Châm Ngôn 22
New Vietnamese Bible
22 Tốt danh hơn giàu có;
Ân phúc hơn vàng bạc.
2 Người giàu, kẻ nghèo đều có chung một điều:
CHÚA tạo nên cả hai.
3 Người khôn ngoan thấy tai họa và tránh khỏi,
Nhưng người ngu dại cứ đi lên và lâm nạn.
4 Phần thưởng của sự khiêm nhường và kính sợ CHÚA,
Là giàu có, vinh dự và sự sống.
5 Gai góc và cạm bẫy ở trên đường kẻ gian tà;
Người nào gìn giữ linh hồn mình tránh xa chúng.
6 Hãy huấn luyện trẻ thơ con đường chúng nên theo,
Để khi về già chúng cũng không đi lạc.
7 Người giàu cai trị kẻ nghèo
Và kẻ nào vay mượn là đầy tớ của kẻ cho mượn.
8 Kẻ nào gieo bất công sẽ gặt tai họa,
Và cây gậy giận dữ của nó sẽ gãy.
9 Người nào có mắt nhân từ sẽ được phước,
Vì người cho kẻ nghèo bánh của mình.
10 Hãy đuổi kẻ nhạo báng đi thì sự tranh cãi sẽ đi khỏi;
Sự cãi cọ và sỉ nhục cũng chấm dứt.
11 Ai yêu mến tấm lòng trong sạch và môi miệng ân nghĩa
Sẽ được kết bạn với vua,
12 Con mắt CHÚA gìn giữ người hiểu biết,
Nhưng Ngài đánh đổ lời của kẻ phản bội.
13 Kẻ lười biếng nói: có con sư tử ở ngoài đó;
Tôi sẽ bị giết ở ngoài đường.
14 Miệng của người đàn bà lạ là cái hố sâu;
Kẻ bị CHÚA giận sẽ rơi vào đó.
15 Sự ngu dại buộc vào lòng trẻ thơ,
Nhưng roi kỷ luật đuổi điều ấy xa khỏi nó.
16 Người áp bức người nghèo để làm giàu và hối lộ người giàu,
Cả hai sẽ trở nên nghèo khổ.
Những Lời Của Người Khôn Ngoan
17 Hãy nghiêng tai và lắng nghe lời của người khôn ngoan;
Hãy để tâm con vào tri thức của ta.
18 Vì con sẽ thấy vui thích khi con giữ nó trong lòng,
Và sẵn sàng giữ nó trên môi miệng con.
19 Ngày nay ta đã cho chính con biết điều đó;
Để con sẽ đặt sự tin cậy nơi CHÚA.
20 Ta đã không viết cho con ba mươi điều hay,
Tức là những lời cố vấn và tri thức sao?
21 Dạy con biết những lời đúng và chân thật,
Để con có thể đáp lời
Người sai phái con.
22 Chớ bóc lột người nghèo vì họ nghèo khó;
Cũng đừng áp bức người cùng khốn nơi cổng thành;
23 Vì CHÚA sẽ binh vực họ,
Và sẽ đoạt mạng sống những kẻ ức hiếp họ.
24 Chớ làm bạn với người nóng tính,
Đừng kết giao với kẻ hay giận dữ;
25 E rằng con học theo đường lối nó,
Và linh hồn mình bị mắc bẫy chăng.
26 Chớ làm người bắt tay bảo đảm
Hay là làm người bảo lãnh nợ.
27 E rằng giường con sẽ bị tịch thu
Nếu con không có tiền trả nợ.
28 Chớ dời cột ranh giới xưa
Mà tổ phụ con đã dựng;
29 Con có thấy người cần mẫn trong công việc mình không?
Người ấy sẽ đứng trước mặt các vua,
Chứ chẳng đứng trước những người tầm thường đâu.
Châm Ngôn 22
Bản Dịch 2011
22 Danh tiếng tốt quý hơn nhiều tiền của,
Được ân huệ yêu thương quý hơn cả bạc vàng.
2 Người giàu và người nghèo đều giống nhau ở một điểm,
Ấy là Chúa đã dựng nên cả hai.
3 Người khôn ngoan thấy hiểm nguy liền lẩn tránh;
Nhưng kẻ dại khờ cứ bươn càn nên gánh vạ vào thân.
4 Phần thưởng cho sự khiêm nhường và kính sợ CHÚA
Là giàu có, tôn trọng, và mạng sống.
5 Trên đường kẻ gian tà có gai chông và cạm bẫy;
Người biết giữ linh hồn mình tránh lối ấy thật xa.
6 Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo,
Để khi trở về già nó sẽ không lìa khỏi đó.
7 Người giàu cai trị người nghèo;
Người đi mượn làm tôi cho người cho mượn.
8 Kẻ gieo bất công ắt sẽ gặp thảm họa;
Gậy thịnh nộ của nó sẽ bị gãy nát tan.
9 Người hào phóng[a] sẽ được ban phước,
Vì người ấy đã chia cơm sẻ bánh cho người nghèo khó.
10 Hãy đuổi kẻ nhạo báng đi thì sự xung đột sẽ chấm dứt,
Sự cãi vã và lăng mạ cũng sẽ không còn.
11 Người yêu mến tâm hồn trong sạch và ăn nói nhã nhặn
thì vua cũng muốn kết bạn.
12 Mắt của Chúa giữ gìn người tri thức,
Nhưng Ngài loại trừ lời của kẻ bất trung.
13 Kẻ biếng nhác bảo, “Có con sư tử ở ngoài đó!
Nếu ra đường tôi sẽ bị nó vồ ăn!”
14 Miệng người phụ nữ thích ngoại tình tựa như một hố sâu,
Kẻ nào bị Chúa giận sẽ rơi vào đó.
15 Sự khờ dại bao lấy lòng con trẻ,
Nhưng roi kỷ luật xua đuổi sự khờ dại ấy đi xa.
16 Kẻ nào bóc lột người nghèo để làm giàu
Hoặc hối lộ người giàu, đều chỉ đưa đến đói khổ.
Lời Khuyên của Người Khôn Ngoan
17 Hãy nghiêng tai và lắng nghe lời của người khôn ngoan,
Và hãy áp dụng vào lòng kiến thức của ta;
18 Vì con sẽ được vui thỏa khi giữ nó trong lòng,
Hãy để mọi lời ấy sẵn sàng trên môi con,
19 Ðể con đặt lòng tin cậy vào Chúa;
Ngày nay ta đã chỉ chúng cho con biết; đúng vậy, cho chính con.
20 Ta há chẳng viết cho con ba mươi chương huấn dụ luận về mưu lược và tri thức,
21 Ðể con biết thế nào là lẽ phải và chân thật,
Hầu con có thể đối đáp cách phải lẽ với người sai phái con sao?
22 Chớ bóc lột người nghèo, bởi vì họ quá nghèo khổ,
Cũng đừng áp bức kẻ khốn cùng ở chốn công môn,
23 Vì Chúa sẽ binh vực duyên cớ của họ,
Và Ngài sẽ diệt trừ kẻ nào bóc lột họ.
24 Ðừng kết bạn với người nhạy giận,
Ðừng đi chung với kẻ nóng tính hay gây.
25 Nếu không, con sẽ bị lây tính nóng nảy của nó,
Và con sẽ tự làm cho linh hồn mình vướng vào cạm bẫy.
26 Con đừng để mình làm người bảo lãnh nợ,
Tức làm người bảo đảm nợ cho ai;
27 Vì nếu con không có gì để trả,
Tại sao con muốn chủ nợ xiết luôn cả giường ngủ của con?
28 Ðừng di chuyển mốc địa giới đã có sẵn từ xưa,
Tức ranh giới do tổ tiên con đã lập.
29 Con có thấy người cần mẫn làm việc chăng?
Người ấy sẽ đứng chầu trước các vua, chứ không phải người thường đâu.
Footnotes
- Châm Ngôn 22:9 nt: có mắt quảng đại
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)
Copyright © 2011 by Bau Dang