Magwawali 10-12

Ang Pulong Sa Dios

10 Ingon nga ang patay nga mga langaw makadaot sa pahumot, ang gamay nga binuang makadaot sa kaalam ug dungog.

² Ang tawong maalamon gustong maghimo ug maayo, apan ang buang-buang gustong maghimo ug daotan. ³ Bisan sa linakwan lang sa buang-buang, mahibaloan na nga wala siyay panabot. Ginapakita gayod niya sa tanan ang iyang pagkabuang-buang.

⁴ Kon masuko kanimo ang tigdumala ayaw pasagdi ang imong katungdanan, kay kon magmapailubon ka, basig pasayloon ka pa niya bisan ug dako ang imong nahimo nga sala.

⁵ May usa pa ka dili maayo nga butang nga nakita ko dinhi sa kalibotan, ug kini ginahimo sa mga pangulo: ⁶ Ang mga buang-buang gihatagan ug taas nga posisyon apan ang mga adunahan^[a] gihatagan ug mubo nga posisyon. ⁷ Nakita ko nga ang mga ulipon nagasakay sa kabayo samtang ang mga tawong dungganon nagalakaw lang nga daw mga ulipon.

⁸ Kon magbangag ka, lagmit mahulog ka. Kon molusot ka sa bangag sa paril, lagmit mapaakan ka ug bitin. ⁹ Kon maglukat ka ug bato, lagmit malugpitan ka. Kon magbugha ka ug kahoy, lagmit masamad ka. ¹⁰ Kon habol ang imong atsa ug dili mo kini bairon, mangusog ka gayod ug maayo sa paggamit niini. Mao kana ang maayo sa may kaalam—makatabang kini kanimo nga magmalampuson.

¹¹ Walay kapuslanan ang imong abilidad sa pagpaamo sa bitin kon napaakan ka na niini. ¹² Ang mga pulong sa tawong maalamon makahatag kaniya ug kaayohan, apan ang mga pulong sa tawong buang-buang makalaglag kaniya. ¹³ Ang buang-buang magsugod ug sultig mga binuang nga sa kaulahian makahatag ug kadaot. ¹⁴ Dili gayod siya moundang ug sulti.

Wala gayoy nasayod sa umaabot, ug walay makasulti kanato kon unsa ang mahitabo human kita mamatay.

¹⁵ Ang trabaho sa buang-buang makapakapoy kaniya, busa naghunahuna siya nga dili na lang siya moadto sa lungsod sa pagtrabaho.^[b]

¹⁶ Alaot ang nasod nga ang hari niini ulipon kaniadto, ug ang mga pangulo niini nagakombira lang sa tibuok adlaw. ¹⁷ Apan bulahan ang nasod nga ang hari niini natawo sa dungganon nga pamilya ug ang mga pangulo niini nagakombira sa hustong panahon aron sa paglig-on sa ilang kaugalingon ug dili aron maghubog.

¹⁸ Kon ang usa ka tawo tapolan moatiman sa atop sa iyang balay, magtulo kini ug mahugno ang mga sablayan.

¹⁹ Ang pagkaon ug pag-inom makahatag ug kalipay sa tawo, ug ang kuwarta makahatag sa tanan niyang kinahanglanon.

²⁰ Ayaw panghimaraota ang hari bisan sa imong hunahuna, o ang adunahan bisan sa tago, kay tingalig may makasulti niini kanila.^[c]

Ang Ginahimo sa Maalamon nga Tawo

11 Ibutang ang imong bahandi sa negosyo kay sa paglabay sa mga adlaw may mapaabot ka nga ganansya.^{[d] 2} Ibutang ang imong bahandi sa nagkalain-laing^[e] mga negosyo,^[f] kay wala ka masayod kon unsa nga kalamidad ang moabot sa kalibotan.

³ Kon ang dag-om baga na, moulan. Ug kon asa natumba ang kahoy, didto kini magpabilin.^[g]

⁴ Kon mag-agad ka sa panahon dili ka gayod makatanom ug wala kay maani.

⁵ Maingon nga wala ka masayod kon giunsa pagsugod sa kinabuhi sa bata^[h] diha sa tagoangkan sa iyang inahan, dili mo usab masabtan ang ginahimo sa Dios nga Magbubuhat sa tanang butang.

⁶ Padayon lang sa pagpananom, kay wala ka masayod hain niini ang motubo pag-ayo, o kon maayo ba hinuon ang pagtubo sa tanan.

⁷ Maayo gayod kon buhi ka pa. ⁸ Mao nga paglipay sa tibuok mong kinabuhi, bisan unsa man kini ka taas. Hinuon, hinumdomi nga ang kamatayon moabot ug magdugay kini. Walay kapuslanan ang tanan nga mahitabo sa umaabot.

⁹ Batan-on, paglipay ug pahimusli ang imong kinabuhi samtang batan-on ka pa. Himoa ang tanan mong gusto ug paundayoni ang tanan mong hilig, apan hinumdomi nga hukman ka sa Dios sa tanan mong ginahimo. ¹⁰ Wad-a ang kabalaka ug ayawg tagda ang sakit sa imong lawas kay ang pagkabatan-on lumalabay lang.

12 Hinumdomi ang imong Magbubuhat samtang batan-on ka pa, sa dili pa moabot ang mga panahon sa kalisod diin moingon ka, “Wala na ako malipay sa akong kinabuhi.” ² Hinumdomi siya sa dili pa mahimong ngitngit alang kanimo ang kahayag sa adlaw, bulan ug mga bitoon, ug sa dili pa mongitngit nga daw gidag-oman ang imong palibot.^{[i] 3} Moabot ang adlaw nga ang imong mga bukton^[j] mangurog ug ang imong mga tiil^[k] mangaluya. Ang imong mga ngipon^[l] dili na makausap tungod kay pipila na lang kini ka buok, ug ang imong mga mata^[m] halap na. ⁴ Ang imong mga dalunggan^[n] dili na kaayo makadungog, bisan ang kasaba sa galingan o ang huni sa mga langgam o ang mga sonata. ⁵ Mahadlok ka na sa habog nga dapit ug peligro na alang kanimo ang paglakaw-lakaw sa karsada. Moputi na ang buhok sa imong ulo, mag-aginod ka na, ug mawala na ang imong lawasnong tinguha. Sa kaulahian, moadto ka na sa dapit nga imong puy-an sa walay kataposan, ug daghan ang magasubo alang kanimo sa mga karsada.

⁶ Busa hinumdomi ang Dios sa dili ka pa mamatay, sa dili pa mabugto ang kable nga plata ug mabuak ang sudlanan nga bulawan, o sa dili pa mabuak ang tibod nga pangtimba ug madaot ang moton sa atabay. ⁷ Unya mobalik ang imong lawas sa yuta nga gigikanan niini, ug ang imong espiritu^[o] mobalik sa Dios nga mao ang naghatag niini.

⁸ Miingon ang magwawali, “Wala gayoy pulos! Wala gayoy pulos ang tanan!”

⁹ Gawas nga maalamon ang maong magwawali, gitudloan pa gayod niya ang mga tawo bahin sa iyang nahibaloan. Iyang gitun-an, gitimbang-timbang ug gihan-ay pag-ayo ang daghang mga panultihon. ¹⁰ Naningkamot siya sa paggamit sa maanindot nga mga pulong sa iyang pagsulat, ug sa kanunay, gipadayag niya ang kamatuoran. ¹¹ Ang mga pulong sa maalamon nga tawo sama sa talinis nga sungkod nga ginagamit aron sa paggiya sa mga mananap o sa lansang nga maayong pagkadulot. Gihatag kini sa usa ka Magbalantay.

¹² Anak, pagbantay niining usa pa ka butang: Ang pagsulat sa mga libro walay kataposan, ug ang labihan nga pagtuon makapakapoy kanimo.

¹³ Isip panapos niining tanan mong nadungog, mao kini ang akong ikasulti: Tahora ang Dios ug tumana ang iyang mga sugo, kay mao kini ang katungdanan sa matag tawo. ¹⁴ Kay hukman sa Dios ang tanan nato nga binuhatan, maayo man o daotan, apil ang gipangbuhat nato sa tago.