II Các Vua 18-19
Bản Dịch 2011
Ê-xê-chia Trị Vì Giu-đa
(2 Sử 29:1-2; 31:1, 20-21; 2Vua 17:3-7)
18 Năm thứ ba của triều đại Hô-sê-a con của Ê-la vua I-sơ-ra-ên, Ê-xê-chia con của A-kha vua Giu-đa bắt đầu trị vì. 2 Ông được hai mươi lăm tuổi khi bắt đầu làm vua. Ông trị vì hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông là A-bi con gái của Xê-ca-ri-a. 3 Ông làm điều tốt trước mặt Chúa giống như Ða-vít tổ tiên ông đã làm. 4 Ông dẹp bỏ những nơi cao, đập vỡ các tượng thờ bằng đá, và đốn hạ những trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra. Ông đập nát con rắn bằng đồng Môi-se đã làm, vì cho đến lúc đó dân I-sơ-ra-ên vẫn còn dâng hương cho con rắn bằng đồng ấy. Người ta gọi nó là Nê-hút-tan. 5 Ông tin cậy Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên. Trong số những vị vua Giu-đa sau ông, không ai được như thế, và trong số các vị vua trước ông, cũng chẳng ai được như vậy, 6 vì ông bám chặt lấy Chúa. Ông chẳng rời bỏ Ngài, nhưng gìn giữ những điều răn mà Chúa đã truyền cho Môi-se. 7 Chúa ở với ông, nên ông làm gì cũng được thành công. Ông nổi lên chống lại vua A-sy-ri và không chịu thần phục vua ấy nữa. 8 Ông tiến đánh dân Phi-li-tin đến tận Ga-xa và những vùng phụ cận, từ tháp canh cho đến thành trì kiên cố.
9 Năm thứ tư của triều đại Ê-xê-chia, tức năm thứ bảy của triều đại Hô-sê-a con của Ê-la vua I-sơ-ra-ên, Sanh-ma-nê-se vua A-sy-ri đến tấn công Sa-ma-ri và bao vây thành ấy. 10 Cuối ba năm vua ấy chiếm được thành. Năm thứ sáu của triều đại Ê-xê-chia, tức năm thứ chín của triều đại Hô-sê-a vua I-sơ-ra-ên, Sa-ma-ri bị thất thủ. 11 Vua A-sy-ri bắt dân I-sơ-ra-ên đem đi lưu đày ở A-sy-ri. Ông cho họ định cư bên bờ Sông Ha-bơ, miền Gô-xan, và trong các thành của xứ Mê-đi, 12 bởi vì họ không vâng theo tiếng Chúa, Ðức Chúa Trời của họ, nhưng vi phạm giao ước Ngài, tức tất cả những điều Môi-se tôi tớ Chúa đã truyền. Họ không nghe theo và cũng chẳng thi hành những điều ấy.
Sên-na-chê-ríp Xâm Lăng Giu-đa
(2 Sử 32:9-19; Ê-sai 36:1-12)
13 Năm thứ mười bốn của triều đại Vua Ê-xê-chia, Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri đến tấn công các thành kiên cố của Giu-đa và chiếm lấy chúng. 14 Ê-xê-chia vua Giu-đa sai sứ giả đến gặp vua A-sy-ri tại La-kích và tâu rằng, “Tôi có lỗi. Xin ngài lui binh. Ngài muốn điều chi, tôi cũng chịu cả.” Vua A-sy-ri đòi Ê-xê-chia vua Giu-đa phải nộp mười ngàn hai trăm ký bạc và một ngàn hai mươi ký vàng.[a] 15 Vì thế Ê-xê-chia phải lấy tất cả bạc trong Ðền Thờ Chúa và trong các kho tàng của hoàng cung nộp cho vua ấy. 16 Bấy giờ Ê-xê-chia phải gỡ vàng bọc trên những cánh cửa của Ðền Thờ Chúa, tức vàng mà Ê-xê-chia vua Giu-đa đã cẩn trên những cánh cửa ấy, để đem nộp cho vua A-sy-ri.
17 Dầu vậy vua A-sy-ri vẫn sai Tạt-tan, Ráp-sa-ri, và Ráp-sa-kê,[b] cùng một đạo binh rất lớn từ La-kích đến đánh Ê-xê-chia tại Giê-ru-sa-lem. Họ tiến lên và hãm áp Giê-ru-sa-lem. Khi đến gần thành, họ tiến vào, rồi dừng lại tại đầu kênh dẫn nước của Thượng Hồ, nơi con đường dẫn đến cánh đồng của thợ nện, 18 và yêu cầu được hội kiến với vua. Ê-li-a-kim con của Hinh-ki-a quan tổng quản hoàng cung, Sép-na quan ký lục, và Giô-a con của A-sáp quan quản lý văn khố đi ra gặp họ.
19 Ráp-sa-kê nói với họ, “Hãy về và bảo Ê-xê-chia: Ðại đế của ta là vua A-sy-ri đã phán như thế nầy: Ngươi dựa vào gì mà tự tin như vậy? 20 Bộ ngươi tưởng rằng trong chiến tranh, lời nói suông có thể thay thế được mưu lược và sức mạnh sao? Ngươi dựa vào gì mà dám chống lại ta? 21 Kìa, ngày nay ngươi dựa vào Ai-cập chăng? Ðó chỉ là một cây sậy gãy. Ai dựa vào nó ắt sẽ bị nó đâm thủng bàn tay. Bất cứ kẻ nào dựa vào Pha-ra-ôn vua Ai-cập sẽ bị như vậy. 22 Còn nếu ngươi bảo ta rằng, ‘Chúng tôi tin cậy Chúa, Ðức Chúa Trời của chúng tôi,’ thì há chẳng phải Ê-xê-chia đã dẹp bỏ các tế đàn của Ngài trên các nơi cao, rồi bảo dân Giu-đa và dân Giê-ru-sa-lem rằng, ‘Các ngươi chỉ thờ phượng Ngài ở trước bàn thờ tại Giê-ru-sa-lem mà thôi’ sao? 23 Bây giờ hãy đánh cuộc với chủ ta là vua A-sy-ri đi. Ta sẽ cho các ngươi hai ngàn con ngựa, nếu các ngươi có đủ kỵ binh để cỡi. 24 Liệu các ngươi nhờ cậy vào các xe chiến mã và các kỵ binh của Ai-cập mà có thể chống cự nổi một tiểu tướng trong đám đầy tớ của chủ ta chăng? 25 Hơn nữa há chẳng phải là ý Chúa mà ta đến đây để hủy diệt xứ nầy sao? Chúa đã bảo ta rằng: Hãy lên đánh xứ đó và tiêu diệt nó đi.”
26 Bấy giờ Ê-li-a-kim con của Hinh-ki-a, Sép-na, và Giô-a nói với Ráp-sa-kê rằng, “Xin ngài nói với các tôi tớ ngài bằng tiếng A-ram, vì chúng tôi hiểu tiếng ấy. Xin đừng nói với chúng tôi bằng tiếng Giu-đa, kẻo dân ở trên tường thành nghe được.”
27 Nhưng Ráp-sa-kê đáp lại họ, “Há chủ ta đã sai ta đến chỉ để nói những lời nầy với chủ các ngươi và với các ngươi, mà không nói với những người đang ngồi trên tường thành kia, tức những người đang ăn phân và uống nước tiểu của mình cùng với các ngươi, nữa sao?”
28 Ðoạn Ráp-sa-kê đứng dậy và nói lớn bằng tiếng Giu-đa rằng, “Hãy nghe lời đại đế của ta là vua A-sy-ri. 29 Vua của ta phán như thế nầy: Chớ để Ê-xê-chia lừa gạt các ngươi, vì hắn không thể giải thoát các ngươi khỏi tay ta đâu. 30 Chớ để Ê-xê-chia xúi giục các ngươi nương cậy vào Chúa mà rằng, ‘Chúa chắc chắn sẽ giải cứu chúng ta, và thành nầy sẽ không bị phó vào tay vua A-sy-ri.’ 31 Chớ nghe theo lời của Ê-xê-chia, vì vua A-sy-ri phán thế nầy: Hãy làm hòa với ta và ra đây với ta, thì mỗi người trong các ngươi sẽ được ăn hoa quả của vườn nho và vườn vả của mình và sẽ được uống nước giếng của mình, 32 cho đến khi ta đến đem các ngươi qua một xứ giống như xứ của các ngươi, một xứ có lúa và rượu, một xứ có bánh và vườn nho, một xứ có dầu ô-liu và mật, để các ngươi sống và không chết. Chớ để Ê-xê-chia dẫn dụ các ngươi đi sai lạc khi hắn nói rằng, ‘Chúa sẽ giải cứu chúng ta.’ 33 Có thần của dân tộc nào đã giải cứu xứ sở của họ khỏi tay vua A-sy-ri chưa? 34 Các thần của dân Ha-mát và dân Ạc-pát ở đâu? Các thần của dân Sê-phạc-va-im, dân Hê-na, và dân I-va ở đâu? Các thần ấy có giải cứu Sa-ma-ri khỏi tay ta chăng? 35 Trong tất cả các thần của các nước, có thần nào đã giải cứu được nước của họ khỏi tay ta chăng? Thế thì Chúa há có thể giải cứu Giê-ru-sa-lem khỏi tay ta được sao?”
36 Nhưng dân chúng đều im lặng, chẳng ai đáp lại một lời, vì vua đã truyền rằng, “Ðừng trả lời hắn.” 37 Bấy giờ Ê-li-a-kim con của Hinh-ki-a quan tổng quản hoàng cung, Sép-na quan bí thư, và Giô-a con của A-sáp quan quản lý văn khố xé rách áo họ, rồi vào thành gặp vua Ê-xê-chia tâu trình những lời Ráp-sa-kê đã nói.
Ê-xê-chia Tham Vấn Ê-sai
(Ê-sai 37:1-13)
19 Khi Vua Ê-xê-chia nghe những lời đó, ông xé áo ông, mặc vải gai, rồi đi vào Ðền Thờ Chúa. 2 Ông sai Ê-li-a-kim quan tổng quản hoàng cung, Sép-na quan bí thư, và các vị tư tế trưởng thượng mặc vải gai đến gặp Tiên Tri Ê-sai con của A-mô. 3 Họ nói với ông ấy, “Vua Ê-xê-chia nói như thế nầy: Ngày nay là ngày khốn quẫn, ngày bị trách phạt, và ngày tủi nhục. Các thai nhi đã đến ngày chào đời mà mẹ không có sức để sinh ra. 4 Có lẽ Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, đã nghe thấu tất cả những lời của Ráp-sa-kê, kẻ được vua A-sy-ri chủ hắn sai đến để phỉ báng Ðức Chúa Trời hằng sống rồi. Ước gì Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, sẽ quở phạt những kẻ nói những lời Ngài đã nghe. Vậy xin ông dâng lời cầu nguyện cho những người còn sót lại trong nước.”
5 Khi các tôi tớ của Vua Ê-xê-chia đến với Ê-sai, 6 Tiên Tri Ê-sai nói với họ, “Hãy về nói với chủ các ngươi, Chúa phán thế nầy: ‘Ðừng sợ vì những lời các ngươi đã nghe, tức những lời các tôi tớ của vua A-sy-ri đã xúc phạm đến Ta. 7 Chính Ta sẽ đặt một linh trong nó, để nó sẽ nghe tiếng đồn mà rút về nước của nó. Ta sẽ làm cho nó bị giết bằng gươm trong nước của nó.’”
8 Khi Ráp-sa-kê được tin vua của ông đã rời khỏi La-kích, ông rút quân về và thấy vua A-sy-ri đang tấn công Líp-na. 9 Bấy giờ vua A-sy-ri nhận được tin về Tia-ha-ca vua Ê-thi-ô-pi rằng, “Kìa, vua ấy đang kéo quân ra chống lại ngài,” ông sai các sứ giả đến nói với Ê-xê-chia một lần nữa, 10 “Hãy nói với Ê-xê-chia vua Giu-đa như thế nầy: Chớ để Ðức Chúa Trời của ngươi, Ðấng ngươi nhờ cậy, gạt ngươi khi bảo rằng Giê-ru-sa-lem sẽ không rơi vào tay vua A-sy-ri. 11 Kìa, hãy xem những gì vua A-sy-ri đã làm cho mọi nước: tiêu diệt tất cả. Còn ngươi, ngươi há có thể thoát khỏi sao? 12 Các thần của các dân mà tổ tiên ta đã tiêu diệt, như thần của dân Gô-xan, thần của dân Ha-ran, thần của dân Rê-xép, và thần của dân Ê-đen ở Tên Át-sa, có giải cứu được họ chăng? 13 Vua Ha-mát, vua Ạc-pát, vua Thành Sê-phạc-va-im, vua Hê-na, và vua I-va bây giờ đâu rồi?”
Ê-xê-chia Cầu Nguyện
(Ê-sai 37:14-20)
14 Khi Ê-xê-chia nhận được thư do tay các sứ giả trao, ông đọc, rồi ông đi lên Ðền Thờ Chúa và mở bức thư ấy ra trước mặt Chúa. 15 Ê-xê-chia cầu nguyện với Chúa rằng, “Lạy Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, Ðấng đang ngự trên các chê-ru-bim. Chỉ một mình Ngài là Ðức Chúa Trời của tất cả các dân các nước trên thế gian. Chính Ngài đã dựng nên trời và đất. 16 Xin nghiêng tai và nghe, Chúa ôi. Xin mở mắt và nhìn, Chúa ôi. Xin nghe những lời của Sên-na-chê-ríp đã gởi đến để nhục mạ Ðức Chúa Trời hằng sống. 17 Lạy Chúa, thật sự Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri đã hủy diệt các nước và xứ sở của các nước ấy, 18 đã ném các thần tượng của họ vô lửa, vì chúng chẳng phải là thần mà chỉ là sản phẩm của bàn tay loài người làm ra; chúng chỉ là gỗ và đá, cho nên chúng đã bị hủy diệt là đúng lắm. 19 Nhưng bây giờ, lạy Chúa, Ðức Chúa Trời của chúng con, con cầu xin Ngài: xin cứu chúng con khỏi tay của vua ấy, để mọi nước trên đất biết rằng chỉ một mình Ngài là Ðức Chúa Trời mà thôi, Chúa ôi.”
Lời Tiên Tri về Sự Thất Bại của Sên-na-chê-ríp
(2 Sử 32:20-21; Ê-sai 37:21-38)
20 Bấy giờ Ê-sai con của A-mô gởi lời đến nói với Ê-xê-chia rằng, “Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế nầy: ‘Ta đã nghe lời cầu nguyện của ngươi về việc Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri.’ 21 Ðây là lời của Chúa đã phán về hắn,
Trinh nữ ở Si-ôn sẽ khinh bỉ ngươi và nhạo cười ngươi;
Sau lưng ngươi, con gái ở Giê-ru-sa-lem sẽ lắc đầu.
22 Ngươi đã nhục mạ và khinh bỉ ai?
Ngươi đã lên giọng và giương mắt kiêu căng với ai?
Ngươi đang chống lại Ðấng Thánh của I-sơ-ra-ên đấy!
23 Ngươi đã dùng các sứ giả để phỉ báng Chúa,
Ngươi nói rằng, ‘Với nhiều xe chiến mã,
Ta đã lên những đỉnh cao các núi,
Ta đã lên tận những nơi chót vót của Núi Li-băng;
Ta đã đốn ngã những cây bá hương cao nhất và những cây tùng tốt nhất;
Ta đã vào những miền xa xăm của nó, vào tận rừng rậm thâm u.
24 Ta đã đào giếng và uống nước nơi xứ lạ.
Ta đã làm khô cạn các sông suối ở Ai-cập bằng gót chân ta.’
25 Ngươi há không nghe rằng Ta đã định từ lâu rồi sao?
Những gì Ta đã định từ thời thái cổ, bây giờ Ta cho thực hiện,
Ðó là ngươi phải biến những thành trì kiên cố ấy thành những đống đổ nát hoang tàn.
26 Dân cư ở những nơi đó đều yếu nhược, khiếp sợ, và bối rối;
Chúng đã trở nên như cây cối ngoài đồng, như cỏ non mới mọc, như cỏ mọc trên mái nhà, héo khô trước khi chưa kịp lớn.
27 Nhưng Ta biết ngươi,
Ta biết lúc ngươi đứng dậy và khi ngươi ngồi xuống,
Ta biết lúc ngươi đi ra và khi ngươi đi vào,
Ta cũng biết ngươi lúc ngươi nổi giận chống lại Ta.
28 Vì ngươi đã cả gan nổi giận chống lại Ta,
Những lời ngạo mạn của ngươi đã thấu đến tai Ta,
Nên Ta sẽ xỏ khoen vào lỗ mũi ngươi,
Tra hàm thiếc vào miệng ngươi;
Ta sẽ bắt ngươi phải trở về bằng con đường ngươi đã ra đi.
29 Hỡi Ê-xê-chia,[c] đây sẽ là một dấu hiệu cho ngươi,
Năm nay ngươi sẽ ăn hoa màu tự mọc;
Năm thứ hai ngươi sẽ ăn những gì mọc lên từ các hoa màu ấy;
Năm thứ ba ngươi sẽ gieo, gặt, trồng vườn nho, và ăn trái.
30 Những gì còn sót lại của nhà Giu-đa thì dưới sẽ đâm rễ, trên sẽ ra trái.
31 Vì từ Giê-ru-sa-lem những người sống sót sẽ tràn ra,
Từ núi Si-ôn sẽ tuôn ra một dòng dõi của những người sống sót.
Lòng nóng cháy của Chúa các đạo quân sẽ làm thành việc ấy.
32 Vậy Chúa phán về vua A-sy-ri như thế nầy:
Nó sẽ không vào được thành nầy;
Nó sẽ không bắn một mũi tên vào thành;
Nó sẽ không núp sau thuẫn khiên mà xông tới;
Nó sẽ không đắp lũy tấn công thành.
33 Nó đã dùng đường nào đi tới, nó sẽ theo đường đó trở về;
Nó sẽ không vào được thành nầy,” Chúa phán vậy.
34 “Ta sẽ bảo vệ thành nầy và giải cứu nó,
Vì cớ Ta và vì cớ Ða-vít tôi tớ Ta.”
Sên-na-chê-ríp Thất Bại và Bị Giết
35 Ngay trong đêm đó một thiên sứ của Chúa đi ra và giết một trăm tám mươi lăm ngàn người trong trại quân A-sy-ri. Ðến sáng người ta thức dậy thì chỉ thấy toàn xác chết.
36 Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri rút quân về và ở tại Ni-ni-ve. 37 Một ngày kia, khi ông đang quỳ lạy trong đền thờ của Thần Nít-róc thần của ông, Át-ram-mê-léc và Sa-rê-xê, hai con trai ông, đã dùng gươm đâm ông chết, rồi bỏ trốn sang xứ A-ra-rát. Ê-sạc-hát-đôn con trai ông lên ngôi kế vị.
Footnotes
- II Các Vua 18:14 nt: 300 ta-lâng bạc và 30 ta-lâng vàng
- II Các Vua 18:17 Tạt-tan, Ráp-sa-ri, và Ráp-sa-kê là tên những chức vụ chỉ huy quân đội, có thể tạm dịch là Tổng Tư Lệnh, Tham Mưu Trưởng, và Tư Lệnh Chiến Trường
- II Các Vua 19:29 Trong nguyên tác, không có những chữ “Hỡi Ê-xê-chia” vì được hiểu ngầm
Copyright © 2011 by Bau Dang