Add parallel Print Page Options

Tyˈo̱o̱tsˈom maqueeⁿ tsˈaⁿ na tjaa jnaⁿ tseixmaⁿ jo nnoom

ˈO nnˈaⁿ na cwilaˈyuˈyoˈ na mˈaⁿˈyoˈ ndyuaa Galacia, jeeⁿ ndyaˈ ntjeiⁿ ljoˈ cwilˈaˈyoˈ. ¿ˈÑeeⁿ tjuˈ tycu caluaˈ cjoˈyoˈ na tilacanda̱a̱ˈndyoˈ ñˈoom na tseixmaⁿnaˈ na mayuuˈ? Ee ñˈoom na tyoñequiaayâ nda̱a̱ˈyoˈ sˈaanaˈ ndooˈ nquiuˈyoˈ na ntyˈiaˈnda̱a̱ˈyoˈ na jñoom Jesucristo tsˈoomˈnaaⁿ. Canduˈyoˈ nndii. ¿Aa toˈñoomˈyoˈ Espíritu Santo ncˈe na jlaˈcanda̱a̱ˈndyoˈ chiuu matsa̱ˈntjom ljeii na tqueⁿ Moisés, oo aa ncˈe na jlaˈyuˈya nˈomˈyoˈ ñˈoom na tyondyeˈyoˈ? ¿Aa maxjeⁿ ntjeiⁿ nqueⁿˈyoˈ? ¿Aa nnda̱a̱ ntsˈaanaˈ na cwilaˈtiuuˈyoˈ na cweˈ najnda̱ˈ ncjoˈyoˈ na nnda̱a̱ nlaˈcanda̱a̱ˈndyoˈ jo nnom Tyˈo̱o̱tsˈom yuu na jlaˈcato̱ˈjndyeeˈyoˈ ñˈeⁿ Espíritu? ¿Aa cweˈ tsˈiaaⁿˈndyo cwii cwii nnom nawiˈ na teinomˈyoˈ? Toom cweˈ waa na teijndeiinaˈ ˈo. Quia mañequiaa Tyˈo̱o̱tsˈom na cwitoˈñoomˈyoˈ Espíritu ndoˈ machˈeeⁿ tsˈiaaⁿ quiiˈntaaⁿˈyoˈ na tixocaluiinaˈ ncˈe na jndeii nquii tsˈaⁿ, nchii machˈeeⁿ na ljoˈ ee na cwilaˈcanda̱a̱ˈndyoˈ chiuu matsa̱ˈntjom ljeii na tqueⁿ Moisés, sa̱a̱ ncˈe na cwilaˈyuˈyoˈ ñˈoom na jnda̱ macwindyeˈyoˈ.

Maluaaˈ matseijomnaˈ cantyja ˈnaaⁿˈ Abraham. Tyotseiyuˈya tsˈoom ñˈeⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom, ndoˈ ncˈe joˈ tqueⁿ jom na tjaa jnaⁿ cwicotseixmaaⁿ. Joˈ chii calaˈno̱ⁿˈyoˈ na chaˈtsondye nnˈaⁿ na cwilaˈyuˈya nˈom ñˈeⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom, maqueeⁿ joona na cwiluiindyena tsjaaⁿ ˈnaaⁿˈ Abraham na jndyowicantyjooˈ. Ñˈoomˈm na teiyo teiljeii, tyuaaˈ tˈmo̱ⁿnaˈ na nlqueeⁿ nnˈaⁿ na nchii judíos joona na tjaa jnaⁿ laˈxmaⁿna ncˈe na cwilaˈyuˈya nˈomna ñˈeⁿñê. Luaa ñˈoomya na seicañeeⁿ juu: “Nndio̱ˈnaaⁿndyo̱ nnˈaⁿ cwii cwii ndyuaa ncˈe ˈu.” Quia joˈ ljoˈyu matioˈnaaⁿñê nnˈaⁿ na cwilaˈyuˈya nˈom ñˈeⁿñê chaˈxjeⁿ seiyuˈ Abraham ñˈeⁿñê.

10 Nnˈaⁿ na cwilacantyjaaˈ nˈom na nluiˈnˈmaaⁿndyena ncˈe na quitˈmaⁿ nˈomna ljeii na tqueⁿ Moisés mˈaⁿna nacje ˈnaaⁿˈ ñˈoom na macoˈwiˈnaˈ joona. Ee waa ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na teiljeii na matsonaˈ: “Chaˈtsondye nnˈaⁿ na tyoolaˈcanda̱ñˈeⁿ ñˈoom na jnda̱ teiljeii naquiiˈ ljeii na tqueⁿ Moisés, mˈaⁿna nacje ˈnaaⁿˈ ñˈoom na macoˈwiˈnaˈ tsˈaⁿ.” 11 Cwiwitquiooˈya na tjaa ˈñeeⁿ maqueⁿnaˈ juu na tjaa jnaⁿ cwicotseixmaⁿ ncˈe machˈee chiuu macaⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés, ee ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na teiljeii matsonaˈ: “Tsˈaⁿ na tjaa jnaⁿ cwicotseixmaⁿ jo nnom Tyˈo̱o̱tsˈom, macaⁿnaˈ na catseiyuˈya tsˈom ñˈeⁿñê.” 12 Sa̱a̱ ljeii na tqueⁿ Moisés ticaˈmo̱ⁿnaˈ na macaⁿnaˈ na catseiyuˈya tsˈom tsˈaⁿ ñˈeⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom, ee matsonaˈ: “Tsˈaⁿ na matseicanda̱ ljeii ˈnaaⁿˈ Moisés, cˈoom na cjeˈnaaⁿˈnaˈ.”

13 Seicandyaañe Cristo jaa juu ñˈoomwiˈ na seijndaaˈñe ljeii na tqueⁿ Moisés na nntˈuiiwiˈnaˈ nnˈaⁿ, ee tˈuiiwiˈnaˈ jom cwentaaya ncˈe ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na teiljeii na matsonaˈ: “Meiⁿquia tsˈaⁿ na cwilaˈntyja nnˈaⁿ cwii tsˈoom, mˈaaⁿ tsaⁿˈñeeⁿ nacje ˈnaaⁿˈ ñˈoomwiˈ.” 14 Luaaˈ matsonaˈ cha joo nnˈaⁿ na ticaluiindye nnˈaⁿ judíos, cantyja ˈnaaⁿˈ Cristo Jesús nnda̱a̱ nlaˈxmaⁿna juu ñˈoom na tioˈnaaⁿñe Tyˈo̱o̱tsˈom Abraham, ndoˈ naljoˈ, ncˈe na cwilaˈyuˈya nˈomna ñˈeⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom nnda̱a̱ nntoˈñoomna Espíritu Santo na tsoom na nñequiaaⁿ.

Ljeii na matsa̱ˈntjomnaˈ ndoˈ ñˈoom na tso Tyˈo̱o̱tsˈom na nntsˈaaⁿ

15 ˈO nnˈaⁿya na cwilaˈyuˈyoˈ, mantseina̱ⁿya ñˈoom nda̱a̱ˈyoˈ cantyja ˈnaaⁿˈ na matseijndaaˈñe cwii tsˈaⁿ ñˈoomtyeⁿ ñˈeⁿ xˈiaaⁿˈaⁿ. Quia na jnda̱ sˈaaⁿ xueⁿˈeⁿ cjooˈ tsomˈñeeⁿ, ticwanaaⁿ na nntso cwiicheⁿ tsˈaⁿ na ticaluii chiuu tso tsomˈñeeⁿ oo na nntseicwaljoˈti tsˈaⁿ ñˈoom na tso juunaˈ. 16 Ndoˈ nnom Abraham tso Tyˈo̱o̱tsˈom chiuu ntsˈaaⁿ cantyja ˈnaaⁿˈ jnda tsaⁿˈñeeⁿ. Ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na teiljeii ticˈoomnaˈ ntseinaaⁿ, na chaˈcwijom jndye nnˈaⁿ ee matsonaˈ: “Cantyja ˈnaaⁿˈ jndaˈ nncuˈ”, ndoˈ naljoˈ, maˈmo̱ⁿnaˈ ñecwii tsˈaⁿ, manquii Cristo. 17 Luaa waa na ñeˈcatsjo̱o̱ nda̱a̱ˈyoˈ. Tyˈo̱o̱tsˈom seijndaaˈñê cwii ñˈoom na xocachuiiˈnaˈ ñequio Abraham. Tjacaa ñequiee sianto waljooˈ ntquiuu nchooˈ nqui ndyu ndoˈ tyjeeˈcañoom ljeii na matsa̱ˈntjomnaˈ na tquiaa Moisés. Sa̱a̱ juunaˈ tixocanda̱a̱ nntseityuiiˈnaˈ najndeii na matseixmaⁿ ñˈoom na tso Tyˈo̱o̱tsˈom nnom Abraham na nntsˈaaⁿ. 18 Sa̱a̱ xeⁿ ñequiiˈcheⁿ ncˈe na matseicanda̱a̱ˈñe tsˈaⁿ chiuu matsa̱ˈntjom ljeii na tqueⁿ Moisés cha nloñom na jnda̱ tso Tyˈo̱o̱tsˈom na nñequiaaⁿ quia joˈ tixocatsonaˈ na toˈñom tsˈaⁿ juunaˈ ncˈe ñˈoom na tsoom na nñequiaaⁿ sa̱a̱ ñˈoom na mayuuˈ cweˈ yu tquiaaⁿ ñˈoomˈñeeⁿ nnom Abraham. 19 Quia joˈ juu ljeii na tqueⁿ Moisés ¿yuu lˈuenaˈ? Tsˈiaaⁿˈnaˈ ncˈe jndye nnom na cwilaˈtjo̱o̱ndye nnˈaⁿ, joˈ chii jnda̱nquia chii tquiaa Tyˈo̱o̱tsˈom juunaˈ. Teijndaaˈ na nncuaanaˈ hasta xjeⁿ na tyjeeˈ Nquii na cwiluiiñe tsjaaⁿ ˈnaaⁿˈ Abraham, nqueⁿ na tso Tyˈo̱o̱tsˈom nnoom chiuu nntsˈaa. Ljeiiˈñeeⁿ tyoñequia ángeles juunaˈ, ndoˈ nquii Moisés tsˈiaⁿˈaⁿ na tyotseixmaaⁿ tsˈaⁿ na tyomˈaaⁿ xcwe quiiˈntaaⁿ nnˈaⁿ ñequio jo nnom Tyˈo̱o̱tsˈom. 20 Quia na ñecwii tsˈaⁿ, ticaⁿnaˈ tsˈaⁿ na nncˈoom xcwe ee nquii Tyˈo̱o̱tsˈom ñequii cwiiñê.

Luaa tsˈiaaⁿˈ ljeii na matsa̱ˈntjomnaˈ

21 Ndoˈ na luaaˈ, ¿aa ñeˈcatsonaˈ na juu ljeii na matsa̱ˈntjomnaˈ mˈaaⁿnaˈ nacjooˈ ñˈoom na jnda̱ tso Tyˈo̱o̱tsˈom na nntsˈaaⁿ? Jeeⁿ ticˈoomˈnaˈ ee xeⁿ waa cwii ljeii na nnda̱a̱ nlqueⁿnaˈ tsˈaⁿ na tjaa jnaⁿ cwicatseixmaⁿ ncˈe na matseicanda̱a̱ˈñe juunaˈ, quia joˈ juu na tjaa jnaⁿ catseixmaⁿ tsˈaⁿ, nntseixmaaⁿ juunaˈ ee na matseicaña̱a̱ⁿ ljoˈ matsa̱ˈntjomnaˈ. 22 Sa̱a̱ juu ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na teiljeii matseijndaaˈñenaˈ na chaˈtsondye nnˈaⁿ mˈaⁿtyeⁿna nacje ˈnaaⁿˈ jnaⁿ. Luaaˈ waa cha chaˈtsondye nnˈaⁿ na cwilaˈyuˈ ñˈeⁿñê nnda̱a̱ nntoˈñoomna ñˈoom na jnda tsoom na nntsˈaaⁿ ncˈe na cwilaˈyuˈya nˈomna ñˈeⁿ Jesucristo. 23 Cwii tjo̱o̱cheⁿ na teitquiooˈ na calaˈyuˈya nˈo̱o̱ⁿya, tyeⁿ tyomˈaaⁿya nacje ˈnaaⁿˈ ljeii na matsa̱ˈntjomnaˈ. Majuu xjeⁿˈñeeⁿ tyomˈaaⁿya na cwicantyjaaˈ nˈo̱o̱ⁿya na nleitquiooˈ na nluiˈnˈmaaⁿndyo̱ ncˈe na cwilaˈyuˈya nˈo̱o̱ⁿya ñˈeⁿ Jesucristo. 24 Joˈ chii juu ljeiiˈñeeⁿ tsˈiaaⁿˈnaˈ na nntsˈaanaˈ cwenta jaa chaˈcwijom na laxmaaⁿya yonchˈu na mˈmo̱ⁿnaˈ nda̱a̱ya hasta xjeⁿ na nndyo Cristo, cha ncˈe na cwilaˈyuˈya nˈo̱o̱ⁿya ñˈeⁿñê nntsˈaanaˈ na tjaa jnaⁿ laˈxmaaⁿya jo nnom Tyˈo̱o̱tsˈom. 25 Sa̱a̱ jeˈ na tyjeeˈ na cwilaˈyuˈya nˈo̱o̱ⁿya ñˈeⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom, ticˈo̱ⁿtya̱a̱ nacje ˈnaaⁿˈ ljeiiˈñeeⁿ na tyochˈeenaˈ cwenta jaa. 26 Jeˈ chaˈtsondyoˈ cwiluiindyoˈ ntseinda Tyˈo̱o̱tsˈom ncˈe na cwilaˈyuˈya nˈomˈyoˈ ñˈeⁿ Cristo Jesús. 27 Ee chaˈtsondyoˈ ˈo na jnda̱ teitsˈoomndyoˈ cantyja ˈnaaⁿˈaⁿ, cwiwˈaaˈndyoˈ cantyja na matseixmaaⁿ chaˈxjeⁿ na cwee tsˈaⁿ liaa. 28 Ncˈe na ljoˈ, jeˈ nchii cweˈ judío matseixmaⁿˈ, meiⁿ nchii cweˈ tsˈaⁿ na tuiiñe cwiicheⁿ nnom tsjaaⁿ. Jeˈ meiⁿ nchii tseixmaⁿˈ tsˈaⁿ na seijnda cwii patrom, meiⁿnchii tseixmaⁿˈ tsˈaⁿ na mˈaaⁿ xjeⁿ ˈnaaⁿˈ nquii, meiⁿ nchii tseixmaⁿˈ tsaⁿsˈa oo tsaⁿscu ˈu. ˈO ñeˈcwii cwilaxmaⁿˈyoˈ ncˈe na cwilaˈjomndyoˈ ñequio Cristo Jesús. 29 Ndoˈ ncˈe na cwiluiindyoˈ cwentaaˈ Cristo, quia joˈ mati cwiluiindyoˈ tsjaaⁿ Abraham na jndyowicantyjooˈ ndoˈ maxjeⁿ nndaˈyoˈ naya na jnda̱ tso Tyˈo̱o̱tsˈom na nntsˈaaⁿ.

Faith or Works of the Law

You foolish(A) Galatians!(B) Who has bewitched you?(C) Before your very eyes Jesus Christ was clearly portrayed as crucified.(D) I would like to learn just one thing from you: Did you receive the Spirit(E) by the works of the law,(F) or by believing what you heard?(G) Are you so foolish? After beginning by means of the Spirit, are you now trying to finish by means of the flesh?[a] Have you experienced[b] so much in vain—if it really was in vain? So again I ask, does God give you his Spirit and work miracles(H) among you by the works of the law, or by your believing what you heard?(I) So also Abraham “believed God, and it was credited to him as righteousness.”[c](J)

Understand, then, that those who have faith(K) are children of Abraham.(L) Scripture foresaw that God would justify the Gentiles by faith, and announced the gospel in advance to Abraham: “All nations will be blessed through you.”[d](M) So those who rely on faith(N) are blessed along with Abraham, the man of faith.(O)

10 For all who rely on the works of the law(P) are under a curse,(Q) as it is written: “Cursed is everyone who does not continue to do everything written in the Book of the Law.”[e](R) 11 Clearly no one who relies on the law is justified before God,(S) because “the righteous will live by faith.”[f](T) 12 The law is not based on faith; on the contrary, it says, “The person who does these things will live by them.”[g](U) 13 Christ redeemed us from the curse of the law(V) by becoming a curse for us, for it is written: “Cursed is everyone who is hung on a pole.”[h](W) 14 He redeemed us in order that the blessing given to Abraham might come to the Gentiles through Christ Jesus,(X) so that by faith we might receive the promise of the Spirit.(Y)

The Law and the Promise

15 Brothers and sisters,(Z) let me take an example from everyday life. Just as no one can set aside or add to a human covenant that has been duly established, so it is in this case. 16 The promises were spoken to Abraham and to his seed.(AA) Scripture does not say “and to seeds,” meaning many people, but “and to your seed,”[i](AB) meaning one person, who is Christ. 17 What I mean is this: The law, introduced 430 years(AC) later, does not set aside the covenant previously established by God and thus do away with the promise. 18 For if the inheritance depends on the law, then it no longer depends on the promise;(AD) but God in his grace gave it to Abraham through a promise.

19 Why, then, was the law given at all? It was added because of transgressions(AE) until the Seed(AF) to whom the promise referred had come. The law was given through angels(AG) and entrusted to a mediator.(AH) 20 A mediator,(AI) however, implies more than one party; but God is one.

21 Is the law, therefore, opposed to the promises of God? Absolutely not!(AJ) For if a law had been given that could impart life, then righteousness would certainly have come by the law.(AK) 22 But Scripture has locked up everything under the control of sin,(AL) so that what was promised, being given through faith in Jesus Christ, might be given to those who believe.

Children of God

23 Before the coming of this faith,[j] we were held in custody(AM) under the law, locked up until the faith that was to come would be revealed.(AN) 24 So the law was our guardian until Christ came(AO) that we might be justified by faith.(AP) 25 Now that this faith has come, we are no longer under a guardian.(AQ)

26 So in Christ Jesus you are all children of God(AR) through faith, 27 for all of you who were baptized into Christ(AS) have clothed yourselves with Christ.(AT) 28 There is neither Jew nor Gentile, neither slave nor free,(AU) nor is there male and female,(AV) for you are all one in Christ Jesus.(AW) 29 If you belong to Christ,(AX) then you are Abraham’s seed,(AY) and heirs(AZ) according to the promise.(BA)

Footnotes

  1. Galatians 3:3 In contexts like this, the Greek word for flesh (sarx) refers to the sinful state of human beings, often presented as a power in opposition to the Spirit.
  2. Galatians 3:4 Or suffered
  3. Galatians 3:6 Gen. 15:6
  4. Galatians 3:8 Gen. 12:3; 18:18; 22:18
  5. Galatians 3:10 Deut. 27:26
  6. Galatians 3:11 Hab. 2:4
  7. Galatians 3:12 Lev. 18:5
  8. Galatians 3:13 Deut. 21:23
  9. Galatians 3:16 Gen. 12:7; 13:15; 24:7
  10. Galatians 3:23 Or through the faithfulness of Jesus … 23 Before faith came