Châm Ngôn 2-3
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
Phần thưởng của sự khôn ngoan
2 Con ơi, hãy chú ý nghe lời ta
và ấp ủ điều ta dạy bảo.
2 Hãy nghe kỹ điều khôn ngoan;
lưu ý đến điều thông sáng.
3 Hãy đòi cho được sự khôn ngoan,
van xin sự thông sáng.
4 Hãy tìm kiếm nó như bạc,
săn lùng nó như kho tàng kín giấu.
5 Thì con sẽ biết kính sợ Chúa,
và tìm được sự hiểu biết về Thượng Đế.
6 Chỉ một mình Chúa là Đấng ban sự khôn ngoan;
Ngài ban sự thông sáng và hiểu biết.
7 Ngài dành khả năng cho những kẻ liêm chính.
Ngài bảo vệ người ngay thẳng như cái thuẫn.
8 Ngài trông chừng để mọi người được đối xử công bằng,
và bảo vệ những kẻ trung thành với Ngài.
9 Lúc ấy con sẽ hiểu biết điều ngay thẳng và công chính,
cùng sự thanh liêm và các lối đi phải lẽ.
10 Sự khôn ngoan sẽ nhập vào tâm trí con,
con sẽ ưa thích sự hiểu biết.
11 Lẽ phải sẽ bảo vệ con;
sự hiểu biết sẽ canh chừng con.
12 Nó sẽ giữ chân con khỏi lối đi của kẻ ác,
khỏi những kẻ ăn nói thô bỉ,
13 khỏi những kẻ bỏ lối đi chính trực,
mà theo ngõ tăm tối.
14 Chúng thích làm quấy,
ưa làm những chuyện không ngay thẳng và gian ác.
15 Các lối chúng đều cong quẹo,
các đường chúng đều bất lương.
16 Sự khôn ngoan sẽ giúp con tránh người đàn bà bất chính,
kẻ quyến dụ con ngoại tình bằng những lời đường mật.
17 Nàng bỏ chồng mình lấy lúc thanh xuân,
không đếm xỉa đến lời hứa trước mặt Thượng Đế.
18 Nhà nàng dẫn đến sự chết;
các lối đi của nàng đưa đến chỗ chết.
19 Không ai đi đến nàng mà trở về,
hay sống lại cả.
20 Sự khôn ngoan sẽ giúp con đi trên đường chính trực,
và đi trong lối ngay thẳng.
21 Người lương thiện sẽ sống trong xứ,
và những ai vô tội sẽ ở trong đó.
22 Nhưng kẻ ác sẽ bị trục xuất khỏi xứ,
những kẻ bất trung sẽ bị ném ra khỏi đó.
Lời khuyên con cái
3 Con ơi, đừng quên lời dạy của ta,
hãy ghi nhớ lời giáo huấn của ta trong trí.
2 Thì con sẽ sống lâu,
nó sẽ cho con sự bình an.
3 Đừng bao giờ từ bỏ sự yêu thương và lòng thành tín.
Hãy đeo nó như vòng xuyến nơi cổ.
Ghi tạc nó vào lòng con như ghi trên tập vở.
4 Để con được ơn và sự kính nể
trước mặt Thượng Đế cùng người đời.
5 Hãy hết lòng nhờ cậy Chúa.
Đừng ỷ lại vào sự hiểu biết riêng của con.
6 Trong mọi việc làm hãy nhớ đến Chúa,
thì Ngài sẽ giúp con đi đúng lối.
7 Đừng ỷ lại vào sự khôn ngoan của con.
Hãy kính sợ Chúa và tránh làm điều quấy.
8 Như thế thân thể con sẽ khỏe mạnh,
và xương cốt con sẽ vững chắc.
9 Hãy dùng tài sản và hoa lợi đầu mùa của con
mà tôn kính Chúa.
10 Thì các kho chứa con sẽ đầy ắp,
và các thùng rượu con sẽ tràn rượu mới.
11 Con ơi, đừng khinh thường sự sửa phạt của Chúa,
chớ nổi giận khi Ngài sửa trị.
12 Vì Chúa sửa dạy kẻ Ngài yêu
như người cha sửa dạy con cái mình.
13 Phúc cho người nào tìm được sự khôn ngoan,
và kẻ có được sự hiểu biết.
14 Sự khôn ngoan có giá trị hơn bạc,
nàng [a] mang lợi ích hơn cả vàng ròng.
15 Sự khôn ngoan quí hơn châu ngọc;
không gì sánh với nó được.
16 Tay phải nàng cho con sống lâu,
còn tay trái nàng cho con sự giàu có và danh dự.
17 Các lối đi của nàng đều thoải mái
và các đường đi của nàng đều an tịnh.
18 Nàng là cây sự sống cho kẻ nào nắm lấy nó.
Ai ôm ấp nàng sẽ được hạnh phúc.
19 Chúa tạo nên trái đất nhờ sự khôn ngoan Ngài.
Ngài đặt bầu trời vào vị trí nó nhờ sự thông sáng của Ngài.
20 Nhờ sự hiểu biết, Ngài khiến các suối phun nước,
và mây tạo ra mưa.
21 Con ơi, hãy nắm giữ sự khôn ngoan và trí sáng suốt.
Đừng để chúng rơi khỏi tầm mắt con.
22 Chúng sẽ giúp con sống lâu
và thêm trang sức như vòng xuyến nơi cổ con.
23 Lúc đó con sẽ bước đi vững vàng trên đường lối mình,
chân con sẽ không vấp ngã.
24 Khi nằm xuống con sẽ không sợ hãi;
con sẽ nằm ngủ bình yên.
25 Con không sợ tai họa bất chợt xảy đến;
con cũng không e ngại sự tàn phá rơi trên kẻ ác,
26 vì Chúa là nguồn tin tưởng của con.
Ngài sẽ giúp chân con khỏi mắc bẫy.
27 Nếu sự việc nằm trong tầm tay con,
hãy giúp đỡ người cần được giúp.
28 Nếu con có trong tay đồ vật mà người láng giềng xin,
thì đừng nói, “Mai đến đây tôi sẽ cho anh.”
29 Đừng lập tâm hại người láng giềng
là người sống cạnh con và tin cậy con [b].
30 Đừng vô cớ vu cáo người khác,
hay thưa gởi kẻ không làm hại mình.
31 Đừng ganh tức với kẻ hung bạo,
cũng đừng theo đường lối họ.
32 Chúa ghê tởm kẻ lươn lẹo,
nhưng Ngài kết bạn với người thanh liêm.
33 Chúa nguyền rủa nhà kẻ ác,
nhưng chúc phước cho nhà kẻ làm điều lành.
34 Chúa chế giễu những kẻ chế diễu Ngài,
nhưng Ngài ban ơn cho kẻ khiêm nhường.
35 Những kẻ khôn ngoan sẽ nhận được vinh dự,
nhưng kẻ ngu dại sẽ bị sỉ nhục.
Footnotes
- Châm Ngôn 3:14 nàng Chỉ sự khôn ngoan.
- Châm Ngôn 3:29 người láng giềng … tin cậy con Hay “người láng giềng vì con và họ sống gần nhau để bảo vệ cho nhau.”
Châm Ngôn 2-3
Bản Dịch 2011
Ích Lợi của Sự Khôn Ngoan
2 Con ơi, nếu con ghi nhận lời Ta
Và chất chứa các mệnh lệnh của Ta trong lòng;
2 Để tai con chăm chú lắng nghe khôn ngoan dạy bảo,
Ðể lòng con làm theo trí tuệ chỉ bày;
3 Phải, nếu con cầu xin được thông minh khôn sáng,
Và cất tiếng khẩn nài được hiểu biết khôn ngoan,
4 Nếu con kiếm nó như kiếm tiền kiếm bạc,
Và tìm nó như tìm kho báu bị chôn giấu,
5 Bấy giờ con sẽ hiểu thế nào là hết lòng kính sợ Chúa,
Và khám phá ra làm sao để hiểu biết Ðức Chúa Trời.
6 Vì Chúa cho người ta sự khôn ngoan thông sáng,
Từ miệng Ngài ban tri thức và thông minh;
7 Ngài để dành sự khôn ngoan cho người ngay thẳng,
Ngài là thuẫn khiên che chở kẻ thanh liêm;
8 Ngài bảo vệ đường lối của người công chính;
Ngài gìn giữ lối đi của các thánh đồ.
9 Bấy giờ con sẽ hiểu thế nào là công chính và công lý,
Thế nào là công bình và mọi đường lối tốt đẹp ngay lành.
10 Vì sự khôn ngoan sẽ vào trong lòng con,
Sự tri thức sẽ làm cho linh hồn con khoan khoái.
11 Tính thận trọng sẽ trông nom con,
Sự thông sáng sẽ gìn giữ con.
12 Những điều ấy sẽ giải thoát con khỏi đường lối gian tà,
Cùng cứu con khỏi những kẻ nói lời xảo quyệt;
13 Tức những kẻ bỏ các đường ngay nẻo chánh,
Ðể bước vào những đường bất hảo tối tăm.
14 Ấy là những kẻ ham thích những điều gian ác,
Lấy làm vui trong xảo quyệt gian tà.
15 Ðường của chúng là những đường lươn lẹo;
Lối chúng đi luôn quẹo quọ không ngay.
16 Con sẽ được giải thoát khỏi người đàn bà trắc nết,
Và khỏi những lời quyến rũ của người phụ nữ ngoại tình.
17 Nàng đã bỏ người bạn đời nàng kết hôn thời xuân trẻ;
Nàng đã quên giao ước được lập trước mặt Ðức Chúa Trời.
18 Vì nhà nàng dẫn ngay vào cõi chết;
Lối nàng đi đưa đến chỗ kẻ qua đời.
19 Chẳng ai đến với nàng mà trở về được nữa;
Cũng chẳng ai tìm lại được nẻo sự sống cho mình.
20 Vậy con hãy bước đi trong đường người lương thiện;
Giữ chân con theo lối người ngay lành.
21 Vì người ngay thẳng sẽ được an cư trên đất;
Người trọn lành sẽ sống trong đó luôn luôn;
22 Nhưng phường gian ác sẽ bị dứt lìa khỏi đất,
Bọn bất trung sẽ bị nhổ bật gốc khỏi thế gian.
Ích Lợi Khác của Sự Khôn Ngoan
3 Con ơi, chớ quên luật pháp ta,
Nhưng hãy để lòng con gìn giữ mệnh lệnh ta;
2 Vì chúng sẽ làm gia tăng số ngày và số năm của đời con;
Chúng sẽ đem lại cho con bình an thịnh vượng.
3 Ðừng để lòng thương xót và tính chân thật lìa khỏi con;
Hãy buộc chúng quanh cổ con;
Hãy ghi tạc chúng vào bia lòng con.
4 Vì như thế con sẽ được ơn và được tiếng tốt,
Trước mặt Ðức Chúa Trời và luôn cả người ta.
5 Hãy hết lòng tin cậy Chúa;
Chớ cậy vào sự thông sáng của con;
6 Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài,
Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các lối của con.
7 Ðừng cho mình là khôn ngoan theo mắt mình;
Hãy kính sợ Chúa và lánh xa điều ác.
8 Như vậy thân xác con sẽ được mạnh khỏe,
Và xương cốt con sẽ được cứng cáp vững vàng.
9 Hãy dùng của cải con để tôn vinh Chúa,
Hãy dâng các hoa lợi đầu mùa của con để cảm tạ Ngài.
10 Như vậy các vựa lẫm của con sẽ tràn đầy lúa thóc,
Các thùng rượu của con rượu mới sẽ tràn đầy.
11 Con ơi, chớ coi thường sự sửa phạt của Chúa,
Ðừng bất mãn trước sự quở trách của Ngài;
12 Vì ai được Chúa thương thì Ngài quở trách,
Như cha thương con mình nên trách phạt khuyên răn.
Sự Giàu Có Thật
13 Phước thay cho người tìm được sự khôn ngoan,
Và cho người có được sự thông sáng.
14 Vì lợi ích của khôn ngoan trỗi hơn tiền bạc;
Ích lợi của nàng lấn át cả vàng ròng.
15 Nàng quý báu hơn châu ngọc;
Chẳng có vật gì con ưa thích có thể sánh được với nàng.
16 Tay phải nàng phát ban trường thọ;
Tay trái nàng cho giàu có lẫn hiển vinh.
17 Con đường nàng là con đường vui thỏa;
Mọi nẻo nàng là mọi ngả bình an.
18 Khôn ngoan là cây sự sống cho người nào nắm giữ được;
Ai giữ chặt nàng sẽ được phước lâu dài.
Sự Khôn Ngoan trong Công Cuộc Sáng Tạo
19 Chúa dùng sự khôn ngoan để dựng nên trái đất;
Ngài dùng sự thông sáng để tạo lập các tầng trời;
20 Nhờ tri thức của Ngài các vực sâu mở rộng;
Những áng mây mù nhỏ những giọt sương đêm.
Sự An Ninh Thật
21 Con ơi, đừng để những điều này vuột khỏi tầm mắt con:
Hãy giữ lấy sự khôn ngoan và sự cẩn trọng.
22 Những điều ấy sẽ là sức sống của linh hồn con,
Và là những đồ trang sức nơi cổ con.
23 Nhờ những điều ấy đường con đi sẽ an toàn bảo đảm,
Bước chân con sẽ chẳng vấp phạm bao giờ.
24 Lúc nằm nghỉ con sẽ không lo sợ;
Khi đặt lưng con sẽ an giấc ngủ ngon.
25 Ðừng sợ hãi nỗi kinh hoàng xảy ra bất chợt;
Ðừng âu lo khi đợt phá hoại của kẻ ác đến gần;
26 Vì Chúa sẽ là nguồn trông cậy của con;
Ngài sẽ giữ chân con khỏi sa vào bẫy.
27 Ðừng từ chối làm việc thiện cho những người đáng giúp,
Nếu con có khả năng, hãy giúp đỡ người ta.
28 Con đừng nói với người lân cận, “Về đi, mai trở lại, tôi sẽ cho,”
Trong khi con có sẵn điều người ấy đang cần.
29 Con chớ lập mưu hại người lân cận,
Người ở gần và tin tưởng nơi con.
30 Con đừng gây sự với ai vô cớ,
Khi không ai gây cho con thiệt hại điều gì.
31 Ðừng ganh tị với quân tàn bạo;
Chớ chọn đường nào chúng chọn lấy để đi;
32 Vì Chúa ghê tởm kẻ gian tà tội lỗi,
Nhưng Ngài kết bạn tâm giao với người chính trực ngay lành.
33 Sự nguyền rủa của Chúa giáng trên nhà kẻ gian ác,
Nhưng phước hạnh Ngài ban cho chỗ ở người ngay lành.
34 Ngài chế giễu phường chê bai nhạo báng,
Nhưng Ngài ban ơn cho người thật sự khiêm nhường.
35 Người khôn ngoan sẽ thừa hưởng những hiển vinh tôn trọng,
Còn kẻ điên rồ bị tống cho nhục nhã ê chề.
Châm Ngôn 2-3
New Vietnamese Bible
Giá Trị Của Sự Khôn Ngoan
2 Hỡi con ta, nếu con tiếp nhận những lời ta
Và trân trọng giữ gìn các điều răn ta trong lòng.
2 Nếu tai con lắng nghe sự khôn ngoan;
Và lòng con hướng về sự hiểu biết;
3 Phải, nếu con kêu nài sự sáng suốt;
Nếu con cất tiếng xin sự hiểu biết;
4 Nếu con tìm nó như tìm bạc,
Và kiếm nó như kiếm châu báu ẩn giấu;
5 Bấy giờ con sẽ hiểu sự kính sợ CHÚA
Và tìm thấy sự hiểu biết Đức Chúa Trời.
6 Vì CHÚA ban cho sự khôn ngoan;
Sự hiểu biết và sáng suốt đến từ miệng Ngài.
7 Ngài tích lũy sự khôn ngoan[a] cho người ngay thẳng;
Ngài là thuẫn đỡ cho những kẻ sống chính trực.
8 Ngài giữ gìn lối đi của người công bình;
Bảo vệ đường lối của kẻ kính sợ Ngài.
9 Bấy giờ con sẽ hiểu sự công chính,
Công bình và bình đẳng cùng mọi đường lối tốt đẹp.
10 Vì sự khôn ngoan sẽ vào lòng con;
Sự hiểu biết sẽ làm linh hồn con thích thú.
11 Sự khôn khéo sẽ giữ gìn con
Và sự sáng suốt sẽ bảo vệ con;
12 Giải cứu con khỏi con đường tà,
Khỏi kẻ nói lời tai ác;
13 Khỏi kẻ từ bỏ con đường ngay thẳng,
Đi theo đường lối tối tăm.
14 Là kẻ vui vẻ để làm việc dữ;
Thích thú trong hành động tai ác gian tà;
15 Kẻ có lối đi quanh co,
Có đường lối xảo quyệt;
16 Giải cứu con khỏi người đàn bà bên ngoài;[b]
Là người đàn bà xa lạ[c] có lời nói ngọt ngào;
17 Ả đã lìa bỏ bạn đời của tuổi thanh xuân;
Quên giao ước của Đức Chúa Trời mình.
18 Vì nhà ả chìm xuống cõi chết;
Đường lối ả dẫn tới Âm Ty.
19 Mọi kẻ đến với ả đều không trở lại,
Và cũng không đạt được con đường sự sống.
20 Vậy, con hãy đi theo con đường của người thiện
Và giữ lấy đường lối của người công chính.
21 Vì những người ngay thẳng sẽ được ở trong đất hứa[d]
Và những người trọn vẹn vẫn còn ở tại đó luôn.
22 Nhưng những kẻ ác sẽ bị diệt trừ khỏi đất
Và những người xảo trá[e] sẽ bị bứng khỏi vùng đất ấy.
Lời Khuyên Tin Cậy Và Tôn Trọng Chúa
3 Hỡi con ta, chớ quên lời dạy dỗ[f] của ta,
Nhưng hãy giữ các điều răn ta trong lòng.
2 Vì chúng sẽ thêm cho con tuổi thọ[g] trong đời,
Và an khang thịnh vượng.[h]
3 Chớ quên tình yêu thương và lòng trung tín,
Hãy đeo chúng trên cổ con,
Hãy ghi chúng vào lòng con.
4 Nhờ đó con sẽ tìm được ơn lành và tiếng[i] tốt
Trước mắt Đức Chúa Trời lẫn người ta.
5 Hãy hết lòng tin cậy CHÚA,
Chớ nương cậy nơi sự sáng suốt của con.
6 Hãy nhận biết Ngài trong mọi đường lối mình,
Ngài sẽ làm cho đường lối của con ngay thẳng.
7 Chớ khôn ngoan theo mắt mình,
Nhưng hãy kính sợ CHÚA và tránh điều ác.
8 Ấy sẽ là sự chữa bệnh cho thân thể[j] con,
Và sự bổ dưỡng cho xương cốt con.
9 Hãy lấy tài sản và hoa quả đầu mùa của con
Mà tôn vinh CHÚA.
10 Bấy giờ kho vựa của con sẽ đầy ắp,
Và thùng chứa của con sẽ đầy tràn rượu mới.
11 Hỡi con ta, chớ khinh thường sự rèn luyện của CHÚA,
Cũng đừng nản lòng vì lời quở trách của Ngài.
12 Vì CHÚA khiển trách người Ngài thương,
Như cha đối với con thân yêu của mình.
13 Phước cho người nào tìm được sự khôn ngoan,
Và nhận được sự sáng suốt.
14 Vì giá trị của nó quý hơn bạc;
Lợi ích từ nó tốt hơn vàng.
15 Sự khôn ngoan quý hơn hồng ngọc;[k]
Tất cả mọi vật con ao ước đều không thể sánh được.
16 Tay phải nó nắm sự trường thọ;
Tay trái cầm sự giàu sang và vinh hiển.
17 Những con đường của nó dễ chịu;
Mọi lối đi của nó đều bình an.
18 Sự khôn ngoan là cây sự sống cho ai nắm được nó;
Người nào giữ chặt lấy nó được gọi là người có phước.
19 CHÚA dùng sự khôn ngoan đặt nền cho quả đất,
Bởi sự sáng suốt thiết lập các tầng trời.
20 Do sự hiểu biết của Ngài các vực sâu tuôn nước,
Các đám mây kết tụ thành sương;
21 Hỡi con ta, hãy giữ lấy sự khôn ngoan và suy xét;
Mắt con chớ rời xa những điều ấy.
22 Chúng sẽ là sự sống cho linh hồn con,
Và đồ trang sức cho cổ con.
23 Bấy giờ con sẽ đi đường bình an,
Và chân con sẽ không vấp ngã.
24 Khi đi ngủ con sẽ không sợ,
Lúc nằm ngủ, con sẽ ngủ ngon.
25 Chớ sợ hãi điều kinh khủng bất ngờ,
Cũng đừng sợ sự tan hoang ập xuống trên kẻ ác.
26 Vì CHÚA sẽ là sự tin cậy của con;
Ngài sẽ gìn giữ chân con khỏi mắc bẫy.
27 Đừng từ chối điều tốt đẹp cho người xứng đáng
Khi tay con có quyền làm điều ấy.
28 Khi có đừng nói với láng giềng con:
“Hãy đi rồi trở lại, ngày mai tôi sẽ cho anh.”
29 Chớ âm mưu hại người láng giềng
Khi người sống an toàn cạnh con.
30 Đừng tranh chấp với ai vô cớ
Khi người ta chẳng làm gì hại con.
31 Chớ ganh tị với người hung dữ,
Cũng đừng chọn đường lối nào của nó.
32 Vì CHÚA ghê tởm kẻ gian tà,
Nhưng Ngài thân cận với người ngay thẳng.
33 Sự rủa sả của CHÚA ở trong nhà kẻ ác,
Nhưng Ngài ban phước cho nơi ở của người công chính.
34 Đối với người nhạo báng, Ngài chế nhạo chúng;
Nhưng Ngài ban ơn cho kẻ khiêm nhu.
35 Người khôn ngoan sẽ hưởng sự vinh hiển,
Nhưng kẻ ngu dại sẽ nhận điều xấu hổ.
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center
Copyright © 2011 by Bau Dang
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)