De dood van Saul

10 Toen de Filistijnen tegen Israël streden, sloegen de Israëlieten op de vlucht voor de Filistijnen. Veel van hen werden gedood in de bergen van Gilboa. ² De Filistijnen zaten Saul en zijn zonen op de hielen. Ze doodden Jonatan, Abinadab en Malchisua, de zonen van Saul. ³ Daarna probeerden ze Saul te bereiken en hij kreeg het zwaar. Toen de boogschutters hem onder schot kregen, werd hij bang. ⁴ Hij zei tegen zijn schildknaap: "Trek je zwaard en dood mij. Ik wil niet dat die ongelovigen mij doden en me belachelijk maken." Maar zijn schildknaap durfde niet. Toen stak Saul zichzelf met zijn zwaard dood. ⁵ Toen zijn schildknaap zag dat Saul dood was, deed hij hetzelfde. ⁶ Zo stierf Saul met zijn drie zonen: zijn hele gezin stierf tegelijk met hem.

⁷ De Israëlieten in het dal merkten dat het leger was gevlucht. Ze hoorden dat Saul en zijn zonen gedood waren. Toen verlieten ze hun steden en vluchtten. De Filistijnen trokken de lege steden binnen en gingen er wonen. ⁸ Toen ze de volgende dag de gedode soldaten op de bergen van Gilboa gingen beroven, vonden ze Saul en zijn drie zonen. ⁹ Ze beroofden hem, en namen zijn hoofd en zijn wapens mee. Daarna stuurden ze boodschappers rond door Filistea om het goede nieuws te vertellen in de tempels van hun goden en aan het volk. ¹⁰ Ze legden Sauls wapenrusting neer in de tempel van hun god Dagon. Sauls hoofd hingen ze op aan de muur van de tempel van Dagon.

¹¹ De bewoners van Jabes in Gilead hoorden wat de Filistijnen met Saul hadden gedaan. ¹² Toen gingen alle mannen die met wapens konden omgaan op weg en namen de lijken van Saul en zijn zonen mee. Ze brachten ze naar Jabes. Daar begroeven ze hen onder de eikenboom in Jabes.^[a] Zeven dagen lang aten ze niets omdat ze over hen treurden. ¹³ Zo stierf Saul, omdat hij ontrouw aan de Heer was geworden. Want hij had de Heer niet gehoorzaamd. Hij had zelfs een waarzegster om raad gevraagd, in plaats van aan de Heer. ¹⁴ Daarom doodde Hij hem en maakte David, de zoon van Isaï, koning in de plaats van Saul.

David wordt koning van heel Israël

11 Daarna kwamen alle stammen van Israël naar David in Hebron. Ze zeiden: "Wij zijn van uw eigen volk. ² Vroeger al, toen Saul nog onze koning was, leidde u Israël in de oorlogen. En uw Heer God beloofde u dat u het volk Israël zou leiden en koning van Israël zou zijn." ³ Zo kwamen alle leiders van Israël naar de koning in Hebron. En koning David sloot een verbond tussen hemzelf, het volk en de Heer. En ze zalfden David tot koning van heel Israël. Zo gebeurde wat de Heer al door Samuel over David had gezegd.^[b]

David gaat in Jeruzalem wonen

⁴ Toen trok David met zijn leger Israëlieten naar Jeruzalem (dat is Jebus). Daar woonden de Jebusieten, de bewoners van dat gebied. ⁵ De bewoners van Jebus hadden tegen David gezegd: "U komt hier niet binnen!" Maar David veroverde de burcht Sion en noemde die 'Stad van David'. ⁶ David had gezegd: "Wie de Jebusieten de eerste slag toebrengt, wordt aanvoerder van mijn leger." Omdat Joab, de zoon van Zeruja, het eerst naar boven klom en in de stad kwam, werd hij Davids legeraanvoerder. ⁷ David ging in de burcht wonen. Daarom werd die de 'Stad van David' genoemd. ⁸ Hij bouwde er muren omheen, vanaf Millo helemaal rondom de burcht. Joab herstelde de rest van de stad. ⁹ David werd steeds machtiger, want de Heer, de God van de hemelse legers, was met hem.

Davids helden

¹⁰ Dit zijn de aanvoerders van Davids helden. Zij hebben hem samen met de Israëlieten geholpen om koning te worden. Zo werd werkelijkheid wat de Heer over David had gezegd. ¹¹ Dit zijn de namen van Davids helden: Jasobam, de zoon van Hachmoni. Hij was de aanvoerder van de 30 helden. Hij had ooit in zijn eentje met zijn speer 300 vijanden gedood.

¹² Na hem kwam Eleazar, de zoon van Dodo uit de familie van Ahoach. Ook hij was één van de drie grootste helden. ¹³ Hij was met David in Pas-Dammim, toen de Filistijnen daar hun leger verzameld hadden om aan te vallen. Dat was bij een akker waar graan op stond. Het leger was voor de Filistijnen op de vlucht geslagen. ¹⁴ Maar hij en zijn mannen gingen midden op de akker staan. Dankzij hen konden de Filistijnen de akker niet veroveren. Zo versloegen ze hen en de Heer gaf een grote overwinning.

¹⁵ Op een keer was het drie van de 30 helden gelukt om David te bereiken toen hij bij de grot van Adullam was met zijn mannen. Ze waren afgedaald naar de rots waar David was. Het leger van de Filistijnen lag toen in de vlakte Refaïm. ¹⁶ David had zich verschanst in de grot in de bergen. Een afdeling Filistijnen bewaakte Betlehem. ¹⁷ David had dorst. Hij zei dat hij erg graag water zou willen drinken uit de waterput bij de poort van Betlehem. ¹⁸ Toen vochten de drie helden zich een weg dwars door het leger van de Filistijnen heen. Ze schepten water uit de put bij de poort van Betlehem en brachten het naar David. Maar David wilde het niet drinken. Hij goot het voor de Heer uit op de grond. ¹⁹ Hij zei: "Heer, hoe kan ik water drinken dat deze mannen met gevaar voor eigen leven hebben gehaald!" En hij wilde het niet drinken. Deze dingen hebben die drie helden gedaan.

²⁰ Abisaï, de broer van Joab, was de leider van die drie. Hij had ooit met zijn speer 300 mannen in één keer verslagen. Hij werd erg bewonderd. ²¹ Hij was één van de beroemdste van de 30 helden, maar niet zo beroemd als de eerste drie.

²² Verder was er Benaja, de zoon van Jojada, die een zoon was van een dapper man uit Kabzeël. Hij had de twee grote helden van Moab verslagen. Ook liet hij zich op een dag dat er sneeuw lag, in een kuil zakken en doodde daarin een leeuw. ²³ Hij had ook een Egyptenaar gedood, een man van 5 el (2 m) lang. De Egyptenaar had een speer in zijn hand die zo lang en zo dik was als de boom van een weefgetouw. Maar Benaja ging met een stok op hem af en rukte de speer uit de hand van de Egyptenaar. Daarna doodde hij hem met zijn eigen speer. ²⁴ Dit heeft Benaja gedaan. Hij werd erg bewonderd. ²⁵ Hij was één van de beroemdste van de 30 helden, maar niet zo beroemd als de eerste drie. David had hem aanvoerder van zijn lijfwacht gemaakt.

²⁶ De andere dappere helden waren: Asaël, de broer van Joab. Elhanan, de zoon van Dodo uit Betlehem. ²⁷ Samma uit Harod. Helez uit Pelet. ²⁸ Ira de zoon van Ikkes uit Tekoa. Abiëzer uit Anatot. ²⁹ Sibbechai uit Husa. Ilai uit Ahoha. ³⁰ Maharai uit Netofa. Heleb de zoon van Baëna uit Netofa. ³¹ Itai de zoon van Ribai uit Gibea van de stam van Benjamin. Benaja uit Piraton. ³² Hiddai uit de dalen van Gaäs. Abialbon uit Bet-Araba. ³³ Azmavet uit Bahurim. Eljaba uit Saälbim. ³⁴ Jonatan de zoon van Jasen uit Gizon. Jonatan de zoon van Samma uit Harar. ³⁵ Ahiam de zoon van Sarar uit Harar. Elifal de zoon van Ur. ³⁶ Hefer uit Mekera. Ahia uit Bet-Pelet. ³⁷ Hezrai uit Karmel. Naäri de zoon van Ezbai. ³⁸ Joël de broer van Natan. Mibhar de zoon van Geri. ³⁹ Zelek uit Ammon. Narai uit Beërot, de schildknaap van Joab de zoon van Zeruja. ⁴⁰ Ira uit Jeter. Gareb uit Jeter. ⁴¹ Uria de Hetiet. Zabad de zoon van Achlai. ⁴² Adina de zoon van Siza. Adina was hoofd van de stam van Ruben en gaf leiding aan 30 mannen. ⁴³ Hanan de zoon van Maächa. Josafat uit Mattan. ⁴⁴ Uzzia uit Asterot. Sama en Jeïel de zonen van Hotam uit Aroër. ⁴⁵ Jediaël de zoon van Simri, en zijn broer Joha uit Tiz. ⁴⁶ Eliël uit Mahanaïm. Jeribai en Josavja de zonen van Elnaäm. Jitma uit Moab. ⁴⁷ Eliël, Obed en Jaäsiël uit Mezobaja.

De mannen die aan de kant van David stonden in de tijd dat hij voor Saul op de vlucht was

12 De volgende mannen kwamen naar David toen hij in Ziklag was. Dat was in de tijd dat hij op de vlucht was voor koning Saul, de zoon van Kis. Ook zij hoorden bij de helden en hielpen hem in de strijd. ² Ze hoorden net als Saul bij de stam van Benjamin. Ze waren bewapend met pijl en boog en hadden slingers. Ze konden zowel met hun linkerhand als met hun rechterhand schieten en stenen slingeren. Hun namen zijn: ³ Aanvoerders Ahiëzer en Joas, zonen van Semaja uit Gibea. Jeziël en Pelet, zonen van Azmavet. Beracha en Jehu uit Anatot. ⁴ Jismaja uit Gibeon, één van de 30 helden en hun aanvoerder. Jirmeja, Jahaziël, Johanan en Jozabad uit Gedera. ⁵ Eluzai, Jerimot, Bealja, Semarja en Sefatja uit Harif. ⁶ Elkana, Jissia, Azareël, Joëzer en Josabam, allemaal uit de familie van Korach. ⁷ Joëla en Zebadja, de zonen van Jeroham, uit Gedor.

⁸ Ook een aantal mannen uit de stam van Gad sloot zich bij David aan toen hij in de berggrot in de woestijn woonde. Ook zij waren dappere helden en goede strijders. Ze waren bewapend met schilden en speren. Ze vochten als leeuwen en waren zo snel als herten op de bergen. ⁹ Ezer was hun aanvoerder. Daarna Obadja, als tweede. Eliab als derde. ¹⁰ Mismanna als vierde. Jirmeja als vijfde. ¹¹ Attai als zesde. Eliël als zevende. ¹² Johanan als achtste. Elzabad als negende. ¹³ Jirmeja als tiende. Machbannai als elfde. ¹⁴ Zij waren allemaal uit de stam van Gad en aanvoerders van Davids leger. De minste van hen kon wel 100 vijanden aan. De sterkste van hen kon wel 1000 vijanden verslaan. ¹⁵ Op een keer hadden zij het gewaagd om in het voorjaar de Jordaan over te steken, toen de Jordaan zó vol water was, dat beide oevers overstroomd waren. Ze hadden alle bewoners uit het dal links en rechts van de Jordaan weggejaagd.

¹⁶ Op een dag kwam er een aantal mannen van de stammen van Benjamin en Juda bij David in de berggrot. ¹⁷ David ging hun tegemoet en zei: "Als jullie met goede bedoelingen bij mij komen en mij komen helpen, dan zijn jullie welkom. Maar pas op als jullie mij aan mijn vijanden willen verraden! De God van onze voorvaders zal het zien. Hij zal jullie ervoor straffen! Want ik heb niets slechts gedaan." ¹⁸ Toen werd Amasai, de aanvoerder van de 30 mannen, vol van Gods Geest en zei: "We zijn hier voor jou, David! We staan aan jouw kant, zoon van Isaï! We wensen je alleen maar goeds toe. En we wensen goeds toe aan iedereen die jou helpt. Want God staat aan jouw kant!" Toen nam David hen op in zijn leger. Ze werden zijn aanvoerders.

¹⁹ Ook uit de stam van Manasse liep een aantal mannen over naar David. Dat gebeurde toen hij met de Filistijnen tegen Saul zou strijden. Maar uiteindelijk heeft hij de Filistijnen niet in deze strijd geholpen. Want de stadskoningen van de Filistijnen stuurden David weg. Ze waren bang dat hij naar Saul zou overlopen en tegen hén zou strijden in plaats van tegen Saul. ²⁰ Toen David naar Ziklag ging, liepen de volgende mannen van de stam van Manasse naar hem over: Adna, Jozabad, Jediaël, Michaël, Jozabad, Elihu en Zilletai. Zij waren allemaal aanvoerders van duizend mannen van Manasse. ²¹ Ze hielpen David met het aanvoeren van zijn leger, want ze waren allemaal dappere helden. Ze werden aanvoerders van zijn leger. ²² Elke dag kwamen er mannen bij die David wilden helpen. Daardoor werd zijn leger erg groot. Het leek het leger van de Heer wel.

Davids leger in Hebron

²³ Dit zijn de aantallen bewapende mannen die naar David in Hebron kwamen. Zij wilden ervoor zorgen dat hij koning zou worden in de plaats van Saul, zoals de Heer hem had beloofd:

²⁴ 6800 mannen uit de stam van Juda, bewapend met schilden en speren.

²⁵ 7100 dappere helden uit de stam van Simeon.

²⁶ 4600 Levieten. ²⁷ Bij hen was Jehojada, stamhoofd uit de familie van Aäron. Bij hem hoorden 3700 mannen. ²⁸ Ook Zadok, een jonge maar dappere held, met zijn familie: 22 familiehoofden.

²⁹ 3000 mannen uit de stam van Benjamin, stamgenoten van Saul. Maar de meeste mannen van de stam van Benjamin bleven trouw aan Saul.

³⁰ 20.800 dappere helden uit de stam van Efraïm, belangrijke mannen in hun families.

³¹ 18.000 mannen uit de helft van de stam van Manasse. Zij waren door hun stam gestuurd om David koning te maken.

³² 200 aanvoerders en hun mannen uit de stam van Issaschar. Zij begrepen wat er in Israël aan het gebeuren was en wisten wat Israël moest doen. Hun mannen luisterden naar hen.

³³ 50.000 bewapende mannen uit de stam van Zebulon. Ze hadden allerlei wapens bij zich en waren moedige en ervaren strijders.

³⁴ 1000 aanvoerders uit de stam van Naftali met 37.000 mannen, bewapend met schilden en speren.

³⁵ 28.600 bewapende mannen uit de stam van Dan.

³⁶ 40.000 bewapende mannen uit de stam van Aser.

³⁷ 120.000 bewapende mannen uit de stammen aan de oostkant van de Jordaan, namelijk uit de stammen van Ruben en Gad en de helft van de stam van Manasse.

³⁸ Al deze mannen waren ervaren strijders. Ze kwamen naar Hebron en waren vastbesloten om David koning te maken over heel Israël. Ook alle andere Israëlieten vonden dat David koning moest worden. ³⁹ Ze bleven drie dagen bij David. De mannen die er al eerder waren, maakten een feestmaaltijd voor hen klaar. ⁴⁰ Ook bewoners uit de omgeving, uit de gebieden van de stammen van Issaschar, Zebulon en Naftali, kwamen eten brengen op ezels, kamelen en koeien: broden, vijgenkoeken, rozijnenkoeken, wijn, olijf-olie en heel veel koeien, schapen en geiten. Want ze vierden feest.

⁴⁵ In de Boeken van de profeten staat: 'En ze zullen allemaal God leren kennen.' Iedereen die naar de Vader heeft geluisterd en Hem heeft leren kennen, zal naar Mij toe komen. ⁴⁶ Ik bedoel niet dat iemand de Vader gezien heeft. Alleen de Man die bij God vandaan komt, heeft de Vader gezien. ⁴⁷ Luister goed! Ik zeg jullie: als jullie in Mij geloven, hebben jullie het eeuwige leven.

⁴⁸ IK BEN het brood dat leven geeft. ⁴⁹ Jullie voorouders hebben in de woestijn manna gegeten en ze zijn uiteindelijk gestorven. ⁵⁰ Maar het brood dat uit de hemel is gekomen, is anders. Als je daarvan eet, zul je niet meer sterven. ⁵¹ IK BEN dat levende brood dat uit de hemel gekomen is. Als je van dit brood eet, zul je eeuwig leven. Dat brood is mijn lichaam. Ik geef mijn lichaam om aan alle mensen leven te geven."

⁵² De Joden begonnen ruzie met elkaar te maken en zeiden: "Hoe kan Hij nou zijn lichaam aan ons te eten geven?" ⁵³ Jezus zei: "Luister goed! Als jullie niet van het lichaam van de Mensenzoon eten, en niet van zijn bloed drinken, is er geen leven in jullie. ⁵⁴ Maar als jullie van mijn lichaam eten en van mijn bloed drinken, hebben jullie het eeuwige leven. En dan zal Ik jullie op de laatste dag uit de dood terugroepen en weer levend maken. ⁵⁵ Want mijn lichaam is het enige echte eten en mijn bloed is het enige echte drinken. ⁵⁶ Als jullie van mijn lichaam eten en van mijn bloed drinken, zijn jullie één met Mij en ben Ik één met jullie. ⁵⁷ De levende Vader heeft Mij gestuurd en Ik leef door de Vader. Zo zal ook iedereen die van Mij eet, door Mij leven. ⁵⁸ Dit is het echte brood dat uit de hemel gekomen is. Het is niet hetzelfde brood als het manna dat jullie voorouders hebben gegeten, want zij zijn gestorven. Maar iedereen die van dít brood eet, zal eeuwig leven."

⁵⁹ Dit vertelde Hij de mensen in de synagoge van Kapernaüm.

Petrus begrijpt wie Jezus is

⁶⁰ Ook zijn leerlingen hoorden dit. En een groot aantal van hen zei: "Dit gaat echt te ver! Wie kan dat nou begrijpen?" ⁶¹ Jezus wist wel dat zijn leerlingen hierover mopperden. Daarom zei Hij tegen hen: ⁶² "Vinden jullie dít al te ver gaan? Wat zullen jullie dan zeggen, als jullie de Mensenzoon omhoog zien gaan naar de plaats waar Hij vroeger ook was? ⁶³ Het is de geest die iemand levend maakt. Aan alleen een lichaam heb je niets. Mijn woorden zijn Geest en leven. ⁶⁴ Maar een aantal van jullie gelooft Mij niet." Want Jezus wist van het begin af aan wie Hem niet geloofden. Hij wist ook al wie Hem later zou verraden. ⁶⁵ En Hij zei: "Daarom heb Ik jullie gezegd dat niemand in Mij kan geloven als de hemelse Vader hem er niet bij helpt." ⁶⁶ Vanaf dat moment ging een groot aantal van zijn leerlingen niet langer met Hem mee. Ze gingen naar huis terug.

⁶⁷ Toen zei Jezus tegen de twaalf leerlingen die Hij Zelf uitgekozen had: "Willen jullie niet óók weggaan?" ⁶⁸ Simon Petrus antwoordde Hem: "Heer, naar wie moeten we dan gaan? Uw woorden geven eeuwig leven. ⁶⁹ Wij geloven werkelijk dat U de Messias bent, de Zoon van de levende God." ⁷⁰ Jezus antwoordde: "Ik heb jullie twaalf niet voor niets uitgekozen. Toch is één van jullie een duivel." ⁷¹ Hij bedoelde Judas Iskariot, de zoon van Simon. Want Judas zou Hem later verraden. Hij was één van de twaalf leerlingen.