24 Avundas inte onda människor
och längta inte efter att vara med dem.
Deras hjärtan tänker på våld,
    deras läppar talar olycka.

Genom vishet byggs huset,
    genom förstånd hålls det vid makt.
Genom kunskap fylls rummen
    med allt som är dyrbart och ljuvligt.

En vis man är stark,
    en man med kunskap är väldig i kraft.
Genom skicklig ledning kan du föra krig,
många goda rådgivare ger seger.

Visheten är för hög för dåren,
    i porten öppnar han ej sin mun.

Den som tänker ut onda planer,
    han skall kallas intrigmakare.
Dårskapens påfund är synd,
    och bespottaren möter avsky bland människor.

10 Låter du modet falla i nödens stund,
då blir din kraft ringa.

11 Rädda dem som släpas till döden
    och drag dig inte undan dem som stapplar till avrättningsplatsen.
12 Om du säger: "Vi visste det inte",
    skulle inte han som prövar hjärtan märka det,
skulle inte han som vakar över din själ veta det?
Han skall vedergälla var och en efter hans gärningar.

13 Ät honung, min son, det är gott,
    självrunnen honung är söt för din gom.
14 Så är kunskap och vishet för din själ.
Om du finner dem, har du en framtid,
och ditt hopp blir ej om intet.

15 Ligg inte på lur, du ogudaktige, vid den rättfärdiges boning,
    ödelägg inte hans hem.
16 Ty den rättfärdige kan falla sju gånger och resa sig igen,
men de ogudaktiga stupar när olyckan kommer.

17 Gläd dig inte när din fiende faller,
låt ej ditt hjärta fröjdas när han störtar omkull,
18 så att Herren ser det med misshag
och vänder sin vrede från honom.

19 Harmas inte över de onda,
    avundas inte de ogudaktiga.
20 Ty den som är ond har ingen framtid,
de ogudaktigas lampa skall slockna.

21 Min son, frukta Herren och kungen,
ge dig inte i lag med upprorsmän.
22 Ty plötsligt kan olycka komma över dem,
och vem vet när ödeläggelse från dessa båda kommer?

Tillägg till de visas ord (24:23-34)

23 Dessa ord är också av visa män.
    Att ha anseende till personen när man dömer är orätt.
24 Den som säger till den skyldige: "Du är oskyldig",
honom skall folk förbanna
    och nationer fördöma.
25 Men dem som skipar rättvisa skall det gå väl,
de skall bli välsignade med goda ting.

26 En kyss på läpparna är det,
    när någon ger ett rätt svar.

27 Fullgör ditt arbete på marken,
    gör allting klart åt dig på åkern.
Sedan kan du bygga dig ett hus.

28 Vittna inte mot din nästa utan orsak,
inte vill du bedra någon med dina läppar?
29 Säg inte: "Vad han har gjort mot mig skall jag göra mot honom,
jag skall ge var och en vad han förtjänat."

30 Jag gick förbi en lat mans åker,
    en oförståndig människas vingård.
31 Och se, tistlar hade växt upp överallt,
marken var täckt av nässlor,
    stenmuren låg nerriven.
32 Jag såg det och tog det till hjärtat,
    jag betraktade det och tog lärdom av det.
33 Sov ännu något, slumra lite till,
    lägg ännu en tid armarna i kors för att vila,
34 så kommer fattigdomen över dig som en lösdrivare
och armodet som en väpnad man.

24 Öfunda ekki vonda menn og lát þig ekki langa til að vera með þeim,

því að hjarta þeirra býr yfir ofríkisverkum, og varir þeirra mæla ógæfu.

Fyrir speki verður hús reist, og fyrir hyggni verður það staðfast,

fyrir þekking fyllast forðabúrin alls konar dýrum og yndislegum fjármunum.

Vitur maður er betri en sterkur og fróður maður betri en aflmikill,

því að holl ráð skalt þú hafa, er þú heyr stríð, og þar sem margir ráðgjafar eru, fer allt vel.

Viskan er afglapanum ofviða, í borgarhliðinu lýkur hann ekki upp munni sínum.

Þann sem leggur stund á að gjöra illt, kalla menn varmenni.

Syndin er fíflslegt fyrirtæki, og spottarinn er mönnum andstyggð.

10 Látir þú hugfallast á neyðarinnar degi, þá er máttur þinn lítill.

11 Frelsaðu þá, sem leiddir eru fram til lífláts, og þyrm þeim, sem ganga skjögrandi að höggstokknum.

12 Segir þú: "Vér vissum það eigi," _ sá sem vegur hjörtun, hann verður sannarlega var við það, og sá sem vakir yfir sálu þinni, hann veit það og mun gjalda manninum eftir verkum hans.

13 Et þú hunang, son minn, því að það er gott, og hunangsseimur er gómi þínum sætur.

14 Nem á sama hátt speki fyrir sálu þína, finnir þú hana, er framtíð fyrir hendi, og von þín mun eigi að engu verða.

15 Sit eigi, þú hinn óguðlegi, um bústað hins réttláta og eyðilegg ekki heimkynni hans,

16 því að sjö sinnum fellur hinn réttláti og stendur aftur upp, en óguðlegir steypast í ógæfu.

17 Gleð þig eigi yfir falli óvinar þíns, og hjarta þitt fagni eigi yfir því að hann steypist,

18 svo að Drottinn sjái það ekki og honum mislíki, og hann snúi reiði sinni frá honum til þín.

19 Reiðst ekki vegna illgjörðamanna, öfunda eigi óguðlega,

20 því að vondur maður á enga framtíð fyrir höndum, á lampa óguðlegra slokknar.

21 Son minn, óttastu Drottin og konunginn, samlaga þig ekki óróaseggjum,

22 því að ógæfa þeirra ríður að þegar minnst varir, og ófarir beggja _ hver veit um þær?

23 Þessir orðskviðir eru líka eftir spekinga. Hlutdrægni í dómi er ljót.

24 Þeim sem segir við hinn seka: "Þú hefir rétt fyrir þér!" honum formæla menn, honum bölvar fólk.

25 En þeim sem hegna eins og ber, mun vel vegna, yfir þá kemur ríkuleg blessun.

26 Sá kyssir á varirnar, sem veitir rétt svör.

27 Annastu verk þitt utan húss og ljúk því á akrinum, síðan getur þú byggt hús þitt.

28 Vertu eigi vottur gegn náunga þínum að ástæðulausu, eða mundir þú vilja svíkja með vörum þínum?

29 Seg þú ekki: "Eins og hann gjörði mér, eins ætla ég honum að gjöra, ég ætla að endurgjalda manninum eftir verkum hans!"

30 Mér varð gengið fram hjá akri letingja nokkurs og fram hjá víngarði óviturs manns.

31 Og sjá, hann var allur vaxinn klungrum, hann var alþakinn netlum, og steingarðurinn umhverfis hann var hruninn.

32 En ég varð þess var, veitti því athygli, sá það og lét mér það að kenningu verða:

33 Sofa ögn enn, blunda ögn enn, leggja saman hendurnar ögn enn til að hvílast,

34 þá kemur fátæktin yfir þig eins og ræningi og skorturinn eins og vopnaður maður.

Saying 20

24 Do not envy(A) the wicked,
    do not desire their company;
for their hearts plot violence,(B)
    and their lips talk about making trouble.(C)

Saying 21

By wisdom a house is built,(D)
    and through understanding it is established;
through knowledge its rooms are filled
    with rare and beautiful treasures.(E)

Saying 22

The wise prevail through great power,
    and those who have knowledge muster their strength.
Surely you need guidance to wage war,
    and victory is won through many advisers.(F)

Saying 23

Wisdom is too high for fools;
    in the assembly at the gate they must not open their mouths.

Saying 24

Whoever plots evil
    will be known as a schemer.
The schemes of folly are sin,
    and people detest a mocker.

Saying 25

10 If you falter in a time of trouble,
    how small is your strength!(G)
11 Rescue those being led away to death;
    hold back those staggering toward slaughter.(H)
12 If you say, “But we knew nothing about this,”
    does not he who weighs(I) the heart perceive it?
Does not he who guards your life know it?
    Will he not repay(J) everyone according to what they have done?(K)

Saying 26

13 Eat honey, my son, for it is good;
    honey from the comb is sweet to your taste.
14 Know also that wisdom is like honey for you:
    If you find it, there is a future hope for you,
    and your hope will not be cut off.(L)

Saying 27

15 Do not lurk like a thief near the house of the righteous,
    do not plunder their dwelling place;
16 for though the righteous fall seven times, they rise again,
    but the wicked stumble when calamity strikes.(M)

Saying 28

17 Do not gloat(N) when your enemy falls;
    when they stumble, do not let your heart rejoice,(O)
18 or the Lord will see and disapprove
    and turn his wrath away from them.(P)

Saying 29

19 Do not fret(Q) because of evildoers
    or be envious of the wicked,
20 for the evildoer has no future hope,
    and the lamp of the wicked will be snuffed out.(R)

Saying 30

21 Fear the Lord and the king,(S) my son,
    and do not join with rebellious officials,
22 for those two will send sudden destruction(T) on them,
    and who knows what calamities they can bring?

Further Sayings of the Wise

23 These also are sayings of the wise:(U)

To show partiality(V) in judging is not good:(W)
24 Whoever says to the guilty, “You are innocent,”(X)
    will be cursed by peoples and denounced by nations.
25 But it will go well with those who convict the guilty,
    and rich blessing will come on them.

26 An honest answer
    is like a kiss on the lips.

27 Put your outdoor work in order
    and get your fields ready;
    after that, build your house.

28 Do not testify against your neighbor without cause(Y)
    would you use your lips to mislead?
29 Do not say, “I’ll do to them as they have done to me;
    I’ll pay them back for what they did.”(Z)

30 I went past the field of a sluggard,(AA)
    past the vineyard of someone who has no sense;
31 thorns had come up everywhere,
    the ground was covered with weeds,
    and the stone wall was in ruins.
32 I applied my heart to what I observed
    and learned a lesson from what I saw:
33 A little sleep, a little slumber,
    a little folding of the hands to rest(AB)
34 and poverty will come on you like a thief
    and scarcity like an armed man.(AC)