II Sử Ký 13-17

Bản Dịch 2011

A-bi-gia Trị Vì Giu-đa

(1 Vua 15:1-8)

13 Vào năm thứ mười tám của triều đại Vua Giê-rô-bô-am, A-bi-gia bắt đầu trị vì tại Giê-ru-sa-lem. ² Ông trị vì ba năm ở Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông là Mi-ca-gia^[a] con gái^[b] của U-ri-ên ở Ghi-bê-a. Lúc bấy giờ có cuộc chiến giữa A-bi-gia và Giê-rô-bô-am. ³ A-bi-gia dẫn một đạo quân gồm bốn trăm ngàn tinh binh dũng mãnh ra trận. Giê-rô-bô-am cũng dẫn một đại quân gồm tám trăm ngàn tinh binh và dũng sĩ kéo ra dàn trận. ⁴ A-bi-gia đứng trên sườn Núi Xê-ma-ra-im trên Cao Nguyên Ép-ra-im và nói, “Hỡi Giê-rô-bô-am và toàn thể I-sơ-ra-ên, hãy nghe ta nói. ⁵ Các ngươi há không biết rằng Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, đã ban vương quyền cho Ða-vít và con cháu của người qua giao ước bằng muối, để trị vì trên I-sơ-ra-ên mãi mãi sao?” ⁶ Thế mà Giê-rô-bô-am con của Nê-bát, một đầy tớ của Sa-lô-môn con Ða-vít, đã nổi lên chống lại chủ của hắn, ⁷ và một bọn côn đồ vô lại^[c] đã tụ tập chung quanh hắn. Chúng đã khinh thường Rê-hô-bô-am con của Sa-lô-môn khi Rê-hô-bô-am còn trẻ, không dám cả quyết, và không thể đối phó với chúng.

⁸ Bây giờ các ngươi nghĩ các ngươi có thể chống chọi với vương quốc của Chúa trong tay con cháu của Ða-vít, vì các ngươi ỷ lại vào số đông và cậy vào mấy con bò con bằng vàng mà Giê-rô-bô-am đã đúc để tôn lên làm thần cho các ngươi thờ lạy sao? ⁹ Há chẳng phải các ngươi đã đuổi các tư tế của Chúa, là con cháu của A-rôn và những người Lê-vi, mà tự lập cho các ngươi các tư tế giống như các dân ở các xứ khác hay sao? Hễ ai đem một con bò tơ và bảy con chiên đực đến cúng là được các ngươi phong cho chức tư tế để phụng vụ các thần, mà thật ra chẳng phải là thần linh gì cả.

¹⁰ Còn chúng ta đây, Chúa vẫn luôn là Ðức Chúa Trời chúng ta. Chúng ta không lìa bỏ Ngài. Chúng ta có các tư tế phụng vụ Chúa, là các con cháu của A-rôn, và những người Lê-vi phụ giúp họ. ¹¹ Mỗi buổi sáng và mỗi buổi chiều họ đều dâng các của lễ thiêu và dâng hương lên Ngài. Họ dâng Bánh Hiện Diện sắp thành hàng trên bàn thờ bằng vàng ròng. Họ đốt các ngọn đèn của cây đèn bằng vàng để ban đêm các ngọn đèn ấy luôn cháy sáng, vì chúng ta vâng giữ mạng lịnh của Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta, còn các ngươi đã lìa bỏ Ngài. ¹² Này, Ðức Chúa Trời đang dẫn đầu đạo quân chúng ta, và các tư tế đang cầm trong tay các kèn trận để thổi lên chống lại các ngươi. Hỡi I-sơ-ra-ên, chớ chống lại Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên các ngươi, vì các ngươi sẽ không thắng đâu.”

¹³ Nhưng Giê-rô-bô-am đã sai một đội quân đi vòng phía sau họ để đánh bọc hậu họ. Vậy chúng giáp mặt tấn công quân Giu-đa, đồng thời đội quân đi vòng phía sau cũng đánh thốc vào. ¹⁴ Khi quân Giu-đa nhìn lại, và kìa, họ bị lưỡng đầu thọ địch. Họ lớn tiếng kêu Chúa cứu, và các tư tế thổi kèn vang dậy. ¹⁵ Bấy giờ quân Giu-đa thét lên một tiếng gào la xung trận. Khi quân Giu-đa thét lên tiếng gào la xung trận, Chúa đánh bại Giê-rô-bô-am và toàn quân I-sơ-ra-ên trước mặt A-bi-gia và toàn quân Giu-đa. ¹⁶ Quân I-sơ-ra-ên chạy trốn trước mặt quân Giu-đa, và Ðức Chúa Trời đã phó chúng vào tay họ. ¹⁷ A-bi-gia và quân của ông đã đánh chúng bị đại bại, và quân I-sơ-ra-ên đã tổn thất năm trăm ngàn tinh binh. ¹⁸ Như thế quân I-sơ-ra-ên đã bị đè bẹp và quân Giu-đa đã thắng lúc đó, vì họ đã nhờ cậy Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. ¹⁹ A-bi-gia đuổi theo Giê-rô-bô-am và chiếm lấy các thành của ông ấy: Bê-tên và các thị trấn phụ thuộc, Giê-sa-na và các thị trấn phụ thuộc, và Ép-rôn và các thị trấn phụ thuộc. ²⁰ Giê-rô-bô-am không khôi phục được quyền lực của ông trong thời của A-bi-gia. Chúa đánh ông và ông qua đời. ²¹ Trong khi đó A-bi-gia càng ngày càng mạnh. Ông cưới mười bốn vợ, sinh hai mươi hai con trai và mười sáu con gái.

²² Các hoạt động khác của A-bi-gia, chính sách của ông, và những lời tuyên bố của ông đều được chép trong sách Sử Ký của Tiên Tri I-đô.

A-sa Trị Vì Giu-đa

14 A-bi-gia an giấc với tổ tiên ông. Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít. A-sa con trai ông lên ngôi kế vị. Trong thời của A-sa, đất nước được hưởng thái bình mười năm. ² A-sa làm điều tốt và đúng trước mắt Chúa, Ðức Chúa Trời của ông. ³ Ông dẹp bỏ các bàn thờ các thần ngoại bang và các tế đàn trên những nơi cao. Ông đập nát các trụ thờ bằng đá và đốn hạ các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra. ⁴ Ông ra lịnh cho dân Giu-đa phải tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ, và phải vâng theo các luật lệ và các điều răn của Ngài. ⁵ Ông cũng dẹp bỏ các tế đàn trên những nơi cao và các bàn thờ dâng hương cho các thần tượng khỏi tất cả các thành của Giu-đa. Vương quốc được an lạc trong thời của ông. ⁶ Ông xây dựng để củng cố các thành của Giu-đa, vì đất nước được hòa bình. Không ai gây hấn gì với ông trong những năm đó, vì Chúa đã ban cho ông được nghỉ ngơi an lạc. ⁷ Ông nói với dân Giu-đa, “Chúng ta hãy xây dựng các thành nầy cho vững chắc. Hãy xây tường chung quanh, xây các pháo tháp, các cổng và các then cài. Ðất nước nầy thuộc về chúng ta, vì chúng ta đã tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta. Chúng ta đã tìm kiếm Ngài, và Ngài đã ban cho chúng ta được bình an tứ phía.” Vậy họ xây dựng và được thành tựu.

⁸ A-sa có một đội quân gồm ba trăm ngàn người Giu-đa mang khiên và giáo mác và hai trăm tám mươi ngàn người Bên-gia-min mang khiên và cung tên. Tất cả những người ấy đều là những chiến sĩ can trường.

Quân Ê-thi-ô-pi Bị Ðại Bại

⁹ Lúc đó Xê-ra người Ê-thi-ô-pi^[d] dẫn một đại quân đông vô số^[e] và ba trăm xe chiến mã đến xâm lăng Giu-đa và tiến gần Ma-rê-sa. ¹⁰ A-sa dẫn quân đội của ông ra dàn trận để đối phó với chúng trong Thung Lũng Xê-pha-tha ở Ma-rê-sa. ¹¹ A-sa kêu cầu Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, rằng, “Chúa ôi, ngoài Ngài ra, không ai có thể giúp người yếu đối đầu với kẻ mạnh. Lạy Chúa, Ðức Chúa Trời của chúng con, xin giúp chúng con, vì chúng con nương cậy Ngài. Chúng con nhân danh Ngài đối phó với đoàn quân đông đảo nầy. Lạy Chúa, Ðức Chúa Trời của chúng con, xin đừng để phàm nhân thắng hơn Ngài.”

¹² Chúa đánh quân Ê-thi-ô-pi trước mặt A-sa và trước mặt quân Giu-đa; quân Ê-thi-ô-pi bỏ hàng ngũ chạy trốn. ¹³ A-sa và đạo quân ở với ông truy kích chúng đến tận Ghê-ra. Rất nhiều quân sĩ Ê-thi-ô-pi tử trận, và chúng không thể phục hồi quyền lực được nữa. Chúng đã bị đánh bại trước mặt Chúa và trước lực lượng của Ngài. Quân Giu-đa cướp đoạt rất nhiều chiến lợi phẩm. ¹⁴ Họ tiêu diệt tất cả các thị trấn xung quanh Ghê-ra, vì cơn kinh hãi của Chúa đã giáng trên chúng. Họ cướp lấy rất nhiều chiến lợi phẩm trong tất cả các thị trấn đó, vì chiến lợi phẩm ở các nơi đó rất nhiều. ¹⁵ Họ cũng tấn công các trại chăn nuôi và bắt đi rất nhiều chiên, dê, và lạc đà. Sau đó họ trở về Giê-ru-sa-lem.

Sứ Ðiệp của Tiên Tri A-xa-ri-a

15 Thần của Chúa ngự trên A-xa-ri-a con của Ô-đết. ² Ông đi ra đón A-sa và nói với ông ấy, “Tâu Vua A-sa và toàn thể người Giu-đa và người Bên-gia-min, xin nghe tôi nói: Chúa sẽ ở với quý vị nếu quý vị cứ ở với Ngài. Nếu quý vị tìm kiếm Ngài, quý vị sẽ tìm được Ngài; nhưng nếu quý vị bỏ Ngài, Ngài sẽ bỏ quý vị. ³ Ðã khá lâu trong I-sơ-ra-ên không có một thần thật sự là thần, không có một tiên tri để dạy dỗ, và cũng không có Luật Pháp, ⁴ nhưng khi gặp cơn khốn quẫn, họ đã quay về với Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, và tìm kiếm Ngài, và họ đã tìm được Ngài. ⁵ Trong khoảng thời gian đó, không ai cảm thấy an toàn để đi tới đi lui, vì những cuộc xáo trộn lớn đã xảy ra cho toàn dân trong các nước. ⁶ Nước nầy tấn công nước khác, thành nọ tiến đánh thành kia, vì Ðức Chúa Trời đã phó họ cho mọi thứ khổ đau loạn lạc. ⁷ Nhưng riêng quý vị, xin hãy can đảm lên! Ðừng để tay quý vị trở nên yếu đuối, vì những việc quý vị làm sẽ được ban thưởng.”

A-sa Lãnh Ðạo Cuộc Cải Cách

⁸ Khi A-sa nghe những lời ấy, những lời tiên tri do Tiên Tri A-xa-ri-a con của Ô-đết^[f] rao báo, ông được can đảm, ông dẹp bỏ tất cả các hình tượng gớm ghiếc khắp nơi trong lãnh thổ của chi tộc Giu-đa và chi tộc Bên-gia-min, cùng trong tất cả các thành ông đã chiếm được trên Cao Nguyên Ép-ra-im. Ông sửa lại bàn thờ Chúa ở trước tiền đình của Ðền Thờ Chúa. ⁹ Ông tập họp toàn dân Giu-đa và Bên-gia-min, cùng những người Ép-ra-im, người Ma-na-se, và người Si-mê-ôn đang tạm trú ở giữa họ lại, vì rất đông người đã rời bỏ I-sơ-ra-ên để theo về với ông, vì họ thấy Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, ở với ông. ¹⁰ Họ tập họp về Giê-ru-sa-lem vào tháng thứ ba của năm thứ mười lăm triều đại A-sa. ¹¹ Ngày hôm đó họ lấy một phần trong các chiến lợi phẩm họ mang về, bảy trăm con bò và bảy ngàn con chiên, đem sát tế dâng lên Chúa. ¹² Họ kết ước với nhau sẽ hết lòng và hết linh hồn tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. ¹³ Họ quyết định rằng kẻ nào không tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, sẽ bị xử tử, bất kể già hay trẻ, nam hay nữ. ¹⁴ Họ hô lên một tiếng lớn, một tiếng hô to khẳng khái, cùng với tiếng kèn và tiếng tù và vang lừng phụ họa, để lập một lời thệ nguyện với Chúa. ¹⁵ Toàn dân trong nước Giu-đa vui mừng về lời thệ nguyện ấy, vì họ đã tuyên thệ với tất cả tấm lòng, bởi họ rất muốn tìm kiếm Ngài, và họ đã tìm được Ngài. Ngài ban cho họ được an toàn bình tịnh tứ phía.

¹⁶ Vua A-sa cách chức quốc mẫu của Ma-a-ca bà nội^[g] ông, vì bà đã làm một hình tượng gớm ghiếc cho Nữ Thần A-sê-ra. A-sa đốn hạ hình tượng đó, nghiền nát nó, và thiêu nó ra tro tại Khe Kít-rôn. ¹⁷ Nhưng các tế đàn trên những nơi cao ở I-sơ-ra-ên vẫn chưa được trừ bỏ. Tuy nhiên lòng của A-sa luôn chân thành suốt đời của ông. ¹⁸ Ông đem vào Ðền Thờ Ðức Chúa Trời những của lễ do cha ông và chính ông dâng hiến, gồm bạc, vàng, và các thứ vật dụng. ¹⁹ Ðất nước không có chiến tranh cho đến năm thứ ba mươi lăm của triều đại A-sa.

Các Lầm Lỗi của A-sa

16 Năm thứ ba mươi sáu của triều đại A-sa, Ba-a-sa vua I-sơ-ra-ên kéo quân đến tấn công Giu-đa và xây dựng Ra-ma cho kiên cố, để ngăn ngừa những ai vào hay ra lãnh thổ của A-sa vua Giu-đa. ² Bấy giờ A-sa lấy bạc và vàng trong các kho của Ðền Thờ Chúa và các kho của hoàng cung gởi đến Bên Ha-đát vua A-ram đang trị vì tại Ða-mách, nói rằng, ³ “Xin lập một hiệp ước giữa tôi và ngài, giống như đã có giữa cha tôi và cha ngài. Này, tôi đã gởi đến ngài bạc và vàng. Xin ngài hủy bỏ hiệp ước với Ba-a-sa vua I-sơ-ra-ên, để ông ấy rút khỏi xứ tôi.” ⁴ Bên Ha-đát nghe lời đề nghị của Vua A-sa. Ông ra lịnh cho các tư lệnh quân đội tấn công các thành của I-sơ-ra-ên. Chúng chiếm được I-giôn, Ðan, A-bên Ma-im, và tất cả các thành dự trữ lương thực ở Náp-ta-li. ⁵ Khi Ba-a-sa nghe báo cáo về việc đó, ông rời khỏi Ra-ma và công trình xây dựng bị ngưng lại. ⁶ Bấy giờ Vua A-sa huy động toàn dân Giu-đa đến, mang đi tất cả đá và gỗ mà Ba-a-sa đã chuẩn bị để xây dựng Ra-ma. Ông dùng chúng để xây dựng Ghê-ba và Mích-pa.

⁷ Lúc đó Ðấng Tiên Kiến Ha-na-ni đến gặp A-sa vua Giu-đa và nói với ông, “Vì ngài nhờ cậy vào vua A-ram, thay vì nhờ cậy Chúa, Ðức Chúa Trời của ngài, nên đạo quân của A-ram đã thoát khỏi tay ngài. ⁸ Há chẳng phải quân Ê-thi-ô-pi và quân Li-by-a^[h] là một đạo quân đông đúc với rất nhiều xe chiến mã và kỵ binh hay sao? Nhưng vì ngài đã nương cậy vào Chúa, nên Chúa^[i] đã trao chúng vào tay ngài, ⁹ vì mắt Chúa rảo nhìn khắp đất để làm vững mạnh những ai có lòng trung thành với Ngài. Về việc nầy, ngài đã làm thật điên rồ, do đó từ nay ngài sẽ đương đầu với chiến tranh không ngớt.”

¹⁰ Nghe thế A-sa rất giận Ðấng Tiên Kiến và bắt ông ấy giam vào ngục, bởi ông rất giận ông ấy về việc đó. Lúc ấy A-sa cũng sử dụng cực hình để đàn áp những người khác trong dân.

A-sa Bị Bịnh và Qua Ðời

(1 Vua 15:23-24)

¹¹ Các hoạt động khác của A-sa, từ đầu đến cuối, đều được chép trong sách Các Vua Giu-đa và I-sơ-ra-ên. ¹² Năm thứ ba mươi chín của triều đại ông, A-sa bị bịnh ở chân. Chứng bịnh càng ngày càng trở nên trầm trọng; dù vậy trong khi bị bịnh ông đã không tìm kiếm Chúa, mà chỉ tìm sự chữa trị của các y sĩ. ¹³ A-sa an giấc với tổ tiên ông. Ông qua đời trong năm thứ bốn mươi mốt của triều đại ông. ¹⁴ Người ta chôn ông trong hang mộ ông đã đục sẵn cho ông trong Thành Ða-vít. Người ta đặt thi hài ông trên một cái giường đầy hương liệu do chuyên viên chế tạo thuốc thơm sử dụng kỹ thuật chế tạo thuốc thơm chuẩn bị sẵn. Ðể tỏ lòng thương tiếc ông, họ đã đốt một đống lửa rất lớn trong tang lễ.

Triều Ðại của Giê-hô-sa-phát

17 Giê-hô-sa-phát con trai ông lên ngôi kế vị và làm cho mình vững mạnh đối với I-sơ-ra-ên. ² Ông đặt quân đội trong các thành kiên cố của Giu-đa, và lập các đồn quân sự trong khắp lãnh thổ của Giu-đa và trong các thành của Ép-ra-im, mà A-sa cha ông đã chiếm được. ³ Chúa ở với Giê-hô-sa-phát, vì trong những năm đầu của triều đại ông, ông đã bước đi theo đường lối của Ða-vít tổ tiên ông; ông không cầu vấn các Thần Ba-anh, ⁴ nhưng tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của cha ông, bước theo các điều răn Ngài, và không làm như vương quốc I-sơ-ra-ên. ⁵ Vì thế Chúa lập vương quốc của ông được vững chắc trong tay ông. Toàn dân Giu-đa mang quà đến tặng ông, do đó ông trở nên rất giàu và rất được tôn trọng. ⁶ Ông chuyên tâm đi theo các đường lối Chúa. Ông dẹp bỏ các tế đàn trên những nơi cao và các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra ở Giu-đa.

⁷ Vào năm thứ ba của triều đại ông, ông sai các đại thần Bên Ha-in, Ô-ba-đi-a, Xa-cha-ri-a, Nê-tha-nên, và Mi-ca-gia đến các thành của Giu-đa để dạy giáo luật. ⁸ Cùng tháp tùng với họ có những người Lê-vi: Sê-ma-gia, Nê-tha-ni-a, Xê-ba-đi-a, A-sa-ên, Sê-mi-ra-mốt, Giê-hô-na-than, A-đô-ni-gia, Tô-bi-gia, và Tô-ba-đô-ni-gia – những người Lê-vi; ngoài ra còn có Ê-li-sa-ma và Giê-hô-ram – hai vị tư tế. ⁹ Họ đi khắp nước Giu-đa giảng dạy. Họ đem Sách Luật Pháp của Chúa đến tất cả các thành của Giu-đa và giảng dạy cho dân. ¹⁰ Chúa giáng cơn kinh hãi trên mọi vương quốc trong các xứ chung quanh Giu-đa, nên chúng không dám gây chiến với Giê-hô-sa-phát. ¹¹ Một số người Phi-li-tin mang các tặng phẩm và tiền bạc đến triều cống Giê-hô-sa-phát. Người Ả-rập cũng đem đến tặng ông nhiều đàn chiên và dê: bảy ngàn bảy trăm chiên đực và bảy ngàn bảy trăm dê đực. ¹² Vậy Giê-hô-sa-phát càng ngày trở nên cường thịnh. Ông xây dựng nhiều thành trì chiến lược và nhiều thành phố với kho dự trữ lương thực trong khắp Giu-đa.

¹³ Ông thực hiện nhiều kế hoạch quốc phòng trong các thành ở Giu-đa. Ngay tại Giê-ru-sa-lem, ông có các đơn vị quân đội dũng mãnh và tinh nhuệ trú đóng. ¹⁴ Ðây là con số của họ theo các gia tộc của họ:

Trong chi tộc Giu-đa có các chỉ huy trưởng một ngàn quân, dưới quyền thống lĩnh của Át-na. Ông chỉ huy ba trăm ngàn chiến sĩ dũng mãnh. ¹⁵ Kế ông có Giê-hô-ha-nan, người chỉ huy hai trăm tám chục ngàn quân. ¹⁶ Kế đến có A-ma-si-a con của Xích-ri, một người dâng hiến chính mình để phục vụ Chúa. Ông chỉ huy hai trăm ngàn quân dũng mãnh.

¹⁷ Trong chi tộc Bên-gia-min có Ê-li-a-đa, một anh hùng dũng lược. Ông chỉ huy hai trăm ngàn quân chuyên sử dụng cung nỏ và khiên. ¹⁸ Kế ông có Giê-hô-xa-bát, người chỉ huy một trăm tám mươi ngàn quân sẵn sàng đi ra chiến trận.

¹⁹ Ðó là những người sẵn sàng chờ lịnh của vua, không kể các đơn vị mà vua đã cho trú đóng trong các thành kiên cố khắp nước Giu-đa.