Ecclesiastes 1-3
New Living Translation
1 These are the words of the Teacher,[a] King David’s son, who ruled in Jerusalem.
Everything Is Meaningless
2 “Everything is meaningless,” says the Teacher, “completely meaningless!”
3 What do people get for all their hard work under the sun? 4 Generations come and generations go, but the earth never changes. 5 The sun rises and the sun sets, then hurries around to rise again. 6 The wind blows south, and then turns north. Around and around it goes, blowing in circles. 7 Rivers run into the sea, but the sea is never full. Then the water returns again to the rivers and flows out again to the sea. 8 Everything is wearisome beyond description. No matter how much we see, we are never satisfied. No matter how much we hear, we are not content.
9 History merely repeats itself. It has all been done before. Nothing under the sun is truly new. 10 Sometimes people say, “Here is something new!” But actually it is old; nothing is ever truly new. 11 We don’t remember what happened in the past, and in future generations, no one will remember what we are doing now.
The Teacher Speaks: The Futility of Wisdom
12 I, the Teacher, was king of Israel, and I lived in Jerusalem. 13 I devoted myself to search for understanding and to explore by wisdom everything being done under heaven. I soon discovered that God has dealt a tragic existence to the human race. 14 I observed everything going on under the sun, and really, it is all meaningless—like chasing the wind.
15 What is wrong cannot be made right.
What is missing cannot be recovered.
16 I said to myself, “Look, I am wiser than any of the kings who ruled in Jerusalem before me. I have greater wisdom and knowledge than any of them.” 17 So I set out to learn everything from wisdom to madness and folly. But I learned firsthand that pursuing all this is like chasing the wind.
18 The greater my wisdom, the greater my grief.
To increase knowledge only increases sorrow.
The Futility of Pleasure
2 I said to myself, “Come on, let’s try pleasure. Let’s look for the ‘good things’ in life.” But I found that this, too, was meaningless. 2 So I said, “Laughter is silly. What good does it do to seek pleasure?” 3 After much thought, I decided to cheer myself with wine. And while still seeking wisdom, I clutched at foolishness. In this way, I tried to experience the only happiness most people find during their brief life in this world.
4 I also tried to find meaning by building huge homes for myself and by planting beautiful vineyards. 5 I made gardens and parks, filling them with all kinds of fruit trees. 6 I built reservoirs to collect the water to irrigate my many flourishing groves. 7 I bought slaves, both men and women, and others were born into my household. I also owned large herds and flocks, more than any of the kings who had lived in Jerusalem before me. 8 I collected great sums of silver and gold, the treasure of many kings and provinces. I hired wonderful singers, both men and women, and had many beautiful concubines. I had everything a man could desire!
9 So I became greater than all who had lived in Jerusalem before me, and my wisdom never failed me. 10 Anything I wanted, I would take. I denied myself no pleasure. I even found great pleasure in hard work, a reward for all my labors. 11 But as I looked at everything I had worked so hard to accomplish, it was all so meaningless—like chasing the wind. There was nothing really worthwhile anywhere.
The Wise and the Foolish
12 So I decided to compare wisdom with foolishness and madness (for who can do this better than I, the king?[b]). 13 I thought, “Wisdom is better than foolishness, just as light is better than darkness. 14 For the wise can see where they are going, but fools walk in the dark.” Yet I saw that the wise and the foolish share the same fate. 15 Both will die. So I said to myself, “Since I will end up the same as the fool, what’s the value of all my wisdom? This is all so meaningless!” 16 For the wise and the foolish both die. The wise will not be remembered any longer than the fool. In the days to come, both will be forgotten.
17 So I came to hate life because everything done here under the sun is so troubling. Everything is meaningless—like chasing the wind.
The Futility of Work
18 I came to hate all my hard work here on earth, for I must leave to others everything I have earned. 19 And who can tell whether my successors will be wise or foolish? Yet they will control everything I have gained by my skill and hard work under the sun. How meaningless! 20 So I gave up in despair, questioning the value of all my hard work in this world.
21 Some people work wisely with knowledge and skill, then must leave the fruit of their efforts to someone who hasn’t worked for it. This, too, is meaningless, a great tragedy. 22 So what do people get in this life for all their hard work and anxiety? 23 Their days of labor are filled with pain and grief; even at night their minds cannot rest. It is all meaningless.
24 So I decided there is nothing better than to enjoy food and drink and to find satisfaction in work. Then I realized that these pleasures are from the hand of God. 25 For who can eat or enjoy anything apart from him?[c] 26 God gives wisdom, knowledge, and joy to those who please him. But if a sinner becomes wealthy, God takes the wealth away and gives it to those who please him. This, too, is meaningless—like chasing the wind.
A Time for Everything
3 For everything there is a season,
a time for every activity under heaven.
2 A time to be born and a time to die.
A time to plant and a time to harvest.
3 A time to kill and a time to heal.
A time to tear down and a time to build up.
4 A time to cry and a time to laugh.
A time to grieve and a time to dance.
5 A time to scatter stones and a time to gather stones.
A time to embrace and a time to turn away.
6 A time to search and a time to quit searching.
A time to keep and a time to throw away.
7 A time to tear and a time to mend.
A time to be quiet and a time to speak.
8 A time to love and a time to hate.
A time for war and a time for peace.
9 What do people really get for all their hard work? 10 I have seen the burden God has placed on us all. 11 Yet God has made everything beautiful for its own time. He has planted eternity in the human heart, but even so, people cannot see the whole scope of God’s work from beginning to end. 12 So I concluded there is nothing better than to be happy and enjoy ourselves as long as we can. 13 And people should eat and drink and enjoy the fruits of their labor, for these are gifts from God.
14 And I know that whatever God does is final. Nothing can be added to it or taken from it. God’s purpose is that people should fear him. 15 What is happening now has happened before, and what will happen in the future has happened before, because God makes the same things happen over and over again.
The Injustices of Life
16 I also noticed that under the sun there is evil in the courtroom. Yes, even the courts of law are corrupt! 17 I said to myself, “In due season God will judge everyone, both good and bad, for all their deeds.”
18 I also thought about the human condition—how God proves to people that they are like animals. 19 For people and animals share the same fate—both breathe[d] and both must die. So people have no real advantage over the animals. How meaningless! 20 Both go to the same place—they came from dust and they return to dust. 21 For who can prove that the human spirit goes up and the spirit of animals goes down into the earth? 22 So I saw that there is nothing better for people than to be happy in their work. That is our lot in life. And no one can bring us back to see what happens after we die.
Magwawali 1-3
Ang Pulong Sa Dios
Walay Kapuslanan ang Tanan
1 Mao kini ang gipamulong sa usa ka magwawali[a] nga anak ni David ug hari sa Jerusalem:
2 Walay kapuslanan! Wala gayoy kapuslanan ang tanan! 3 Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago dinhi sa kalibotan? 4 Mahanaw ang usa ka henerasyon ug mopuli usab ang lain, apan ang kalibotan mao lang gihapon. 5 Mosidlak ang adlaw ug unya mosalop, unya magdali kini pagbalik sa dapit nga iyang gigikanan aron mosidlak pag-usab. 6 Mohuyop ang hangin ngadto sa habagatan ug unya ngadto sa amihan; magtuyok-tuyok lang kini ug magbalik-balik. 7 Ang tanang suba nagadagayday padulong sa dagat, apan wala kini nagakapuno bisan walay hunong ang pagdagayday sa mga suba.[b] 8 Kining tanang mga butanga makalaay—kalaay nga dili ikasaysay. Dili matagbaw ang atong mga mata ug mga dalunggan sa atong makita ug madungog. 9 Ang nahitabo kaniadto mahitabo pag-usab. Ang gihimo kaniadto himuon pag-usab. Wala gayoy bag-o nga nagakahitabo sa kalibotan. 10 May butang pa ba nga imong maingon nga bag-o? Nahitabo na kana kaniadto sa wala pa kita matawo. 11 Wala nay nahinumdom sa nanglabay nga mga panghitabo; mao man usab ang mosunod nga mga panghitabo, dili usab kini mahinumdoman sa mga tawo sa umaabot nga henerasyon.
Ang Kaalam sa Tawo Walay Kapuslanan
12 Ako nga usa ka magwawali naghari sa Israel, ug nagpuyo ako sa Jerusalem. 13 Sa akong kaalam, gitun-an ko gayod pag-ayo ang tanang nagakahitabo dinhi sa kalibotan. Usa kini ka pait nga kapalaran nga gihatag sa Dios ngadto sa mga tawo. 14 Nakita ko ang tanang ginahimo dinhi sa kalibotan, ug kining tanan walay kapuslanan; sama kini ka walay pulos sa paggukod ug hangin. 15 Ang baliko dili matul-id, ug dili maihap ang wala diha.
16 Miingon ako sa akong kaugalingon, “Mas maalamon gayod ako kay sa tanang naghari sa Jerusalem una kanako. Daghan gayod akog nahibaloan.” 17 Gitun-an ko pag-ayo ang kalainan sa kaalam ug binuang, apan nasuta ko nga kini walay kapuslanan; sama lang kini sa nagagukod ka sa hangin. 18 Kay sa magkadugang ang kahibalo ug kaalam, magdugang usab ang kasakit ug pag-antos.
Ang Paghudyaka Walay Kapuslanan
2 Gisulayan ko nga magpatuyang sa kalipay sa kinabuhi. Apan nasuta ko nga kini wala gihapoy kapuslanan. 2 Ang pagkatawa usa ka binuang. Ug unsa may kaayohan nga mahimo sa paghudyaka? 3 Gisulayan ko nga lipayon ang akong kaugalingon pinaagi sa pag-inom ug bino. Bisan pa sa akong pagkamaalamon, gisulayan ko ang pagbuhat ug mga binuang. Naghunahuna ako nga tingalig mao kini ang labing maayo nga himuon sa tawo sa iyang hamubo nga panahon sa pagkinabuhi dinhi sa kalibotan.
4 Naghimo akog dagkong mga butang: nagpatukod ako ug mga balay alang sa akong kaugalingon ug nagtanom ug mga ubas. 5 Nagpahimo akog mga tamnanan ug gipatamnan ko kinig nagkalain-laing klase sa mga prutas. 6 Nagpahimo ako ug irigasyon sa pagpatubig niini. 7 Namalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug babaye, ug may mga ulipon usab ako nga natawo sa akong panimalay. Mas daghan ako ug kahayopan kaysa tanang nahauna kanako pagpuyo sa Jerusalem. 8 Daghan akog natigom nga mga bulawan ug pilak ug uban pang mga bahandi gikan sa mga hari sa mga dapit nga akong gidumalahan. Daghan akog mga mag-aawit nga lalaki ug babaye, ug daghan usab akog maanyag nga mga babaye—ang kalipay sa mga lalaki. 9 Ako ang labing adunahan nga tawo nga nakapuyo sa Jerusalem, ug nagpabilin kanako ang akong kaalam.
10 Nakuha ko ang tanan kong gusto. Gihimo ko ang bisan unsa nga makalipay kanako. Nalipay gayod ako sa tanan nakong gihimo, ug mao kini ang balos sa akong paghago. 11 Apan sa dihang gihunahuna ko pag-ayo ang tanan kong nahimo, nasuta ko nga kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. Wala gayoy kaayohan nga makuha sa paghago dinhi sa kalibotan. 12 Unsa pa may mahimo sa mosunod nga mga hari kondili ang gipanghimo na sa nahauna kaniya.
Busa gisulayan ko usab pagtandi ang kaalam ug ang kabuang. 13 Ug nakita ko nga mas maayo ang kaalam kaysa kabuang, sama nga ang kahayag maayo kaysa kangitngit. 14 Ang tawong maalamon makakita sa iyang padulngan, apan ang buang-buang wala masayod kon asa siya padulong. Apan nasuta ko nga usa ray ilang dangatan. 15 Busa miingon ako sa akong kaugalingon, “Kon unsa ang mahitabo sa buang-buang mao usab ang mahitabo kanako. Busa unsay nakuha ko sa akong labihan nga pagkamaalamon? Wala gihapon kini kapuslanan! 16 Kitang tanan, maalamon man o buang-buang, mamatay ug malimtan ra sa kaulahian.”
17 Busa naglagot ako sa kinabuhi, kay ang mga buluhaton dinhi sa kalibotan nagadala lang kanako ug kalisod. Kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. 18 Naglagot ako kay ang tanang gihagoan ko dinhi sa kalibotan ibilin ko man lang sa mosunod kanako. 19 Ug kinsa ang nasayod kon maalamon ba siya o buang-buang? Apan bisan unsa pa siya, siya gihapon ang makapanag-iya sa tanan kong gihagoan sa tibuok kong kusog ug kaalam. Wala usab kini kapuslanan! 20 Busa nagmahay ako nga naghago ako pag-ayo dinhi sa kalibotan. 21 Kay bisan maghago ka pa ginamit ang tibuok mong kaalam, kahibalo, ug abilidad, ibilin mo lang gihapon ang tanan nga gihagoan mo sa tawo nga wala maghago alang niini. Wala usab kini kapuslanan, ug dili makatarunganon. 22 Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago ug pagpaningkamot dinhi sa kalibotan? 23 Ang tanang adlaw sa iyang kinabuhi puno sa problema ug kasakit. Bisan sa gabii dili makapahulay ang iyang hunahuna. Wala usab kini kapuslanan!
24 Ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagkaon ug pag-inom, ug ang pagpahimulos sa iyang hinagoan. Nasuta ko nga bisan kini gikan sa Dios, 25 kay kinsa may makakaon ug makaangkon sa kalipay kon dili kini ihatag sa Dios? 26 Sa pagkatinuod, hatagan sa Dios ug kaalam, kahibalo, ug kalipay ang tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Apan ang mga makasasala patrabahoon niya aron sa pagtigom ug bahandi nga ihatag ra usab niya sa mga tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Ang paghago sa mga makasasala walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod sila sa hangin.
May Gitakda nga Panahon alang sa Matag Buluhaton
3 May gitakda nga panahon alang sa matag buluhaton dinhi sa kalibotan:
2 May panahon sa pagkatawo ug may panahon sa pagkamatay,
may panahon sa pagtanom ug may panahon sa pag-ani,
3 may panahon sa pagpatay ug may panahon sa pagtambal,
may panahon sa pagguba ug may panahon sa pagtukod,
4 may panahon sa paghilak ug may panahon sa pagkatawa,
may panahon sa pagsubo ug may panahon sa pagmaya,
5 may panahon sa pagkatag sa mga bato ug may panahon sa pagtigom niini,
may panahon sa paggaksanay ug may panahon sa pagbulagay,
6 may panahon sa pagpangita ug may panahon sa pag-undang sa pagpangita,
may panahon sa pagtipig ug may panahon sa paglabay,
7 may panahon sa paggisi ug may panahon sa pagtahi,
may panahon sa paghilom ug may panahon sa pagsulti,
8 may panahon sa paghigugma ug may panahon sa pagkasilag,
may panahon sa kagubot ug may panahon sa kalinaw.
9 Kon kining mga panahona gitakda na sa Dios, unsa may kapuslanan sa paghago sa tawo? 10 Nakita ko ang mga buluhaton nga gihatag sa Dios nga kabalak-an sa tawo, 11 ug kining tanan gitakda sa Dios nga mahitabo sa husto nga panahon. Gihatagan niya kita ug tinguha nga masayod sa umaabot, apan dili gayod nato matugkad ang iyang gipanghimo gikan sa sinugdanan hangtod sa kataposan. 12 Nasayod ako nga ang labing maayong buhaton sa tawo samtang buhi pa siya mao ang paglipay, ang pagpaharuhay, 13 ang pagkaon ug pag-inom, ug magpahimulos sa ilang hinagoan kay kining mga butanga grasya sa Dios. 14 Nasayod ako nga ang tanang ginahimo sa Dios magapadayon hangtod sa kahangtoran, ug dili kini madugangan o makuhaan. Gihimo kini sa Dios aron nga motahod ang tawo kaniya. 15 Ang nagakahitabo karon ug ang mahitabo sa umaabot nahitabo na kaniadto. Ginabalik-balik lang sa Dios ang mga panghitabo.
16 Nakita ko usab dinhi sa kalibotan nga nagahari ang kadaotan imbis nga ang hustisya ug pagkamatarong. 17 Miingon ako sa akong kaugalingon, “Hukman sa Dios ang mga tawong matarong ug ang mga daotan, kay may gitakda siya nga panahon sa matag buluhaton.” 18 Ginasulayan sa Dios ang mga tawo aron ipakita kanila nga sama ra sila sa mananap. 19 Managsama ang dangatan sa tawo ug sa mananap; managsama silang mamatay. Managsama usab silang may gininhawa, busa ang tawo wala makabintaha sa mananap. Tinuod gayod nga ang tanan walay kapuslanan. 20 Managsama ang padulngan sa tanang buhing binuhat. Silang tanan gikan sa yuta, ug sa yuta usab sila mobalik. 21 Kinsay nasayod kon ang espiritu sa tawo moadto sa itaas ug ang espiritu sa mananap moadto sa ilalom sa yuta? 22 Busa nasuta ko nga ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagpahimulos sa iyang hinagoan, kay alang gayod kana kaniya. Walay makasugilon sa tawo kon unsa ang mahitabo human siya mamatay.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.