Añadir traducción en paralelo Imprimir Opciones de la página

24 Huwag kang maiinggit sa taong masasama,
    ni maghangad man na sila'y makasama.
Sapagkat ang kanilang puso ay nagbabalak ng karahasan,
    at ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.

Sa pamamagitan ng karunungan ay naitatayo ang bahay;
    at naitatatag sa pamamagitan ng kaunawaan.
Napupuno ang mga silid sa pamamagitan ng kaalaman,
    ng lahat ng mahahalaga at kaaya-ayang kayamanan.
Ang taong pantas ay mas makapangyarihan kaysa sa malakas,
    at ang taong may kaalaman kaysa sa may kalakasan.
Sapagkat maaari kang makidigma kapag may matalinong pamamatnubay,
    at sa karamihan ng mga tagapayo ay mayroong tagumpay.
Ang karunungan ay napakataas para sa isang hangal;
    hindi niya ibinubuka ang kanyang bibig sa may pintuang-bayan.

Siyang nagbabalak ng paggawa ng kasamaan,
    ay tatawaging manggagawa ng kalokohan.
Ang pagbabalak ng kahangalan ay kasalanan,
    at ang manlilibak, sa mga tao ay karumaldumal.

10 Kung manlupaypay ka sa araw ng kahirapan,
    maliit ang iyong kalakasan.
11 Iligtas mo silang dinadala sa kamatayan,
    pigilan mo silang natitisod patungo sa katayan.
12 Kung iyong sinasabi, “Narito, hindi namin ito nalalaman.”
    Hindi ba niya alam ang sa mga puso'y tumitimbang?
At siyang nagbabantay sa iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman?
    At ang bawat tao ayon sa gawa niya ay di ba niya gagantihan?
13 Anak ko, kumain ka ng pulot, sapagkat ito'y mainam,
    at matamis sa iyong panlasa ang tulo ng pulot-pukyutan.
14 Alamin mo na gayon sa iyo ang karunungan;
    kung ito'y iyong matagpuan, mayroong kinabukasan,
    at ang iyong pag-asa ay hindi mahihiwalay.
15 Tulad ng masamang tao, ang tahanan ng matuwid ay huwag mong tambangan,
    huwag mong gawan ng dahas ang kanyang tahanan.
16 Sapagkat ang matuwid ay makapitong nabubuwal at bumabangon na naman,
    ngunit ang masama ay nabubuwal sa pamamagitan ng kasakunaan.
17 Kapag nabubuwal ang iyong kaaway ay huwag kang magalak,
    at huwag matuwa ang iyong puso kapag siya'y bumabagsak;
18 baka ito'y makita ng Panginoon, at ikagalit niya,
    at kanyang alisin ang poot niya sa kanya.
19 Huwag kang mayamot dahil sa mga gumagawa ng kasamaan,
    at ang masamang tao ay huwag mong kainggitan.
20 Sapagkat ang masamang tao'y walang bukas na haharapin,
    at ang ilawan ng masama ay papatayin.
21 Anak ko, sa Panginoon at sa hari ay matakot ka,
    sa mga pabagu-bago ay huwag kang makisama.
22 Sapagkat biglang dumarating mula sa kanila ang kapahamakan,
    at ang pagkawasak na nagmumula sa kanila, ay sinong nakakaalam?

Mga Karagdagang Kawikaan

23 Ang mga ito ay mga kasabihan din ng pantas:

Ang pagtatangi sa paghatol ay hindi mabuti.
24 Siyang nagsasabi sa masama, “Matuwid ka,”
    ay susumpain ng mga bayan, kapopootan ng mga bansa;
25 ngunit silang sumasaway sa masama ay magkakaroon ng tuwa,
    at sa kanila'y darating ang mabuting pagpapala.
26 Ang nagbibigay ng tamang sagot
    ay humahalik sa mga labi.

27 Ihanda mo sa labas ang iyong gawa,
    at ihanda mo para sa sarili mo sa parang;
    at pagkatapos ay gawin mo ang iyong bahay.

28 Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapwa nang walang kadahilanan;
    at sa pamamagitan ng iyong mga labi ay huwag kang manlinlang.
29 Huwag mong sabihin, “Gagawin ko sa kanya ang ginawa niya sa akin;
    kung anong ginawa niya, iyon ang igaganti ko sa kanya.”

30 Sa bukid ng tamad ako'y napadaan,
    at sa ubasan ng taong salat sa katinuan;
31 at, narito, tinubuang lahat ng mga tinik,
    ang ibabaw niyon ay natatakpan ng mga dawag,
    at ang batong bakod nito ay bumagsak.
32 Pagkatapos ay nakita ko at aking pinag-isipan,
    ako'y tumingin at tumanggap ng pangaral.
33 Kaunting(A) tulog, kaunti pang pag-idlip,
    kaunting paghahalukipkip ng mga kamay upang magpahinga,
34 at darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw;
    at ang kahirapan na parang taong may sandata.

Iba't ibang aral at paalaala.

24 Huwag kang (A)mananaghili sa mga masamang tao,
Ni magnasa ka man na masama sa kanila:
Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati,
(B)At ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.
(C)Sa karunungan ay natatayo ang bahay;
At sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.
At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid,
Ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.
(D)Ang pantas na tao ay malakas;
Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.
(E)Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka:
At sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.
Karunungan ay totoong mataas (F)sa ganang mangmang:
Hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.
(G)Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan,
Tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.
Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan:
At ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.
10 Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan,
Ang iyong kalakasan ay munti.
11 (H)Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan,
At ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.
12 Kung iyong sinasabi, Narito, hindi kami nakakaalam nito:
Hindi ba niya binubulay (I)na tumitimbang ng mga puso?
At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman?
(J)At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?
13 Anak ko, (K)kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti;
At ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:
14 (L)Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa:
Kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan,
At ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
15 Huwag kang bumakay, (M)Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid;
Huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:
16 (N)Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli:
Nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.
17 Huwag kang magalak (O)pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal,
At huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:
18 Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya,
At kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.
19 Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama;
Ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:
20 Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao;
(P)Ang ilawan ng masama ay papatayin.
21 Anak ko, (Q)matakot ka sa Panginoon at sa hari:
At huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:
22 Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla;
At sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?
23 Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas.
(R)Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.
24 (S)Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid;
Susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:
25 Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran,
At ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.
26 Siya'y humahalik sa mga labi
Niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.
27 (T)Ihanda mo ang iyong gawa sa labas,
At ihanda mo sa iyo sa parang;
At pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.
28 (U)Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan;
At huwag kang magdaya ng iyong mga labi.
29 Huwag mong sabihin, Gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin:
Aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.
30 (V)Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad,
At sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;
31 At, (W)narito, tinubuang lahat ng mga tinik,
Ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag,
(X)At ang bakod na bato ay nabagsak.
32 Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti:
Aking nakita, at tumanggap ako ng turo.
33 (Y)Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip,
Kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
34 Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw;
At ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.

-19-

24 Huwag mong kainggitan ang mga makasalanan ni sa kanila'y makipagkaibigan. Ang nasa isip nila'y laging kaguluhan, at ang dila nila'y puno ng kasinungalingan.

-20-

Sa pamamagitan ng karunungan, naitatayo ang isang bahay, at ito'y naitatatag dahil sa kaunawaan. Ang loob ng tahanan ay napupuno ng lahat ng magagandang bagay dahil sa karunungan.

-21-

Ang karunungan ay higit na mabuti kaysa kalakasan. At ang kaalaman ay kapangyarihan. Ang digmaa'y naipagtatagumpay dahil sa mahusay na pagpaplano sapagkat ang tagumpay ay bunga ng mabuting payo.

-22-

Ang malalim na kasabihan ay di mauunawaan ng mangmang. Wala itong masasabi sa mahahalagang usapan.

-23-

Ang mahilig sa paggawa ng masama ay tinatawag na puno ng kasamaan. Anumang pakana ng masama ay kasalanan, at kinamumuhian ng tao ang nanunuya sa kapwa.

-24-

10 Kung hindi ka makatagal sa panahon ng kahirapan ay nangangahulugan ngang ikaw ay mahina.

-25-

11 Tulungan mo at iligtas ang hinatulang mamatay nang walang katarungan. 12 Kapag sinabi mong, “Wala akong pakialam sa taong iyan,” ito'y hindi maikakaila sa Diyos na nakakaalam ng laman ng iyong puso. Alam ito ng Diyos na nakatunghay sa iyo. Pagbabayarin niya ang tao ayon sa ginawa nito.

-26-

13 Anak, uminom ka ng pulot-pukyutan at ito'y makakabuti sa iyo. Kung ang pulot-pukyutan ay masarap sa panlasa, 14 ang karunungan naman ay mabuti sa kaluluwa. Kaya, hanapin mo ang kaalaman at magkakaroon ka ng magandang kinabukasan.

-27-

15 Ang tahanan ng matuwid ay huwag mong pag-isipang pagnakawan, ni gagawan ng dahas ang kanyang tinitirhan, 16 sapagkat siya'y makatatayong muli mabuwal man ng pitong ulit. Ngunit ang masama ay dagling nababagsak sa panahon ng kahirapan.

-28-

17 Huwag mong ikagalak ang pagbagsak ng iyong kaaway ni ang kanyang kapahamakan. 18 Kapag ginawa mo iyon, magagalit sa iyo si Yahweh at sila'y hindi na niya paparusahan.

-29-

19 Huwag kang maiinggit sa mga gumagawa ng masama ni tutulad sa kanilang mga gawa. 20 Ang masama ay walang kinabukasan, walang inaasahan sa hinaharap.

-30-

21 Anak, igalang at sundin mo si Yahweh, gayon din ang hari. Huwag mong susuwayin ang sinuman sa kanila 22 sapagkat bigla na lang kayong mapapahamak. Hindi ka ba natatakot sa pinsalang magagawa nila sa iyo?

Mga Karagdagang Kawikaan

23 Narito pa ang ilang mahahalagang kawikaan:

Hindi dapat magtangi sa pagpapairal ng katarungan. 24 Ang hukom na nagpapawalang-sala sa may kasalanan ay itinatakwil ng tao at isinusumpa ng bayan. 25 Ang nagpaparusa sa masama ay mapapabuti at pagpapalain.

26 Ang tapat na kasagutan ay tanda ng mabuting pagkakaibigan.

27 Ihanda mo muna ang iyong bukid para mayroon kang tiyak na pagkakakitaan bago ka magtayo ng bahay at magtatag ng tahanan.

28 Huwag kang sasaksi laban sa iyong kapwa nang walang sapat na dahilan, ni magsasabi ng kasinungalingan laban sa kanya. 29 Huwag mong sasabihin, “Gagawin ko sa kanya ang ginawa niya sa akin upang ako'y makaganti!”

30 Napadaan ako sa bukid at ubasan ng isang tamad at mangmang. 31 Ito'y puno ng matinik na damo, at gumuho na ang bakod nito. 32 Ang nakita ko'y pinag-isipan kong mabuti at may nakuha akong magandang aral: 33 Kaunting(A) tulog, bahagyang idlip, sandaling pahinga at paghalukipkip, 34 samantalang namamahinga ka ang kahirapa'y darating na parang armadong magnanakaw upang kunin ang lahat ng iyong kailangan.