else’s argument
is as foolish as yanking a dog’s ears.
18 Just as damaging
as a madman shooting a deadly weapon
19 is someone who lies to a friend
and then says, “I was only joking.”
20 Fire goes out without wood,
and quarrels disappear when gossip stops.
21 A quarrelsome person starts fights
as easily as hot embers light charcoal or fire lights wood.
22 Rumors are dainty morsels
that sink deep into one’s heart.
23 Smooth[a] words may hide a wicked heart,
just as a pretty glaze covers a clay pot.
24 People may cover their hatred with pleasant words,
but they’re deceiving you.
25 They pretend to be kind, but don’t believe them.
Their hearts are full of many evils.[b]
26 While their hatred may be concealed by trickery,
their wrongdoing will be exposed in public.
27 If you set a trap for others,
you will get caught in it yourself.
If you roll a boulder down on others,
it will crush you instead.
28 A lying tongue hates its victims,
and flattering words cause ruin.
Panultihon 26
Ang Pulong Sa Dios
26 Maingon nga dili angay nga mag-snow kon ting-init o mag-ulan kon ting-ani, dili usab angay nga dayegon ang usa ka tawong buang-buang.
2 Ang tunglo dili modulot kanimo kon wala kay sala. Sama kini sa nagalupad nga langgam nga molabay lang ug dili motugpa.
3 Kinahanglang witkan ang kabayo ug busalan ang asno aron mosunod. Mao usab ang buang-buang, kinahanglang silotan aron motuman.
4 Ayawg tugbangi ang mga binuang sa usa ka tawong buang-buang, kay basig mapareho ka usab kaniya. 5 Apan usahay maayo usab kon tubagon mo siya, aron mahibaloan niya nga dili siya maalamon sama sa iyang gituohan.
6 Kon ang buang-buang maoy imong sugoon sa pagdalag mensahe, sama rag giputol mo ang imong mga tiil; nangita ka lag kasakit.
7 Walay pulos ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang, sama kini sa tiil sa usa ka tawong bakol.
8 Tinonto kon ihigot mo sa tirador ang bato nga imong ibala; mao usab kon pasidunggan mo ang buang-buang.
9 Ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang makapasakit sama sa tunokon nga kahoy nga giwara-wara sa hubog.
10 Ang tawo nga mohatag ug trabaho sa usa ka buang-buang o ni bisan kinsa lang nga molabay, sama sa usa ka mamamana nga nagpataka lag pamana.
11 Maingon nga kan-on pagbalik sa iro ang iyang suka, utrohon ra gihapon sa buang-buang ang iyang kabuang.
12 May paglaom pa alang sa tawong buang-buang kaysa tawong naghunahuna nga kunohay maalamon siya.
13 Ang tawong tapolan dili mogawas sa balay kay kuno may liyon sa gawas.
14 Ang tawong tapolan magbalibali lag higda diha sa iyang katre sama sa pultahan nga magliso-liso diha sa iyang bisagra.
15 May mga tawo nga labihan kaayo katapolan nga bisan lag mokaon tapolan pa.
16 Nagtuo ang tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa pito ka tawong maayong mangatarungan.
17 Makuyaw ang pag-apil-apil sa away sa uban; sama kini kakuyaw sa pagbira sa dalunggan sa usa ka iro.
18-19 Ang tawong mangilad sa iyang isigka-tawo, ug unya moingon siya nga nagsiniaw ra siya, sama siya sa usa ka katok nga nagatira ug makamatay nga nagadilaab nga pana.
20 Maingon nga mapalong ang kalayo kon wala nay sugnod, maundang usab ang away kon wala nay tabi-tabi.
21 Maingon nga ang uling makapabaga, ug ang sugnod mopadilaab sa kalayo, ang tawong palaaway makapasugod usab ug kasamok.
22 Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon.
23 Kon ang maanindot mong mga pulong may nagpahiping daotan, nahisama ka sa kolon nga gihaklapan lang ug plata.[a]
24 Ang kaaway magpakaaron-ingnon nga maayo, apan sa iyang kasingkasing anaa ang pagpanglimbong. 25 Bisan ug maayo siyang manulti, ayaw pagtuo kaniya, kay puno sa kadaotan ang iyang hunahuna. 26 Magpakaaron-ingnon siya aron matabonan ang iyang kasuko, apan ang iyang pagkadaotan mabutyag ra gihapon sa kadaghanan.
27 Kon magkalot ka ug bangag aron mahulog ang uban, maunay ka niini. Kon magpaligid ka ug bato aron maligiran ang uban, ikaw ang maligiran niini.
28 Ang tawong bakakon nasilag sa mga tawo nga iyang gibiktima, ug ang tawong ulog-ulogan magdalag kadaot.
Footnotes
- 26:23 gihaklapan… plata: o, gisilakan.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.