Ða-ni-ên 4
Bản Dịch 2011
Ðiềm Chiêm Bao Thứ Hai của Nê-bu-cát-nê-xa
4 “Vua Nê-bu-cát-nê-xa gởi đến tất cả các dân, các nước, các ngữ tộc sống trong khắp đất: Cầu mong các ngươi được bình an thịnh vượng bội phần.
2 Ta lấy làm vui công bố cho các ngươi biết rằng Ðức Chúa Trời Tối Cao đã làm những dấu kỳ và phép lạ cho ta. 3 Các dấu kỳ của Ngài thật lớn lao! Các phép lạ của Ngài thật diệu kỳ! Vương quốc của Ngài là vương quốc đời đời! Quyền tể trị của Ngài tồn tại từ đời nọ đến đời kia!
4 Ta, Nê-bu-cát-nê-xa, đang sống nhàn hạ trong nhà ta và hưởng phúc lộc trong cung điện ta. 5 Ta thấy một điềm chiêm bao, và điềm chiêm bao ấy đã làm cho ta sợ. Trong khi ta nằm trên giường, những tư tưởng cứ nảy ra trong trí, và những khải tượng cứ hiện ra trong đầu, đã làm ta lo sợ. 6 Vì thế ta truyền đem tất cả các nhà thông thái ở Ba-by-lôn đến để họ giải nghĩa điềm chiêm bao cho ta. 7 Vậy các pháp sư, các bốc sư, các chiêm tinh gia, và các thầy bói vào chầu ta. Ta thuật lại cho họ điềm chiêm bao ấy, nhưng họ không thể giải thích ý nghĩa của nó được. 8 Sau cùng Ða-ni-ên vào chầu ta. Người nầy cũng có tên là Bên-tê-sác-xa, theo danh thần của ta; trong người ấy có Thần của Ðức Chúa Trời Thánh. Ta thuật lại cho người ấy điềm chiêm bao của ta như sau:
9 “Hỡi Bên-tê-sác-xa, thủ lãnh của các pháp sư. Ta biết Thần của Ðức Chúa Trời Thánh ở trong ngươi, nên không có huyền bí nào là khó quá cho ngươi. Hãy nói cho ta khải tượng trong giấc chiêm bao của ta và hãy giải thích ý nghĩa nó.
10 Ðây là những hình ảnh hiện ra trong đầu ta khi ta đang nằm trên giường: Ta đang nhìn, và kìa, có một cây ở giữa mặt đất; cây ấy cao lớn lạ thường. 11 Cây ấy cứ tiếp tục lớn mạnh, và ngọn cây cao đến tận trời. Nó cao to đến nỗi người ta ở những nơi tận cùng trái đất có thể trông thấy nó. 12 Lá nó tươi đẹp, và trái nó rất nhiều. Nó cung cấp thức ăn cho mọi loài. Các thú đồng trú ngụ dưới bóng mát nó. Các chim trời sống giữa các cành nó. Mọi loài xác thịt nhờ nó mà được no nê.
13 Ta nằm trên giường và đã thấy các khải tượng đó trong đầu, và kìa, một vị thần canh giữ xuất hiện, tức một đấng thánh từ trời xuống. 14 Vị ấy kêu lớn tiếng và nói, ‘Hãy đốn cây ấy xuống và chặt trụi các cành nó đi. Hãy tuốt sạch các lá nó và quăng hết các trái nó. Hãy để các thú đồng chạy trốn khỏi bóng mát nó, và các chim trời lìa xa các cành nó. 15 Tuy nhiên hãy chừa gốc nó và các rễ nó lại trong lòng đất; nhưng hãy dùng xích sắt và niền đồng xiềng nó lại giữa cỏ non trong đồng. Hãy để nó bị đẫm ướt sương trời, và hãy để nó sống với các thú vật giữa cây cỏ ngoài đồng. 16 Hãy để tâm trí của nó bị biến đổi từ tâm trí của loài người ra tâm trí của một con thú, và hãy để nó phải trải qua bảy kỳ như vậy. 17 Án lệnh đó được các vị thần canh giữ thi hành, theo lệnh mà các đấng thánh đã nhận, để mọi người đang sống nhận biết rằng Ðấng Tối Cao đang trị vì trên thế giới loài người. Ngài ban quyền cai trị cho ai tùy ý Ngài muốn, ngay cả lập một người hèn mọn nhất lên cầm đầu cũng được.’
18 Ðó là điềm chiêm bao mà ta, Vua Nê-bu-cát-nê-xa, đã thấy. Bây giờ, ngươi, hỡi Bên-tê-sác-xa, hãy giải thích ý nghĩa nó cho ta, vì tất cả các nhà thông thái trong vương quốc ta đã không thể giải thích ý nghĩa nó cho ta được, nhưng ngươi thì có thể, vì Thần của Ðức Chúa Trời Thánh ở trong ngươi.”
Ða-ni-ên Giải Nghĩa Ðiềm Chiêm Bao Thứ Hai
19 Bấy giờ Ða-ni-ên, cũng có tên là Bên-tê-sác-xa, lặng người đi một lúc. Do đó vua lên tiếng và nói, “Hỡi Bên-tê-sác-xa, chớ để điềm chiêm bao hay ý nghĩa của nó làm cho ngươi bối rối.”
Bên-tê-sác-xa đáp, “Tâu chúa thượng, nguyện điềm chiêm bao ấy dành cho những kẻ ghét chúa thượng và ý nghĩa nó dành cho những kẻ thù của chúa thượng!
20 Cái cây mà chúa thượng đã thấy là một cây trở nên lớn và mạnh, ngọn cây đụng đến trời xanh, khắp đất đều có thể trông thấy nó, 21 lá nó xanh tươi tốt đẹp, trái nó sinh ra rất nhiều và được dùng làm thức ăn cho mọi loài, bóng mát nó làm chỗ ở cho thú đồng, và các chim trời làm tổ giữa các cành nó; 22 tâu hoàng thượng, hoàng thượng chính là cây đó. Hoàng thượng đã trở nên vĩ đại và hùng cường. Sự vĩ đại của hoàng thượng đã lẫy lừng và cao ngất trời xanh. Quyền trị vì của hoàng thượng đã lan rộng đến những nơi tận cùng trái đất.
23 Sau đó hoàng thượng thấy một vị thần canh giữ từ trời xuống và nói, ‘Hãy đốn cây ấy xuống và tiêu diệt nó đi, nhưng hãy chừa gốc nó và các rễ nó lại trong lòng đất, rồi hãy dùng xích sắt và niền đồng xiềng nó lại ở giữa cỏ non trong đồng, hãy để nó bị đẫm ướt sương trời, hãy để nó sống với các thú vật giữa cây cỏ ngoài đồng, và hãy để nó phải trải qua bảy kỳ như vậy.’
24 Tâu hoàng thượng, đây là ý nghĩa của những điều đó: Ðấng Tối Cao đã ban lịnh phải áp dụng những biện pháp sau đây đối với hoàng thượng, chúa thượng của hạ thần:
25 Hoàng thượng sẽ bị đuổi ra khỏi xã hội của loài người, và hoàng thượng sẽ sống giữa các thú đồng. Hoàng thượng sẽ bị bắt phải ăn cỏ như bò, và hoàng thượng sẽ bị đẫm ướt sương trời. Bảy kỳ sẽ trải qua trên hoàng thượng như vậy cho đến khi hoàng thượng thấu hiểu được rằng Ðấng Tối Cao cầm quyền tể trị trên vương quốc loài người, và Ngài ban cho ai tùy ý Ngài muốn. 26 Còn như lịnh đã truyền phải chừa gốc nó và các rễ nó lại có nghĩa là khi nào hoàng thượng thấu hiểu được rằng Trời đang cầm quyền tể trị, bấy giờ vương quốc của hoàng thượng sẽ được tái lập cho hoàng thượng.
27 Vì vậy tâu hoàng thượng, nguyện lời khuyên của hạ thần sẽ được hoàng thượng chấp nhận: Xin hoàng thượng sớm chuộc các tội lỗi mình bằng những việc ngay lành đạo đức và chuộc những tội ác của mình bằng lòng thương xót đối với những người bị áp bức oan khiên, may ra thời kỳ bình an thịnh vượng của hoàng thượng sẽ kéo dài ra.”
Ðiềm Chiêm Bao Ðược Ứng Nghiệm
28 Tất cả các điều ấy đều ứng nghiệm trên Vua Nê-bu-cát-nê-xa. 29 Cuối mười hai tháng sau, khi ông đang đi dạo trên sân thượng của hoàng cung tại Ba-by-lôn, 30 ông vọt miệng nói, “Ðây chẳng phải là Ba-by-lôn huy hoàng tráng lệ mà ta đã dùng quyền lực vô song của ta dựng lên để làm kinh đô và để làm cho ta được uy nghi vinh hiển sao?”
31 Trong khi những lời ấy còn ở nơi miệng vua, có tiếng từ trời phán xuống rằng, “Hỡi Vua Nê-bu-cát-nê-xa, đây là lịnh phải thi hành đối với ngươi: Vương quyền đã lìa khỏi ngươi. 32 Ngươi sẽ bị đuổi khỏi xã hội loài người; ngươi sẽ sống giữa các thú đồng; ngươi sẽ bị bắt phải ăn cỏ như bò. Bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi thấu hiểu được rằng Ðấng Tối Cao đang cầm quyền tể trị trên vương quốc loài người, và Ngài ban cho ai tùy ý Ngài muốn.”
33 Ngay lúc đó án lịnh được ứng nghiệm trên Nê-bu-cát-nê-xa. Ông bị đuổi ra khỏi xã hội loài người. Ông ăn cỏ như bò. Thân thể ông bị đẫm ướt sương trời cho đến khi tóc ông mọc dài ra như lông phượng hoàng, và các móng của ông trở thành như các móng chim.
Nê-bu-cát-nê-xa Ca Ngợi Ðức Chúa Trời
34 “Khi thời kỳ ấy đã mãn, ta, Nê-bu-cát-nê-xa, ngước mắt lên trời, trí tuệ của ta phục hồi trong ta. Ta chúc tụng Ðấng Tối Cao. Ta ca ngợi và tôn vinh Ðấng sống đời đời; vì quyền tể trị của Ngài là quyền tể trị đời đời, vương quốc Ngài tồn tại từ đời nọ đến đời kia. 35 Mọi dân trên đất đều chẳng có quyền gì đối với Ngài. Ngài làm bất cứ điều gì Ngài muốn giữa các cơ binh trên trời và giữa các dân trên đất. Không ai có thể nắm giữ tay Ngài lại hoặc dám hỏi Ngài, “Ngài đang làm gì vậy?”
36 Lúc đó trí tuệ ta đã phục hồi trong ta, sự uy nghi và huy hoàng của ta được trả lại cho ta, vì vinh hiển của vương quốc ta. Các mưu sĩ của ta và các đại thần của ta tìm đến ta. Ta được tái lập địa vị cầm quyền trên vương quốc ta, và quyền thế ta càng lớn hơn khi trước. 37 Bây giờ ta, Nê-bu-cát-nê-xa, ca ngợi, tán dương, và tôn vinh Vua trên trời, vì mọi công việc của Ngài đều chân thật, các đường lối của Ngài đều công chính, và Ngài có thể hạ bệ những kẻ nào hống hách kiêu căng.”
Daniel 4
New International Version
Nebuchadnezzar’s Dream of a Tree
4 [a]King Nebuchadnezzar,
To the nations and peoples of every language,(A) who live in all the earth:
May you prosper greatly!(B)
2 It is my pleasure to tell you about the miraculous signs(C) and wonders that the Most High God(D) has performed for me.
3 How great are his signs,
how mighty his wonders!(E)
His kingdom is an eternal kingdom;
his dominion endures(F) from generation to generation.
4 I, Nebuchadnezzar, was at home in my palace, contented(G) and prosperous. 5 I had a dream(H) that made me afraid. As I was lying in bed,(I) the images and visions that passed through my mind(J) terrified me.(K) 6 So I commanded that all the wise men of Babylon be brought before me to interpret(L) the dream for me. 7 When the magicians,(M) enchanters, astrologers[b] and diviners(N) came, I told them the dream, but they could not interpret it for me.(O) 8 Finally, Daniel came into my presence and I told him the dream. (He is called Belteshazzar,(P) after the name of my god, and the spirit of the holy gods(Q) is in him.)
9 I said, “Belteshazzar, chief(R) of the magicians, I know that the spirit of the holy gods(S) is in you, and no mystery is too difficult for you. Here is my dream; interpret it for me. 10 These are the visions I saw while lying in bed:(T) I looked, and there before me stood a tree in the middle of the land. Its height was enormous.(U) 11 The tree grew large and strong and its top touched the sky; it was visible to the ends of the earth.(V) 12 Its leaves were beautiful, its fruit abundant, and on it was food for all. Under it the wild animals found shelter, and the birds lived in its branches;(W) from it every creature was fed.
13 “In the visions I saw while lying in bed,(X) I looked, and there before me was a holy one,(Y) a messenger,[c] coming down from heaven. 14 He called in a loud voice: ‘Cut down the tree(Z) and trim off its branches; strip off its leaves and scatter its fruit. Let the animals flee from under it and the birds from its branches.(AA) 15 But let the stump and its roots, bound with iron and bronze, remain in the ground, in the grass of the field.
“‘Let him be drenched with the dew of heaven, and let him live with the animals among the plants of the earth. 16 Let his mind be changed from that of a man and let him be given the mind of an animal, till seven times[d] pass by for him.(AB)
17 “‘The decision is announced by messengers, the holy ones declare the verdict, so that the living may know that the Most High(AC) is sovereign(AD) over all kingdoms on earth and gives them to anyone he wishes and sets over them the lowliest(AE) of people.’
18 “This is the dream that I, King Nebuchadnezzar, had. Now, Belteshazzar, tell me what it means, for none of the wise men in my kingdom can interpret it for me.(AF) But you can,(AG) because the spirit of the holy gods(AH) is in you.”(AI)
Daniel Interprets the Dream
19 Then Daniel (also called Belteshazzar) was greatly perplexed for a time, and his thoughts terrified(AJ) him. So the king said, “Belteshazzar, do not let the dream or its meaning alarm you.”(AK)
Belteshazzar answered, “My lord, if only the dream applied to your enemies and its meaning to your adversaries! 20 The tree you saw, which grew large and strong, with its top touching the sky, visible to the whole earth, 21 with beautiful leaves and abundant fruit, providing food for all, giving shelter to the wild animals, and having nesting places in its branches for the birds(AL)— 22 Your Majesty, you are that tree!(AM) You have become great and strong; your greatness has grown until it reaches the sky, and your dominion extends to distant parts of the earth.(AN)
23 “Your Majesty saw a holy one,(AO) a messenger, coming down from heaven and saying, ‘Cut down the tree and destroy it, but leave the stump, bound with iron and bronze, in the grass of the field, while its roots remain in the ground. Let him be drenched with the dew of heaven; let him live with the wild animals, until seven times pass by for him.’(AP)
24 “This is the interpretation, Your Majesty, and this is the decree(AQ) the Most High has issued against my lord the king: 25 You will be driven away from people and will live with the wild animals; you will eat grass like the ox and be drenched(AR) with the dew of heaven. Seven times will pass by for you until you acknowledge that the Most High(AS) is sovereign over all kingdoms on earth and gives them to anyone he wishes.(AT) 26 The command to leave the stump of the tree with its roots(AU) means that your kingdom will be restored to you when you acknowledge that Heaven rules.(AV) 27 Therefore, Your Majesty, be pleased to accept my advice: Renounce your sins by doing what is right, and your wickedness by being kind to the oppressed.(AW) It may be that then your prosperity(AX) will continue.(AY)”
The Dream Is Fulfilled
28 All this happened(AZ) to King Nebuchadnezzar. 29 Twelve months later, as the king was walking on the roof of the royal palace of Babylon, 30 he said, “Is not this the great Babylon I have built as the royal residence, by my mighty power and for the glory(BA) of my majesty?”(BB)
31 Even as the words were on his lips, a voice came from heaven, “This is what is decreed for you, King Nebuchadnezzar: Your royal authority has been taken from you.(BC) 32 You will be driven away from people and will live with the wild animals; you will eat grass like the ox. Seven times will pass by for you until you acknowledge that the Most High is sovereign over all kingdoms on earth and gives them to anyone he wishes.”(BD)
33 Immediately what had been said about Nebuchadnezzar was fulfilled. He was driven away from people and ate grass like the ox. His body was drenched(BE) with the dew of heaven until his hair grew like the feathers of an eagle and his nails like the claws of a bird.(BF)
34 At the end of that time, I, Nebuchadnezzar, raised my eyes toward heaven, and my sanity(BG) was restored. Then I praised the Most High; I honored and glorified him who lives forever.(BH)
His dominion is an eternal dominion;
his kingdom(BI) endures from generation to generation.(BJ)
35 All the peoples of the earth
are regarded as nothing.(BK)
He does as he pleases(BL)
with the powers of heaven
and the peoples of the earth.
No one can hold back(BM) his hand(BN)
or say to him: “What have you done?”(BO)
36 At the same time that my sanity was restored, my honor and splendor were returned to me for the glory of my kingdom.(BP) My advisers and nobles sought me out, and I was restored to my throne and became even greater than before. 37 Now I, Nebuchadnezzar, praise and exalt(BQ) and glorify(BR) the King of heaven, because everything he does is right and all his ways are just.(BS) And those who walk in pride(BT) he is able to humble.(BU)
Footnotes
- Daniel 4:1 In Aramaic texts 4:1-3 is numbered 3:31-33, and 4:4-37 is numbered 4:1-34.
- Daniel 4:7 Or Chaldeans
- Daniel 4:13 Or watchman; also in verses 17 and 23
- Daniel 4:16 Or years; also in verses 23, 25 and 32
Copyright © 2011 by Bau Dang
Holy Bible, New International Version®, NIV® Copyright ©1973, 1978, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.
NIV Reverse Interlinear Bible: English to Hebrew and English to Greek. Copyright © 2019 by Zondervan.