Proverbs 17
New Living Translation
17 Better a dry crust eaten in peace
than a house filled with feasting—and conflict.
2 A wise servant will rule over the master’s disgraceful son
and will share the inheritance of the master’s children.
3 Fire tests the purity of silver and gold,
but the Lord tests the heart.
4 Wrongdoers eagerly listen to gossip;
liars pay close attention to slander.
5 Those who mock the poor insult their Maker;
those who rejoice at the misfortune of others will be punished.
6 Grandchildren are the crowning glory of the aged;
parents[a] are the pride of their children.
7 Eloquent words are not fitting for a fool;
even less are lies fitting for a ruler.
8 A bribe is like a lucky charm;
whoever gives one will prosper!
9 Love prospers when a fault is forgiven,
but dwelling on it separates close friends.
10 A single rebuke does more for a person of understanding
than a hundred lashes on the back of a fool.
11 Evil people are eager for rebellion,
but they will be severely punished.
12 It is safer to meet a bear robbed of her cubs
than to confront a fool caught in foolishness.
13 If you repay good with evil,
evil will never leave your house.
14 Starting a quarrel is like opening a floodgate,
so stop before a dispute breaks out.
15 Acquitting the guilty and condemning the innocent—
both are detestable to the Lord.
16 It is senseless to pay to educate a fool,
since he has no heart for learning.
17 A friend is always loyal,
and a brother is born to help in time of need.
18 It’s poor judgment to guarantee another person’s debt
or put up security for a friend.
19 Anyone who loves to quarrel loves sin;
anyone who trusts in high walls invites disaster.
20 The crooked heart will not prosper;
the lying tongue tumbles into trouble.
21 It is painful to be the parent of a fool;
there is no joy for the father of a rebel.
22 A cheerful heart is good medicine,
but a broken spirit saps a person’s strength.
23 The wicked take secret bribes
to pervert the course of justice.
24 Sensible people keep their eyes glued on wisdom,
but a fool’s eyes wander to the ends of the earth.
25 Foolish children[b] bring grief to their father
and bitterness to the one who gave them birth.
26 It is wrong to punish the godly for being good
or to flog leaders for being honest.
27 A truly wise person uses few words;
a person with understanding is even-tempered.
28 Even fools are thought wise when they keep silent;
with their mouths shut, they seem intelligent.
Panultihon 17
Ang Pulong Sa Dios
17 Mas maayo pa nga gamay ra ang pagkaon nga malinawon ang panimalay kaysa magkombira nga may panag-away.
2 Ang maalamon nga sulugoon magagahom sa makauulaw nga anak sa iyang agalon, ug bahinan siya sa panulondon sa mga anak sa iyang agalon.
3 Sama sa bulawan ug plata nga sulayan pinaagi sa kalayo, ang atong kasingkasing ginasulayan usab sa Ginoo.
4 Ang tawong daotan ganahang mamati sa sama niyang daotan, ug ang bakakon gustong mamati sa sama niyang bakakon.
5 Ang nagatamay sa mga kabos nagainsulto sa iyang Magbubuhat. Silotan ang tawo nga malipay kon may daotang mahitabo sa uban.
6 Garbo sa mga tigulang ang ilang mga apo, maingon nga garbo usab sa mga anak ang ilang mga ginikanan.
7 Dili angayan nga mosultig maayo ang buang-buang, ug labi nang dili angay nga mamakak ang usa ka pangulo.
8 Nagatuo ang uban nga ang suborno sama sa madyik nga magpasayon sa tanan.
9 Kon pasayloon mo ang imong higala nga nakasala kanimo, magpabilin ang inyong panaghigalaay, apan kon balik-balikon mo paghisgot ang iyang sala, maguba ang inyong panaghigalaay.
10 Ang maalamon nga tawo makakat-on na sa usa lang ka pagbadlong, apan ang buang-buang dili gayod makakat-on bisan sigehan pag latos.
11 Ang tawong daotan kanunayng mangitag samok, busa padad-an siyag bangis nga tawo nga mosilot kaniya.
12 Mas makuyaw pa nga ikatagbo ang tawong buang-buang nga nagahimog binuang kaysa mananap nga oso[a] nga nawad-ag mga anak.
13 Kon daotan ka ngadto sa mga tawo nga maayo kanimo, kanunay lang may daotang mahitabo sa imong panimalay.
14 Ang nagsugod pa lang nga away nahisama sa buslot sa tangke sa tubig. Santaa kini sa dili pa modako.
15 Ngil-aran ang Ginoo sa tawong mohukom nga silotan ang dili sad-an o mohukom nga hatagag kagawasan ang sad-an.
16 Walay kapuslanan ang paggasto sa pagpaeskwela sa usa ka tawong buang-buang kay wala siyay gana nga magtuon.
17 Ang higala nagahigugma kanimo sa tanang panahon, ug ang kadugo motabang kanimo sa panahon sa kalisdanan.
18 Walay panabot ang tawo nga mosaad nga mobayad sa utang sa uban.
19 Ang tawong ganahan magpakasala ganahag gubot, ug ang tawong hambog nangitag kalaglagan.
20 Dili gayod mouswag ang tawong baliko ug utok, ug ang tawong bakakon kalaglagan ray maangkon.
21 Kasubo ug kasakit ang bation sa ginikanan sa buang-buang nga anak.
22 Kon malipayon ka, makahatag kinig kaayohan sa imong panglawas, apan kon masulob-on ka, maglain imong pamati.
23 Ang tawong daotan modawat ug suborno aron tuison ang hustisya.
24 Ang tawo nga may panabot nagapaningkamot kanunay nga madugangan ang kaalam, apan ang tawong buang-buang wala kahibalo kon unsay iyang buhaton.
25 Kasubo ug kasakit ang ihatag sa buang-buang nga anak ngadto sa iyang mga ginikanan.
26 Dili maayo nga pakasad-on ang tawong walay sala, o ang tawong dungganon nga ensakto ug binuhatan.
27 Ang tawong maalamon ug may panabot magbantay sa iyang isulti ug kalmado.
28 Bisan ang buang-buang maalaan nga maalamon ug may panabot kon maghilom-hilom lang.
Footnotes
- 17:12 oso: sa English, bear.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.