Proverbs 15
New Living Translation
15 A gentle answer deflects anger,
but harsh words make tempers flare.
2 The tongue of the wise makes knowledge appealing,
but the mouth of a fool belches out foolishness.
3 The Lord is watching everywhere,
keeping his eye on both the evil and the good.
4 Gentle words are a tree of life;
a deceitful tongue crushes the spirit.
5 Only a fool despises a parent’s[a] discipline;
whoever learns from correction is wise.
6 There is treasure in the house of the godly,
but the earnings of the wicked bring trouble.
7 The lips of the wise give good advice;
the heart of a fool has none to give.
8 The Lord detests the sacrifice of the wicked,
but he delights in the prayers of the upright.
9 The Lord detests the way of the wicked,
but he loves those who pursue godliness.
10 Whoever abandons the right path will be severely disciplined;
whoever hates correction will die.
11 Even Death and Destruction[b] hold no secrets from the Lord.
How much more does he know the human heart!
12 Mockers hate to be corrected,
so they stay away from the wise.
13 A glad heart makes a happy face;
a broken heart crushes the spirit.
14 A wise person is hungry for knowledge,
while the fool feeds on trash.
15 For the despondent, every day brings trouble;
for the happy heart, life is a continual feast.
16 Better to have little, with fear for the Lord,
than to have great treasure and inner turmoil.
17 A bowl of vegetables with someone you love
is better than steak with someone you hate.
18 A hot-tempered person starts fights;
a cool-tempered person stops them.
19 A lazy person’s way is blocked with briers,
but the path of the upright is an open highway.
20 Sensible children bring joy to their father;
foolish children despise their mother.
21 Foolishness brings joy to those with no sense;
a sensible person stays on the right path.
22 Plans go wrong for lack of advice;
many advisers bring success.
23 Everyone enjoys a fitting reply;
it is wonderful to say the right thing at the right time!
24 The path of life leads upward for the wise;
they leave the grave[c] behind.
25 The Lord tears down the house of the proud,
but he protects the property of widows.
26 The Lord detests evil plans,
but he delights in pure words.
27 Greed brings grief to the whole family,
but those who hate bribes will live.
28 The heart of the godly thinks carefully before speaking;
the mouth of the wicked overflows with evil words.
29 The Lord is far from the wicked,
but he hears the prayers of the righteous.
30 A cheerful look brings joy to the heart;
good news makes for good health.
31 If you listen to constructive criticism,
you will be at home among the wise.
32 If you reject discipline, you only harm yourself;
but if you listen to correction, you grow in understanding.
33 Fear of the Lord teaches wisdom;
humility precedes honor.
Panultihon 15
Ang Pulong Sa Dios
15 Ang malumanay nga tubag makahupay sa kasuko, apan ang singhag makapaalsa sa dugo.
2 Ang mga pulong sa maalamon nga tawo makahatag ug kaalam, apan puro lang kabuang ang mogawas sa baba sa tawong buang-buang.
3 Makita sa Ginoo ang tanan, bisan asang dapita. Nagatan-aw siya sa mga binuhatan sa mga daotan ug sa mga matarong.
4 Ang malumo nga mga pulong makaayo sa kinabuhi sa tawo,[a] apan ang sakit nga mga pulong makapasakit sa dughan.
5 Ang buang-buang nga tawo dili manumbaling kon badlongon sa iyang amahan ang iyang pamatasan, apan ang maalamon mopatuo.
6 Modaghan ang bahandi sa mga matarong, apan ang iya sa mga daotan mahanaw.
7 Imantala sa mga maalamon ang kaalam; dili kini mahimo sa mga buang-buang.
8 Ngil-aran ang Ginoo sa halad sa mga daotan, apan gikalipay niya ang pag-ampo sa mga matarong.
9 Ngil-aran ang Ginoo sa paggawi sa tawong daotan, apan ginahigugma niya ang tawong nagatinguha sa paghimog matarong.
10 Ang pagtul-id sa pamatasan isipong daotan sa tawo nga mitipas sa hustong dalan. Ang tawo nga dili gusto badlongon mamatay.
11 Kon nahibalo ang Ginoo kon unsay nangahitabo sa dapit sa mga patay, mas labaw pa siyang nahibalo kon unsay anaa sa kasingkasing sa tawo.
12 Ang tawong bugalbugalon dili gustong badlongon; dili siya magpatambag sa mga maalamon.
13 Kon malipayon ang tawo, mapahiyomon siya, apan kon anaa siya sa kasubo, maminghoy ang iyang nawong.
14 Ang tawo nga may pagsabot gusto gayod nga makakat-on, apan ang tawong buang-buang mas gusto pa gayod ug kabuang.
15 Pait ang kinabuhi sa mga kabos, apan kon kontento lang sila, magmalipayon sila sa kanunay.
16 Mas maayo pa ang kabos nga may pagtahod sa Ginoo kaysa adunahan nga puno sa kagubot ang kinabuhi.
17 Mas maayo pang magsud-an lang ug utan nga may paghigugmaay kaysa magsud-an ug karne nga may pagdinumtanay.
18 Ang pagkamainiton ug ulo makasugod ug kasamok, apan ang pagkamapailubon makapaundang sa panag-away.
19 Kon tapolan ka mahimong lisod ang imong kinabuhi, apan kon magkugi ka maharuhay imong kinabuhi.
20 Ang maalamon nga anak nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan. Buang-buang ang anak nga nagapakadaotan sa iyang ginikanan.
21 Ang tawo nga walay pagsabot malipay sa mga binuang, apan ang tawong may pagsabot nagakinabuhi nga matarong.
22 Kon dili ka maminaw ug tambag kabahin sa imong mga plano, dili ka molampos, apan kon maminaw kag daghang tambag molampos gayod kini.
23 Malipay ang tawo kon makahatag siya sa tukma nga tubag. Samot na gayod kaanindot kon makahatag siya sa tukmang tubag sa tukmang higayon.
24 Nagasubay ang maalamon nga tawo sa dalan paingon sa kinabuhi aron malikayan niya ang kamatayon.
25 Gub-on sa Ginoo ang balay sa mga mapahitas-on,[b] apan panalipdan niya ang mga yuta sa mga biyuda.
26 Ngil-aran ang Ginoo sa ginahunahuna sa mga daotan, apan kalipay niya ang mga ginahunahuna[c] sa mga hinlo ug kasingkasing.
27 Ang tawo nga nagaangkon ug bahandi sa daotang paagi nagadala ug kalisod sa iyang panimalay. Ang tawo nga dili modawat ug suborno padayon nga magkinabuhi.
28 Ang matarong nga tawo maghunahuna una sa dili pa siya mosulti, apan ang daotan magpataka lag sulti.
29 Layo ang Ginoo sa mga daotan, apan mamati siya sa mga pag-ampo sa mga matarong.
30 Makahatag ug kalipay ang mapahiyomon nga panagway, ug makapabaskog ang maayong balita.
31 Ang maminaw ug pagbadlong nga makahatag kaayohan sa kinabuhi mahimong maalamon.
32 Peligro ang tawo nga dili mamatig pagbadlong nga motul-id sa iyang pamatasan, apan kon iya kining tuohan, makaangkon siyag pagsabot.
33 Ang pagtahod sa Ginoo magtudlo sa tawo nga magmaalamon, ug ang pagpaubos makahatag kaniyag dungog.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.