Deuteronomy 31:1-32:27
New Living Translation
Joshua Becomes Israel’s Leader
31 When Moses had finished giving these instructions[a] to all the people of Israel, 2 he said, “I am now 120 years old, and I am no longer able to lead you. The Lord has told me, ‘You will not cross the Jordan River.’ 3 But the Lord your God himself will cross over ahead of you. He will destroy the nations living there, and you will take possession of their land. Joshua will lead you across the river, just as the Lord promised.
4 “The Lord will destroy the nations living in the land, just as he destroyed Sihon and Og, the kings of the Amorites. 5 The Lord will hand over to you the people who live there, and you must deal with them as I have commanded you. 6 So be strong and courageous! Do not be afraid and do not panic before them. For the Lord your God will personally go ahead of you. He will neither fail you nor abandon you.”
7 Then Moses called for Joshua, and as all Israel watched, he said to him, “Be strong and courageous! For you will lead these people into the land that the Lord swore to their ancestors he would give them. You are the one who will divide it among them as their grants of land. 8 Do not be afraid or discouraged, for the Lord will personally go ahead of you. He will be with you; he will neither fail you nor abandon you.”
Public Reading of the Book of Instruction
9 So Moses wrote this entire body of instruction in a book and gave it to the priests, who carried the Ark of the Lord’s Covenant, and to the elders of Israel. 10 Then Moses gave them this command: “At the end of every seventh year, the Year of Release, during the Festival of Shelters, 11 you must read this Book of Instruction to all the people of Israel when they assemble before the Lord your God at the place he chooses. 12 Call them all together—men, women, children, and the foreigners living in your towns—so they may hear this Book of Instruction and learn to fear the Lord your God and carefully obey all the terms of these instructions. 13 Do this so that your children who have not known these instructions will hear them and will learn to fear the Lord your God. Do this as long as you live in the land you are crossing the Jordan to occupy.”
Israel’s Disobedience Predicted
14 Then the Lord said to Moses, “The time has come for you to die. Call Joshua and present yourselves at the Tabernacle,[b] so that I may commission him there.” So Moses and Joshua went and presented themselves at the Tabernacle. 15 And the Lord appeared to them in a pillar of cloud that stood at the entrance to the sacred tent.
16 The Lord said to Moses, “You are about to die and join your ancestors. After you are gone, these people will begin to worship foreign gods, the gods of the land where they are going. They will abandon me and break my covenant that I have made with them. 17 Then my anger will blaze forth against them. I will abandon them, hiding my face from them, and they will be devoured. Terrible trouble will come down on them, and on that day they will say, ‘These disasters have come down on us because God is no longer among us!’ 18 At that time I will hide my face from them on account of all the evil they commit by worshiping other gods.
19 “So write down the words of this song, and teach it to the people of Israel. Help them learn it, so it may serve as a witness for me against them. 20 For I will bring them into the land I swore to give their ancestors—a land flowing with milk and honey. There they will become prosperous, eat all the food they want, and become fat. But they will begin to worship other gods; they will despise me and break my covenant. 21 And when great disasters come down on them, this song will stand as evidence against them, for it will never be forgotten by their descendants. I know the intentions of these people, even now before they have entered the land I swore to give them.”
22 So that very day Moses wrote down the words of the song and taught it to the Israelites.
23 Then the Lord commissioned Joshua son of Nun with these words: “Be strong and courageous, for you must bring the people of Israel into the land I swore to give them. I will be with you.”
24 When Moses had finished writing this entire body of instruction in a book, 25 he gave this command to the Levites who carried the Ark of the Lord’s Covenant: 26 “Take this Book of Instruction and place it beside the Ark of the Covenant of the Lord your God, so it may remain there as a witness against the people of Israel. 27 For I know how rebellious and stubborn you are. Even now, while I am still alive and am here with you, you have rebelled against the Lord. How much more rebellious will you be after my death!
28 “Now summon all the elders and officials of your tribes, so that I can speak to them directly and call heaven and earth to witness against them. 29 I know that after my death you will become utterly corrupt and will turn from the way I have commanded you to follow. In the days to come, disaster will come down on you, for you will do what is evil in the Lord’s sight, making him very angry with your actions.”
The Song of Moses
30 So Moses recited this entire song publicly to the assembly of Israel:
32 “Listen, O heavens, and I will speak!
Hear, O earth, the words that I say!
2 Let my teaching fall on you like rain;
let my speech settle like dew.
Let my words fall like rain on tender grass,
like gentle showers on young plants.
3 I will proclaim the name of the Lord;
how glorious is our God!
4 He is the Rock; his deeds are perfect.
Everything he does is just and fair.
He is a faithful God who does no wrong;
how just and upright he is!
5 “But they have acted corruptly toward him;
when they act so perversely,
are they really his children?[c]
They are a deceitful and twisted generation.
6 Is this the way you repay the Lord,
you foolish and senseless people?
Isn’t he your Father who created you?
Has he not made you and established you?
7 Remember the days of long ago;
think about the generations past.
Ask your father, and he will inform you.
Inquire of your elders, and they will tell you.
8 When the Most High assigned lands to the nations,
when he divided up the human race,
he established the boundaries of the peoples
according to the number in his heavenly court.[d]
9 “For the people of Israel belong to the Lord;
Jacob is his special possession.
10 He found them in a desert land,
in an empty, howling wasteland.
He surrounded them and watched over them;
he guarded them as he would guard his own eyes.[e]
11 Like an eagle that rouses her chicks
and hovers over her young,
so he spread his wings to take them up
and carried them safely on his pinions.
12 The Lord alone guided them;
they followed no foreign gods.
13 He let them ride over the highlands
and feast on the crops of the fields.
He nourished them with honey from the rock
and olive oil from the stony ground.
14 He fed them yogurt from the herd
and milk from the flock,
together with the fat of lambs.
He gave them choice rams from Bashan, and goats,
together with the choicest wheat.
You drank the finest wine,
made from the juice of grapes.
15 “But Israel[f] soon became fat and unruly;
the people grew heavy, plump, and stuffed!
Then they abandoned the God who had made them;
they made light of the Rock of their salvation.
16 They stirred up his jealousy by worshiping foreign gods;
they provoked his fury with detestable deeds.
17 They offered sacrifices to demons, which are not God,
to gods they had not known before,
to new gods only recently arrived,
to gods their ancestors had never feared.
18 You neglected the Rock who had fathered you;
you forgot the God who had given you birth.
19 “The Lord saw this and drew back,
provoked to anger by his own sons and daughters.
20 He said, ‘I will abandon them;
then see what becomes of them.
For they are a twisted generation,
children without integrity.
21 They have roused my jealousy by worshiping things that are not God;
they have provoked my anger with their useless idols.
Now I will rouse their jealousy through people who are not even a people;
I will provoke their anger through the foolish Gentiles.
22 For my anger blazes forth like fire
and burns to the depths of the grave.[g]
It devours the earth and all its crops
and ignites the foundations of the mountains.
23 I will heap disasters upon them
and shoot them down with my arrows.
24 I will weaken them with famine,
burning fever, and deadly disease.
I will send the fangs of wild beasts
and poisonous snakes that glide in the dust.
25 Outside, the sword will bring death,
and inside, terror will strike
both young men and young women,
both infants and the aged.
26 I would have annihilated them,
wiping out even the memory of them.
27 But I feared the taunt of Israel’s enemy,
who might misunderstand and say,
“Our own power has triumphed!
The Lord had nothing to do with this!”’
Notas al pie
- 31:1 As in Dead Sea Scrolls and Greek version; Masoretic Text reads Moses went and spoke.
- 31:14 Hebrew Tent of Meeting; also in 31:14b.
- 32:5 The meaning of the Hebrew is uncertain.
- 32:8 As in Dead Sea Scrolls, which read the number of the sons of God, and Greek version, which reads the number of the angels of God; Masoretic Text reads the number of the sons of Israel.
- 32:10 Hebrew as the pupil of his eye.
- 32:15 Hebrew Jeshurun, a term of endearment for Israel.
- 32:22 Hebrew of Sheol.
Deuteronomio 31:1-32:27
Ang Pulong Sa Dios
Si Josue mao ang Mipuli kang Moises
(Num. 27:12-23)
31 Nagpadayon si Moises sa pagpakigsulti sa tanang mga Israelinhon. 2 Miingon siya, “120 na ka tuig ang akong edad ug dili na ako makahimo sa pagpangulo kaninyo. Miingon ang Ginoo kanako nga dili ako makatabok sa Jordan. 3 Ang Ginoo nga inyong Dios mismo ang mag-una kaninyo sa pagtabok. Laglagon niya ang mga nasod didto, ug panag-iyahan ninyo ang ilang yuta. Pangulohan kamo ni Josue sa pagtabok sumala sa giingon sa Ginoo. 4 Himuon sa Ginoo ngadto niini nga mga nasod ang iyang gihimo kang Sihon ug kang Og nga mga hari sa mga Amorihanon, ug sa ilang yuta. 5 Itugyan sila sa Ginoo kaninyo, ug kinahanglang himuon ninyo kanila ang gisugo ko kaninyo. 6 Lig-ona ninyo ang inyong kaugalingon ug pagmaisogon. Ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios nagauban kaninyo; dili niya kamo biyaan o pasagdan.”
7 Unya gitawag ni Moises si Josue ug giingnan atubangan sa tanang mga Israelinhon, “Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisogon, kay ikaw ang mangulo niining mga katawhan sa pag-adto sa yuta nga gisaad sa Ginoo nga ihatag sa ilang mga katigulangan. Tabangi sila nga maangkon ang yuta. 8 Pangulohan ka sa Ginoo ug magauban siya kanimo; dili niya ikaw biyaan o pasagdan. Busa ayaw kahadlok o pagpakawala sa paglaom.”
Ang Pagbasa sa Kasugoan
9 Gisulat ni Moises kini nga mga sugo ug gihatag ngadto sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi, nga mao ang nagadala sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, ug ngadto sa tanang tigdumala sa Israel. 10 Unya gimandoan sila ni Moises, “Sa kataposan sa matag pito ka tuig nga mao ang Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli, sa panahon sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag, 11 basaha ninyo kini nga mga sugo ngadto sa tanang mga Israelinhon inigtigom nila sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios sa dapit nga iyang pilion. 12 Tigoma ang mga tawo—ang mga lalaki, mga babaye, mga kabataan, ug mga langyaw nga nagapuyo sa inyong mga lungsod—aron makapamati sila ug makakat-on sa pagtahod sa Ginoo nga inyong Dios ug sa pagtuman pag-ayo sa tanan nga gipatuman niini nga mga sugo. 13 Himuon ninyo kini aron ang inyong mga kabataan nga wala pa mahibalo niini nga mga sugo makadungog usab ug makakat-on sa pagtahod sa Ginoo nga inyong Dios samtang nagakinabuhi kamo sa yuta nga inyong panag-iyahan sa tabok sa Suba sa Jordan.”
Nagpasidaan ang Ginoo sa Himuong Paglapas sa mga Israelinhon
14 Miingon ang Ginoo kang Moises, “Hapit ka nang mamatay; busa ipatawag si Josue ug adto kamo sa Tolda nga Tagboanan, kay tudloan ko siya didto sa iyang pagahimuon.” Busa miadto si Moises ug si Josue sa Tolda nga Tagboanan.
15 Nagpakita ang Ginoo pinaagi sa panganod nga morag haligi didto sa may pultahan sa Tolda. 16 Miingon ang Ginoo kang Moises, “Hapit ka nang mamatay ug makig-uban sa imong mga katigulangan. Kon wala ka na, kining mga tawhana mosimba sa ubang dios-dios nga ginasimba sa mga tawo sa yuta nga ilang pagaadtoan. Isalikway nila ako ug lapason nila ang kasabotan nga gihimo ko uban kanila. 17 Nianang adlawa masuko ako pag-ayo kanila ug isalikway ko sila. Talikdan ko sila ug malaglag sila. Daghang mga katalagman ug mga kalisdanan ang moabot kanila, ug nianang higayona mangutana sila, ‘Miabot ba kanato kini nga mga katalagman tungod kay ang Dios wala na mag-uban kanato?’ 18 Talikdan ko gayod sila nianang higayona tungod sa tanang kadaotan nga ilang gihimo pinaagi sa pagsimba sa ubang dios-dios.
19 “Busa isulat kini nga awit ug itudlo sa katawhan sa Israel. Ipaawit kini kanila aron mahimo kining saksi batok kanila. 20 Dad-on ko sila sa maayo ug mabungahon nga yuta[a] nga gisaad ko sa ilang mga katigulangan. Didto magakinabuhi sila sa kadagaya; magakaon sila sa tanang pagkaon nga gusto nila, ug mabusog sila pag-ayo. Apan mobiya sila kanako ug mosimba sa ubang dios-dios. Lapason nila ang akong kasabotan. 21 Kon moabot na kanila ang daghang katalagman ug mga kalisdanan, kini nga awit mahimong saksi batok kanila, kay dili kini malimtan sa ilang mga kaliwat. Nahibaloan ko kon unsa ang ilang ginaplano nga himuon bisan wala ko pa sila madala sa yuta nga akong gisaad kanila.” 22 Niadtong adlawa, gisulat ni Moises ang awit ug gitudlo sa mga Israelinhon.
23 Gimandoan sa Ginoo si Josue nga anak ni Nun: “Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisogon, kay ikaw ang modala sa mga Israelinhon sa yuta nga akong gisaad kanila, ug magauban ako kanimo.”
24 Human masulat ni Moises ang tanang mga sugo sa libro, 25 gimandoan niya ang mga Levita nga mao ang nagadala sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Miingon siya, 26 “Kuhaa ninyo kining Libro sa Kasugoan ug ibutang sa tapad sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios. Magpabilin kini didto ingon nga saksi batok sa katawhan sa Israel. 27 Kay nahibaloan ko kon unsa kamo ka rebelde ug kagahig ulo. Bisan karon nga kauban ninyo ako, nagarebelde kamo sa Ginoo, unsa pa kaha kon patay na ako! 28 Tigoma sa akong atubangan ang tanang mga tigdumala sa inyong tribo ug ang tanang mga opisyal aron sultihan ko sila niining mga butanga. Ug tawgon ko ang langit ug yuta sa pagsaksi batok kanila. 29 Kay nahibaloan ko nga kon patay na ako, magahimo gayod kamo ug daotan ug isalikway ninyo ang tanan nga gisugo ko kaninyo. Sa umaabot nga mga adlaw, moabot kaninyo ang mga katalagman kay maghimo kamog daotan atubangan sa Ginoo ug pasuk-on ninyo siya pinaagi sa inyong buhat.”
Ang Awit ni Moises
30 Unya gisulti ni Moises ang mensahe sa tibuok nga awit samtang namati ang tibuok katilingban sa Israel.
32 O langit, pamati kay mosulti ako!
O yuta, pamatia ang akong mga pulong.
2 Ang akong mga pagtulon-an sama sa ulan o tun-og nga nagatulo.
Ang akong mga pulong sama sa yamog diha sa mga sagbot o sama sa talithi diha sa mga tanom.
3 Imantala ko ang ngalan sa Ginoo.
Dayegon ko ang pagkagamhanan sa atong Dios!
4 Siya ang bato nga salipdanan ko.
Hingpit ang iyang mga buhat,
ug matarong ang tanan niyang mga pamaagi.
Matinumanon siya nga Dios ug dili masayop;
matarong siya ug makiangayon.
5 Apan kamo nagpakasala kaniya ug wala na niya kamo ilha nga iyang mga anak, tungod sa inyong kadaotan.
Mga masinupakon ug limbongan nga henerasyon!
6 Mao ba kini ang inyong ibalos sa Ginoo?
Mga buang-buang gayod kamo ug kulang sa panabot.
Dili ba siya ang inyong Amahan nga nagbuhat kaninyo?
7 Hinumdomi ninyo ang nanglabay nga mga katuigan;
hunahunaa ninyo ang nangagi nga mga henerasyon.
Pangutan-a ninyo ang inyong mga katigulangan kay suginlan nila kamo.
Pangutan-a ninyo ang inyong mga tigdumala kay isaysay nila kini kaninyo.
8 Sa dihang gihatagan sa Labing Halangdong Dios ang mga nasod sa ilang yuta ug sa dihang gibahin-bahin niya ang katawhan,
gibutangan niya kini ug mga utlanan basi sa gidaghanon sa mga anghel sa Dios.[b]
9 Karon gipili sa Ginoo ang mga kaliwat ni Jacob ingon nga iyang katawhan.
10 Nakita niya sila sa disyerto, sa dapit nga awaaw.
Giatiman niya sila ug giampingan, nga daw nagaamping sa iyang kaugalingong mata.
11 Gibantayan niya sila, sama sa agila nga nagabantay sa iyang mga piso samtang iya kining ginatudloan sa paglupad.
Ginabukhad niya ang iyang mga pako sa pagsalo ug pagsapnay kanila.
12 Ang Ginoo lang gayod ang migiya sa iyang katawhan,
ug walay mitabang nga laing dios.
13 Gipagahom niya sila sa mga bukid,
ug gipakaon sa mga abot sa yuta.
Gibuhi niya sila sa dugos gikan sa bato
ug sa lana gikan sa olibo sa batoon nga dapit.
14 Gihatagan niya sila ug mga keso ug gatas gikan sa mga baka ug karnero,
ug gihatagan ug tambok nga mga karnero, mga baka, ug mga kanding gikan sa Basan.
Gihatagan usab niya sila sa labing maayong mga trigo
ug gipainom sa labing maayong bino gikan sa ubas.
15 Nagmauswagon ang mga Israelinhon[c] apan nagrebelde sila.
Nanambok sila ug milig-on, apan gitalikdan nila ang Dios nga nagbuhat kanila,
ug gisalikway nila ang ilang bato nga salipdanan nga mao ang ilang Manluluwas.
16 Gipapangabugho nila ug gipasuko ang Ginoo sa ilang mangil-ad nga mga dios.
17 Naghalad sila ngadto sa mga demonyo nga dili tinuod nga dios—mga dios nga wala nila mailhi ug bag-o lang, nga wala tahora sa ilang mga katigulangan.
18 Gikalimtan nila ang Dios nga ilang bato nga salipdanan nga nagbuhat kanila.
19 Nakita kini sa Ginoo, ug tungod sa iyang kasuko gisalikway niya sila nga iyang mga anak.
20 Miingon siya, “Talikdan ko sila,
ug tan-awon ko kon unsa ang ilang dangatan,
kay mga daotan sila nga henerasyon, mga anak nga dili matinumanon.
21 Gipapangabugho nila ako sa dili tinuod nga dios,
ug gipasuko nila ako sa ilang mga walay pulos nga mga dios-dios.
Busa papangabughoon ko usab sila pinaagi sa pagpanalangin sa ubang mga nasod.
Pasuk-on ko sila pinaagi sa pagpanalangin sa buang-buang nga mga nasod.
22 Kay ang akong kasuko nagdilaab nga morag kalayo.
Mosunog kini sa yuta ug sa tanang anaa niini,
apil sa kinahiladman sa yuta,[d] ug sa pundasyon sa mga bukid.”
23 “Padad-an ko sila ug mga kalamidad,
ug ig-on ko sila sa akong mga pana.
24 Pagutman ko sila;
mangamatay sila sa kagutom ug sa sakit.
Padad-an ko sila sa mabangis nga mga mananap sa paghasol kanila,
ug mga lala nga bitin sa pagpaak kanila.
25 Sa gawas sa ilang balay daghan ang mangamatay sa gira, ug sa sulod magahari ang kahadlok.
Mangamatay ang mga tigulang, mga batan-on, ug mga kabataan.
26 Nagaingon ako nga katagon ko sila hangtod nga dili na sila mahinumdoman sa kalibotan.
27 Apan dili ko tugotan nga magpasigarbo ang ilang mga kaaway ug moingon,
‘Napildi nato sila. Dili ang Ginoo ang naghimo niini.’ ”
Notas al pie
- 31:20 maayo… yuta: sa Hebreo, yuta nga nagaagas ang gatas ug dugos.
- 32:8 mga anghel sa Dios: Mao kini sa Septuagint. Sa Dead Sea Scrolls, mga anak sa Dios. Sa Masoretic Text, mga kaliwat ni Israel.
- 32:15 mga Israelinhon: sa Hebreo, Jeshurun, nga ang buot ipasabot, mga matarong.
- 32:22 kinahiladman sa yuta: o, dapit sa mga patay.
Holy Bible, New Living Translation, copyright © 1996, 2004, 2015 by Tyndale House Foundation. Used by permission of Tyndale House Publishers, Inc., Carol Stream, Illinois 60188. All rights reserved.
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.