Triều Ðại của Giê-hô-ram

(2 Vua 8:17-24)

21 Sau đó Giê-hô-sa-phát an giấc với tổ tiên ông và được chôn trong Thành Ða-vít. Giê-hô-ram con trai ông lên ngôi kế vị. ² Các em trai của Giê-hô-ram là A-xa-ri-a, Giê-hi-ên, Xa-cha-ri-a, A-xa-ri-a-hu, Mi-ca-ên, và Sê-pha-ti-a. Tất cả những người ấy đều là con trai của Giê-hô-sa-phát vua I-sơ-ra-ên. ³ Cha của họ ban cho họ nhiều quà bằng bạc, vàng, bửu vật, và các thành kiên cố trong nước Giu-đa, nhưng ban vương quyền cho Giê-hô-ram, vì ông ấy là con trưởng. ⁴ Nhưng sau khi Giê-hô-ram đã củng cố địa vị của ông trong vương quốc của cha ông để lại, ông dùng gươm giết tất cả các em trai của ông và một số người lãnh đạo có ảnh hưởng giữa người I-sơ-ra-ên.

⁵ Giê-hô-ram được ba mươi hai tuổi khi ông lên ngôi làm vua. Ông trị vì tám năm tại Giê-ru-sa-lem. ⁶ Ông đi theo đường lối của các vua I-sơ-ra-ên, giống như nhà A-háp đã làm, vì ông cưới con gái của A-háp làm vợ, và làm những điều gian ác trước mặt Chúa. ⁷ Tuy nhiên Chúa không tiêu diệt nhà Ða-vít vì giao ước Ngài đã lập với Ða-vít; Ngài đã hứa sẽ giữ một ngọn đèn cho ông ấy và cho con cháu của ông ấy mãi mãi. ⁸ Trong thời của ông, dân Ê-đôm nổi lên chống lại quyền lực của người Giu-đa và lập một vua cho họ. ⁹ Bấy giờ Giê-hô-ram cùng các quan tướng của ông kéo quân dẫn các xe chiến mã đến hạch tội dân Ê-đôm, nhưng quân Ê-đôm đến bao vây ông và các quan tướng chỉ huy quân dẫn xe chiến mã của ông; vì thế ban đêm ông phải thức dậy để mở vòng vây chạy thoát. ¹⁰ Vậy dân Ê-đôm đã nổi dậy và thoát khỏi quyền lực của dân Giu-đa cho đến ngày nay. Trong lúc đó dân Líp-na cũng nổi dậy và thoát khỏi quyền cai trị của ông, vì ông đã bỏ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên ông. ¹¹ Ngoài ra ông còn xây dựng các tế đàn trên những nơi cao trong các miền đồi núi của Giu-đa, khiến cho dân cư Giê-ru-sa-lem phạm tội ngoại tình thuộc linh, và làm cho Giu-đa sa vào con đường bại hoại thuộc linh. ¹² Bấy giờ Tiên Tri Ê-li đã gởi cho ông một bức thư, viết rằng, “Chúa, Ðức Chúa Trời của Ða-vít tổ tiên ngài, phán thế này: Bởi vì ngươi đã không bước đi trong đường lối của Giê-hô-sa-phát cha ngươi, hoặc trong đường lối của A-sa vua Giu-đa, ¹³ nhưng ngươi đã bước đi trong đường lối của các vua I-sơ-ra-ên, khiến cho dân Giu-đa và dân cư Giê-ru-sa-lem phạm tội ngoại tình thuộc linh, giống như nhà A-háp đã làm. Ngươi cũng đã giết các em ruột ngươi, những người trong gia đình cha ngươi, những người tốt hơn ngươi. ¹⁴ Này, Chúa sẽ giáng một đại họa trên dân của ngươi, trên con cái ngươi, trên các vợ ngươi, và trên tất cả tài vật của ngươi. ¹⁵ Bản thân ngươi sẽ bị một chứng bịnh trong đường ruột, đau đớn ngày này qua ngày khác, cho đến khi ruột vỡ ra.”

¹⁶ Chúacũng đã dấy động tinh thần của dân Phi-li-tin và dân Ả-rập sống gần dân Ê-thi-ô-pi nổi lên chống lại Giê-hô-ram. ¹⁷ Chúng kéo đến tấn công Giu-đa, xâm lăng xứ sở, và cướp đi tất cả các đồ vật trong hoàng cung. Chúng cũng bắt đi tất cả các con trai của ông và các vợ của ông, đến nỗi không còn một người con nào sót lại, ngoại trừ Giê-hô-a-ha^[a] con trai út của ông. ¹⁸ Sau tất cả các việc ấy, Chúa đánh ông bằng một chứng bịnh bất trị trong đường ruột. ¹⁹ Suốt hai năm liên tiếp, ông bị chứng bịnh trong đường ruột hành hạ, đến cuối cùng ruột ông vỡ ra, và ông chết trong đau đớn. Trong tang lễ của ông, dân trong nước không đốt một đống lửa lớn để thương tiếc ông, như họ đã từng làm cho cha ông của ông. ²⁰ Giê-hô-ram được ba mươi hai tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì tám năm tại Giê-ru-sa-lem. Ông chết đi không ai thương tiếc. Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít, nhưng không chôn ông trong lăng tẩm dành cho các vua.

Triều Ðại của A-ha-xi-a

(2 Vua 8:25-29)

22 Dân cư ở Giê-ru-sa-lem lập A-ha-xi-a con trai út của Giê-hô-ram lên ngôi kế vị, vì toán quân cùng đi với dân Ả-rập đã đột kích vào trại giết tất cả các con trai lớn của ông. Vậy A-ha-xi-a con của Giê-hô-ram lên ngôi làm vua Giu-đa. ² A-ha-xi-a được hai mươi hai tuổi khi ông bắt đầu trị vì. Ông trị vì một năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là A-tha-li-a, cháu nội của Ôm-ri. ³ Ông cũng đã bước đi trong các đường lối của nhà A-háp, vì mẹ ông đã giục ông làm theo các việc tội lỗi ấy. ⁴ Ông đã làm những việc tội lỗi trước mặt Chúa giống như nhà A-háp đã làm, vì sau khi cha ông chết, những kẻ ủng hộ việc A-háp làm đã trở thành các mưu sĩ của ông, vì thế ông đã sớm bị diệt vong. ⁵ Ông đã nghe theo lời bàn của chúng, nên đã kéo quân lên hiệp lực với Giô-ram con của A-háp vua I-sơ-ra-ên đi đánh Ha-xa-ên vua A-ram tại Ra-mốt Ghi-lê-át. Trong trận đó, quân A-ram đã đánh Giô-ram bị thương. ⁶ Ông ấy trở về Giê-rê-ên để chữa trị các vết thương ông đã bị trong trận đánh tại Ra-ma^[b] với Ha-xa-ên vua A-ram.

Lúc ấy A-ha-xi-a con của Giê-hô-ram vua Giu-đa đi xuống Giê-rê-ên để thăm Giô-ram con của A-háp, vì ông ấy đang dưỡng thương ở đó.

⁷ Nhưng Ðức Chúa Trời đã định cho A-ha-xi-a phải bị diệt vong qua việc ông đến thăm Giô-ram. Số là sau khi ông đến nơi, ông đã đi với Giô-ram ra đón Giê-hu con của Nim-si, người đã được Chúa xức dầu để tiêu diệt nhà A-háp. ⁸ Khi Giê-hu thi hành án phạt nhà A-háp ông bắt gặp các vương gia của Giu-đa và các con của các em trai A-ha-xi-a, những người đang phục vụ trong triều đình của A-ha-xi-a, ông ấy giết luôn những người đó. ⁹ Ông ấy đã cho truy lùng A-ha-xi-a lúc đó đang lẩn trốn ở Sa-ma-ri. Người ta bắt được ông và trao nộp cho ông Giê-hu, và ông đã bị tử hình. Sau đó họ đem xác ông chôn cất tử tế, vì họ nói, “Dù sao ông ấy cũng là cháu nội của Giê-hô-sa-phát, một người đã hết lòng tìm kiếm Chúa.” Vì thế trong nhà A-ha-xi-a không còn ai đủ bản lĩnh để trị vì vương quốc nữa.

A-tha-li-a Cướp Vương Quyền

(2 Vua 11:1-3)

¹⁰ Bấy giờ A-tha-li-a thấy con trai của bà đã chết, bà trỗi dậy giết tất cả những người trong hoàng tộc của Giu-đa. ¹¹ Nhưng Giê-hô-sa-bê-át^[c] con gái của Vua Giê-hô-ram^[d] đã lén ẵm Giô-ách con trai của A-ha-xi-a trốn khỏi đám con cháu của hoàng gia bị đem đi xử tử và giấu cậu ấy với người vú trong một phòng ngủ. Vậy Giê-hô-sa-bê-át con gái của Vua Giê-hô-ram, chị của A-ha-xi-a, và cũng là vợ của Giê-hô-gia-đa đã giấu được cậu bé khỏi mắt của A-tha-li-a, vì thế bà ấy đã không giết được cậu bé. ¹² Cậu bé ấy được giấu nuôi trong Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời sáu năm, trong khi A-tha-li-a nắm quyền trị vì trong nước.

Giô-ách Ðược Lập Làm Vua

A-tha-li-a Bị Xử Tử

(2 Vua 11:4-16)

23 Trong năm thứ bảy, Giê-hô-gia-đa củng cố địa vị của ông. Ông kết ước với các vị chỉ huy hàng trăm quân: A-xa-ri-a con của Giê-rô-ham, Ích-ma-ên con của Giê-hô-ha-nan, A-xa-ri-a con của Ô-bết, Ma-a-sê-gia con của A-đa-gia, và Ê-li-sa-phát con của Xích-ri. ² Những người ấy đi khắp nước Giu-đa mời những người Lê-vi trong tất cả các thành của Giu-đa và các vị tộc trưởng các thị tộc người I-sơ-ra-ên tập họp về Giê-ru-sa-lem. ³ Toàn thể hội chúng lập một giao ước với vua trong Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời. Ông nói với họ, “Này, con của vua sẽ trị vì chúng ta, y như Chúa đã phán về dòng dõi của Ða-vít. ⁴ Ðây là những gì anh em sẽ làm: Một phần ba của anh em, tức các tư tế và những người Lê-vi, sẽ đến trong ngày Sa-bát và có nhiệm vụ canh gác các cửa Ðền Thờ; ⁵ một phần ba khác sẽ canh gác chỗ vua ở; và một phần ba còn lại sẽ canh gác ở các cổng bước lên nền Ðền Thờ. Tất cả những người còn lại sẽ tập họp vào các sân Ðền Thờ Chúa. ⁶ Tuy nhiên không ai được phép vào bên trong Ðền Thờ Chúa, ngoại trừ các tư tế và những người Lê-vi có trách nhiệm phục vụ trong đó. Chỉ những người ấy mới được vào, vì họ đã được biệt riêng ra thánh. Còn tất cả những người khác sẽ ở ngoài chờ thi hành mệnh lệnh Chúa giao phó. ⁷ Người Lê-vi có nhiệm vụ ở chung quanh vua để bảo vệ vua. Ai nấy đều cầm gươm trong tay. Hễ ai xông vào Ðền Thờ, hãy thẳng tay giết chết. Anh em phải theo sát bên vua để bảo vệ, bất cứ vua đi vào hay đi ra.”

⁸ Vậy những người Lê-vi và tất cả các vị chỉ huy quân Giu-đa đều làm theo mọi điều Tư Tế Giê-hô-gia-đa đã truyền. Ai nấy tụ họp đông đủ lực lượng của mình, gồm những người tới phiên phục vụ trong ngày Sa-bát và những người đã hết phiên phục vụ trong ngày Sa-bát, vì Tư Tế Giê-hô-gia-đa không cho ai vừa mãn phiên phục vụ hôm đó được về nhà. ⁹ Bấy giờ Tư Tế Giê-hô-gia-đa phát cho các sĩ quan chỉ huy các đơn vị hàng trăm quân các giáo mác, mộc, và khiên của Ða-vít, vốn để sẵn trong Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời. ¹⁰ Sau đó ông chia tất cả các toán quân ấy ra các vị trí của họ. Mỗi người cầm binh khí trong tay, đứng từ bên phải Ðền Thờ cho đến bên trái Ðền Thờ, quanh bàn thờ và Ðền Thờ, cốt để ở chung quanh vua hầu bảo vệ vua. ¹¹ Kế đến họ đưa hoàng tử ra, đội vương miện trên đầu chàng, trao cho chàng một bản sao của Chứng Ước, và lập chàng làm vua. Giê-hô-gia-đa và các con trai ông xức dầu cho chàng, và họ tung hô, “Ðức Vua Vạn Tuế!”

¹² Khi A-tha-li-a nghe tiếng dân chúng vừa chạy vừa tung hô vua, bà liền đến Ðền Thờ Chúa để gặp dân. ¹³ Bà nhìn, và kìa, vua đang đứng trên bục ở cổng chính. Các vị chỉ huy và ban kèn đang ở bên cạnh vua. Mọi người trong xứ reo mừng, và kèn thổi vang lừng. Ban nhạc trỗi nhạc, và ca đoàn cất tiếng ca ngợi theo sự điều khiển của những người hướng dẫn. Thấy vậy A-tha-li-a xé áo của bà và la lên, “Phản tặc! Phản tặc!” ¹⁴ Tư Tế Giê-hô-gia-đa truyền lịnh cho các vị chỉ huy hàng trăm quân, tức những người đang chỉ huy các đơn vị ở đó, “Hãy lôi bà ấy ra khỏi toán quân hộ giá, và nếu ai đi theo bà ấy, hãy dùng gươm giết đi.” Số là tư tế đã nói, “Chớ giết bà ấy trong khu vực Ðền Thờ Chúa.” ¹⁵ Vậy họ bắt bà, và khi bà đến cổng dành cho ngựa vào hoàng cung, họ giết bà tại đó.

Giê-hô-gia-đa Lãnh Ðạo Cuộc Cải Cách

(2 Vua 11:17-20)

¹⁶ Giê-hô-gia-đa lập một giao ước giữa ông với toàn dân và với vua rằng họ sẽ làm dân của Chúa. ¹⁷ Toàn dân kéo đến đền thờ của Thần Ba-anh và đập nó đổ xuống. Họ đập nát các bàn thờ và các hình tượng ra từng mảnh vụn. Họ giết Mát-tan tư tế của Thần Ba-anh ở trước các bàn thờ. ¹⁸ Kế đó Giê-hô-gia-đa đặt những người điều hành sự phục vụ Ðền Thờ Chúa dưới quyền các tư tế, tức con cháu của Lê-vi, là dòng họ Ða-vít đã chỉ định để lo những việc trong Ðền Thờ Chúa, hầu dâng các của lễ thiêu lên Chúa với sự vui mừng và ca ngợi, như đã chép trong Luật Pháp của Môi-se, và như Ða-vít đã truyền. ¹⁹ Ông cũng đặt những người giữ cửa canh gác ở các lối vào Ðền Thờ Chúa, hầu không ai ô uế được đi vào. ²⁰ Sau đó ông mời tất cả các vị chỉ huy hàng trăm quân, các nhà quý tộc, các vị lãnh đạo trong dân, và toàn dân trong nước lại, rồi ông rước vua từ Ðền Thờ Chúa đi xuống. Họ tiến qua Cổng Thượng của hoàng cung và đặt vua ngồi trên ngai. ²¹ Toàn dân vui mừng hớn hở, và kinh thành được ổn định vì A-tha-li-a đã bị giết bằng gươm.

Giô-ách Trùng Tu Ðền Thờ

(2 Vua 12:1-16)

24 Giô-ách được bảy tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì bốn mươi năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là Xi-bi-a quê ở Bê-e Sê-ba. ² Giô-ách làm điều tốt trước mặt Chúa suốt những ngày Tư Tế Giê-hô-gia-đa còn sống. ³ Giê-hô-gia-đa cưới cho ông hai vợ, và ông sinh được các con trai và các con gái.

⁴ Sau đó ít lâu Giô-ách quyết chí trùng tu Ðền Thờ Chúa. ⁵ Ông triệu tập các tư tế và những người Lê-vi lại, rồi nói với họ, “Hãy đi ra các thành của Giu-đa và quyên góp tiền dâng hằng năm của toàn dân I-sơ-ra-ên, rồi đem về trùng tu Ðền Thờ Ðức Chúa Trời. Các ông hãy mau thực hiện việc nầy.” Nhưng người Lê-vi cứ rề rà không chịu ra đi. ⁶ Vì thế vua gọi Giê-hô-gia-đa, người lãnh đạo của họ, đến và nói với ông ấy, “Tại sao ngài không yêu cầu người Lê-vi đi ra khắp nước Giu-đa và Thành Giê-ru-sa-lem nhận lấy sự đóng góp của dân, rồi đem về chi dụng cho Ðền Thờ, như Môi-se tôi tớ của Chúa và hội chúng I-sơ-ra-ên đã làm cho Lều Chứng Cớ?”

⁷ Số là các đệ tử của người đàn bà gian ác A-tha-li-a đã phá hoại Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời, thậm chí chúng đã lấy tất cả các vật thánh được dâng hiến, ở trong Ðền Thờ Chúa, đem để trong đền thờ của Thần Ba-anh. ⁸ Vì vậy vua truyền làm một cái thùng tiền dâng và để thùng ấy bên ngoài cổng đi vào Ðền Thờ Chúa. ⁹ Sau đó họ thông báo khắp nước Giu-đa và tại Giê-ru-sa-lem rằng: Xin mọi người đem đến dâng lên Chúa những gì Môi-se tôi tớ của Ðức Chúa Trời đã quy định cho dân I-sơ-ra-ên phải làm khi họ còn ở trong đồng hoang. ¹⁰ Tất cả các thủ lãnh và toàn dân đều hoan hỉ đem phần dâng hiến của mình đến bỏ vào thùng đó cho đến khi thùng đầy. ¹¹ Khi thùng đã đầy, những người Lê-vi mang thùng ấy đến các viên chức của vua. Quan thư ký của vua và vị phụ tá của thượng tế đến, đổ tiền ra, đếm nhận, và mang thùng tiền để lại chỗ cũ. Họ cứ làm như thế ngày nầy qua ngày khác, do đó họ nhận được một số tiền lớn. ¹² Vua và Giê-hô-gia-đa trao số tiền đó cho những người quản cai việc tái thiết Ðền Thờ Chúa. Họ mướn các thợ nề và thợ mộc tu bổ Ðền Thờ Chúa. Họ cũng thuê các thợ sắt và thợ đồng sửa sang Ðền Thờ Chúa. ¹³ Vậy những người lãnh trách nhiệm đã làm việc rất chăm chỉ, và công việc tái thiết tiến hành rất tốt dưới sự lãnh đạo của họ. Họ hoàn tất công việc trùng tu Ðền Thờ, để nó giống như kiểu mẫu nguyên thủy của nó và còn làm cho nó vững chắc hơn.

¹⁴ Khi đã làm xong mọi việc, họ mang số tiền còn lại đến trao cho vua và Giê-hô-gia-đa. Họ dùng số tiền đó làm các vật dụng trong Ðền Thờ Chúa, các vật dụng để thờ phượng và để dâng các của lễ thiêu, như vá, muỗng, và các vật dụng bằng vàng và bằng bạc. Suốt thời gian Giê-hô-gia-đa còn sống, họ trung tín dâng các của lễ thiêu trong Ðền Thờ Chúa mỗi ngày. ¹⁵ Nhưng rồi Giê-hô-gia-đa cũng phải qua đời, vì ông đã quá già. Ông đã được cao niên trường thọ. Ông qua đời lúc một trăm ba mươi tuổi. ¹⁶ Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít, trong khu các lăng tẩm của các vua, vì ông đã làm những việc tốt trong dân I-sơ-ra-ên cho Ðức Chúa Trời và cho Ðền Thờ Ngài.

Giô-ách Bỏ Chúa, Bạc Nghĩa, và Bị Báo Trả Nhãn Tiền

¹⁷ Sau khi Giê-hô-gia-đa qua đời, các lãnh tụ của Giu-đa đến bái kiến vua, và vua đã nghe theo lời xúi giục của họ. ¹⁸ Họ bỏ sự thờ phượng trong Ðền Thờ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ, mà quay qua thờ lạy các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra và các thần tượng khác. Vì tội đó của họ, Ngài nổi giận đối với Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. ¹⁹ Ngài đã sai các tiên tri của Ngài đến với họ để đem họ trở lại với Chúa. Các vị ấy đã chứng minh cho họ thấy những điều sai lầm của họ, nhưng họ không nghe. ²⁰ Lúc ấy Thần của Ðức Chúa Trời ngự trên Xa-cha-ri-a con của Tư Tế Giê-hô-gia-đa. Ông đứng trước mặt dân chúng và nói với họ, “Ðức Chúa Trời phán thế nầy: Tại sao các người vi phạm mạng lịnh của Chúa? Các người sẽ không thành công đâu. Vì các người đã bỏ Chúa, nên Ngài phải bỏ các người đó.”

²¹ Họ liền lập mưu với nhau để chống lại ông, và được lịnh của vua, họ ném đá ông chết ngay tại sân Ðền Thờ Chúa. ²² Như thế Vua Giô-ách không nhớ đến tình nghĩa mà cha của Xa-cha-ri-a là Giê-hô-gia-đa đã làm cho ông mà giết chết con trai của ông ấy. Trước khi tắt thở Xa-cha-ri-a đã nói, “Cầu xin Chúa đoái xem việc nầy và báo trả cho con.”

²³ Vừa hết năm đó và qua đầu năm sau, quân A-ram kéo đến tấn công Giô-ách. Chúng tiến vào lãnh thổ Giu-đa và đến tận Giê-ru-sa-lem. Chúng giết tất cả các thủ lãnh của dân. Chúng lấy tất cả chiến lợi phẩm và gởi về cho vua chúng ở Ða-mách. ²⁴ Dù quân A-ram chỉ đến với một đạo quân rất nhỏ, nhưng Chúa đã trao một đội quân rất lớn vào tay chúng, vì họ đã bỏ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. Vì thế chúng đã thi hành án phạt đối với Giô-ách. ²⁵ Khi quân A-ram rút đi, chúng đã bỏ Giô-ách ở lại với những vết thương trầm trọng. Các tôi tớ ông đã lập mưu chống lại ông, để báo trả cho máu của con trai Tư Tế Giê-hô-gia-đa. Chúng đã ám sát ông, và ông bị đâm chết trên giường. Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít, nhưng không chôn trong khu lăng tẩm dành cho các vua. ²⁶ Ðây là những người đã lập mưu chống lại ông: Xa-bát con của bà Si-mê-át một phụ nữ Am-môn và Giê-hô-xa-bát con của bà Sim-rít một phụ nữ Mô-áp. ²⁷ Còn các hoạt động của các con ông, những sấm ngôn nghiêm trọng về ông, và việc trùng tu Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời, đều đã được chép trong sách Sử Ký của Các Vua. Sau đó A-ma-xi-a con trai ông lên ngôi kế vị.