Add parallel Print Page Options

Ang Pagpanudlo ni Jesus didto sa Bukid

Sa dihang nakita ni Jesus ang daghang mga tawo, mitungas siya sa bukid ug milingkod didto. Miduol kaniya ang iyang mga tinun-an, ug gitudloan niya sila. Miingon siya:

“Bulahan ang mga tawo nga nagaila nga nagkulang sila sa Dios,
kay sakop sila sa paghari sa Dios.
Bulahan ang mga nagamasulob-on,
kay lipayon sila sa Dios.
Bulahan ang mga mapainubsanon[a]
kay mahimong ila ang kalibotan.
Bulahan ang mga tawo nga naninguha gayod sa pagbuhat sa kabubut-on sa Dios,
kay tabangan sila sa Dios sa pagtuman niana nga tinguha.
Bulahan ang mga maluloy-on,
kay kaloy-an sila sa Dios.
Bulahan ang mga tawo nga hinlo ug kasingkasing,
kay makita nila ang Dios.
Bulahan ang mga tawo nga nagapatunhay sa kalinaw,
kay pagatawgon sila nga mga anak sa Dios.
10 Bulahan ang mga tawo nga ginalutos tungod sa ilang pagsunod sa kabubut-on sa Dios,
kay sakop sila sa paghari sa Dios.
11 Bulahan kamo kon tungod sa inyong pagsunod kanako tamayon kamo, lutoson, ug butang-butangan sa tanang matang sa kadaotan. 12 Mao usab kini ang ilang gibuhat kaniadto sa mga propeta. Busa paglipay gayod kamo kay dako ang ganti nga inyong madawat didto sa langit.”

Ang Asin ug ang Suga

(Mar. 9:50; Luc. 14:34-35)

13 “Kamo nga akong mga tinun-an sama sa asin dinhi sa kalibotan. Apan kon mawala ang lami sa asin, wala nay mahimo pa aron molami kini pag-usab. Dili na kini mapuslan, busa ilabay na lang ug tunob-tunoban sa mga tawo.

14 “Sama kamo sa suga nga nagahatag ug kahayag sa mga tawo sa kalibotan. Ug kini dili gayod matago sama sa siyudad nga nahimutang sa ibabaw sa bungtod. 15 Walay tawo nga magdagkot ug suga ug unya takloban lang dayon ug gantangan. Ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan aron mahayagan ang tanan sulod sa balay. 16 Busa mao usab kini ang inyong buhaton. Pasigaha ninyo ang inyong suga ngadto sa mga tawo, aron makita nila ang inyong maayong mga binuhatan ug dayegon nila ang inyong Amahan sa langit.”

Ang Pagtulon-an bahin sa Kasugoan

17 “Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako dinhi aron sa pagwagtang sa Kasugoan ni Moises ug sa mga gisulat sa mga propeta. Hinuon mianhi ako dinhi aron sa pagtuman niini. 18 Ang tinuod mao kini, samtang anaa pa ang langit ug ang yuta wala gayoy bahin sa Kasugoan nga mawala. Bisan pa ang kinagamyan nga bahin niini dili gayod mawad-an ug bili hangtod dili pa matuman ang tanan. 19 Busa si bisan kinsa nga molapas bisan sa kinagamyang bahin sa Kasugoan ug motudlo sa uban sa paglapas usab, siya ang labing ubos sa gingharian sa Dios. Apan si bisan kinsa nga motuman sa Kasugoan ug motudlo sa uban sa pagtuman usab niini, siya ang labing dungganon sa gingharian sa Dios.[b] 20 Busa sultihan ko kamo nga kinahanglan gayod nga ang inyong pagtuman sa kabubut-on sa Dios molabaw pa kaysa pagtuman sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa mga Pariseo, kay kon dili, dili gayod kamo maapil sa paghari sa Dios.”

Ang Pagtulon-an bahin sa Kasuko

21 Midugang si Jesus sa pag-ingon, “Nadungog ninyo ang giingon kaniadto ngadto sa atong mga katigulangan, ‘Ayaw kamo pagpatay,[c] kay si bisan kinsa nga mopatay silotan.’ 22 Apan ako moingon kaninyo nga si bisan kinsa nga may kasuko ngadto sa iyang isigka-tawo silotan. Ug si bisan kinsa nga moingon sa iyang isigka-tawo ‘Wala kay pulos,’ dad-on siya sa kinatas-ang hukmanan aron hukman. Ug si bisan kinsa nga moingon sa iyang isigka-tawo ‘Buang,’ silotan siya didto sa nagadilaab nga kalayo sa impiyerno. 23 Busa bisan anaa na ikaw sa halaran, nga nagdala sa imong halad ngadto sa Dios, ug unya mahinumdoman mo nga nasilo ang imong igsoon kanimo, 24 biyai ang imong halad duol sa halaran ug adtoa una ang imong igsoon ug pakig-uli kaniya. Unya balik ka ug padayon sa imong paghalad.

25 “Kon may mokiha kanimo, pakighusay kaniya sa dili pa kamo moabot ngadto sa korte. Kay kon didto na kamo sa korte, itugyan ka sa huwes ngadto sa pulis ug unya prisohon ka. 26 Ug sigurado gayod nga dili ka na makagawas hangtod nga mabayran mo ang tanan mong multa.”

Ang Pagtulon-an bahin Sa Pagpanapaw

27 “Nadungog ninyo nga giingon kaniadto, ‘Ayaw kamo panapaw.’[d] 28 Apan ako moingon kaninyo nga kon ang lalaki motan-aw nga may tinguha sa pagpakighilawas sa babaye nga dili iyang asawa, sama ra nga nakapanapaw na siya. 29 Busa kon ang imong tuong mata mao ang hinungdan nga makasala ka, lugita kana ug ilabay. Kay mas maayo pa nga mawala ang usa ka bahin sa imong lawas kaysa kompleto ka apan itambog lang ngadto sa impiyerno. 30 Kon ang imong tuong kamot mao ang hinungdan nga makasala ka, putla kana ug ilabay. Kay mas maayo pa nga mawala ang usa ka bahin sa imong lawas kaysa kompleto ka apan mahiadto lang ngadto sa impiyerno.”

Ang Pagtulon-an bahin sa Panagbulag

(Mat. 19:9; Mar. 10:11-12; Luc. 16:18)

31 “Giingon usab nga kon ang lalaki gustong makigbulag sa iyang asawa, kinahanglang mohatag siya sa iyang asawa ug papeles nga magpamatuod sa ilang panagbulag.[e] 32 Apan ako moingon kaninyo nga kon bulagan sa lalaki ang iyang asawa, gawas kon kini nanapaw, siya mismo ang nagatukmod sa iyang asawa nga magpakasala kay magminyo man kini pag-usab; ug si bisan kinsa nga mangasawa niadtong babaye nga gibulagan sa iyang bana makapanapaw.”

Ang Pagtulon-an bahin sa Pagpanumpa

33 “Nadungog ninyo ang giingon ngadto sa atong mga katigulangan nga kon ang tawo may gisaad ug gipanumpaan pa niya sa ngalan sa Ginoo, kinahanglan iya gayod kining tumanon.[f] 34 Apan ako moingon kaninyo nga kon mosaad kamo, ayaw gayod panumpa. Ayaw pag-ingon nga ‘Saksi ko ang langit’ kay mao kini ang trono sa Dios, 35 o kaha ‘Saksi ko ang yuta’ kay mao kini ang tungtonganan sa iyang tiil. Ayaw usab kamo paggamit sa ngalan sa Jerusalem sa inyong pagpanumpa tungod kay mao kini ang siyudad sa bantogan nga Hari. 36 Ug ayaw usab kamo pag-ingon nga, ‘Bisan pag mamatay ako,’ kay bisan gani ang usa lang ka lugas sa buhok dili mo mapaputi o mapaitom. 37 Pag-ingon lang ug ‘Oo’ kon oo ug ‘Dili’ kon dili; kay kon may kapin pa niini gikan na kana kang Satanas.

Dili Kamo Manimalos Sa Inyong Isigka-tawo

(Luc. 6:29-30)

38 “Nadungog ninyo ang giingon, ‘Ang molugit sa mata sa iyang isigka-tawo, lugitan usab sa iyang mata; ug ang mopangag sa iyang isigka-tawo, pangagan usab.’[g] 39 Apan ako moingon kaninyo nga ayaw ninyo balosi ug daotan ang nagabuhat ug daotan diha kaninyo. Kon sagpaon ka sa tuo nga aping, ipasagpa usab ang pikas. 40 Kon may mokiha batok kanimo aron kuhaon ang imong bisti, ihatag bisan ang imong kupo. 41 Kon may sundalo nga mopugos kanimo sa pagpas-an sa iyang karga sa gilay-on nga usa ka kilometro, pas-ana kini sa duha ka kilometro. 42 Hatagi ang mangayo, ug pahulama ang manghulam.”

Higugmaa ang Inyong mga Kaaway

(Luc. 6:27-28, 32-36)

43 “Nadungog ninyo ang giingon, ‘Higugmaa ninyo ang inyong mga higala,[h] ug dumti ninyo ang inyong mga kaaway.’ 44 Apan ako moingon kaninyo nga higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway, ug bisan pa ang mga nagalutos kaninyo iampo ninyo. 45 Ug kon buhaton ninyo kini, mahimo kamong tinuod nga mga anak sa inyong Amahan sa langit.[i] Kay dili lang ang mga maayo nga tawo ang iyang gipasidlakan sa adlaw kondili apil usab ang mga daotan. Ug dili lang ang mga matarong ang iyang gihatagan sa ulan kondili apil usab ang mga dili matarong. 46 Ayaw kamo paghunahuna nga may ganti kamo nga madawat gikan sa Dios kon maayo lang kamo sa mga tawo nga maayo usab kaninyo. Kay bisan ang mga maniningil ug buhis nga giila ninyo nga daotan nagabuhat usab niana. 47 Ug kon ang inyong mga higala lang ang inyong gitagad, unsa man ang inyong nabuhat nga labaw pa kaysa uban? Bisan ang mga tawo nga wala moila sa Dios nagabuhat usab niana. 48 Busa magmahingpit kamo, sama sa inyong Amahan nga langitnon.”

Footnotes

  1. 5:5 mapainubsanon: o, malumo ug kasingkasing.
  2. 5:19 Dios: sa Griego, langit.
  3. 5:21 Tan-awa usab ang Exo. 20:13; Deu. 5:17.
  4. 5:27 Tan-awa usab ang Exo. 20:14; Deu. 5:18.
  5. 5:31 Tan-awa usab ang Deu. 24:1.
  6. 5:33 Tan-awa usab ang Lev. 19:12; Num. 30:2; Deu. 23:21.
  7. 5:38 Tan-awa usab ang Exo. 21:24; Lev. 24:20; Deu. 19:21.
  8. 5:43 Tan-awa usab ang Lev. 19:18.
  9. 5:45 mahimo kamong tinuod nga mga anak sa inyong Amahan sa langit tungod kay sama kamo kaniya nga maayo ang iyang pagtagad sa tanan.

Seeing the multitudes, he went up onto the mountain. When he had sat down, his disciples came to him. He opened his mouth and taught them, saying,

“Blessed are the poor in spirit,
    for theirs is the Kingdom of Heaven.(A)
Blessed are those who mourn,
    for they shall be comforted.(B)
Blessed are the gentle,
    for they shall inherit the earth.[a] (C)
Blessed are those who hunger and thirst for righteousness,
    for they shall be filled.
Blessed are the merciful,
    for they shall obtain mercy.
Blessed are the pure in heart,
    for they shall see God.
Blessed are the peacemakers,
    for they shall be called children of God.
10 Blessed are those who have been persecuted for righteousness’ sake,
    for theirs is the Kingdom of Heaven.

11 “Blessed are you when people reproach you, persecute you, and say all kinds of evil against you falsely, for my sake. 12 Rejoice, and be exceedingly glad, for great is your reward in heaven. For that is how they persecuted the prophets who were before you.

13 “You are the salt of the earth, but if the salt has lost its flavor, with what will it be salted? It is then good for nothing, but to be cast out and trodden under the feet of men.

14 You are the light of the world. A city located on a hill can’t be hidden. 15 Neither do you light a lamp and put it under a measuring basket, but on a stand; and it shines to all who are in the house. 16 Even so, let your light shine before men, that they may see your good works and glorify your Father who is in heaven.

17 “Don’t think that I came to destroy the law or the prophets. I didn’t come to destroy, but to fulfill. 18 For most certainly, I tell you, until heaven and earth pass away, not even one smallest letter[b] or one tiny pen stroke[c] shall in any way pass away from the law, until all things are accomplished. 19 Therefore, whoever shall break one of these least commandments and teach others to do so, shall be called least in the Kingdom of Heaven; but whoever shall do and teach them shall be called great in the Kingdom of Heaven. 20 For I tell you that unless your righteousness exceeds that of the scribes and Pharisees, there is no way you will enter into the Kingdom of Heaven.

21 “You have heard that it was said to the ancient ones, ‘You shall not murder;’(D) and ‘Whoever murders will be in danger of the judgment.’ 22 But I tell you that everyone who is angry with his brother without a cause [d] will be in danger of the judgment. Whoever says to his brother, ‘Raca!’ [e] will be in danger of the council. Whoever says, ‘You fool!’ will be in danger of the fire of Gehenna.[f]

23 “If therefore you are offering your gift at the altar, and there remember that your brother has anything against you, 24 leave your gift there before the altar, and go your way. First be reconciled to your brother, and then come and offer your gift. 25 Agree with your adversary quickly while you are with him on the way; lest perhaps the prosecutor deliver you to the judge, and the judge deliver you to the officer, and you be cast into prison. 26 Most certainly I tell you, you shall by no means get out of there until you have paid the last penny.[g]

27 “You have heard that it was said, [h] ‘You shall not commit adultery;’(E) 28 but I tell you that everyone who gazes at a woman to lust after her has committed adultery with her already in his heart. 29 If your right eye causes you to stumble, pluck it out and throw it away from you. For it is more profitable for you that one of your members should perish than for your whole body to be cast into Gehenna.[i] 30 If your right hand causes you to stumble, cut it off, and throw it away from you. For it is more profitable for you that one of your members should perish, than for your whole body to be cast into Gehenna.[j]

31 “It was also said, ‘Whoever shall put away his wife, let him give her a writing of divorce,’(F) 32 but I tell you that whoever puts away his wife, except for the cause of sexual immorality, makes her an adulteress; and whoever marries her when she is put away commits adultery.

33 “Again you have heard that it was said to the ancient ones, ‘You shall not make false vows, but shall perform to the Lord your vows,’(G) 34 but I tell you, don’t swear at all: neither by heaven, for it is the throne of God; 35 nor by the earth, for it is the footstool of his feet; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King. 36 Neither shall you swear by your head, for you can’t make one hair white or black. 37 But let your ‘Yes’ be ‘Yes’ and your ‘No’ be ‘No.’ Whatever is more than these is of the evil one.

38 “You have heard that it was said, ‘An eye for an eye, and a tooth for a tooth.’(H) 39 But I tell you, don’t resist him who is evil; but whoever strikes you on your right cheek, turn to him the other also. 40 If anyone sues you to take away your coat, let him have your cloak also. 41 Whoever compels you to go one mile, go with him two. 42 Give to him who asks you, and don’t turn away him who desires to borrow from you.

43 “You have heard that it was said, ‘You shall love your neighbor (I) and hate your enemy.’[k] 44 But I tell you, love your enemies, bless those who curse you, do good to those who hate you, and pray for those who mistreat you and persecute you, 45 that you may be children of your Father who is in heaven. For he makes his sun to rise on the evil and the good, and sends rain on the just and the unjust. 46 For if you love those who love you, what reward do you have? Don’t even the tax collectors do the same? 47 If you only greet your friends, what more do you do than others? Don’t even the tax collectors[l] do the same? 48 Therefore you shall be perfect, just as your Father in heaven is perfect.

Footnotes

  1. 5:5 or, land.
  2. 5:18 literally, iota
  3. 5:18 or, serif
  4. 5:22 NU omits “without a cause”.
  5. 5:22 “Raca” is an Aramaic insult, related to the word for “empty” and conveying the idea of empty-headedness.
  6. 5:22 or, Hell
  7. 5:26 literally, kodrantes. A kodrantes was a small copper coin worth about 2 lepta (widow’s mites)—not enough to buy very much of anything.
  8. 5:27 TR adds “to the ancients”.
  9. 5:29 or, Hell
  10. 5:30 or, Hell
  11. 5:43 not in the Bible, but see Qumran Manual of Discipline Ix, 21-26
  12. 5:47 NU reads “Gentiles” instead of “tax collectors”.