Nữ Hoàng Sê-ba Ðến Thăm Sa-lô-môn

(1 Vua 10:1-13)

9 Khi nữ hoàng của Sê-ba nghe đồn về danh tiếng của Sa-lô-môn, bà đến thăm Giê-ru-sa-lem, để có dịp thử Sa-lô-môn bằng những câu hỏi hóc búa, hầu xem thực hư thế nào. Bà đến với một đoàn tùy tùng rất đông, dẫn theo một đoàn lạc đà chở các thứ hương liệu, rất nhiều vàng, và các loại ngọc thạch. Khi gặp Sa-lô-môn, bà nói cho ông nghe tất cả những gì bà đã suy nghĩ trong lòng. ² Sa-lô-môn giải đáp tất cả các câu hỏi của bà. Chẳng có điều gì là quá bí ẩn mà Sa-lô-môn không thể giải nghĩa cho bà được. ³ Khi nữ hoàng của Sê-ba đã chứng kiến sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện ông đã xây, ⁴ thức ăn trên bàn ông, cách tổ chức làm việc của quần thần ông, cung cách phục vụ và triều phục họ mặc, các quan dâng thức uống cho ông và y phục họ mặc, và các của lễ thiêu ông dâng trong Ðền Thờ Chúa, thì bà kinh hồn. ⁵ Bà nói với vua, “Những gì tôi đã nghe nói trong nước tôi về các thành quả và sự khôn ngoan của ngài đều là thật, ⁶ nhưng tôi không tin những điều ấy cho đến khi tôi đến đây và trông thấy tận mắt. Tuy nhiên người ta chưa nói cho tôi nghe được phân nửa sự khôn ngoan vượt bực của ngài. Ngài thật vượt xa danh tiếng tôi đã nghe nói về ngài. ⁷ Phước hạnh thay cho những người của ngài! Phước hạnh thay cho bầy tôi của ngài, những người thường xuyên chầu chực trước mặt ngài và được nghe sự khôn ngoan của ngài! ⁸ Chúc tụng Chúa, Ðức Chúa Trời của ngài, Ðấng đã lấy làm hài lòng về ngài và đặt ngài trên ngai để làm vua cho Chúa, Ðức Chúa Trời của ngài! Vì Ðức Chúa Trời của ngài yêu thương dân I-sơ-ra-ên và muốn thiết lập họ vững chãi mãi mãi, nên đã lập ngài làm vua trên họ, hầu thi hành công lý và lẽ công chính.”

⁹ Sau đó bà tặng vua hơn bốn tấn^[a] vàng, rất nhiều hương liệu, và ngọc thạch. Chưa bao giờ có ai đem hương liệu đến nhiều như số hương liệu nữ hoàng của Sê-ba tặng Vua Sa-lô-môn.

¹⁰ Ngoài ra các tôi tớ của Hu-ram và các tôi tớ của Sa-lô-môn đã đem vàng từ Ô-phia về; họ cũng chở theo gỗ đàn hương và ngọc thạch. ¹¹ Vua lấy các gỗ đàn hương đó làm bậc cấp cho Ðền Thờ Chúa, cho hoàng cung, và làm đàn lia và hạc cầm cho các nhạc sĩ. Trước đó chưa ai thấy gỗ đàn hương được dùng vào những việc như thế trong đất Giu-đa bao giờ.

¹² Vua Sa-lô-môn tặng cho nữ hoàng của Sê-ba bất cứ món gì bà thích và bất cứ thứ gì bà xin, để đáp lại những gì bà đã đem đến tặng vua. Sau đó bà và đoàn tùy tùng của bà lên đường trở về nước của bà.

Sự Giàu Sang của Sa-lô-môn

(2 Sử 9:13-24)

¹³ Số vàng Vua Sa-lô-môn thâu nhận hàng năm cân nặng trên hai tấn rưỡi,^{[b] 14} ngoài lợi tức thu được từ các doanh nhân và các thương gia, và từ tất cả các vua Ả-rập và các quan trưởng ở các tỉnh đem vàng và bạc đến triều cống Sa-lô-môn. ¹⁵ Vua Sa-lô-môn làm hai trăm chiếc khiên lớn bọc vàng dát mỏng. Mỗi chiếc dùng gần bảy ký^[c] vàng. ¹⁶ Ông cũng làm ba trăm chiếc khiên nhỏ hơn bọc vàng dát mỏng. Mỗi chiếc dùng gần ba ký rưỡi^[d] vàng. Rồi vua cho đặt các khiên đó trong Cung Rừng Li-băng. ¹⁷ Ngoài ra vua cũng làm một chiếc ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng. ¹⁸ Chiếc ngai có sáu bậc cấp, với một bệ gác chân bằng vàng được gắn liền với chiếc ngai. Hai bên chỗ ngồi là hai chỗ gác tay; bên cạnh hai chỗ gác tay là tượng hai con sư tử. ¹⁹ Ngoài ra còn có tượng mười hai con sư tử khác, mỗi con đứng ở mỗi đầu của sáu bậc cấp. Chưa hề có vương quốc nào làm ngai giống như vậy. ²⁰ Tất cả các ly chén Sa-lô-môn dùng để uống đều bằng vàng, và tất cả các vật dụng trong cung Rừng Li-băng đều bằng vàng ròng. Không có vật chi làm bằng bạc, vì trong thời của Sa-lô-môn bạc không có giá trị bao nhiêu. ²¹ Số là vua có một đoàn tàu đi Tạt-si chung với các tôi tớ của Hu-ram. Cứ ba năm đoàn tàu ở Tạt-si ấy trở về mang theo vàng, bạc, ngà voi, khỉ, và công.

²² Vì thế Vua Sa-lô-môn trỗi hơn các vua trên đất về giàu có và khôn ngoan. ²³ Tất cả các vua trên đất mong được diện kiến Sa-lô-môn để nghe sự khôn ngoan mà Ðức Chúa Trời đã ban cho tâm trí ông. ²⁴ Ai đến cũng đem theo lễ vật; nào là các vật bằng bạc, bằng vàng, quần áo, vũ khí, hương liệu, ngựa, và lừa; cứ thế hết năm nầy qua năm khác.

²⁵ Sa-lô-môn có bốn ngàn chuồng ngựa với mười hai ngàn con ngựa để kéo các xe chiến mã. Ông cho chúng ở trong các thành của các đơn vị sử dụng các xe chiến mã trú đóng gần bên vua tại Giê-ru-sa-lem. ²⁶ Vậy ông trị vì trên các vua từ Sông Cả cho đến đất của dân Phi-li-tin, cho đến tận biên giới Ai-cập. ²⁷ Vua làm cho bạc trở nên tầm thường như sỏi đá và gỗ bá hương nhiều như gỗ cây sung mọc ở các chân đồi. ²⁸ Sa-lô-môn cho mua ngựa từ Ai-cập và từ khắp xứ mang về.

Vua Sa-lô-môn Băng Hà

(1 Vua 11:41-43)

²⁹ Những việc khác của Sa-lô-môn, từ đầu đến cuối, há chẳng đã được chép trong sách Sử Ký của Tiên Tri Na-than, trong sách Tiên Tri của A-hi-gia người Si-lô, và trong sách Khải Tượng của I-đô đấng tiên kiến về việc Giê-rô-bô-am con của Nê-bát hay sao? ³⁰ Sa-lô-môn trị vì trên I-sơ-ra-ên tại Giê-ru-sa-lem bốn mươi năm. ³¹ Sa-lô-môn an giấc với tổ tiên ông và được chôn trong Thành Ða-vít cha ông. Rê-hô-bô-am con trai ông lên ngôi kế vị.

Vương Quốc Bị Chia Hai

(1 Vua 12:1-19)

10 Rê-hô-bô-am đến Si-chem, vì cả I-sơ-ra-ên đã đến Si-chem để lập ông làm vua. ² Khi Giê-rô-bô-am con của Nê-bát nghe điều đó –vì khi ấy ông còn ở Ai-cập, nơi ông đã trốn khỏi Sa-lô-môn– ông từ Ai-cập trở về. ³ Người ta phái người đến mời ông đến. Vậy Giê-rô-bô-am và toàn thể hội chúng I-sơ-ra-ên đến nói với Rê-hô-bô-am, ⁴ “Cha ngài đã đặt trên chúng tôi một ách nặng nề. Vậy bây giờ xin ngài làm nhẹ bớt gánh lao dịch nặng nhọc của cha ngài và ách nặng nề cha ngài đã đặt trên chúng tôi, chúng tôi sẽ phục vụ ngài.”

⁵ Rê-hô-bô-am đáp với họ, “Hãy về đi, ba ngày sau hãy trở lại gặp ta.” Vậy dân ra về.

⁶ Bấy giờ Vua Rê-hô-bô-am tham khảo ý kiến của các vị đại thần cao niên, những vị đã từng phục vụ dưới triều của Sa-lô-môn cha ông, khi ông ấy còn sống. Ông hỏi họ, “Các ngươi khuyên ta phải trả lời với dân nầy thế nào?”

⁷ Họ tâu với ông, “Nếu ngày nay hoàng thượng quyết định làm đầy tớ cho dân nầy và phục vụ họ, dùng lời tử tế nhã nhặn đối đáp với họ, thì họ sẽ làm tôi của hoàng thượng mãi mãi.”

⁸ Nhưng ông gạt bỏ lời khuyên của các vị đại thần cao niên đã tâu với ông. Ông tham khảo ý kiến của những người trẻ, những người lớn lên cùng thế hệ với ông, và đang phục vụ ông. ⁹ Ông hỏi họ, “Các ngươi khuyên chúng ta phải trả lời thế nào với dân nầy, những kẻ đã nói với ta rằng, ‘Xin làm nhẹ bớt cái ách cha ngài đã đặt trên chúng tôi’?”

¹⁰ Những người trẻ lớn lên cùng thế hệ với ông tâu, “Xin hoàng thượng hãy nói với dân nầy, những kẻ đã nói với hoàng thượng, ‘Cha ngài đã bắt chúng tôi mang một ách nặng nề, bây giờ xin ngài làm cho ách chúng tôi được nhẹ bớt,’ xin hoàng thượng hãy nói với chúng, ‘Ngón tay út của ta còn lớn hơn cái lưng của cha ta. ¹¹ Này, nếu cha ta đã đặt một ách nặng trên các ngươi, ta sẽ chất thêm cho ách các ngươi nặng hơn nữa. Cha ta đã trừng phạt các ngươi bằng roi, nhưng ta sẽ trừng phạt các ngươi bằng bọ cạp.’”

¹² Vậy ngày thứ ba Giê-rô-bô-am và toàn dân đến gặp Rê-hô-bô-am, như lời ông đã nói, “Ba ngày sau hãy đến gặp ta.” ¹³ Vua đáp lời với dân cách xẳng xớm. Ông chẳng quan tâm gì đến những lời khuyên của các vị đại thần cao niên. ¹⁴ Ông đáp với họ theo lời khuyên của những người trẻ, “Cha ta đã đặt một ách nặng nề trên các ngươi, ta sẽ chất thêm cho ách các ngươi nặng hơn. Cha ta đã trừng phạt các ngươi bằng roi, nhưng ta sẽ trừng phạt các ngươi bằng bọ cạp.” ¹⁵ Vậy vua chẳng nghe theo lời yêu cầu của dân, bởi đó là việc Chúa đã khiến xảy ra, để làm ứng nghiệm lời Ngài, mà Chúa đã cậy A-hi-gia người Si-lô nói trước với Giê-rô-bô-am con trai Nê-bát.

¹⁶ Khi tất cả những người đại diện dân I-sơ-ra-ên thấy vua không nghe theo họ, họ nói với vua, “Chúng ta có được chia phần gì với Ða-vít chăng? Chúng ta chẳng hưởng được gì với con cháu của Giê-se. Hỡi I-sơ-ra-ên, ai nấy hãy trở về trại mình. Hỡi Ða-vít, từ nay khá coi chừng nhà ông.”

Thế là dân I-sơ-ra-ên trở về trại của họ. ¹⁷ Nhưng Rê-hô-bô-am vẫn trị vì trên những người I-sơ-ra-ên cư ngụ trong các thành ở Giu-đa.

¹⁸ Khi Vua Rê-hô-bô-am sai Ha-đô-ram,^[e] quan trông coi việc cưỡng bách lao động, đến với dân, dân I-sơ-ra-ên ném đá ông ấy chết. Vua Rê-hô-bô-am liền vội vàng lên xe chạy trốn về Giê-ru-sa-lem. ¹⁹ Vậy dân I-sơ-ra-ên đã làm loạn chống lại nhà Ða-vít cho đến ngày nay.

Giu-đa và Bên-gia-min Củng Cố Thành Trì

11 Khi Rê-hô-bô-am về đến Giê-ru-sa-lem, ông liền triệu tập toàn thể nhà Giu-đa và chi tộc Bên-gia-min, được một trăm tám mươi ngàn tinh binh, để tiến đánh dân I-sơ-ra-ên, hầu tái lập vương quốc dưới quyền Rê-hô-bô-am. ² Nhưng có lời của Ðức Chúa Trời đến với Sê-ma-gia người của Ðức Chúa Trời rằng, ³ “Hãy nói với Rê-hô-bô-am con trai Sa-lô-môn, vua Giu-đa, với toàn thể nhà Giu-đa và Bên-gia-min, và với toàn dân còn lại rằng: ⁴ Chúa phán thế nầy: Các ngươi không được đi lên đánh anh em các ngươi, người I-sơ-ra-ên. Ai nấy hãy trở về nhà mình, vì việc nầy do Ta mà đến.” Vậy họ nghe theo lời Chúa và trở về nhà mình, theo như lời Chúa đã dạy bảo.

⁵ Rê-hô-bô-am ở tại Giê-ru-sa-lem. Ông xây dựng các thành để bảo vệ Giu-đa. ⁶ Ông xây dựng Bết-lê-hem, Ê-tam, Tê-cô-a, ⁷ Bết Xua, Sô-cô, A-đu-lam, ⁸ Gát, Ma-rê-sa, Xíp, ⁹ A-đô-ra-im, La-kích, A-xê-ca, ¹⁰ Xô-ra, Ai-gia-lôn, và Hếp-rôn, những thành trì kiên cố của Giu-đa và Bên-gia-min. ¹¹ Ông củng cố các thành ấy, đặt các tư lệnh quân đội, và dự trữ lương thực, dầu, và rượu trong các thành ấy. ¹² Ông cũng đặt các khiên lớn và giáo mác trong tất cả thành ấy và biến chúng trở thành các thành trì kiên cố. Vậy Giu-đa và Bên-gia-min được vững vàng dưới quyền cai trị của ông.

Các Tư Tế và Những Người Lê-vi Ủng Hộ Rê-hô-bô-am

¹³ Các tư tế và những người Lê-vi ở trong các địa hạt của họ trong khắp nước I-sơ-ra-ên kéo về với ông. ¹⁴ Những người Lê-vi đều rời bỏ điền sản và tài sản của họ mà di chuyển về Giu-đa và Giê-ru-sa-lem, vì Giê-rô-bô-am và các con ông không cho họ tiếp tục thi hành chức vụ tư tế của Chúa nữa, ¹⁵ nhưng ông ấy tự ý bổ nhiệm các tư tế phục vụ trên các nơi cao để lo việc cúng tế các tượng dê đực và các tượng bò con ông đã làm ra. ¹⁶ Trong tất cả các chi tộc của I-sơ-ra-ên, những ai để lòng tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, đều đi theo những người Lê-vi về Giê-ru-sa-lem, để dâng các lễ vật lên Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. ¹⁷ Họ đã giúp làm vững mạnh Vương Quốc Giu-đa và củng cố quyền lực của Rê-hô-bô-am trong ba năm, vì trong ba năm ấy họ bước đi trong đường lối của Ða-vít và Sa-lô-môn đã đi.

Gia Ðình của Rê-hô-bô-am

¹⁸ Rê-hô-bô-am cưới Ma-ha-lát ái nữ của Giê-ri-mốt con trai của Ða-vít và bà A-bi-ha-in con gái của Ê-li-áp con trai của Giê-se. ¹⁹ Bà sinh cho ông các con trai: Giê-út, Sê-ma-ri-a, và Xa-ham. ²⁰ Sau đó ông cưới thêm Ma-a-ca con gái của Áp-sa-lôm. Bà sinh cho ông: A-bi-gia, Át-tai, Xi-xa, và Sê-lô-mít. ²¹ Rê-hô-bô-am yêu thương Ma-a-ca con gái của Áp-sa-lôm hơn tất cả các vợ khác và các cung phi của ông. Số là ông có mười tám vợ và sáu mươi cung phi, hai mươi tám con trai và sáu mươi con gái. ²² Rê-hô-bô-am lập A-bi-gia con trai Ma-a-ca lên làm thái tử, đứng đầu các anh em chàng, bởi vì ông muốn chàng làm vua kế vị ông sau nầy. ²³ Ông hành động khá khôn khéo. Ông phân tán các con trai ông ra, để chúng sống rải rác trong các thành kiên cố của đất Giu-đa và Bên-gia-min. Ông chu cấp cho chúng khá sung túc và cưới nhiều vợ cho chúng.

Ai-cập Xâm Lăng Giu-đa

(1 Vua 14:25-28)

12 Thời gian trôi qua, khi Rê-hô-bô-am đã củng cố địa vị được vững vàng, và quyền lực của ông được mạnh mẽ, ông lìa bỏ luật pháp của Chúa, và toàn dân I-sơ-ra-ên theo ông cũng làm như vậy. ² Vì cớ họ không trung thành với Chúa, nên vào năm thứ năm của Vua Rê-hô-bô-am, Si-sắc vua Ai-cập kéo quân đến tấn công Giê-ru-sa-lem. ³ Ông dẫn theo một ngàn hai trăm xe chiến mã, sáu mươi ngàn kỵ binh, và một đại quân bộ binh đông vô số, gồm dân Li-by-a, dân Su-ki-im, và dân Ê-thi-ô-pi^[f] từ Ai-cập đi lên với ông. ⁴ Ông chiếm lấy các thành kiên cố của Giu-đa và tiến gần Giê-ru-sa-lem. ⁵ Bấy giờ Tiên Tri Sê-ma-gia đến gặp Rê-hô-bô-am và các thủ lãnh của Giu-đa lúc họ đang họp tại Giê-ru-sa-lem để bàn kế hoạch đối phó với Si-sắc, ông nói với họ, “Chúa phán thế nầy: Các ngươi đã bỏ Ta, nên Ta sẽ bỏ mặc các ngươi trong tay tay Si-sắc.”

⁶ Các thủ lãnh của I-sơ-ra-ên và vua bèn hạ mình xuống và nói, “Chúa rất đúng.” ⁷ Khi Chúa thấy họ đã hạ mình xuống, lời của Chúa đến với Sê-ma-gia, phán rằng, “Chúng đã biết hạ mình xuống, nên Ta sẽ không tiêu diệt chúng hoàn toàn. Ta sẽ cho chúng vài lối thoát. Ta sẽ không dùng tay Si-sắc giáng cơn thịnh nộ của Ta trên Giê-ru-sa-lem. ⁸ Tuy nhiên chúng phải làm tôi cho nó, để chúng biết thế nào là sự khác biệt giữa việc làm tôi cho Ta và làm tôi cho các đế quốc ở các nước khác.”

⁹ Vậy Si-sắc vua Ai-cập đến vây hãm Giê-ru-sa-lem. Ông ấy chiếm đoạt tất cả các kho tàng trong Ðền Thờ Chúa và các kho tàng trong hoàng cung. Ông lấy đem đi tất cả, kể cả các chiếc khiên dát vàng mà Sa-lô-môn đã làm. ¹⁰ Vì thế Rê-hô-bô-am đã làm những khiên dát đồng để thay vào, rồi trao các khiên ấy cho các quan chỉ huy quân thị vệ canh gác cổng hoàng cung. ¹¹ Mỗi khi vua đến Ðền Thờ Chúa, các thị vệ mang các khiên ấy đi theo. Sau đó họ đem đặt lại trong phòng của đội quân thị vệ. ¹² Bởi vì vua đã biết hạ mình khiêm tốn, nên cơn giận của Chúa quay khỏi ông mà không tuyệt diệt ông. Vả lại, trong Giu-đa cũng còn một vài điều tốt.

Rê-hô-bô-am Băng Hà

¹³ Rê-hô-bô-am đã củng cố địa vị của ông ở Giê-ru-sa-lem và trị vì. Rê-hô-bô-am được bốn mươi mốt tuổi khi ông lên ngôi làm vua. Ông trị vì mười bảy năm tại Giê-ru-sa-lem, thành mà Chúa đã chọn trong tất cả các chi tộc của I-sơ-ra-ên để đặt danh Ngài tại đó. Mẹ ông là bà Na-a-ma người Am-môn. ¹⁴ Ông làm điều tội lỗi, vì ông không để lòng tìm kiếm Chúa.

¹⁵ Các hoạt động của Rê-hô-bô-am, từ đầu đến cuối, há chẳng được chép trong sách Sử Ký của Tiên Tri Sê-ma-gia và trong sách Gia Phả của Ðấng Tiên Kiến I-đô sao? Giữa Rê-hô-bô-am và Giê-rô-bô-am có chiến tranh không ngớt. ¹⁶ Rê-hô-bô-am an giấc với tổ tiên ông và được chôn trong Thành Ða-vít. A-bi-gia con trai ông lên ngôi kế vị.