馬太福音 5
Chinese Contemporary Bible (Traditional)
八福
5 耶穌看見這些人群,就上了山,剛坐下,門徒便走到祂跟前, 2 祂就開口教導他們,說:
3 「心靈貧窮的人有福了,
因為天國是他們的。
4 哀慟的人有福了,
因為他們必得安慰。
5 謙和的人有福了,
因為他們必承受土地。
6 愛慕公義如饑似渴的人有福了,
因為他們必得飽足。
7 心存憐憫的人有福了,
因為他們必蒙上帝的憐憫。
8 心靈純潔的人有福了,
因為他們必看見上帝。
9 使人和睦的人有福了,
因為他們必被稱為上帝的兒女。
10 為義受迫害的人有福了,
因為天國是他們的。
11 「人們因為我的緣故侮辱、迫害、肆意毀謗你們,你們就有福了。 12 要歡喜快樂,因為你們在天上有很大的獎賞。他們也曾這樣迫害以前的先知。
鹽和光
13 「你們是世上的鹽。如果鹽失去鹹味,怎能使它再變鹹呢?它將毫無用處,只有被丟在外面任人踐踏。 14 你們是世上的光,如同建在山上的城一樣無法隱藏。 15 人點亮了燈,不會把它放在斗底下,而是放在燈臺上,好照亮全家。 16 同樣,你們的光也應當照在人面前,好讓他們看見你們的好行為,便讚美你們天上的父。
成全律法
17 「不要以為我是來廢除律法和先知書,我不是來廢除,乃是來成全。 18 我實在告訴你們,就是到天地都消失了,律法的一點一劃都不會廢除,全都要成就。 19 所以,誰違背這些誡命中最小的一條,並教導別人違背,誰在天國將被稱為最小的。但誰遵守這些誡命,並教導別人遵守,誰在天國將被稱為大的。 20 我告訴你們,除非你們的義勝過律法教師和法利賽人的義,否則斷不能進天國。
論仇恨
21 「你們聽過吩咐古人的話,『不可殺人,殺人的要受審判。』 22 但我告訴你們,凡無緣無故[a]向弟兄發怒的,要受審判;凡罵弟兄是白癡的,要受公會[b]的審判;凡罵弟兄是笨蛋的,難逃地獄的火。
23 「所以,你在祭壇前獻祭的時候,要是想起有弟兄和你有過節, 24 就該把祭物留在祭壇前,先去跟他和好,然後再來獻祭。
25 「趁著你和告你的人還在去法庭的路上,你要趕緊與對方和解。不然,他會把你交給審判官,審判官會把你交給差役關進監牢。 26 我實在告訴你,要是有一分錢沒有還清,你絕不能從那裡出來。
論通姦
27 「你們聽過這樣的話,『不可通姦。』 28 但我告訴你們,凡看見婦女就動淫念的,他在心裡已經犯了通姦罪。 29 如果你的右眼使你犯罪,就把它剜掉!寧可失去身體的一部分,也比整個人下地獄好。 30 如果你的右手使你犯罪,就把它砍掉!寧可失去身體的一部分,也比整個人下地獄好。
論休妻
31 「還有話說,『人若休妻,必須給她休書』。 32 但我告訴你們,除非是妻子不貞,否則,休妻就是使妻子犯通姦罪,娶被休女子的人也犯了通姦罪。
論起誓
33 「你們也聽過吩咐古人的話,『不可違背誓言,總要向主遵守所起的誓。』 34 但我告訴你們,不可起誓。不可指著天起誓,因為天是上帝的寶座。 35 不可指著地起誓,因為地是上帝的腳凳。不可指著聖城耶路撒冷起誓,因為那是大君王的城。 36 也不可指著自己的頭起誓,因為你不能使一根頭髮變黑或變白。 37 你們說話,是就說是,不是就說不是,多說的便是來自那惡者[c]。
論愛仇敵
38 「你們聽過這樣的話,『以眼還眼,以牙還牙。』 39 但我告訴你們,不要跟惡人作對。有人打你的右臉,連左臉也轉過來讓他打。 40 有人想控告你,要奪取你的內衣,連外衣也給他。 41 有人強迫你走一里路,你就跟他走二里路。 42 有求你的,就給他;有向你借的,不可拒絕他。
43 「你們聽過這樣的話,『要愛鄰居,恨仇敵。』 44 但我告訴你們,要愛仇敵,為迫害你們的人禱告。 45 這樣,你們才是天父的孩子。因為祂讓陽光照好人也照壞人,降雨給義人也給惡人。 46 如果你們只愛那些愛你們的人,有什麼值得嘉獎的呢?就是稅吏也會這樣做。 47 如果你們只問候自己的弟兄,有什麼特別呢?就是外族人也會這樣做。 48 所以,你們要純全,正如你們的天父是純全的。
SAN MATEO 5
Mam de Todos Santos Chuchumatán
Tej t‑xnakˈtzaˈn Jesús cye xjal twiˈ witz
5 Tejtzen toc tcyeˈyen Jesús nim xjal oc lpe tiˈjxin, e jaxxin twiˈ jun witz. Tej tcub kexin, e pon lkˈe ke t‑xnakˈatzxin tiˈjxin. 2 Bix akˈxin yolel cyuyaxin. E xiˈ t‑xnakˈtzaˈnxin cye t‑xnakˈatzxin cyjulu:
3 ―At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal n‑el cyniyˈ tiˈj mintiiˈ cyipemal tuˈn cyclet cyuˈnx, cuma ckˈojel cye tuˈn cyocx tuj cyaˈj.
4 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal nchi bisen tiˈj cyil, cuma ccywixel cycˈuˈj.
5 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal min jaw cyniman cyiib, cuma ckˈojel twitz txˈotxˈ te cykab.
6 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal nimxsen cyaj tuˈn cyoc jiquenxix twitz Dios, cuma ctzaal tkˈoˈn Dios cyajbil.
7 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal n‑oc cykˈoˈn lastim cye cabtl xjal, cuma cˈoquel tkˈoˈn Dios lastim cye.
8 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal sakxix tuj cyanem, cuma cˈoquel cycyeˈyen Dios.
9 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal n‑oc cyipen tuˈn tweˈ kˈoj cyxol xjal bix tuˈn cyten xjal tuj ttz̈yal cyuya juntl, cuma cˈoquel kˈoˈn cybi tcwal Dios.
10 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal nchi baj yaset cyuˈn xjal nuk tuˈnj jiquen eteˈ twitz Dios, cuma ckˈojel cye tuˈn cyocx tuj cyaˈj. 11 At t‑xtalbil Dios cyibaja oj nchi xmucchan xjal cyiˈja bix oj nchi oc yaseta cyuˈn bix oj nchi yolen xjal kaˈ cyiˈja tuya xtzˈimj yol nuk wiˈja. 12 Chi tzalaja, cuma ctzaal kˈoˈn cyey nim cycotza tuj cyaˈj, bix cuma juniyˈ cytena cyuya ke tyolel Dios te ootxa. Oc cyyasen xjal ejeeˈ nuk tiˈj tyol Dios―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatz.
Jun ocslal twitz txˈotxˈ juˈ tisen atzˈen
13 Bix e xiˈ tkbaˈntlxin cyexin:
―Tisen tzin tkˈoˈn atzˈen ttz̈yal waabj, bix tuˈn miˈn kˈey waabj, jax juˈx nchi ajbena cyxol xjal tuˈn cyten xjal baˈn. Katzen ma tzˈel baj tikˈbil atzˈen, ¿ti tten tuˈn tcub meltzˈajtl ttz̈yal? Mintiiˈ cˈajbeletl. Oˈcx nuk tuˈn tex xeˈt, bix tuˈn tbaj waˈban cyuˈn xjal.
Jun spiˈyen cyxol xjal
14 Ejeeˈy tisen spiˈyen cye xjal. Bix chicˈaj cynaabla tisen jun tnom tcub twiˈ jun witz. Yaaˈn baˈn tuˈn tcub cyewena cynaabla cywitz xjal. 15 Oj toc t‑xket cantil tuˈn jun xjal, yaaˈn tuˈn tocx ewet tjakˈ jun alma, sino cwel tkˈoˈn twiˈ mes, tuˈntzen tkˈonte spiˈyen cye kej xjal at tuj jaaˈ. 16 Jax juˈx cyey, cyiiˈnxa cychunkˈlala cywitz xjal tuj tumel, tuˈntzen tchicˈajax cybinchbena baˈn, tuˈntzen tjaw cynimsaˈn xjal Cymana Dios at tuj cyaˈj. 17 Miˈn cub cybisena ka ma chin ula tuˈn tel wiiˈna tajwalel tley Moisés bix tiˈj j‑e cub cytzˈiˈben tyolel Dios. Min in ula tuˈn nkˈojla tiˈj, sino tuˈn tjapan baj wuˈna. 18 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, cbinel cykilcaj e cub tzˈiˈbet tuj tyol Dios. Mlay xitj twitz cyaˈj bix twitz txˈotxˈ hasta ojxe tbint cykilcaj yol e cub tzˈiˈbet tuj tyol Dios. 19 Juˈ tzunj, alcyej xjal ma tziyˈ tibaj jun ley tuj tyol Dios, amale chˈint jun mandamyent, bix ma txiˈ t‑xnakˈtzaˈn cye cabtl tuˈn cyiyˈ tibaj ley, cˈoqueltzen te chˈin cyxol t‑xjal Dios. Pero alcyej xjal nbint tyol Dios tuˈn, bix ma txiˈ t‑xnakˈtzaˈn cye cabtl tuˈn cyniman tyol Dios, jatzen xjala cˈoquel tkˈoˈn Dios jawnex cyxol t‑xjal Dios tuj cyaˈj. 20 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, ka min ma chi oca mas jiquen twitz Dios cywitz ke txˈolbal ley bix kej xjal cyiwxix tuj ley, ejeeˈj aj fariseo, mlay chi ocxa tuj tcawbil Dios tuj cyaˈj.
Tej tyole Jesús tiˈ kˈoj
21 O cybiy nejl e cykba kej xjal crinsipal: “Miˈn cub cybyoˈna xjal. Alcye jun xjal ma byon, cwel castiwa tibaj cyuˈn juez,” tz̈ike. Pero oˈcx jlu e cykba. 22 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, alcye jun xjal ma tzaj tkˈoj tiˈj juntl xjal, cwel castiwa tibaj tuˈn Dios. Tzin cykbaˈn cyxnakˈtzala alcye jun xjal ma tzˈoc t‑xmucchaˈn juntl xjal, cˈoqueltzen cywitz juez mas jawnex. Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, alcye jun xjal ma tzˈoc t‑xmucchaˈn juntl xjal, cxeˈltzen tuj kˈakˈ. 23 Juˈ tzunj, oj t‑xiˈy kˈol te toybila twiˈ altar tuj tja Dios, pero qˈuiyel tuj tcˈuˈja ka at jun tila tuj twitz juntl xjal, 24 cyjel tkˈoˈna toybila twiˈ altar, bix cutxey tuyaj xjal tuˈn tbint ttena tuya. Ojtzen tcuba tuj ttz̈yal tuya, baˈntzen tuˈn t‑xiˈ tkˈoˈna toybila.
25 Ka at jun tcˈasbena te jun xjal, bix taj xjal txiˈ tiiˈn jay twitz juez, cxeˈl naja yolel tuyaj xjal, tuˈntzen tbint ttena tuya te mitknaˈx tpon kˈiˈna twitz juez tuˈn, cuma ka ma cub tzˈaka tuj tila twitz juez, cxeˈl kˈiˈna cyuˈn ke policía tuj tzeeˈ. 26 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, mlayx tzˈetza tuj tzeeˈ ojxe tchjet cykilca tcˈasbena.
Tej tyole Jesús tiˈj aj pajlel
27 O cybiy nejl e cykba nejenel cye xjal: “Miˈn chi jyona juntl xuuj te pajbaj.” Pero oˈcx jlu e cykba. 28 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, alcye jun xjal ma txiˈ cyeˈyente juntl xuuj bix taj tuˈn toc ipan tiˈj, ya ma tbincha aj pajlel tuya tuj tanem. 29 Juˈ tzunj, ka ma cub tzˈaka tuj il tuˈn tlaj tbakˈ twitza tuj tmankˈaba, kˈimatza bix xomaxa, cuma mas baˈn tuˈn tetz jun tbakˈ twitza twitzj tuˈn t‑xiˈ xeˈt cykilca t‑xumlala tuj kˈakˈ. 30 Bix ka ma cub tzˈaka tuj il tuˈn tlaj tmankˈaba, txˈomela bix xomaxa, cuma mas baˈn tuˈn tel txˈomet jun tkˈaba twitzj tuˈn t‑xiˈ xeˈt cykilca t‑xumlala tuj kˈakˈ.
Nyole Jesús tiˈj paxjlenel
31 Nejl, e cykba nejenel cye xjal: “Alcye jun xjal taj tuˈn tcub tpaˈn tiib tuya t‑xuˈl, baˈn tuˈn tex tlojoˈn nuk tuˈnj cxeˈl tkˈoˈn te xuuj jun tuˈl tyol xinak otk chi pax.” 32 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, jaca juun xjal ma cub tpaˈn tiib tiˈj t‑xuˈl, ka min e tbincha t‑xuˈl pajlel, nbinchantzen jun kaˈ tiˈj, cuma cwel maje t‑xuˈl tuya juntl xjal, bix cˈoquel te aj paj. Bix cˈoquel aj paj alcye jun xjal ma cub maje tuyaj xuuj aj paj.
Nyole Jesús kaˈ txiˈ kkbaˈn tzkinn Dios tuˈn tcywix kyol
33 Jax o cybiy e cykba ke crinsipal xjal nejl: “Oj nxiˈ cykˈoˈna cyyola te Dios tuya jun jurament tuˈn tbint jun akˈuntl twitz, kaˈxsen ka min ma japan baj cyyola. Il tiˈj tuˈn tjapan baj cyyola oj t‑xiˈ cykbaˈna ‘tzkinn Dios,’” tz̈ike. Pero oˈcx jlu e cykba. 34 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, miˈn txiˈ cykbaˈna “tzkinn Dios” tuˈn tcywix cyyola. Tuj cywitz nejenel cye xjal, at mas tipemal jyol “tzkinn Dios” twitzj jyol “tstiwa cyaˈj wiˈja” 35 bix twitzj yol “tstiwa twitz txˈotxˈ wiˈja” bix ja yol “tstiwa Jerusalén wiˈja.” Pero yaaˈn il tiˈj lu, cuma tuj cyaˈj ncawen Dios, bix najben twitz txˈotxˈ tuˈn tcub tkˈoˈn Dios tken, bix Jerusalén jtnom jaaˈ ccawel Dios tisen rey. 36 Bix miˈn txiˈ cykbaˈna tuˈn tel txˈomet cywiˈya ka min ma chi japan baja tiˈ cyyola, cuma oˈcx te Dios ncawen tibaj cywiˈy. Cˈoquel cycˈuˈja tiˈj mlay bint cyuˈna tuˈn toc ttzmal cywiˈy sak bix ka kˈek. 37 Juˈ tzunj, miˈn txiˈ cykbaˈna jun yol te jurament tuˈn tcywix cyyola. Nuk oˈcx tuˈn cyyolena tuya jun yol jaxxix. Ka ma tzˈoc cykˈoˈna juntl yol tibaj, kaˈ tzunj lu.
T‑xnakˈatz Jesús tiˈj tuˈn toc cyakˈ cye xjal nchi kˈojl cyiˈj
38 O cybiy e cykba kej xjal crinsipal nejl: “Ka ma txiˈ tbakˈ twitza bix ka twitz tey tuj il tuˈn juntl xjal, baˈn tuˈn tjyona tcastiwa twitz ley, tuˈntzen t‑xela junx.” 39 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, miˈn chi kˈojla cyiˈj xjal nchi binchan kaˈ cyiˈja. Ka ma txiˈ ttzˈajen jun xjal tkˈoˈtxa tuj tmankˈaba, kˈonxa juntl plaj tuˈntzen t‑xiˈ ttzˈajen. 40 Ka taj jun xjal txiˈ tiiˈn jay twitz juez tuˈn tel kˈiˈn tcamisa, kˈonxtla tcapẍeyena te. 41 Ka ma tzˈoc tfwersen jun xjal jay tuˈn t‑xiˈ tiiˈna tiketz jun ajlabl, kˈonx tiiba te tuˈn t‑xiˈ tiiˈna juntl ajlabl mastl. 42 Ka at jun xjal ma tkane jun tiixja tey, kˈonxa te. Bix ka at jun xjal ma tkane pwak tey te tcˈasben, miˈn cub t‑xqˈueyena.
43 O cybiy e cykba kej xjal crinsipal nejl: “Cˈoquel cyakˈ cyuyey cyey, bix qˈuelel cyiiqˈuena cyaj kˈoja cyiˈja.” 44 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, il tiˈj cˈoquel cyakˈ cyey kej xjal nchi kˈojl cyiˈja, bix chi naˈna Dios cyiˈkej nchi yasen cyiˈja, 45 tuˈntzen tchicˈajax ka tcwal Cymana tuj cyaˈj ejeeˈy. Tuˈnxin njawelen kˈij cyibaj kej xjal yaaˈn baˈn bix kej xjal baˈn, bix ntzaj tkˈoˈnxin jbal cyibaj kej xjal jiquen bix kej xjal yaaˈn jiquen. 46 Ka ma tzˈoc cyakˈ cyey nuk ejeeˈj xjal n‑oc cyakˈa cye, ¿alcyetzen cycotza ctzaal kˈoˈn cyey? Jax juˈx kej chmol chojentj alakˈ n‑oc cyakˈ cyuya cye. 47 Bix ka ma txiˈ cykˈolbeˈna nuk ejeeˈj cyuyey, ¿alcyetzen nchi binchana mas cywitz mastl xjal? ¿Yaaˈmpatzen tzin cybinchaˈn kej xjal yaaˈn ttanem Dios juˈwa? 48 Juˈ tzunj, chi ocxa tzˈaklxix, tisen te Cymana tuj cyaˈj tzˈaklxixte―tz̈i Jesús.
馬太福音 1:1-13:9
Chinese Contemporary Bible (Traditional)
耶穌基督的家譜
1 耶穌基督是亞伯拉罕的子孫、大衛的後裔,以下是祂的家譜:
2 亞伯拉罕生以撒,
以撒生雅各,
雅各生猶大和他的兄弟,
3 猶大和她瑪生法勒斯和謝拉,
法勒斯生希斯崙[a],
希斯崙生蘭,
4 蘭生亞米拿達,
亞米拿達生拿順,
拿順生撒門,
5 撒門和喇合生波阿斯,
波阿斯和路得生俄備得,
俄備得生耶西,
6 耶西生大衛王。
大衛和烏利亞的妻子生所羅門,
7 所羅門生羅波安,
羅波安生亞比雅,
亞比雅生亞撒,
8 亞撒生約沙法,
約沙法生約蘭,
約蘭生烏西雅,
9 烏西雅生約坦,
約坦生亞哈斯,
亞哈斯生希西迦,
10 希西迦生瑪拿西,
瑪拿西生亞們,
亞們生約西亞,
11 約西亞生耶哥尼雅和他的兄弟,
那時以色列人被擄往巴比倫。
12 被擄到巴比倫以後,
耶哥尼雅生撒拉鐵,
撒拉鐵生所羅巴伯,
13 所羅巴伯生亞比玉,
亞比玉生以利亞敬,
以利亞敬生亞所,
14 亞所生撒督,
撒督生亞金,
亞金生以律,
15 以律生以利亞撒,
以利亞撒生馬但,
馬但生雅各,
16 雅各生約瑟。
約瑟就是瑪麗亞的丈夫,
那被稱為基督[b]的耶穌就是瑪麗亞生的。
17 這樣,從亞伯拉罕到大衛共有十四代,從大衛到被擄至巴比倫也是十四代,從被擄至巴比倫到基督降生也是十四代。
耶穌的降生
18 以下是耶穌基督降生的經過。
耶穌的母親瑪麗亞和約瑟訂了婚,還沒有成親就從聖靈懷了孕。 19 約瑟是個義人,不願公開地羞辱她,便決定暗中和她解除婚約。 20 他正在考慮這事的時候,主的一位天使在夢中向他顯現,說:「大衛的後裔約瑟,不要怕,把瑪麗亞娶過來,因為她所懷的孕是從聖靈來的。 21 她將生一個兒子,你要給祂取名叫耶穌[c],因為祂要把自己的子民從罪惡中救出來。」
22 這一切應驗了主藉著先知所說的話: 23 「必有童貞女懷孕生子,祂的名字要叫以馬內利,意思是『上帝與我們同在』。」 24 約瑟醒來,就遵從主的天使的吩咐和瑪麗亞結婚, 25 只是在她生下孩子之前沒有與她同房。約瑟給孩子取名叫耶穌。
智者來朝拜
2 希律王執政期間,耶穌降生在猶太的伯利恆城。
當時有幾位智者[d]從東方來到耶路撒冷, 2 問道:「那生來做猶太人之王的在哪裡呢?我們在東方看見祂的星,特來朝拜祂。」
3 希律王聽後,心裡不安,全城的人都感到不安。 4 希律王就召來祭司長和律法教師,問他們:「基督在哪裡降生呢?」
5 他們回答說:「在猶太的伯利恆,因為先知這樣記載,
6 『猶大地區的伯利恆啊!
你在猶大各城中並不是最小的,
因為有一位君王要從你那裡出來,
牧養我的以色列子民。』」
7 於是,希律暗中召見那幾位智者,仔細查問那星出現的準確時間, 8 然後派他們去伯利恆,並吩咐道:「你們去仔細尋訪那個小孩,找到了,就回來報信,我也好去朝拜祂。」
9 他們聽了王的吩咐,就去了。忽然,那顆曾在東方出現的星又出現在他們前面,引領他們來到小孩耶穌所在的地方,便停下來。 10 他們看見那顆星,喜出望外。
11 他們進了屋子,看見孩子和祂母親瑪麗亞,就俯伏在地上拜祂,並打開盛寶物的盒子獻上黃金、乳香和沒藥作禮物。 12 他們在夢中得到指示不可回希律那裡,便改道返回了家鄉。
逃往埃及
13 他們離開之後,主的天使在夢中向約瑟顯現,說:「起來,帶著小孩子和祂母親逃往埃及,住在那裡等候我的通知,因為希律要尋找這孩子,殺害祂。」 14 於是,約瑟起來帶著孩子和祂母親連夜逃往埃及, 15 並在那裡一直住到希律死了。這就應驗了主藉著先知所說的話:「我把兒子從埃及召出來。」
16 希律見自己被智者愚弄,大為惱怒,便照著智者所說的時間推算,下令把伯利恆附近兩歲以下的男孩殺光。 17 這正應驗了耶利米先知的話:
18 「在拉瑪有痛哭哀號的聲音,
是拉結在為兒女哀慟,
不肯接受安慰,
因為他們都死了!」
定居拿撒勒
19 希律死後,主的天使在夢中向在埃及的約瑟顯現,說: 20 「起來,帶著孩子和祂母親回以色列去吧!因為要殺害孩子的人已經死了。」 21 約瑟就起來,帶著孩子和祂母親返回以色列。
22 但約瑟聽聞亞基勞繼承父親希律的王位統治猶太,就不敢回猶太。這時,他在夢中得到主的指示,便前往加利利地區, 23 定居在拿撒勒鎮。這應驗了先知的話:「祂將被稱為拿撒勒人。」
開路先鋒
3 那時,施洗者約翰來到猶太的曠野傳道,說: 2 「悔改吧,因為天國臨近了!」 3 約翰就是以賽亞先知所說的那位,他說:「有人在曠野大聲呼喊,『預備主的道,修直祂的路。』」
4 約翰身穿駱駝毛的衣服,腰束皮帶,吃的是蝗蟲、野蜜。 5 那時,耶路撒冷、猶太各地和約旦河一帶的人都來到約翰那裡, 6 承認他們的罪,在約旦河裡接受他的洗禮。
7 約翰看見很多法利賽人和撒都該人也來受洗,就對他們說:「你們這些毒蛇的後代!誰指示你們逃避那將臨的烈怒呢? 8 你們要結出與悔改相稱的果子。 9 不要心裡說,『我們是亞伯拉罕的子孫。』我告訴你們,上帝可以從這些石頭中興起亞伯拉罕的子孫。 10 現在斧頭已經放在樹根上了,不結好果子的樹都要被砍下,丟在火裡。 11 我用水為你們施洗,叫你們悔改。但在我之後,有位比我更有能力的要來,我連替祂提鞋都不配。祂要用聖靈和火為你們施洗。 12 祂手拿簸箕,要把穀場清理乾淨,將麥子存入倉裡,用不滅的火把糠秕燒盡。」
耶穌受洗
13 後來,耶穌從加利利來到約旦河要約翰為祂施洗。 14 約翰想要攔住祂,就說:「應該是你為我施洗才對,你反倒來找我?」
15 耶穌回答說:「你就這樣做吧!我們理當這樣遵行上帝一切的要求。」於是約翰答應了。
16 耶穌受了洗,剛從水裡上來,天就開了。祂看見上帝的聖靈像鴿子一樣降到祂身上, 17 又有聲音從天上傳來:「這是我的愛子,我甚喜悅祂。」
耶穌受試探
4 後來,耶穌被聖靈帶到曠野,去受魔鬼的試探。 2 耶穌禁食了四十晝夜後,很饑餓。 3 試探者前來對祂說:「如果你是上帝的兒子,可以叫這些石頭變成食物。」
4 耶穌回答說:「聖經上說,『人活著不是單靠食物,乃是靠上帝口中的每一句話。』」
5 魔鬼又帶祂進聖城,讓祂站在聖殿的最高處, 6 說:「如果你是上帝的兒子,就跳下去吧!因為聖經上說,『上帝會差遣祂的天使用手托住你,不讓你的腳碰在石頭上。』」
7 耶穌回答說:「聖經上也說,『不可試探主——你的上帝。』」
8 魔鬼再帶耶穌到一座極高的山上,把世上萬國及其榮華富貴展示給祂看, 9 說:「如果你俯伏敬拜我,我就把這一切都給你。」
10 耶穌說:「撒旦,走開!聖經上說,『要敬拜主——你的上帝,單單事奉祂。』」
11 於是魔鬼離開了耶穌,這時有天使前來伺候祂。
開始傳道
12 耶穌聽見約翰被捕入獄,就回到加利利。 13 後來,祂離開拿撒勒去迦百農住。迦百農靠近湖邊,在西布倫和拿弗他利地區。 14 這就應驗了以賽亞先知的話:
15 「西布倫、拿弗他利、
沿海一帶及約旦河東、外族人居住的加利利啊!
16 你們住在黑暗中的人看見了大光,
活在死亡陰影下的人被光照亮了!」
17 從那時起,耶穌開始傳道:「悔改吧,因爲天國臨近了!」
呼召門徒
18 耶穌沿著加利利湖邊行走的時候,看見被稱為彼得的西門和安得烈兩兄弟正在撒網打魚,他們是漁夫。 19 耶穌對他們說:「來跟從我!我要使你們成為得人的漁夫。」 20 他們立刻撇下漁網,跟從了耶穌。 21 耶穌再往前走,又看見雅各和約翰兩兄弟正和父親西庇太一起在船上補漁網。耶穌呼召他們, 22 他們馬上離開漁船,辭別父親,跟從了耶穌。
教導和醫治
23 耶穌走遍加利利,在各個會堂裡教導人,宣講天國的福音,醫治人們各樣的疾病。 24 祂的名聲傳遍了整個敘利亞。人們把一切患病的,就是患各種疾病的、疼痛的、癲癇的、癱瘓的,以及被鬼附身的都帶到祂面前,祂都醫治了他們。 25 因此,有大群的人跟從了祂,他們來自加利利、低加坡里、耶路撒冷、猶太和約旦河東。
八福
5 耶穌看見這些人群,就上了山,剛坐下,門徒便走到祂跟前, 2 祂就開口教導他們,說:
3 「心靈貧窮的人有福了,
因為天國是他們的。
4 哀慟的人有福了,
因為他們必得安慰。
5 謙和的人有福了,
因為他們必承受土地。
6 愛慕公義如饑似渴的人有福了,
因為他們必得飽足。
7 心存憐憫的人有福了,
因為他們必蒙上帝的憐憫。
8 心靈純潔的人有福了,
因為他們必看見上帝。
9 使人和睦的人有福了,
因為他們必被稱為上帝的兒女。
10 為義受迫害的人有福了,
因為天國是他們的。
11 「人們因為我的緣故侮辱、迫害、肆意毀謗你們,你們就有福了。 12 要歡喜快樂,因為你們在天上有很大的獎賞。他們也曾這樣迫害以前的先知。
鹽和光
13 「你們是世上的鹽。如果鹽失去鹹味,怎能使它再變鹹呢?它將毫無用處,只有被丟在外面任人踐踏。 14 你們是世上的光,如同建在山上的城一樣無法隱藏。 15 人點亮了燈,不會把它放在斗底下,而是放在燈臺上,好照亮全家。 16 同樣,你們的光也應當照在人面前,好讓他們看見你們的好行為,便讚美你們天上的父。
成全律法
17 「不要以為我是來廢除律法和先知書,我不是來廢除,乃是來成全。 18 我實在告訴你們,就是到天地都消失了,律法的一點一劃都不會廢除,全都要成就。 19 所以,誰違背這些誡命中最小的一條,並教導別人違背,誰在天國將被稱為最小的。但誰遵守這些誡命,並教導別人遵守,誰在天國將被稱為大的。 20 我告訴你們,除非你們的義勝過律法教師和法利賽人的義,否則斷不能進天國。
論仇恨
21 「你們聽過吩咐古人的話,『不可殺人,殺人的要受審判。』 22 但我告訴你們,凡無緣無故[e]向弟兄發怒的,要受審判;凡罵弟兄是白癡的,要受公會[f]的審判;凡罵弟兄是笨蛋的,難逃地獄的火。
23 「所以,你在祭壇前獻祭的時候,要是想起有弟兄和你有過節, 24 就該把祭物留在祭壇前,先去跟他和好,然後再來獻祭。
25 「趁著你和告你的人還在去法庭的路上,你要趕緊與對方和解。不然,他會把你交給審判官,審判官會把你交給差役關進監牢。 26 我實在告訴你,要是有一分錢沒有還清,你絕不能從那裡出來。
論通姦
27 「你們聽過這樣的話,『不可通姦。』 28 但我告訴你們,凡看見婦女就動淫念的,他在心裡已經犯了通姦罪。 29 如果你的右眼使你犯罪,就把它剜掉!寧可失去身體的一部分,也比整個人下地獄好。 30 如果你的右手使你犯罪,就把它砍掉!寧可失去身體的一部分,也比整個人下地獄好。
論休妻
31 「還有話說,『人若休妻,必須給她休書』。 32 但我告訴你們,除非是妻子不貞,否則,休妻就是使妻子犯通姦罪,娶被休女子的人也犯了通姦罪。
論起誓
33 「你們也聽過吩咐古人的話,『不可違背誓言,總要向主遵守所起的誓。』 34 但我告訴你們,不可起誓。不可指著天起誓,因為天是上帝的寶座。 35 不可指著地起誓,因為地是上帝的腳凳。不可指著聖城耶路撒冷起誓,因為那是大君王的城。 36 也不可指著自己的頭起誓,因為你不能使一根頭髮變黑或變白。 37 你們說話,是就說是,不是就說不是,多說的便是來自那惡者[g]。
論愛仇敵
38 「你們聽過這樣的話,『以眼還眼,以牙還牙。』 39 但我告訴你們,不要跟惡人作對。有人打你的右臉,連左臉也轉過來讓他打。 40 有人想控告你,要奪取你的內衣,連外衣也給他。 41 有人強迫你走一里路,你就跟他走二里路。 42 有求你的,就給他;有向你借的,不可拒絕他。
43 「你們聽過這樣的話,『要愛鄰居,恨仇敵。』 44 但我告訴你們,要愛仇敵,為迫害你們的人禱告。 45 這樣,你們才是天父的孩子。因為祂讓陽光照好人也照壞人,降雨給義人也給惡人。 46 如果你們只愛那些愛你們的人,有什麼值得嘉獎的呢?就是稅吏也會這樣做。 47 如果你們只問候自己的弟兄,有什麼特別呢?就是外族人也會這樣做。 48 所以,你們要純全,正如你們的天父是純全的。
論賙濟窮人
6 「你們要小心,行善的時候不可張揚,故意叫人看見,否則就不能得你們天父的賞賜了。
2 「因此,賙濟窮人的時候,不要大吹大擂,像那些偽君子在會堂和街市上所行的一樣,以博取人們的讚賞。我實在告訴你們,他們得到的賞賜僅此而已。 3 你們賙濟窮人的時候,右手所做的別叫左手知道, 4 要不聲不響地去做。這樣,鑒察隱祕事的天父必賞賜你們。
論禱告
5 「你們禱告時,不要像偽君子那樣。他們喜歡站在會堂裡和十字路口上公開禱告,故意讓人看見。我實在告訴你們,他們得到的賞賜不過是人的讚賞。 6 你們禱告的時候,要進入內室,關上門,向你們肉眼看不見的父祈禱,鑒察隱祕事的父必賞賜你們。
7 「你們禱告時不可像外族人那樣喋喋不休,他們以為長篇大論,就必蒙上帝垂聽。 8 不可像他們那樣,因為在你們禱告以前,你們的父已經知道你們的需要了。
9 「你們應當這樣禱告,
『我們天上的父,
願人們都尊崇你的聖名,
10 願你的國度降臨,
願你的旨意在地上成就,就像在天上成就一樣。
11 求你今天賜給我們日用的飲食。
12 饒恕我們的罪,
就像我們饒恕了得罪我們的人。
13 不要讓我們遇見誘惑,
救我們脫離那惡者。
因為國度、權柄、榮耀都是你的,直到永遠。阿們!』
14 「如果你們饒恕別人的過犯,你們的天父也必饒恕你們的過犯。 15 如果你們不饒恕別人的過犯,你們的天父也不會饒恕你們的過犯。
論禁食
16 「你們禁食的時候,不要像偽君子那樣愁眉苦臉,因為他們故意蓬頭垢面,好讓別人知道他們在禁食。我實在告訴你們,他們得到的賞賜不過是人的讚賞。 17 你禁食的時候要梳頭洗臉, 18 不叫人們看出你在禁食,只讓你肉眼看不見的父知道,鑒察隱祕事的父必賞賜你。
論積財
19 「不要為自己在世上積攢財寶,世上有蟲子咬,會生銹,又有賊闖進來偷。 20 你們要把財寶積攢在天上,天上沒有蟲子咬,不會生銹,也沒有賊闖進來偷。 21 要知道,你的財寶在哪裡,你的心也在哪裡。
22 「眼睛是身上的燈。如果你的眼睛明亮,全身都光明; 23 要是你的眼睛昏花[h],全身就黑暗。如果你裡面的光黑暗了,那黑暗是多麼大啊!
24 「一個人不能服侍兩位主人,因為他不是恨這位、愛那位,就是重這位、輕那位。你們不能又事奉上帝,又崇拜金錢。
不要憂慮衣食
25 「所以我告訴你們,不要為生活憂慮,如吃什麼、喝什麼,也不要為身體憂慮,如穿什麼。難道生命不比飲食重要嗎?身體不比穿著重要嗎?
26 「你們看天上的飛鳥,牠們不種,不收,也不在倉裡積存糧食,你們的天父尚且養活牠們,難道你們還不如飛鳥貴重嗎? 27 你們誰能用憂慮使自己多活片刻呢?
28 「何必為穿著憂慮呢?你們看看野地的百合花是如何生長的,它們既不勞苦,也不紡織。 29 但我告訴你們,就連所羅門王最顯赫時的穿戴還不如一朵百合花! 30 你們的信心太小了!野地裡的草今天還在,明天就丟在爐中化為灰燼,上帝還這樣裝扮它們,何況你們呢? 31 所以,你們不要憂慮『吃什麼?喝什麼?穿什麼?』 32 因為這些都是外族人的追求,你們的天父知道你們的需要。
33 「你們要先尋求上帝的國和祂的義,這一切都會賜給你們。 34 所以,不要為明天憂慮,因為明天自有明天的憂慮,一天的難處一天擔就夠了。
責人先責己
7 「不要論斷別人,免得你們被論斷。 2 因為你們怎樣論斷別人,也必照樣被論斷;你們用什麼尺度衡量別人,也要用什麼尺度衡量你們。 3 為什麼你只看見你弟兄眼中的小刺,卻看不見自己眼中的大樑呢? 4 既然你自己眼中有大樑,又怎麼能對弟兄說『讓我除去你眼中的小刺』呢? 5 你這偽君子啊!要先除掉自己眼中的大樑,才能看得清楚,好清除弟兄眼中的小刺。
6 「不要把聖物給狗,免得狗轉過頭來咬你們,也不要把珍珠丟在豬前,免得豬踐踏了珍珠。
祈求、尋找、叩門
7 「祈求,就會給你們;尋找,就會尋見;叩門,就會給你們開門。 8 因為凡祈求的,就得到;尋找的,就尋見;叩門的,就給他開門。
9 「你們做父親的,誰會在兒子要餅時給他石頭, 10 要魚時給他毒蛇呢? 11 你們雖然邪惡,尚且知道把好東西給兒女,你們的天父豈不更要把好東西賜給求祂的人嗎?
12 「所以,你們希望人怎樣待你們,就要怎樣待人,這是律法和先知的教導。
辨別與抉擇
13 「你們要進窄門,因為通向滅亡的門大,路寬,進去的人也多; 14 但通向永生的門小,路窄,找到的人也少。
15 「你們要提防假先知,他們披著羊皮到你們當中,骨子裡卻是凶殘的狼。 16 你們可以憑他們結的果子認出他們。荊棘怎能結出葡萄呢?蒺藜怎能長出無花果呢? 17 同樣,好樹結好果子,壞樹結壞果子; 18 好樹結不出壞果子,壞樹也結不出好果子。 19 凡不結好果子的樹,都要被砍下來丟在火裡。 20 因此,你們可以憑他們結的果子認出他們。 21 並不是所有稱呼我『主啊,主啊』的人都能進天國,只有遵行我天父旨意的人才能進去。 22 在審判那天,很多人會對我說,『主啊,主啊,我們不是奉你的名傳道,奉你的名趕鬼,奉你的名行了許多神蹟嗎?』 23 我會清楚地告訴他們,『我從來不認識你們,你們這些作惡的人走開!』
兩種蓋房子的人
24 「所以,凡聽了我的這些話就去行的人,就像聰明人把房子建在磐石上。 25 任由風吹雨打、洪水沖擊,房子仍屹立不倒,因為它建基在磐石上。 26 凡聽了我這些話不去行的,就像愚昧人把房子建在沙土上。 27 遇到風吹雨打、洪水沖擊,房子就倒塌了,而且倒塌得很厲害。」
28 大家聽完耶穌這番教導,都很驚奇, 29 因為祂教導他們時像位有權柄的人,不像他們的律法教師。
痲瘋病痊癒
8 耶穌下山的時候,有許多人跟著。 2 有一個患痲瘋病的人跑來跪在祂跟前,說:「主啊,如果你肯,一定能使我潔淨。」
3 耶穌伸手摸他,說:「我肯,你潔淨了吧!」那人的痲瘋病就立刻潔淨了。
4 耶穌對他說:「不要把這事告訴別人,要去讓祭司查看你的身體,並且照摩西的規定獻祭,向眾人證明你已經潔淨了。」
百夫長的信心
5 耶穌到了迦百農,一個百夫長前來向祂求助,說: 6 「主啊,我的僕人癱瘓,躺在家裡,非常痛苦。」
7 耶穌說:「我這就去醫治他。」
8 百夫長說:「主啊,我不配讓你親自來我家。你只要說一句話,我僕人就會痊癒。 9 因為我有上司,也有部下。我命令我的部下去,他就去;要他來,他就來。我吩咐僕人做什麼事,他一定照辦。」
10 耶穌聽了,感到驚奇,便對跟隨祂的人說:「我實在告訴你們,我在以色列從未見過信心這麼大的人。 11 我告訴你們,將來有許多從東從西來的人會在天國與亞伯拉罕、以撒和雅各一同歡宴。 12 但那些本應承受天國的人反會被趕出去,在黑暗裡哀哭切齒。」
13 耶穌對百夫長說:「你回去吧!就照你所信的給你成就。」就在那時候,他的僕人便痊癒了。
治病趕鬼
14 耶穌來到彼得家,看見彼得的岳母正在發燒,躺在床上。 15 耶穌一摸她的手,燒就退了。她便起來服侍耶穌。
16 當天晚上,有人帶著許多被鬼附身的人來見耶穌。耶穌一句話就把鬼趕出去了,並醫好了所有的病人。 17 這是要應驗以賽亞先知的話:「祂擔當了我們的軟弱,背負了我們的疾病。」
跟從耶穌的代價
18 耶穌看到人群圍著祂,就吩咐門徒渡到湖對岸。 19 這時,有一位律法教師上前對耶穌說:「老師,無論你往哪裡去,我都要跟從你。」
20 耶穌說:「狐狸有洞,飛鳥有窩,人子卻沒有安枕之處。」
21 另一個門徒對耶穌說:「主啊,請讓我先回去安葬我的父親。」 22 耶穌對他說:「跟從我,讓死人去埋葬他們的死人吧!」
平靜風浪
23 耶穌上了船,門徒也跟著祂上了船。 24 忽然,湖面上狂風大作,波濤洶湧,船快要被巨浪吞沒,耶穌卻在睡覺。
25 門徒連忙叫醒耶穌,說:「主啊,救命!我們快淹死了!」
26 耶穌答道:「你們的信心太小了,為什麼害怕呢?」於是祂起來斥責風和浪,風浪就完全平靜了。
27 門徒很驚奇,說:「祂究竟是什麼人?連風浪都聽祂的!」
治好兩個被鬼附身的人
28 耶穌到了對岸加大拉[i]人的地方,有兩個被鬼附身的人從墳地裡出來見祂。他們非常凶惡,沒有人敢從那裡經過。 29 他們喊著說:「上帝的兒子啊!我們和你有什麼關係?時候還沒有到,你就來叫我們受苦嗎?」
30 當時,有一大群豬在附近吃食。 31 鬼就哀求耶穌:「如果你要趕我們出去,就讓我們進入豬群吧!」
32 耶穌說:「去吧!」
於是,鬼從那二人身上出來,進入豬群,整群豬就一路奔下陡坡,衝進湖裡淹死了。 33 放豬的人逃進城,把事情的經過以及被鬼附身者的遭遇告訴了城裡的人。 34 於是,全城的人都出來見耶穌,見到後,便請求祂離開那地方。
醫治癱子
9 耶穌坐船回到湖對岸自己住的城鎮。
2 有人用擔架把一個癱子抬到耶穌面前。耶穌看見他們的信心,就對癱子說:「孩子,放心吧!你的罪得到赦免了。」
3 幾個律法教師聽了,心裡想:「這個人是在褻瀆上帝。」
4 耶穌知道他們的心思,就說:「你們為什麼心懷惡念呢? 5 說『你的罪得到赦免了』容易呢?還是說『你起來行走』容易呢? 6 如今我要讓你們知道人子在世上有赦罪的權柄。」於是祂對癱子說:「起來!收拾你的擔架回家去吧。」
7 那人立刻站起來,回家去了。 8 看見的人都充滿了敬畏,就讚美把這樣的權柄賜給人的上帝。
呼召馬太
9 耶穌離開那裡往前走,看見一個名叫馬太的人坐在收稅站裡,便對他說:「跟從我!」馬太就站起來跟從了耶穌。
10 耶穌在馬太家裡坐席的時候,很多稅吏和罪人前來跟耶穌和祂的門徒一起坐席。 11 法利賽人看見了,就質問耶穌的門徒:「你們的老師為何跟稅吏和罪人一起吃飯?」 12 耶穌聽見後,答道:「健康的人不需要醫生,有病的人才需要。 13 聖經上說,『我喜愛憐憫之心,而非祭物』,你們去揣摩這句話的意思吧。我來不是要召義人,乃是要召罪人。」
禁食的問題
14 那時,約翰的門徒來問耶穌:「我們和法利賽人常常禁食,為什麼你的門徒不禁食呢?」
15 耶穌對他們說:「新郎和賓客還在一起的時候,賓客怎能悲傷呢?但有一天新郎將被帶走,那時他們就要禁食了。
16 「沒有人用新布縫補舊衣,恐怕新布會把舊衣扯破,破洞會更大。 17 也沒有人用舊皮囊來盛新酒,否則皮囊會漲破,酒也漏了,皮囊也毀了。人們總是把新酒裝在新皮囊裡,以便兩樣都能保住。」
起死回生
18 當耶穌在說話的時候,來了一個管理會堂的人跪在祂面前,說:「我的女兒剛剛死了,請你去把手按在她身上,她就會活過來。」 19 耶穌和門徒就起身跟著他去了。 20 途中,有一個患了十二年血漏病的女人擠到耶穌的背後,摸了一下祂衣服的穗邊, 21 因為她心想:「我只要摸到祂的衣服,病就會好。」 22 耶穌轉過頭來,看見她,就說:「女兒,放心吧,你的信心救了你。」就在那一刻,她的頑疾痊癒了。
23 耶穌來到管理會堂之人的家,看見殯葬的吹樂手和亂嚷嚷的人群, 24 就吩咐他們:「你們出去吧,這女孩並沒有死,只是睡著了。」他們都譏笑祂。
25 耶穌讓眾人都出去,然後進去拉著女孩的手,女孩就起來了。 26 這件事傳遍了整個地區。
醫治瞎子和啞巴
27 耶穌從那裡往前走,有兩個瞎子跟著祂,高聲呼叫:「大衛的後裔啊,可憐我們吧!」
28 耶穌進了房子,那兩個瞎子來到祂面前。耶穌問他們:「你們相信我能做這事嗎?」他們說:「主啊,我們相信。」
29 於是,耶穌摸他們的眼睛,並說:「照你們的信心成全你們吧。」 30 他們立刻得見光明。耶穌鄭重地叮囑他們:「不要張揚這件事。」 31 但他們出去後把祂所行的事傳遍了那一帶。
32 他們正要離去,有人帶著一個被鬼附身的啞巴來見耶穌。 33 耶穌把鬼趕出去後,啞巴就能說話了。
眾人都感到驚奇,說:「在以色列從未見過這樣的事。」
34 法利賽人卻說:「祂只不過是靠鬼王趕鬼。」
耶穌憐憫眾人
35 耶穌走遍了各城各鄉,在會堂裡教導人,傳講天國的福音,醫治各樣的疾病。 36 祂看見眾人,心裡憐憫他們,因為他們困苦無助,好像沒有牧人的羊。 37 耶穌對門徒說:「要收割的莊稼很多,工人卻很少。 38 因此,你們要祈求莊稼的主人派更多的工人去收割。」
差遣使徒
10 耶穌叫了十二位門徒來,將權柄賜給他們,使他們能夠趕出污鬼、醫治各樣的疾病。 2 以下是這十二位使徒的名字:
首先是西門,又名彼得,還有彼得的兄弟安得烈、西庇太的兒子雅各、雅各的兄弟約翰、 3 腓力、巴多羅買、多馬、稅吏馬太、亞勒腓的兒子雅各、達太、 4 激進黨人[j]西門和出賣耶穌的加略人猶大。
5 耶穌差遣這十二個人出去,囑咐他們:「外族人的地方不要去,撒瑪利亞人的城鎮也不要進, 6 要到以色列人當中尋找迷失的羊。
7 「你們要邊走邊傳,『天國臨近了!』 8 要醫好病人,叫死人復活,使痲瘋病人痊癒,趕走邪靈。你們白白地得來,也應當白白地給人。 9 出門時錢袋裡不要帶金、銀、銅幣, 10 不要帶行李、備用的衣服、鞋子或手杖,因為做工的理應得到供應。 11 你們無論到哪座城、哪個村,要在那裡尋找願意接待你們的人,然後住在他家,一直住到離開。 12 你們進他家的時候,要為他們祝福。 13 如果那家配得福氣,你們的祝福必臨到他們;如果那家不配蒙福,祝福仍歸給你們。 14 如果有人不接待你們,不聽你們傳的信息,你們離開那家或那城時,就把腳上的塵土跺掉作為對他們的警告。 15 我實在告訴你們,在審判之日,他們所受的痛苦比所多瑪和蛾摩拉所受的還大!
將臨的迫害
16 「聽著,我差你們出去,就好像使羊走進狼群一般。所以,你們要像蛇一樣機靈,像鴿子一樣馴良。
17 「你們要小心謹慎,因為人們要把你們送上法庭,也要在會堂裡鞭打你們。 18 你們要因我的緣故被帶到官長和君王面前,在他們和外族人面前為我做見證。 19 當你們被押送公堂時,不用顧慮如何應對,或說什麼話,那時必會賜給你們當說的話。 20 因為那時候說話的不是你們自己,乃是你們父的靈藉著你們說話。
21 「那時,人必把自己的弟兄置於死地,父親必把兒子置於死地,兒女必反叛父母,置他們於死地。 22 你們將為我的名而被眾人憎恨,但堅忍到底的必定得救。 23 如果你們在一個地方遭迫害,就避到另一個地方。我實在告訴你們,沒等你們走遍以色列的城鎮,人子就來了。
24 「學生不能高過老師,奴僕也不能大過主人。 25 學生頂多和老師一樣,奴僕頂多和主人一樣。連一家之主都被罵成是別西卜[k],更何況祂的家人呢?
26 「不要害怕那些迫害你們的人。因為掩蓋的事終會暴露出來,隱藏的秘密終會被人知道。 27 你們要把我私下告訴你們的當眾講出來,你們要在屋頂上把聽到的悄悄話宣告出來。 28 那些只能殺害身體,不能毀滅靈魂的人,不用怕他們。但要畏懼那位有權將身體和靈魂一同毀滅在地獄裡的上帝。 29 兩隻麻雀不是只賣一個銅錢嗎?然而沒有天父的許可,一隻也不會掉在地上。 30 就連你們的頭髮都被數過了。 31 所以不要害怕,你們比許多麻雀更貴重!
32 「凡公開承認我的,我在天父面前也必承認他; 33 凡公開不承認我的,我在天父面前也必不承認他。
跟從主的代價
34 「不要以為我來了會讓天下太平,我並非帶來和平,乃是帶來刀劍。 35 因為我來是要叫兒子與父親作對,女兒與母親作對,媳婦與婆婆作對, 36 家人之間反目成仇。
37 「愛父母過於愛我的人不配作我的門徒;愛兒女過於愛我的人不配作我的門徒; 38 不肯背起他的十字架跟從我的人不配作我的門徒。 39 試圖保全自己生命的反而會失去生命,但為我捨棄生命的反而會得到生命。
得賞賜
40 「人接待你們就是接待我,接待我就是接待差我來的那位。 41 因為某人是先知而接待他的,必得到和先知一樣的賞賜;因為某人是義人而接待他的,必得到和義人一樣的賞賜。 42 人若接待我門徒中最卑微的人,並因為他是我的門徒而給他一杯涼水喝,我實在告訴你們,那人必得到賞賜。」
耶穌和施洗者約翰
11 耶穌囑咐完十二個門徒,就離開那裡,到附近的城鎮傳道和教導人。
2 約翰在監獄中聽到基督所做的事,就差兩個門徒去問祂: 3 「你就是那位我們所等候的救主嗎?還是我們要等別人呢?」
4 耶穌回答說:「你們回去把所見所聞告訴約翰, 5 就是瞎子看見,瘸子走路,痲瘋病人得潔淨,聾子聽見,死人復活,窮人聽到福音。 6 凡對我沒有失去信心的人有福了!」
7 他們離開後,耶穌對眾人談起約翰,說:「你們從前去曠野要看什麼呢?看隨風搖動的蘆葦嗎? 8 如果不是,你們到底想看什麼?是看穿綾羅綢緞的人嗎?那些穿綾羅綢緞的人生活在王宮裡。 9 你們究竟想看什麼?看先知嗎?是的,我告訴你們,他不只是先知。 10 聖經上說,『看啊,我要差遣我的使者在你前面為你預備道路』,這裡所指的就是約翰。 11 我實在告訴你們,凡婦人所生的,沒有一個興起來比施洗者約翰大,然而天國裡最微不足道的也比他大。
12 「從施洗者約翰到現在,天國一直在強勁地擴展著,強勁的人要抓住它。 13 因為到約翰為止,所有的先知和律法都在預言天國的事。 14 如果你們願意接受,約翰就是那要來的以利亞。 15 有耳可聽的都應該留心聽。
16 「這個世代的人好像什麼呢?他們好像一群在街上玩耍的兒童對別的孩子說,
17 『我們吹娶親的樂曲,
你們不跳舞;
我們唱送葬的哀歌,
你們不悲傷。』
18 約翰來了,也不吃也不喝,他們就說他被鬼附身。 19 人子來了,又吃又喝,他們就說祂是貪吃好酒之徒,與稅吏和罪人為友。然而智慧會在她的作為上得到驗證。」
不肯悔改的城
20 那時,耶穌開始責備一些城鎮,因為祂在那裡行了許多神蹟,當地的居民仍不肯悔改。 21 祂說:「哥拉汛啊,你大禍臨頭了!伯賽大啊,你大禍臨頭了!我在你們當中所行的神蹟,如果行在泰爾和西頓,那裡的人早就身披麻衣,頭蒙灰塵,悔改了。 22 所以我告訴你們,在審判之日,你們將比泰爾和西頓受更重的刑罰!
23 「迦百農啊,你將被提升到天上嗎?不!你將被打落到陰間。因為若把在你那裡所行的神蹟行在所多瑪,它肯定會存留到今天。 24 所以我告訴你們,在審判之日,你們將比所多瑪受更重的刑罰!」
勞苦者得安息
25 那時,耶穌說:「父啊,天地的主,我頌讚你,因為你把這些事向聰明、有學問的人隱藏起來,卻啟示給像孩童一般的人。 26 父啊,是的,這正是你的美意。 27 我父將一切交給了我。除了父,沒有人認識子;除了子和受子啟示的人,沒有人認識父。
28 「所有勞苦困乏、背負重擔的人啊,到我這裡來吧!我要賜給你們安息。 29 我心柔和謙卑,你們要負我的軛,向我學習,這樣你們的心靈必得享安息。 30 因為我的軛容易負,我的擔子很輕省。」
安息日的問題
12 那時,耶穌在安息日經過一片麥田。祂的門徒餓了,便隨手搓麥穗吃。 2 法利賽人看見後,對耶穌說:「你看,你的門徒做了在安息日不准做的事!」
3 耶穌回答說:「你們沒有讀過大衛的事蹟嗎?當時他和部下餓了, 4 進入上帝的殿,吃了獻給上帝的供餅。這餅只有祭司才可以吃,大衛和部下是不准吃的。 5 此外律法書又記載,安息日,祭司在聖殿裡觸犯了守安息日的規條也不算有罪。你們沒有讀過嗎? 6 我告訴你們,這裡有一人比聖殿更偉大, 7 如果你們明白『我喜愛憐憫之心,而非祭物』這句經文的意義,就不會冤枉無辜了。 8 因為人子是安息日的主。」
9 耶穌離開那裡,走進會堂, 10 裡面有個人,一隻手是萎縮的。法利賽人企圖找藉口控告耶穌,就問祂:「安息日可不可以醫病呢?」
11 耶穌回答說:「如果你們有一隻羊在安息日掉進坑裡,難道你們不把牠拉上來嗎? 12 人比羊要貴重多了!所以在安息日行善合情合理。」
13 於是,耶穌轉過身來對那人說:「把手伸出來!」那人一伸手,手就復原了,跟另一隻手一樣健康。 14 法利賽人卻走了出去,策劃怎樣除掉耶穌。
上帝的僕人
15 耶穌知道了,就離開那個地方。很多人跟隨祂,耶穌醫好了其中所有患病的人, 16 吩咐他們不要洩露祂的身分。 17 這是要應驗以賽亞先知的話:
18 「看啊!我所揀選、
所眷愛、所喜悅的僕人,
我要將我的靈賜給祂,
祂要向萬邦宣揚正義。
19 祂不爭競,不喧嚷,
街上也聽不見祂的聲音。
20 壓傷的蘆葦,祂不折斷;
將殘的燈火,祂不吹滅;
祂終必使正義得勝。
21 普世都要仰望祂的聖名。」
22 有人帶一個被鬼附身、又瞎又啞的人來見耶穌,耶穌便醫好他,使他能說能看。 23 眾人都很驚奇,就說:「這人會不會是大衛的那個後裔?」 24 法利賽人聽見後卻說:「祂不過是靠鬼王別西卜趕鬼罷了。」
25 耶穌知道他們的心思,就說:「一個國內部自相紛爭,必然滅亡;一座城、一個家內部自相紛爭,必然崩潰。 26 若撒旦驅逐撒旦,就是自相紛爭,牠的國怎能維持呢? 27 若我是靠別西卜趕鬼,你們的子弟又是靠誰趕鬼呢?為此,他們要審判你們。 28 若我是靠上帝的靈趕鬼,就是上帝的國已降臨在你們中間了。
29 「人如何進入壯漢家中搶奪他的財物呢?除非先把那壯漢捆綁起來,才有可能搶劫他的家。
30 「不與我為友就是與我為敵;不助我召集就是故意拆散。 31 所以我告訴你們,一切的罪和褻瀆的話都可以得到赦免,但褻瀆聖靈的罪必得不到赦免。 32 說話得罪人子的,還可以得到赦免;但那些說話冒犯聖靈的,今生永世都得不到赦免。
樹與果
33 「好樹結好果子,壞樹結壞果子,看果子就能知道樹的好壞。 34 你們這些毒蛇的後代!你們心裡邪惡,又怎能講出好話呢?因為心裡充滿的,口裡自然會說出來。 35 善人心存良善,就從他裡面發出良善;惡人心存邪惡,就從他裡面發出邪惡。 36 我告訴你們,在審判之日,人將為自己所說的每一句閒話負責, 37 因為將來要憑你口中的話來判斷你是否有罪。」
求神蹟
38 當時,有幾個律法教師和法利賽人對耶穌說:「老師,我們想要看你行個神蹟。」 39 耶穌回答說:「一個邪惡淫亂的世代想看神蹟,可是除了約拿先知的神蹟以外,再沒有神蹟給他們看。 40 約拿在大魚腹中三日三夜,人子也要在地裡三日三夜。 41 在審判的日子,尼尼微人和這世代的人都要起來[l],尼尼微人要定這個世代的罪,因為他們聽到約拿的宣告,就悔改了。看啊!這裡有一人比約拿更偉大。 42 在審判的日子,南方的女王和這世代的人都要起來,她要定這個世代的罪,因為她曾不遠千里來聽所羅門王的智言慧語。看啊!這裡有一人比所羅門王更偉大。
乘虛而入
43 「有一個污鬼離開了牠以前所附的人,在乾旱無水之地四處遊蕩,尋找安歇之處,卻沒有找到。 44 於是牠說,『我要回到老地方。』牠回去後,看見裡面空著,打掃得又乾淨又整齊, 45 就去帶來了七個比自己更邪惡的鬼一起住在那裡。那人的下場比從前更慘了。這個邪惡的世代也會這樣。」
真正的親屬
46 耶穌還在和眾人說話的時候,祂的母親和兄弟站在外面,想要跟祂說話。 47 有人告訴祂:「你的母親和兄弟在外面有話要跟你說。」
48 耶穌說:「誰是我的母親?誰是我的兄弟?」 49 祂伸出手來指著門徒說:「你們看!這些人就是我的母親和我的兄弟。 50 凡遵行我天父旨意的人都是我的弟兄、姊妹和母親。」
撒種的比喻
13 當天,耶穌離開房子,坐在湖邊。 2 有一大群人聚集到祂周圍,祂只好上船坐下,眾人都站在岸上。 3 祂用比喻向他們講許多道理,說:「有一個農夫出去撒種。 4 撒種的時候,有些種子落在路旁,被飛鳥吃掉了; 5 有些落在石頭地上,因為泥土不深,種子很快就發芽了,然而因為沒有根, 6 被太陽一曬,就枯萎了; 7 有些落在荊棘叢中,荊棘長起來便把嫩苗擠住了; 8 有些落在沃土裡,就結出果實,收成多達三十倍、六十倍、一百倍。 9 有耳朵的,都應當聽。」
SAN MATEO 1:1-13:9
Mam de Todos Santos Chuchumatán
T‑xiˈlen tchunkˈlal Jesús tzˈiˈben tuˈn San Mateo
Ke tcyman Jesucristo ootxa
1 Ejeeˈ tzunj lu tzˈiˈben cybi tiyˈjil Jesucristo. Ja Jesucristo t‑xeˈchel David, bix jatzen David t‑xeˈchel Abraham.
2 Yaltzen te Abraham, tman Isaac. Jatzen te Isaac, tman Jacob. Bixsen te Jacob, cyman Judá cyuyax ke ttzicy bix ke titzˈen. 3 Bixsen te Judá, cyman Fares tuyax Zara, tal Tamar kej lu. Bix te Fares, tman Esrom. Bix te Esrom, tman Aram. 4 Bix te Aram, tman Aminadab. Bix te Aminidab, tman Naasón. Bix te Naasón, tman Salmón. 5 Bix te Salmón, tman Booz, tal Rahab. Bix te Booz, tman Obed, tal Rut. Bix te Obed, tman Isaí. 6 Bix te Isaí, tman jrey David. Bix te David, tman Salomón, tal jxuj xuuj t‑xuˈl jxin Urías.
7 Yaltzen te Salomón, tman Roboam. Bix te Roboam, tman Abías. Bix te Abías, tman Asa. 8 Bix te Asa, tman Josafat. Bix te Josafat, tman Joram. Bix te Joram, tman Uzías. 9 Bix te Uzías, tman Jotam. Bix te Jotam, tman Acaz. Bix te Acaz, tman Ezequías. 10 Bix te Ezequías, tman Manasés. Bix te Manasés, tman Amón. Bix te Amón, tman Josías. 11 Bix te Josías, tman Jeconías cyuyax ke ttzicy bix ke titzˈen. Eteˈ ke Jeconías tej cyxiˈ kˈiˈn xjal aj Israel tuj Babilonia.
12 Yaltzen te Jeconías, tman Salatiel. Otk chi pon kˈiˈn aj Israel tuj Babilonia tej titzˈj Salatiel. Bix te Salatiel, tman Zorobabel. 13 Bix te Zorobabel, tman Abiud. Bix te Abiud, tman Eliaquim. Bix te Eliaquim, tman Azor. 14 Bix te Azor, tman Zadoc. Bix te Zadoc, tman Aquim. Bix te Aquim, tman Eliud. 15 Bix te Eliud, tman Eleazar. Bix te Eleazar, tman Matán. Bix te Matán, tman Jacob. 16 Bix te Jacob, tman José, tchmil María. Bix ja te María, ttxu Jesús, jaj Cristo tbi, jaj xjal scyˈoˈn tuˈn Dios te cawel tibaj cykilca.
17 Juˈ tzunj, at cyajlaaj cloj cyiyˈjil xjal e tzaj xeˈt tiˈj Abraham ul tiˈj David. Bix at cyajlaaj cloj cyiyˈjil xjal e tzaj xeˈt tiˈj David ul tej kˈij tej cyxiˈ kˈiˈn aj Israel tuj Babilonia. Bix at cyajlaaj cloj cyiyˈjil xjal e tzaj xeˈt tej kˈij tej cytzyet cyuˈn aj Babilonia ul baj tej titzˈj Cristo. Juˈtzen tten oc Jesucristo t‑xeˈchel jrey David.
Tej tul itzˈj Jesucristo
18 Bix ja te Jesucristo, Tcwal Dios. Tej tul itzˈj, juˈ e baj cyjulu. Ttxu Jesús, jaj txin María, otk yolen tuyaj xin José tuˈn tmajetxin tuyaxin. Pero te mitknaˈx majetxin tuyaxin, bix te mitknaˈx toc ipan José tiˈjtxin, ya atl taltxin tuj tcˈuˈjtxin. Preñadatltxin tuˈn Espíritu Santo. 19 Yaltzen te José, jxin xjal tuˈn tmaje tuya María, jun xjal e tnima tley Dios. Juˈ tzunj, tej tel tniyˈxin tiˈj otk tzˈoc María preñada, e tajbexin tuˈn tcyaj ttzokpiˈnxin María, pero yaaˈn cywitz nejenel tuj tja Dios, cuma tcyˈixin tuˈn tcub tchˈixew María. 20 Tajxin tuˈn el tpaaˈn tiibxin tiˈjtxin, pero ul jlet jun tsanjel Dios tuj cyaˈj tuj twitziyˈxin, bix e tkba texin:
―José, tiyˈjil David, miˈn tzaj ttz̈i tiˈja tuˈn tmajey tuya María, cuma tuˈn tipemal Espíritu Santo ma tzˈoc jlet taltxin. 21 Bix qˈuitzˈjel jun taltxin, bix cˈoquel tkˈoˈna tbi te Jesús, jatzen japeninaj “Clol xjal.” Jatzen tbi cˈoquel tkˈoˈna, cuma chi cletel xjal tuˈn tuj cyil―tz̈i ángel te José.
22 Cykilcatzen jlu e baj tuˈntzen tjapan baj tyol Dios e cyaj tkbaˈn cye xjal tuˈn jun tyolel. E tkba tyolel Dios cyjulu:
23 ―Cycyeˈyenc, cˈoquel preñada jun txin mitknaˈx toc ipan jun xinak tiˈj, bix qˈuitzˈjel jun taltxin, bix cˈoquel kˈoˈn tbi te Emanuel, jatzen japeninaj “At Dios kuya”―tz̈i Dios te jun tyolel.
24 Bix el twatl José. Bix e tcuya tuyaj yol e tkba tsanjel Dios texin tuj twitziyˈxin, bix e majexin tuya María. 25 Pero min oc ipanxin tiˈjtxin tejxe tul itzˈj taltxin. Bix oc tkˈoˈnxin tbikˈa te Jesús.
Tej cypon jxin at cynaabl tuˈn t‑xiˈ cyyeecˈaxin nimbil twitz neeˈ Jesús
2 Itzˈjtzen Jesús tuj tnom Belén tuj departamento te Judea, bix ja tzunj jxin Herodes rey tej titzˈjkˈa. Tej titzˈj Jesús, e pon juun xjal nim cynaabl tuj Jerusalén. Otk chi tzaj te jun tnom te ocne. 2 Bix e xiˈ cykanenxin cye xjal:
―¿Jaaˈ taˈ jxjal at tuˈn tcawen cyibaj xjal judío? Jaxte ma tzˈitzˈj, cuma ma kila jun cheˈw ocne tzin tyeecˈan ma tzul cawel cye xjal judío. Kaja tuˈn t‑xiˈ kyeecˈana knimbila twitz―tz̈i ke jawnex xjal te juntl tnom ocne.
3 Tejtzen tbinte rey Herodes otk tzˈitzˈj juntl rey cye xjal judío, biˈx e tzaj ttz̈i tiˈjxin, bix e tzaj ttz̈i cyiˈj aj Jerusalén. 4 Oc tchmoˈn Herodes cykilca nejenel cye pala cyuyax ke txˈolbal ley, bix e xiˈ tkanenxin cyexin jaaˈ tuˈn titzˈja Cristo, jxjal Scyˈoˈn tuˈn Dios te Cawel. 5 Bix aj cytzakˈbeˈnxin texin:
―Tuˈn titzˈj tuj tnom te Belén tuj departamento te Judea, cuma e cyaj tzˈiˈbet tuˈn jun tyolel Dios cyjulu: 6 “Tz̈i Dios, ‘Jay, tnom Belén, amale chˈineta cyxol tnom te Judá, pero nintzaja, cuma tuyey tzula itzˈja jun Cawel tuˈn tajben te Cylel te ntanema Israel,’ tz̈i Dios,” tz̈i jun tyolel Dios―tz̈ike.
7 Tej tel tniyˈ Herodes tiˈj otk tzˈitzˈj jun cawel, bix e tzaj ttxcoˈnxin kej xjal nim cynaabl, pero tuj ewjel, bix e xiˈ tkanenxin cyexin:
―¿Jtoo ul jlet cheˈw te ocne?―tz̈i rey.
8 Tej tbaj yolen Herodes cyuya aj naabl te ocne, e xiˈ tsmaˈnxin ejeeˈxin tuj tnom Belén, bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Cyucxa cyey tuj tnom te Belén, bix chebe chebe chi jyona tiˈ neeˈ. Ojtzen tcnet cyuˈna, cykbantza weya, tuˈntzen jax juˈx weya tuˈn nxiˈya yecˈl nnimbila twitz―tz̈i Herodes, pero ẍtakˈ yol.
9 Tej cybintexin tyol rey, exkexin, bix tujx naj tul jlet cheˈw juntl maj otk cyilxin tej cytenxin ocne. Bix e cub nej cheˈw cywitzxin, bix tej tpon cheˈw tibaj jaaˈ jaaˈ taˈ neeˈ, e weˈ cheˈw. 10 Tejtzen cylontexin cheˈw, nimxsen e jaw tzalajkexin. 11 Bix ocxkexin tuj jaaˈ, bix e cyilxin neeˈ tuya ttxu, ja María, bix e cub mutzkˈajkexin twitz neeˈ tuˈn tjaw cynimsaˈnxin ja. Otk txiˈ cyiiˈnxin chˈin tiˈj cykˈinemalxin, bix e jaw cyjkoˈnxin. E jatz cyiiˈnxin cyoybilxin, bix e xiˈ cykˈoˈnxin tekˈa oro tuya incienso tuya jun wik cˈocˈsbil mirra tbi. 12 Pero tej tpon tumel tuˈn cyajxin, e tzaj tkbaˈn Dios cyexin tuj cywitziyˈxin tuˈn miˈn chi aj meltzˈajxin tuya Herodes. Juˈ tzunj, ajkexin tuj cytanemxin tuj junxitl be.
Tej cyxiˈ ok José tuj Egipto tuˈn min cub byet neeˈ tuˈnj rey Herodes
13 Cyajlenxitltzen ke aj naabl, at jun e baj. Ul jlet jun tsanjel Dios tuj cyaˈj tuj twitziyˈ José, bix e xiˈ tkbaˈn te José:
―Weyˈtztzen, bix kˈinxa neeˈ tuyax ttxu, bix juˈ txiˈy tuj Egipto, bix ajkelbilx tuˈna, bix jatztzen ctemeley ojxe t‑xiˈ nkbaˈna tey tuˈn tul meltzˈaja, cuma tzul Herodes jyolte neeˈ tuˈn tcub tbyoˈnxin―tz̈i ángel.
14 Bix e jaw weˈ José, bix tex koniyan e xiˈ tiiˈnxin neeˈ tuya ttxu, bix e xiˈ okxin tuj Egipto. 15 Bix e tenkexin tuj Egipto tejxe tcyim Herodes. Juˈtzen eˈla jaxxix tyol Dios. E cub ttzˈiˈben jun tyolel Dios cyjulu: “Tuj Egipto qˈueletz ntxcoˈna Ncwala,” tz̈i Dios tej xin tyolel.
16 Yaltzen te Herodes, tej tbintexin otk cub sbuˈnxin cyuˈn aj naabl te ocne, nimxsen e tzaj tkˈojxin, bix e xiˈ tsmaˈnxin tsoldadoxin tuˈn tcub cybyoˈnxin cykilca cwal xinak tuj Belén bix cyuj ke aldea tuj tcwent Belén. E xiˈ tkbaˈnxin tuˈn cycub byet cykilca cwal nitzˈj hasta te caˈba jnabkˈike, cuma el tniyˈxin tiˈj tuˈn cyyol aj naabl otk bint caˈba jnabkˈi tej tul jlet jawnex cheˈw te ocne. 17 Juˈtzen eˈla jaxxix tyol Dios e tkba tyolel Dios Jeremías. E cyaj ttzˈiˈben Jeremías cyjulu: 18 “Cbijel jun s̈itz̈ˈbil tuj Ramá, jatzen kˈajkˈajel cywiˈ xuuj te nimxsen bisbajil. Chi ookˈel ke cyiyˈjil Raquel cyiˈj ke cyal, bix mlay bint tuˈn tcyiwsaj cycˈuˈj, cuma min‑altl cyal,” tz̈i Jeremías jatxe ootxa.
19 Tejtzen tcyim Herodes, at juntl e baj. Juntl maj ul jlet jun tsanjel Dios tuj cyaˈj tuj twitziyˈ José tuj Egipto. Bix e xiˈ tkbaˈnxin te José:
20 ―Weyˈtztzen, bix kˈinxa neeˈ tuyax ttxu, bix cu txiy tuj txˈotxˈ te Israel, cuma o chi cyim kej xjal e cyajbe tuˈn tcub byet neeˈ―tz̈i ángel.
21 Juˈ tzunj, e jaw weˈ José, bix e xiˈ tiiˈnxin neeˈ tuyax ttxu, bix e ponkexin tuj txˈotxˈ te Israel. 22 E tajbexin tuˈn tnajanxin tuj departamento te Judea, pero tej tbintexin otk tzˈoc Arquelao te cawel te t‑xel Herodes tuj Judea, e tzaj ttz̈i tiˈjxin tuˈn tnajanxin tuj Judea. E tzaj tkbaˈn Dios texin tuj twitziyˈxin tuˈn miˈn pon meltzˈajxin tuj Judea. Juˈ tzunj, e xiˈkexin tuj departamento te Galilea, 23 bix e ponkexin tuj jun tnom Nazaret tbi. Juˈtzen eˈla jaxxix jtyol Dios e cub ttzˈiˈben jun tyolel Dios tiˈj jxjal Scyˈoˈn tuˈn Dios. Tz̈i cyjulu: “Jun aj Nazaret cˈoquele tbi.”
Tej tkˈumen Juan Bautista tyol Dios
3 Mas yaj, ultzen junxin xjal Juan Bautista tbi tuj jun lugar tuj Judea jaaˈ yaaˈn nim xjal najl tuj. E tkˈume Juan tyol Dios, bix tz̈i cyjulu:
2 ―Cykˈoncja cyila bix chi meltzˈaja tuya Dios, cuma tzul lkˈe tcawbil Dios kxol―tz̈i Juan Bautista.
3 Juˈ e tyole Juan, cuma jaxin jxjal e yolen Isaías tiˈj, jxin tyolel Dios te ootxa. E tkba Isaías cyjulu: “C‑yolel jun tyolel Dios jaaˈ yaaˈn nim xjal najl tuj. Tz̈itzen tbel cyjulu: ‘Cybincham cyiiba twitz Taaw twitz txˈotxˈ. Cyjkom tbexin tuj cyanema,’ tz̈i tbel jxjal c‑yolel,” tz̈i Isaías.
4 Yaltzen te Juan, jatzen t‑xbalen toc ttzmal camello, bix tzˈuˈn tqˈuelbilxin toc. Yaltzen twaxin, cuchiˈkejil, bix tcˈaˈxin taˈl xiiˈ e cnet tuˈnxin tuj cˈul.
5 Bix e pon nim xjal te nin tnom Jerusalén tuya Juan, cyuyax xjal te niyˈtl tnom tuj Judea, cyuyax jxjal najl ttziiˈ nimaˈ Jordán. 6 Bix e bautizarj ke xjal tuˈn Juan tuj nimaˈ Jordán tej tjatz cykbaˈn cyil.
7 Pero tej tlonte Juan otk chi ul nim xjal tej cloj fariseo bix tej cloj saduceo, tuˈntzen cybautizarj tuˈnxin, e xiˈ tkbaˈnxin cye:
―Ke cyey cynaabla tisen lbaj. ¿Tikentzen cycyˈiy tuˈn tcyaj cykˈoˈna cyila? Cyaj cyey tuˈn cybautizarja wuˈna nuk tuˈn miˈn cub castiwa cyibaja tuˈn Dios. 8 Ka cycyˈiy tuˈn tcub castiwa tuˈn Dios cyibaja, cybinchamtzen alcyej baˈn, tuˈntzen tchicˈajax ka otk cyaj cykˈoˈna cyila bix ka otk chi meltzˈaja tuya Dios. 9 Bix miˈn cub cyximana tuj cyanema: ‘Cuma tiyˈjil Abraham koˈya, mlay tzaj kcastiwiya tuˈn Dios, cuma t‑xjal Dios koˈya,’ tz̈i key. Pero yaaˈn juˈwa. Cxeˈl nkbaˈna cyey, ka ma chi oc xjal te t‑xjal Dios nuk tuˈnj tiyˈjil Abrahamke, baˈntzenle tbint tuˈnxin tuˈn cyoc ke xak te t‑xjal Dios. 10 Tzul castiwa cyibaj kej xjal yaaˈn baˈn twitz Dios. Cˈoquel cycˈuˈja tiˈj ja tumel lu. Taaw cab tken loˈpj cˈoquel tcyeˈyen cyiˈ cyken loˈpj. Kej min cyakˈ cywitz baˈn, chi jawel txˈomet ttzi txˈotxˈ, bix nuk te tuj kˈakˈ chi ajbela. 11 Weya, nuk jun xjal kena tuˈn cybautizarj xjal wuˈna, ka cyaj xjal txiˈ cyyeecˈan ma tzˈajtz tiˈ cynaabl twitz Dios. Pero at jun xjal lepch wiˈja jawnexxsen nwitza. Mintlpetiiˈ woclena tuˈn tel npjuˈna takˈel t‑xaab. Ja tzunj xjal tzul, yaaˈn nuk jun techel ctkˈaˈ tisen weya, sino ctzaal tkˈoˈnxin Espíritu Santo te cyej cyey ma cyaj cykˈoˈna cyila, bix ctzaal tkˈoˈnxin tuˈn cyxiˈy tuj kˈakˈ te cyej cyey min cyaj cykˈoˈna cyila bix min ma tzˈajtz tiˈ cynaabla. 12 Jun awal triwa qˈuelel tpaˈn jtwitz triwa tuya t‑xcˈomel. Jtwitz triwa cˈoquex tuj txˈutxˈ, pero tzunj t‑xcˈomel cˈoquex tuj jkˈakˈ mlay yubtzˈaj. Juˈtzen ctemel pjel tpaˈn jxjal tzul kej xjal at tuˈn cyclet cyuyaj xjal at tuˈn cyxiˈ tuj kˈakˈ―tz̈i Juan cye aj fariseo bix cye aj saduceo.
Tej tbautizarj Jesús
13 Etztzen Jesús tuj departamento te Galilea, bix ulxin tuya Juan ttziiˈ nimaˈ Jordán, tuˈntzen tbautizarjxin tuˈn Juan. 14 Pero tuj twitz Juan, yaaˈn tumel tuˈn tbautizarj Jesús tuˈnxin. E xiˈ tkbaˈnxin te Jesús:
―Il tiˈj tuˈn nbautizarja tuˈna, yaaˈn tuˈn tbautizarja wuˈna―tz̈ixin.
15 Pero e xiˈ tkbaˈn Jesús texin:
―Jax tuˈna, pero jaˈlewe waja tuˈn tbint jwajbila tuˈna, tuˈntzen tbint jma tkba Dios―tz̈i Jesús.
Bix e tcuya Juan.
16 Tejtzen tbautizarj Jesús tuˈn Juan, e jatz Jesús tuj nimaˈ, bix e jket cyaˈj, bix e tilxin tcuˈtz Espíritu Santo tisen junjil cucuˈ, bix e cub licyˈpajjil tuj twiˈ Jesús. 17 Bix e tzaj jun yol tuj cyaˈj. E tkba cyjulu:
―Ja tzunj xjal lu Ncwala n‑oc takˈ weya. Nchin tzalaja tiˈj―tz̈i Dios.
Tej toc niyˈbet Jesús
4 Yajcˈatltzen bix e xiˈ kˈiˈn Jesús tuˈn Espíritu Santo tuj jun lugar mintiiˈ cynajbil xjal tuj, tuˈntzen toc tkˈoˈn taaw il tipen tiˈjxin tuˈn tyeecˈante Jesús tnimbil texin. 2 E cub tpaˈn weyaj cyaˈwnak kˈij tuyax cyaˈwnak koniyan, bix tej tjapan baj cyaˈwnak kˈij, otkxsen bajxin tuˈn weyaj. 3 Bix e pon taaw il tuya Jesús tuˈn tbint tajbil taaw il tuˈn Jesús. E xiˈ tkbaˈn texin:
―Ka Tcwal Diosa, binchancˈa tzunj xaka te tway te yecˈbil―tz̈i taaw il.
4 Pero e xiˈ tkbaˈnxin te taaw il:
―Tzin tkbaˈn tuj tyol Dios cyjulu: “Yaaˈn nuk oˈcx tuˈn twa jun xjal iˈtzen. Ja te mas il tiˈj, tuˈn tnimante cykilca yol tzin tkbaˈn Dios,”―tz̈i Jesús.
5 Bix e xiˈ tiiˈn taaw il ja Jesús tuj Jerusalén, ja tnom nintzaj, bix e jaw tiiˈn taaw il jaxin maa twiˈ tja Dios. 6 Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il texin:
―Ka jay Tcwal Dios, xooˈnx tiiba twitz txˈotxˈ. Mlay cyima, cuma tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Chi tzaal tkˈoˈn Dios tsanjel tuj cyaˈj te clol tey. Ejeeˈ chi tzyulte tey tuj cykˈab, tuˈntzen miˈn tzakˈ tkena cywiˈ xak,” tz̈i tyol Dios―tz̈i taaw il.
7 Pero aj ttzakˈbeˈn Jesús te:
―Pero jax tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Miˈn tzˈoc cycyakwusaˈna Cyaawey Dios tuˈnj toc cykˈoˈna tuj malbil te, ka jax tuˈn,”―tz̈ixin.
8 Bix e xiˈ kˈiˈn Jesús juntl maj tuˈn taaw il. E pon kˈiˈnxin twiˈ jun witz te nimxsen tweˈ, bix e xiˈ tyeecˈan taaw il texin cykilca tnom twitz txˈotxˈ tuyax cykˈinemal tnom nimxix. 9 Bix e xiˈ tkbaˈn taaw il texin:
―Cykilca ke tnom lu cxeˈl nkˈoˈna tey ka ma cub majey nwitza te yecˈbil ka inayena taawa tuj twitza―tz̈i taaw il texin.
10 Bix e xiˈ tkbaˈnxin te taaw il:
―¡Min! Cutxey, Satanás, cuma tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Nuk oˈcx ja Dios cjawel cynimsaˈna, bix nuk oˈcx te texin baˈn cyajbeˈney,”―tz̈i Jesús.
11 Bixsen e cyaj tkˈoˈn taaw il jaxin, bix ul ke tsanjel Dios tuj cyaˈj onlte texin.
Tej ttzyet taakˈen Jesús
12 Tejtzen tbinte Jesús otk tzˈocx Juan tuj tzeeˈ, e xiˈxin tuj departamento te Galilea, 13 tuˈntzen tponxin tuj ttanemxin Nazaret. Pero etzxin tuj Nazaret, bix e ponxin tuˈn tnajanxin tuj tnom te Capernaum. Tcub Capernaum ttziiˈ jun tnijabel aˈ, jaaˈ najle kej tchmanxin Zabulón bix kej tchmanxin Neftalí. 14 Tej takˈananxin tuj taakˈen Dios jatzewe, el jax j‑e tkba jxin tyolel Dios Isaías. E cub ttzˈiˈben Isaías cyjulu: 15 “Kej xjal tuj txˈotxˈ te Zabulón bix kej xjal te Neftalí, cyuyax xjal ttziiˈ tnijabel aˈ bix jlajxe nimaˈ Jordán, bix kej xjal yaaˈn judío tuj Galilea, 16 ejeeˈj tzunj xjal lu chi temel tuj klolj. Nuk chi ayol cycyamecy, pero cxeˈl cycyeˈyen jun spiˈyen nintzaj. Kej xjal lu najlke tuj jun txˈotxˈ jaaˈ taˈ nuk klolj bix cyamecy, pero cwel koptzˈaj jun spiˈyen cyibaj,” tz̈i Isaías jatxe ootxa.
17 Tponlenxitltzen Jesús Capernaum, akˈxin kˈumlte tyol Dios. E tkbaxin cyjulu: “Chi meltzˈaja tuya Dios, cuma ma pon tumel tuˈn tul tcawbil Dios tuj cyaˈj,” tz̈ixin.
18 At jun kˈij e bet Jesús ttziiˈ jnintzaj tnijabel aˈ te Galilea, bix e tilxin caˈba xjal cyitzˈen cyiib. At jxin Simón, bix juntl tbixin Pedro, bix at jxin Andrés. Bix e cuˈx cyxooˈnxin jun xiyˈpa tuj aˈ, cuma tzyul quis̈kexin. 19 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Chi lpetza wiˈja. Jaˈlewe lu key nchi chmona quis̈. Pero chi oquel nkˈoˈna te chmol xjal tuˈn cyxiˈ lpe wiˈja―tz̈i Jesús cyexin.
20 Bix ncyaj cykˈoˈn najtlxin cyxiyˈpaxin, bix oc lpekexin tiˈjxin.
21 Tejtzen t‑xiˈ tbet‑xin juntl tkiyˈ, e tilxin caˈbatl xjal cyitzˈen cyiib, jaj jxin Jacobo, bix jxin Juan. Tcwal jxin Zebedeo ejeeˈxin. Eteˈcˈaxxin tuj jun barc tuya Zebedeo, cymanxin, nchi remyenaxin cyxiyˈpaxin. Bix e tzaj ttxcoˈnxin ejeeˈxin. 22 Bix e cyaj cykˈoˈnxin najtlxin cybarcxin tuyax cymanxin, bix oc lpekexin tiˈj Jesús.
23 Bix e bet Jesús tuj cykilca ke tnom tuj Galilea. Tuj jaca juun camon jaaˈ te xnakˈtzbil tyol Dios, e xiˈ t‑xnakˈtzaˈnxin cye xjal, bix e xiˈ tkˈumenxin jtbanel yol tiˈj tcawbil Dios. Bix oc tkˈanexin kej xjal yaab. El tiiˈnxin nuk alcyexja cyyabel xjal. 24 Bix el tpocbal Jesús tuj cykilca ke tnom tuj Siria. Juˈ tzunj, ul kˈiˈn twitzxin nimxsen xjal yaab cyuˈn aj Siria. Ul kej xjal nim qˈuixcˈaj eteˈ tuˈn yabbil, bix kej nchyon cyiˈj, bix kej xjal otk chi oc biman cyiˈj, bix kej e tzaj tuj cywiˈ, bix kej mintiiˈ tanem cyxumlal. Bix e kˈanjke tuˈnxin. 25 Nimxsen xjal oc lpe tiˈjxin. E tzajke tuj Galilea, bix cyuj ke tnom te Decápolis, bix tuj Jerusalén, bix cyuj tnom te Judea, bix at e tzaj jlajxe nimaˈ Jordán.
Tej t‑xnakˈtzaˈn Jesús cye xjal twiˈ witz
5 Tejtzen toc tcyeˈyen Jesús nim xjal oc lpe tiˈjxin, e jaxxin twiˈ jun witz. Tej tcub kexin, e pon lkˈe ke t‑xnakˈatzxin tiˈjxin. 2 Bix akˈxin yolel cyuyaxin. E xiˈ t‑xnakˈtzaˈnxin cye t‑xnakˈatzxin cyjulu:
3 ―At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal n‑el cyniyˈ tiˈj mintiiˈ cyipemal tuˈn cyclet cyuˈnx, cuma ckˈojel cye tuˈn cyocx tuj cyaˈj.
4 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal nchi bisen tiˈj cyil, cuma ccywixel cycˈuˈj.
5 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal min jaw cyniman cyiib, cuma ckˈojel twitz txˈotxˈ te cykab.
6 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal nimxsen cyaj tuˈn cyoc jiquenxix twitz Dios, cuma ctzaal tkˈoˈn Dios cyajbil.
7 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal n‑oc cykˈoˈn lastim cye cabtl xjal, cuma cˈoquel tkˈoˈn Dios lastim cye.
8 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal sakxix tuj cyanem, cuma cˈoquel cycyeˈyen Dios.
9 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal n‑oc cyipen tuˈn tweˈ kˈoj cyxol xjal bix tuˈn cyten xjal tuj ttz̈yal cyuya juntl, cuma cˈoquel kˈoˈn cybi tcwal Dios.
10 At t‑xtalbil Dios cyibaj kej xjal nchi baj yaset cyuˈn xjal nuk tuˈnj jiquen eteˈ twitz Dios, cuma ckˈojel cye tuˈn cyocx tuj cyaˈj. 11 At t‑xtalbil Dios cyibaja oj nchi xmucchan xjal cyiˈja bix oj nchi oc yaseta cyuˈn bix oj nchi yolen xjal kaˈ cyiˈja tuya xtzˈimj yol nuk wiˈja. 12 Chi tzalaja, cuma ctzaal kˈoˈn cyey nim cycotza tuj cyaˈj, bix cuma juniyˈ cytena cyuya ke tyolel Dios te ootxa. Oc cyyasen xjal ejeeˈ nuk tiˈj tyol Dios―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatz.
Jun ocslal twitz txˈotxˈ juˈ tisen atzˈen
13 Bix e xiˈ tkbaˈntlxin cyexin:
―Tisen tzin tkˈoˈn atzˈen ttz̈yal waabj, bix tuˈn miˈn kˈey waabj, jax juˈx nchi ajbena cyxol xjal tuˈn cyten xjal baˈn. Katzen ma tzˈel baj tikˈbil atzˈen, ¿ti tten tuˈn tcub meltzˈajtl ttz̈yal? Mintiiˈ cˈajbeletl. Oˈcx nuk tuˈn tex xeˈt, bix tuˈn tbaj waˈban cyuˈn xjal.
Jun spiˈyen cyxol xjal
14 Ejeeˈy tisen spiˈyen cye xjal. Bix chicˈaj cynaabla tisen jun tnom tcub twiˈ jun witz. Yaaˈn baˈn tuˈn tcub cyewena cynaabla cywitz xjal. 15 Oj toc t‑xket cantil tuˈn jun xjal, yaaˈn tuˈn tocx ewet tjakˈ jun alma, sino cwel tkˈoˈn twiˈ mes, tuˈntzen tkˈonte spiˈyen cye kej xjal at tuj jaaˈ. 16 Jax juˈx cyey, cyiiˈnxa cychunkˈlala cywitz xjal tuj tumel, tuˈntzen tchicˈajax cybinchbena baˈn, tuˈntzen tjaw cynimsaˈn xjal Cymana Dios at tuj cyaˈj. 17 Miˈn cub cybisena ka ma chin ula tuˈn tel wiiˈna tajwalel tley Moisés bix tiˈj j‑e cub cytzˈiˈben tyolel Dios. Min in ula tuˈn nkˈojla tiˈj, sino tuˈn tjapan baj wuˈna. 18 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, cbinel cykilcaj e cub tzˈiˈbet tuj tyol Dios. Mlay xitj twitz cyaˈj bix twitz txˈotxˈ hasta ojxe tbint cykilcaj yol e cub tzˈiˈbet tuj tyol Dios. 19 Juˈ tzunj, alcyej xjal ma tziyˈ tibaj jun ley tuj tyol Dios, amale chˈint jun mandamyent, bix ma txiˈ t‑xnakˈtzaˈn cye cabtl tuˈn cyiyˈ tibaj ley, cˈoqueltzen te chˈin cyxol t‑xjal Dios. Pero alcyej xjal nbint tyol Dios tuˈn, bix ma txiˈ t‑xnakˈtzaˈn cye cabtl tuˈn cyniman tyol Dios, jatzen xjala cˈoquel tkˈoˈn Dios jawnex cyxol t‑xjal Dios tuj cyaˈj. 20 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, ka min ma chi oca mas jiquen twitz Dios cywitz ke txˈolbal ley bix kej xjal cyiwxix tuj ley, ejeeˈj aj fariseo, mlay chi ocxa tuj tcawbil Dios tuj cyaˈj.
Tej tyole Jesús tiˈ kˈoj
21 O cybiy nejl e cykba kej xjal crinsipal: “Miˈn cub cybyoˈna xjal. Alcye jun xjal ma byon, cwel castiwa tibaj cyuˈn juez,” tz̈ike. Pero oˈcx jlu e cykba. 22 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, alcye jun xjal ma tzaj tkˈoj tiˈj juntl xjal, cwel castiwa tibaj tuˈn Dios. Tzin cykbaˈn cyxnakˈtzala alcye jun xjal ma tzˈoc t‑xmucchaˈn juntl xjal, cˈoqueltzen cywitz juez mas jawnex. Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, alcye jun xjal ma tzˈoc t‑xmucchaˈn juntl xjal, cxeˈltzen tuj kˈakˈ. 23 Juˈ tzunj, oj t‑xiˈy kˈol te toybila twiˈ altar tuj tja Dios, pero qˈuiyel tuj tcˈuˈja ka at jun tila tuj twitz juntl xjal, 24 cyjel tkˈoˈna toybila twiˈ altar, bix cutxey tuyaj xjal tuˈn tbint ttena tuya. Ojtzen tcuba tuj ttz̈yal tuya, baˈntzen tuˈn t‑xiˈ tkˈoˈna toybila.
25 Ka at jun tcˈasbena te jun xjal, bix taj xjal txiˈ tiiˈn jay twitz juez, cxeˈl naja yolel tuyaj xjal, tuˈntzen tbint ttena tuya te mitknaˈx tpon kˈiˈna twitz juez tuˈn, cuma ka ma cub tzˈaka tuj tila twitz juez, cxeˈl kˈiˈna cyuˈn ke policía tuj tzeeˈ. 26 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, mlayx tzˈetza tuj tzeeˈ ojxe tchjet cykilca tcˈasbena.
Tej tyole Jesús tiˈj aj pajlel
27 O cybiy nejl e cykba nejenel cye xjal: “Miˈn chi jyona juntl xuuj te pajbaj.” Pero oˈcx jlu e cykba. 28 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, alcye jun xjal ma txiˈ cyeˈyente juntl xuuj bix taj tuˈn toc ipan tiˈj, ya ma tbincha aj pajlel tuya tuj tanem. 29 Juˈ tzunj, ka ma cub tzˈaka tuj il tuˈn tlaj tbakˈ twitza tuj tmankˈaba, kˈimatza bix xomaxa, cuma mas baˈn tuˈn tetz jun tbakˈ twitza twitzj tuˈn t‑xiˈ xeˈt cykilca t‑xumlala tuj kˈakˈ. 30 Bix ka ma cub tzˈaka tuj il tuˈn tlaj tmankˈaba, txˈomela bix xomaxa, cuma mas baˈn tuˈn tel txˈomet jun tkˈaba twitzj tuˈn t‑xiˈ xeˈt cykilca t‑xumlala tuj kˈakˈ.
Nyole Jesús tiˈj paxjlenel
31 Nejl, e cykba nejenel cye xjal: “Alcye jun xjal taj tuˈn tcub tpaˈn tiib tuya t‑xuˈl, baˈn tuˈn tex tlojoˈn nuk tuˈnj cxeˈl tkˈoˈn te xuuj jun tuˈl tyol xinak otk chi pax.” 32 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, jaca juun xjal ma cub tpaˈn tiib tiˈj t‑xuˈl, ka min e tbincha t‑xuˈl pajlel, nbinchantzen jun kaˈ tiˈj, cuma cwel maje t‑xuˈl tuya juntl xjal, bix cˈoquel te aj paj. Bix cˈoquel aj paj alcye jun xjal ma cub maje tuyaj xuuj aj paj.
Nyole Jesús kaˈ txiˈ kkbaˈn tzkinn Dios tuˈn tcywix kyol
33 Jax o cybiy e cykba ke crinsipal xjal nejl: “Oj nxiˈ cykˈoˈna cyyola te Dios tuya jun jurament tuˈn tbint jun akˈuntl twitz, kaˈxsen ka min ma japan baj cyyola. Il tiˈj tuˈn tjapan baj cyyola oj t‑xiˈ cykbaˈna ‘tzkinn Dios,’” tz̈ike. Pero oˈcx jlu e cykba. 34 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, miˈn txiˈ cykbaˈna “tzkinn Dios” tuˈn tcywix cyyola. Tuj cywitz nejenel cye xjal, at mas tipemal jyol “tzkinn Dios” twitzj jyol “tstiwa cyaˈj wiˈja” 35 bix twitzj yol “tstiwa twitz txˈotxˈ wiˈja” bix ja yol “tstiwa Jerusalén wiˈja.” Pero yaaˈn il tiˈj lu, cuma tuj cyaˈj ncawen Dios, bix najben twitz txˈotxˈ tuˈn tcub tkˈoˈn Dios tken, bix Jerusalén jtnom jaaˈ ccawel Dios tisen rey. 36 Bix miˈn txiˈ cykbaˈna tuˈn tel txˈomet cywiˈya ka min ma chi japan baja tiˈ cyyola, cuma oˈcx te Dios ncawen tibaj cywiˈy. Cˈoquel cycˈuˈja tiˈj mlay bint cyuˈna tuˈn toc ttzmal cywiˈy sak bix ka kˈek. 37 Juˈ tzunj, miˈn txiˈ cykbaˈna jun yol te jurament tuˈn tcywix cyyola. Nuk oˈcx tuˈn cyyolena tuya jun yol jaxxix. Ka ma tzˈoc cykˈoˈna juntl yol tibaj, kaˈ tzunj lu.
T‑xnakˈatz Jesús tiˈj tuˈn toc cyakˈ cye xjal nchi kˈojl cyiˈj
38 O cybiy e cykba kej xjal crinsipal nejl: “Ka ma txiˈ tbakˈ twitza bix ka twitz tey tuj il tuˈn juntl xjal, baˈn tuˈn tjyona tcastiwa twitz ley, tuˈntzen t‑xela junx.” 39 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, miˈn chi kˈojla cyiˈj xjal nchi binchan kaˈ cyiˈja. Ka ma txiˈ ttzˈajen jun xjal tkˈoˈtxa tuj tmankˈaba, kˈonxa juntl plaj tuˈntzen t‑xiˈ ttzˈajen. 40 Ka taj jun xjal txiˈ tiiˈn jay twitz juez tuˈn tel kˈiˈn tcamisa, kˈonxtla tcapẍeyena te. 41 Ka ma tzˈoc tfwersen jun xjal jay tuˈn t‑xiˈ tiiˈna tiketz jun ajlabl, kˈonx tiiba te tuˈn t‑xiˈ tiiˈna juntl ajlabl mastl. 42 Ka at jun xjal ma tkane jun tiixja tey, kˈonxa te. Bix ka at jun xjal ma tkane pwak tey te tcˈasben, miˈn cub t‑xqˈueyena.
43 O cybiy e cykba kej xjal crinsipal nejl: “Cˈoquel cyakˈ cyuyey cyey, bix qˈuelel cyiiqˈuena cyaj kˈoja cyiˈja.” 44 Pero jatzen weya, cxeˈl nkbaˈna cyey, il tiˈj cˈoquel cyakˈ cyey kej xjal nchi kˈojl cyiˈja, bix chi naˈna Dios cyiˈkej nchi yasen cyiˈja, 45 tuˈntzen tchicˈajax ka tcwal Cymana tuj cyaˈj ejeeˈy. Tuˈnxin njawelen kˈij cyibaj kej xjal yaaˈn baˈn bix kej xjal baˈn, bix ntzaj tkˈoˈnxin jbal cyibaj kej xjal jiquen bix kej xjal yaaˈn jiquen. 46 Ka ma tzˈoc cyakˈ cyey nuk ejeeˈj xjal n‑oc cyakˈa cye, ¿alcyetzen cycotza ctzaal kˈoˈn cyey? Jax juˈx kej chmol chojentj alakˈ n‑oc cyakˈ cyuya cye. 47 Bix ka ma txiˈ cykˈolbeˈna nuk ejeeˈj cyuyey, ¿alcyetzen nchi binchana mas cywitz mastl xjal? ¿Yaaˈmpatzen tzin cybinchaˈn kej xjal yaaˈn ttanem Dios juˈwa? 48 Juˈ tzunj, chi ocxa tzˈaklxix, tisen te Cymana tuj cyaˈj tzˈaklxixte―tz̈i Jesús.
Nyole Jesús tiˈj onbil
6 Bix e xiˈ tkbaˈntl Jesús cye t‑xnakˈatz:
―Cˈoquel cycwenta tiˈj tuˈn miˈn cybinchana baˈn nuk oˈcx tuˈn cyoc cyeˈyena cyuˈn xjal. Ka ma cybinchaya nuk tuˈn tchicˈajax cybinchbena cywitz xjal, mlay tzaj kˈoˈn cycotza tuˈn Cymana Dios tuj cyaˈj. 2 Juˈ tzunj, oj t‑xiˈ cyonena ke mebe, miˈn txiˈ cykˈoˈna tumel cye xjal tuya xux ti nbaj cyey, tisen nbint cyuˈn xmeletzˈ xjal cyuj camon jaaˈ bix cyuj be, tuˈntzen cyjaw nimsaˈn cyuˈn xjal. Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, oˈcx cycotz nuk tuˈn cyjaw nimset cyuˈn xjal. 3 Jatzen cyey, oj t‑xiˈ cyonena ke mebe, miˈn txiˈ cykbaˈna cye cyuyey ti nbint cyuˈna. 4 Ka juˈ nbint cyuˈna tuj ewjel, cxeˈl tkˈoˈn Cymana Dios t‑xel cyey, cuma ncyeˈyen Dios tiˈj cykilca nbint cyuˈna tuj ewjel.
Nxiˈ t‑xnakˈtzaˈn Jesús ke xjal tiˈ naj Dios
5 Ojtzen cynaˈna Dios, miˈn chi binchana tisen nbint cyuˈn xmeletzˈ xjal. Cyaj tuˈn cyten waˈl cyuj camon jaaˈ bix cyuj be tuˈn cynaˈn Dios cywitz xjal. Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, oj nchicaˈjax cynabl Dios juˈwa, ya otktzen cyiikˈ cycotz. Mintiiˈtl t‑xel cye mas yaj. 6 Jatzen cyey, oj cynaˈna Dios, cyocxa cyjunala tuj cyjay, bix tzˈetz cylomoˈna tlemel cyjay, bix chi naˈna Cymana Dios min chicˈaj. Ncyeˈyen tiˈj cykilcaj yaaˈn chicˈaj cyuˈn xjal, bix cxeˈl tkˈoˈn t‑xel cyey.
7 Ojtzen cynaˈna Dios, miˈn txiˈ cymeltzˈuˈna nimcˈa maj jax cyyola tisen nbint cyuˈnj xjal yaaˈn ocslal oj nchi naˈn cydios. Tuj cywitz, cybiˈ cydios cyyol tuˈn nim tken cyyol, pero yaaˈn juˈwa. 8 Juˈ tzunj, miˈn chi binchana tisenj cye, cuma te mitknaˈx txiˈ cykanena te Cymana Dios, ya ttzkiˈntlxin ti cyaja. 9 Chi naˈna Dios tisen ja yecˈbil lu: “Kman Dios ata tuj cyaˈj, nimsajxit tbiy cyxol xjal. 10 Kaja tuˈn tul tcawbila twitz txˈotxˈ. Chi nimanxit cykilca xjal twitz txˈotxˈ tyola tisenx nnimja tuj cyaˈj. 11 Kˈontza kwaya jaˈlewe. 12 Bix najsanqˈuey ja il o cub kbinchaˈna twitza, tisen keya ncub knajsaˈna jkaˈ o tzˈoc cybinchaˈn xjal kiˈja. 13 Miˈn ko cub tkˈoˈna tuj kniˈya, sino cloma koˈya tuj tkˈab taaw il, cuma jay cawel tibaj cykilca twitz txˈotxˈ bix tuj cyaˈj, bix at mas tipemala cywitz cykilca, bix jawnex tey tibaj cykilca te junx maj. Juˈxit ttena,” tz̈i cybela oj cynaˈna Dios. 14 Ma cheˈx nxnakˈtzaˈna juˈwa, cuma ka ma cub cynajsaˈna cyil ke xjal o tzˈoc cybinchaˈn kaˈ cyiˈja, jax juˈx te Cymana Dios tuj cyaˈj cwel tnajsaˈnxin cyey cyil. 15 Pero ka min ma cub cynajsaˈna cyil xjal, jax juˈx miˈn cub tnajsaˈn Cymana Dios cyila.
T‑xnakˈatz Jesús tiˈj oj ncub cypaˈn xjal weyaj
16 Bix oj ncub cypaˈna weyaj, miˈn txiˈ cyyeecˈana cywitza tisen nchi bisena, tisenx nbint cyuˈn xmeletzˈ xjal. Cyaj tuˈn tchicˈajax ka ncub cypaˈn weyaj, bix juˈ tzunj min nxiˈ cybinchaˈn cywitz, tuˈntzen bis cycyeˈnc. Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, mintiiˈtl t‑xel cye, cuma oˈcx t‑xel cye ma tzˈoc cycyeˈyen xjal ejeeˈ. 17 Jatzen cyey, ka ma cub cypaˈna weyaj, cykˈonwexa cˈocˈsbil cywiˈy bix cytxjomela cywitza tisex cytena, 18 tuˈntzen miˈn txiˈ cyyeecˈana cye xjal ka ncub cypaˈna weyaj. Nuk oˈcx twitz Cymana Dios min chicˈaj cwel cypaˈna weyaj. Bix cuma tzin tcyeˈyen Dios cykilcaj nbint tuj ewjel, ctzaal tkˈoˈnxin t‑xel cyey.
Jun kkˈinemabl tuj cyaˈj
19 Miˈn nuk tzˈoc cyipena tiˈj tchmoj kˈinemala twitz txˈotxˈ. Nuk oˈcx cˈoquex pocˈ tuj te xitlte, bix pjel acumax, bix chi oquex alakˈ cyjay te kˈilbetzte. 20 Mas baˈn tuˈn tbaj cychmoˈna cykˈinemala te tuj cyaˈj, jaaˈ mlay tzˈocx pocˈ tuj te xitlte bix miˈn baj acumax bix min‑al alakˈ baˈn tocx tiˈj. 21 Ka n‑oc cyipena tiˈj cykˈinemala te tuj cyaˈj, ja tzunj lu tzin tyeecˈan at jcyajbila tuya ti taj Dios, pero ka nuk oˈcx n‑oc cyipena tiˈj cykˈinemala te twitz txˈotxˈ, ja tzunja nyeecˈante mintiiˈ cyanema tuya Dios.
Ntzaj tkˈoˈn Dios knaabl tuˈntzen kten tuj spiˈyen
22 Yaltzen te cynaabla, tisen tbakˈ cywitza. Nchi ajben tbakˈ cywitza tuˈn cycyeˈyena. Ka baˈn tbakˈ cywitza, baˈntzen cycyeˈyena alcyej cchicˈajaxel tuˈn tken luz. 23 Pero ka yaaˈn baˈn tbakˈ cywitza, eteˈy tuj klolj. Jaxse juˈx cynaabla. Juˈ tzunj, ka tcyˈi cynaabla tuˈn cyela baˈn twitz Dios, tisen tuj nimxsen klolj eteˈy.
Dios bix jun kˈinemabl
24 Mlay tzˈajben jun akˈanal te caˈba patrón. Ka ma tjoy tuˈn tajben te jun patrón, cyjeltzen tkˈoˈn juntl. Bix ka jatz ma takˈa tiib tuya tcab patrón, cyjeltzen tkˈoˈn jxin tneel. Juˈtzen tten tuya Dios bix kˈinemal. Ka tuya cykil cycˈuˈja ncheˈx lpey tiˈ kˈinemal, mintzentiiˈ cyaja tuˈn cyajbena te Dios.
Miˈn ko labt miˈn baj kcˈuˈj tiˈj ti jilel tuˈn kitzˈj
25 Cuma ma tzaj tkˈoˈn Dios cychunkˈlala, juˈ tzunj cxeˈl nkbaˈna cyey, miˈn chi labta tiˈj cyway bix cycˈaˈy tuˈn cyitzˈja bix tiˈj cyxbalena te cyxumlala. ¿Mimpa o tzaj tkˈoˈn Dios cychunkˈlala tiˈj mas nuk nchi waaˈna? ¿Bix mimpa o tzaj tkˈoˈn Dios cyxumlala tiˈj mas nuk n‑oc cyxbalena? 26 Cycyeˈyenc ke chˈit twitz cyaˈj. Min nchi awanjil, bix min nchi jtxˈonjil, bix min nchi chmonjil twitz awal tuj cytxˈutxˈjil. Pero nchi itzˈjjil, cuma ntzaj tkˈoˈn Cymana Dios tuj cyaˈj cywajil. Yajtzen cyey, ¿yaaˈmpa mas jawnexkey cywitz chˈit? 27 ¿Cˈajbelpa oj nchi labta tiˈ jun tiiˈ? Mi nuket jun kˈij baˈn txiˈ cykˈoˈna te cychunkˈlala tuˈnj nchi labta tiˈj. 28 ¿Tikentzen nchi labta tiˈ cyxbalena? Cycyeˈyenc kej abech. Ntz̈ˈiy, amale mint nchi chkon bix min nchi tz̈mon. 29 Pero amale mint nchi labt tiˈj cyxmaquel, pero cxeˈl nkbaˈna cyey, mas cyeca cycyeˈnc twitzj jawnex t‑xbalen jrey Salomón. 30 Ntzaj tkˈoˈn Dios cyxmaquel cˈul, amale nuket caˈba oxe kˈij nten bix n‑el tzˈak bix ncub patet. Yaltzen cyey, ¿yaaˈmpa mas jawnexkey cywitz cˈul? Ejeeˈy yaaˈn nimxix n‑oc ke cycˈuˈja tiˈj Dios. Ka ma tzaj tkˈoˈnxin cyxmaquel cˈul, jax juˈx ctzaal tkˈoˈnxin cyxbalena. 31 Juˈ tzunj, miˈn chi labta tiˈj ti tten tuˈn cyitzˈja. Miˈn txiˈ cykbaˈna: “¿Ti cxeˈl kwaaˈna?” bix ka “¿Ti cxeˈl kcˈaˈna?” bix ka “¿Jaaˈ ctzaal kxbalena?” 32 Miˈn chi tena tisen kej xjal yaaˈn ttanem Dios, cuma nuk oˈcx nchi labt tiˈj cykilcaj lu. Miˈn chi labta, cuma ttzkiˈn Cymana Dios tuj cyaˈj najben cykilcaj lu cyey. 33 Mas il tiˈj tuˈn t‑xiˈ cykˈon cyiiba tiˈj tajbil Dios bix tuˈn cytena jiquen twitzxin. Ka ma cheˈx lpey tiˈj jlu, cykilcatzen najben tuˈn cyitzˈja cxeˈl kˈoˈn cyey. 34 Juˈ tzunj, miˈn chi labta tiˈj ti pjel nchiˈj, cuma oj tpon nchiˈj, otktzen pon tumel tuˈn tiyˈx jqˈuixcaj te nchiˈj cyuˈna. Oˈcx tuˈn tiyˈx jn‑oc cyiˈja jaˈlewe―tz̈i Jesús.
Miˈn chi yolena kaˈ cyiˈ xjal
7 Bix e xiˈ tkbaˈntl Jesús cye t‑xnakˈatz:
―Miˈn tzˈoc cycyeˈyena ke xjal tuˈn t‑xiˈ cykbaˈna ka kaˈke xjal, tuˈntzen miˈn cub castiwa tuˈn Dios cyibaja, 2 cuma ka ma chi yolena cyiˈ xjal tuya cyiw yol, jax tzul tkˈoˈn Dios cyiw yol cyey. N‑oc tcyeˈyen Dios laˈ ti cyey nxiˈ cykˈoˈn cye xjal, bix ctkˈaˈ t‑xel cyey. 3 ¿Tikentzen nyoleney tiˈj jun tuyey tocx jun niˈ tzˈis tuj tbakˈ twitz, pero min tzˈel tniˈya tiˈj tuj tey tbakˈ twitz tocxe jun tzeeˈ? 4 ¿Tikentzen nxiˈ tkbaˈna te tuyey: “Hermano, qˈueletz wiiˈna niˈ tzˈis tuj tbakˈ twitza,” tz̈iy, pero jeyˈ, lu jun tzeeˈ tocx tuj tey twitza? 5 Jay at tpaltela, pero nbint tuˈna tisencˈa mintiiˈ tila. Kˈimetz jtey nejl jtzeeˈ tocx tuj twitza, tuˈntzen baˈn tetz tiiˈna jte tuyey tocx tuj twitz.
6 Miˈn txiˈ cykˈoˈna tyol Dios te cyej xjal min tzˈoc takˈ cye. Ka ma txiˈ cykˈoˈna tyol Dios juˈwa, tisentzen nxiˈ cykˈoˈna cye txyan jnajben te Dios, bix ka tisen ma txiˈ cykˈoˈna cykˈinemala cywitz boch. Nuk pjel cywaˈben boch tuˈn cyken, bix chi aal meltzˈajjil tuˈn cybaj tzakena cyuˈnjil.
Cxeˈl kkaˈna te Dios tuˈn tbint baˈn kuˈn chi cobtl xjal
7 Cykanenx te Dios tuˈn ttzaj tkˈoˈn jnajben cyey, bix ctzaal kˈoˈn cyey. Cycubsanx cywitza te Dios, bix tzul tbiˈn. Bix cytcoˈncx tlemel tjaxin, tuˈntzen tjket cywitza. 8 Jaca juun xjal nxiˈ tkanen te Dios, ctzaaltzen tkˈoˈn Dios te, bix jaca juun xjal ncubsan twitz te Dios tiˈ onbilte, ctiikˈeltzen, bix jaca juun xjal n‑oc cytcoˈn tlemel jaaˈ, cjketel twitz. 9 Ka ma txiˈ tkanen tcwal jun xjal twa, ¿atpa jun mambaj cyxola cxeˈl tkˈoˈn jun xak te tcwal? Min. 10 Bix ka ma txiˈ tkanen jun quis̈, ¿lbajpa cxeˈl tkˈoˈn tman te? Min. 11 Mlay cybinchay juˈwa. Amale aj iletkey, pero jaj baˈn cxeˈl cykˈoˈna cye cycwala. Yajtzen te Cymana tuj cyaˈj, ¿yaaˈmpale masxsen jaj baˈn ctzaal tkˈoˈn cyey oj t‑xiˈ cykanena? 12 Juˈ tzunj, ka cyaja tuˈn tbint jun baˈn cyey cyuˈn xjal, ccybinchay jun baˈn cye, cuma juˈ tzin tkbaˈn tley Moisés bix juˈ e cykba tyolel Dios tuj tyol Dios.
Jun chˈin twitz ttziiˈ tcawbil Dios
13 Chˈin twitz ttziiˈ tcawbil Dios, pero cykˈoˈnc cyipena tiˈj tuˈn cyocxa tuj, cuma nim twitz ttziiˈ jbe nxiˈ tiiˈn ke xjal tuj kˈakˈ, bix te nim tweˈ ja beˈwe, bix nim xjal nchi ocx tuj, cuma yaaˈn cyiw tuˈn cyocx. 14 Pero ttziiˈ jbe nxiˈ tiiˈn ke xjal tuˈn cypon tuj cychunkˈlal tuya Dios, chˈin twitz, bix yaaˈn nim xjal ncnet ja be lu cyuˈn.
Tuˈnj cybinchben qˈuelel cyniˈya cyiˈj
15 Cycˈojlam cyiiba cye kej xnakˈtzal tyol Dios ẍtakˈ chi ul cyuyey. Ccyeecˈa cyiib tisencˈa carnelke, pero xoˈjke, bix cyaj tuˈn cyxitja. 16 Tuˈnj cybinchben qˈuelel cyniˈya tiˈj ti tten cyanem. ¿Jacˈapa tzˈel loˈpj te uva tiˈ jun skman chˈiˈx, bix loˈpj te higo tiˈ jun tzeeˈ at chˈutel? 17 Mlay. Jun tzeeˈ kaˈ tzin tkˈoˈn twitz kaˈ, bix jun tzeeˈ baˈn tzin tkˈoˈn twitz baˈn. 18 Jun tzeeˈ baˈn, mlay takˈ twitz yaaˈn baˈn. Bix jun tzeeˈ yaaˈn baˈn, mlay takˈ twitz baˈn. 19 Jaca juun tzeeˈ, ka yaaˈn baˈn twitz tzin tkˈoˈn, cjawel txˈomet bix cˈoquex tuj kˈakˈ. 20 Cxeˈl nkbaˈna cyey, qˈuelel cyniˈya tiˈj ka baˈn jun xjal bix ka yaaˈn baˈn laˈ tiiˈn tbinchben.
Min ntzkiˈnkey
21 At nim xjal tzin cykbaˈn weya, “Kaaw, Kaaw.” Pero yaaˈn cykilcake chi oquex tuj cyaˈj. Nuk oˈcx kej xjal tzin cybinchaˈn tajbil Nmana tuj cyaˈj chi oquex tuj tcawbilxin. 22 Tuj jkˈij tzul oj cyoc cykil xjal tuj xkela, nim xjal ctzaal tkbaˈn weya: “Taat, Taat, ¿mimpatzen e xiˈ kkˈumena tyol Dios tuˈn tipemal tey tbi? ¿Bix mimpatzen el kiiˈna biman cyiˈ xjal tuˈn tipemal tey tbi? ¿Bix mimpatzen e kbinchaya nim akˈuntl jawnex tuj taakˈen Dios tuˈn tipemal tey tbi?” tz̈i cybel. 23 Cxeˈltzen nkbaˈna cye: “Min ntzkiˈnkey. Cypaˈmel cyiiba wiˈja, key binchal il,” tz̈i nbela.
Tej tyole Jesús tiˈj caˈba tkˈuklel jaaˈ
24 Tuˈn tpon baj twiˈ nyola, cxeˈl nkbaˈna cyey jun techel. Jaca juun xjal tzin tbiˈn nyola bix nbint tuˈn, ja tzunja tisen jun xjal at tnaabl e jaw tbinchaˈn tja twiˈ xak cyiw. 25 Bix e cub nintzaj jbal, bix e jaw noj nimaˈ, bix e tzaj nim cykˈiˈk, bix oc punntzˈaj aˈ tuyax cykˈiˈk tiˈ jaaˈ. Pero min iyˈ tzˈak jaaˈ, cuma baˈnxix e cub kˈukbet twiˈ xak. 26 Pero jaca juun xjal tzin tbiˈn nyola pero min tniman, ja tzunja tisen jun xjal mintiiˈ tnaabl e jaw tbinchaˈn tja tuj ttxa tzˈaˈn. 27 Bix e cub nintzaj jbal, bix e jaw noj nimaˈ, bix e tzaj nim cykˈiˈk, bix oc punntzˈaj aˈ tuyax cykˈiˈk tiˈ jaaˈ, bix iyˈ tzˈak jaaˈ, biˈx e cub xitj cykilca―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatz.
28 Tejtzen tbaj yolen Jesús, cykilca xjal e jaw kleeˈ tiˈj t‑xnakˈtzbilxin, 29 cuma e xnakˈtzanxin tisen jun xjal tuya tipemal, yaaˈn tisenj cyej xin txˈolbal ley.
Tej tkˈanj jun xjal otk tzaj kˈey
8 Tejtzen tcuˈtz Jesús twiˈ witz, nimxsen xjal oc lpe tiˈjxin. 2 Bix ul junxin xjal yaab. Otk tzaj kˈey t‑xumlalxin tuˈnj yabel lepra. Bix e cub majexin twitz Jesús, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Taat, ka taja, at tey tipemal tuˈn tel tiiˈna jyabela wiˈj―tz̈ixin.
3 Bix e xiˈ tnukpa Jesús tkˈab tibaj yaab, bix oc tmocoˈnxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Wajwe. Cyajtey baˈn―tz̈ixin.
Bix tujx naj t‑xiˈ tkˈumenxin, tzin ncyajtl jxin xjal baˈn.
4 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús texin:
―Miˈn txiˈ tkbaˈna cye xjal ti ma baj tiˈja, sino cutxena tey, bix yeecˈanx tiiba twitzj xin pala tuˈn tel tniyˈ tiˈj ka ma tzul tnaabla. Bix kˈoncx jtoybila texin tisen o tkba Moisés, tuˈntzen t‑xiˈ tkbaˈn pala cywitz xjal ya ma cyaja baˈntla―tz̈ixin.
Tej tkˈanj t‑akˈanal capitán tuˈn Jesús
5 Bix e xiˈ Jesús tuj tnom te Capernaum, bix tej tocxxin tuj tnom, e pon twitz Jesús junxin capitán cye soldado te Roma. Bix e cubsanxin twitz te Jesús:
6 ―Taat, at jun wakˈanala nim tajbel weya, pero ma yebt. Attzen njaya, bix min yucchtl t‑xumlal. Nimxsen nchyon te―tz̈ixin.
7 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús texin:
―Chin xeˈla te kˈanlte―tz̈ixin.
8 Pero e xiˈ ttzakˈbeˈn capitán te Jesús:
―Taat, mintiiˈ wajbela twitza. Juˈ tzunj, yaaˈn tumel tuˈn tocxa tuj njaya. Bix yaaˈn il tiˈj tuˈn tula njaya tuˈn tkˈanj wakˈanala. Nuk kbantza jyol, bix cyjel wakˈanala baˈn. 9 N‑el nniˈya tiˈj oˈcx tuˈn tyola baˈn tbint tajbila, cuma jax juˈx weya o kˈoj woclena te cawel. At nim soldado tjakˈ ncawbila. Ka ma txiˈ nkbaˈna te jun soldado, “Cutxey,” ka ntz̈iya, il tiˈj cxeˈl. Bix ka ma txiˈ nkbaˈna te juntl soldado, “Cyixtey,” ka ntz̈iya, jax il tiˈj cˈulel. Jax juˈx ka ma txiˈ nkbaˈna te jun wakˈanala, “Bincham jlu,” ka ntz̈iya, jax il tiˈj cbinel tuˈn―tz̈ixin.
10 Tejtzen tbinte Jesús tyol capitán, e jaw kleeˈxin tiˈ capitán, bix e xiˈ tkbaˈnxin cyej xjal lepchec tiˈjxin:
―Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, bajxsen wila jun aj Israel n‑oc ke tcˈuˈj wiˈja tisen ja capitán lu yaaˈn te Israel pero ma tzˈoc ke tcˈuˈj wiˈja. 11 Bix cxeˈl nkbaˈna cyey, cyxolj xjal chi temel cyxol ttanem Dios tuj tcawbil, at xjal te cykilca twitz txˈotxˈ. At te ocne bix at te elne, bix chi cwel ke tiˈ mes ttxlaj Abraham tuya Isaac bix tuya Jacob. 12 Pero kej xjal te Israel, amale ttanemet Dios ejeeˈ tuj cywitz, pero chi xeˈl xooˈn tuj klolj te junx maj, jatztzen chi jawel okˈ, bix jatztzen cjawele kitxˈitxˈin t‑xeeˈ twitz cye―tz̈i Jesús.
13 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús te capitán:
―Cu txiy. Cbinel tey tisenj ma tocslay―tz̈ixin.
Bix jaxj hora e kˈanj t‑akˈanalxin.
Tej tkˈaˈna Jesús tiˈj jxuj tjiiˈ Pedro
14 Bix e xiˈ Jesús tja Pedro. Tej tponxin, e xiˈ tcyeˈyenxin otk yebt jxuj tjiiˈ Pedro tuˈn cyak. Tjaxxuj twiˈ wetbil. 15 Bix oc tmocoˈnxin tkˈabxuj, bix e chewex cyak tuj t‑xumlalxuj. Bix e jaw weˈtlxuj, bix akˈxuj kˈolxte waabj texin.
16 Tejtzen tcuˈx kˈij, e pon cyiiˈn xjal nim xjal otk tzˈoc licyˈpaj biman cyiˈj, bix el tlojoˈnxin biman cyiˈ xjal nuk tuˈnj tyolxin. Bix oc tkˈaˈnenxin cykilca xjal yaab e pon. 17 Juˈtzen tten el jaxxix jtyol Dios e tzˈiˈbet tuˈn Isaías nbyan cyjulu: “Jaj xin Scyˈoˈn tuˈn Dios qˈuelel kˈinte kyabel, bix qˈuelel tiiˈnxin qˈuixcˈaj kiˈj,” tz̈i tyolel Dios Isaías.
Kej cyajbe tuˈn cyoc lpe tiˈj Jesús
18 Tejtzen tlonte Jesús nimxsen tajlal xjal oc chmet tiˈjxin, e xiˈ tkbaˈnxin cye t‑xnakˈatzxin tuˈn cyiyˈx jlajxe tnijabel aˈ. 19 Pero attzen junxin txˈolbal ley e xiˈ tkbaˈnxin te Jesús:
―Xnakˈtzal, chin xeˈla tuyena nuk jaaˈxja tuˈn t‑xiˈy―tz̈i xjal.
20 Pero e xiˈ tkbaˈn Jesús texin:
―Kej ẍiwel at cyja t‑xol xak bix kej chˈit at cykˈuˈsem, pero jatzen tey, ka taja tzˈoc lpey wiˈja, ilxix tiˈj qˈuelel tniˈya tiˈj mintiiˈ njaya bix nchin wutana te koniyan jaaˈ nchin poniya, inayena, ja Smaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal―tz̈i Jesús.
21 Cyxol xjal chmoˈn tiˈj Jesús at juntl xjal e tajbe tuˈn toc lpe tiˈj Jesús. Pero e xiˈ tkbaˈnxin te Jesús:
―Taat, najsama, waja nejl cwelex nmakuˈna nmana―tz̈ixin.
22 Pero e xiˈ tkbaˈn Jesús texin:
―Lpeˈcˈa wiˈja, bix kˈoncja tuˈn tcuˈx cymakuˈn cyimne cycyimne―tz̈i Jesús.
Tej tweˈ cykˈiˈk tuˈn Jesús
23 Tejtzen tocx Jesús tuj barc, jax juˈx ocx ke t‑xnakˈatzxin tuj barc tuyaxin. 24 Bix jeyˈ, e cub pokˈch naj jun nintzaj jbal bix cykˈiˈk tibaj aˈ. Nimxsen oc punntzˈaj aˈ tuˈn cykˈiˈk tiˈ barc, bix e noj barc tuˈn aˈ. Pero te Jesús, nwutanxin. 25 Bix ul lkˈe ke t‑xnakˈatzxin ttxlajxin, bix oc cycˈasenxin jaxin, bix e xiˈ cykbaˈnxin texin:
―Taat, ¡ko tclaˈy, cuma at tuˈn kcyima!
26 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―¿Tikentzen cutzexsen ttz̈i cyiˈja? ¿Tiken min s‑oc ke cycˈuˈja wiˈja?―tz̈ixin. Bix e jaw weˈxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin te cykˈiˈk bix te tnijabel aˈ tuˈn cyweˈ. Biˈx tzinenxsen e cyjaˈ.
27 Bix e jaw weˈ ke t‑xnakˈatzxin, bix e xiˈ cykbaˈnxin:
―¿Altzen loj jxjal lu? Hasta cykˈiˈk bix aˈ ma tzˈoc tilenxin, bix ma cybi―tz̈ikexin.
Caˈba xinak aj Gadara otk tzˈoc biman cyiˈj
28 Tejtzen cyiyˈx bajkexin juntl jlaj tnijabel aˈ tuj tnom te Gadara, etz caˈba xinak tuj camposant bix oc nojkexin twitz Jesús. Otk chi oc nimxsen biman cyiˈjxin, bix tuˈn cyipemal biman, e kˈojlkexin tiˈ cykilca. Juˈ tzunj, tuˈn ttz̈i cyiˈj aj Gadara, min e betke tuj be tcub ttzi camposant. 29 Tej toc cycyeˈyenxin Jesús, e jawxsen cys̈iˈnxin, bix e xiˈ cykbaˈnxin:
―¿Ti jilel tbinchaya kiˈja, jay Tcwal Dios? ¿Mapa tzula tuˈn tbaj tyajlaˈna ejooˈja te minaˈx tpon tumel tuˈn kxiˈya tuj qˈuixcˈaj?―tz̈i ke biman.
30 Nakchtzen chˈin eteˈ nimjil boch nchi waaˈn. 31 Bix akˈ ke biman cubsal cywitz twitz Jesús:
―Ka ma tzˈex tlojoˈna ejooˈya cyuj xjal lu, ko ttzakpiˈcxa cyxol jil boch luwe―tz̈i ke biman.
32 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Cyucxey.
Bix el ke biman cyiˈj xin xjal, bixsen ocxke tuj cyxumlal boch. Bix jeyˈ, e xiˈ ajkelkejil tcˈuˈj witz tuj tnijabel aˈ, bix e jaw jikˈbekejil.
33 Yal tzunkej xjal cylel boch, bix e xiˈ okke tuj tnom. Bix e xiˈ cykˈumen cykilca otk baj, bix ti e baj cyej xjal otk chi el biman cyiˈj. 34 Bix cykilca xjal tuj tnom etz te cyeyˈlte Jesús, bix tej t‑xiˈ cycyeˈyen jaxin, akˈkexin cubsal cywitzxin te Jesús tuˈn tiyˈxin tuj cytanemxin.
E kˈanj jun xjal tuˈn Jesús min yucchtl t‑xumlal
9 Bix ocx Jesús tuj barc, bix iyˈx jlajxe tnijabel aˈ, bix e ponxin tuj jtnom jaaˈ e najanaxin.
2 Tejtzen tponxin tuj ttanemxin te Capernaum, ul jun cloj xjal iken jun yaab twiˈ jun wetbil. Mintiiˈ tanem t‑xumlal. Tej tzunj toc tcyeˈyenxin kˈuklec cycˈuˈj xjal tiˈjxin, e xiˈ tkbaˈnxin tej xin yaab:
―Ncwal, nimsam tcˈuˈja. Ma najset tila―tz̈ixin.
3 Tejtzen cybinte ke txˈolbal ley ja yol ka otk najset til yaab tuˈn Jesús, akˈkexin yolel cyxolxxin:
―Ja xjal lu n‑oc tkˈon tiib te Dios. Ncub t‑xniyˈbeˈnxin ka Diosxin―tz̈ikexin.
4 Pero el tniyˈ Jesús tiˈj jkaˈ iyˈ tuj cycˈuˈjxin, bix e xiˈ tkanenxin:
―¿Tikentzen nxiˈ cyximana tuj cyanema kaˈ kena bix mlay bint wuˈna tuˈn tnajset cyil xjal? 5 Tuj cywitza, ¿alcyej yol mas secy tyol jilj tuˈn t‑xiˈ nkbaˈna tej yaaba, japaj “Ma najset tila,” bix ma jaj “Weˈwetzen tey bix cutxetzen tjay”? 6 Te weya, junx taˈ. Tuˈn tel cyniˈya tiˈj at wipemala tuˈn tcub nnajsaˈna cyil xjal, cwel nkˈanena ja yaab lu―tz̈i Jesús cye txˈolbal ley.
Bix e xiˈ tkbaˈnxin te yaab:
―Weˈwetzen tey, kˈinx twetbila, bix cutxetzen tjay―tz̈ixin.
7 Bix e jaw weˈ yaab, bix e jaw tiiˈn twetbil, bix aj tja. 8 Yaltzen kej xjal otk chi chmet tiˈjxin, tej cylonte ti e baj, nimxsen e jaw kleeˈke, bix e jaw cynimsaˈn tbi Dios, cuma otk tzaj tkˈoˈnxin tipemalxin te jun xjal tuˈn tbint jlu tuˈn.
Tej ttzaj txquet Mateo tuˈn Jesús
9 Tbajlenxittzen juˈwa, bix e xiˈ tbeten Jesús juntl tkiyˈ. Bix tej texxin twitz jun jaaˈ jaaˈ eteˈcˈa kej xin chmol chojentj, e xiˈ tcyeˈyenxin tunwen kˈuklecx jxin Mateo. Bix e xiˈ tkbaˈnxin te Mateo:
―Lpetz tey wiˈja, tuˈntzen toca te nxnakˈatza.
Bix e jaw weˈ Mateo, bix oc lpe tiˈjxin.
10 Mas yaj, tej tcub ke Jesús cyuya t‑xnakˈatz lepch tiˈjxin tiˈ mes tuj tja Mateo, jax nim chmol alcabala bix nim xjal yaaˈn baˈn tuj cywitz aj fariseo e pon te waaˈl cyuyaxin. 11 Tej toc cycyeˈyen fariseo nwaaˈncx Jesús cyuya kej xjal yuwin tuj cywitz fariseo, e xiˈ cykanenxin cye t‑xnakˈatzxin:
―¿Tikentzen nwaaˈncx jxin xnakˈtzal cyey cyuyaj chmol alcabala bix tuya mastl aj il?―tz̈ikexin.
12 Pero e tbi Jesús ja yol lu, bix e xiˈ tkbaˈnxin cye fariseo:
―Kej xjal baˈn min cheˈxcye tuya kˈanel. Nuk oˈcx kej xjal yaab ncheˈx tuya kˈanel. 13 At jun tyol Dios tzin tkbaˈn cyjulu: “Waja tuˈn toc kˈakˈen cycˈuˈja cyiˈ xjal, yaaˈn nuk oˈcx cyoybila,” tz̈i Dios tuj tyol. Kˈoˈnc cyipena tiˈj tuˈn tel cyniˈya tiˈj ti japenina ja yol lu, cuma min ma chin ul weya te txcolte cyej xjal mintiiˈ cyil tuj cywitz, sino te cyej xjal aj il tuj cywitz tuˈn cymeltzˈaj―tz̈ixin cye fariseo.
Jun kanbil tiˈj epaj weyaj
14 Yajcˈatl, bix e pon tuya Jesús cab xjal lepchec tiˈj Juan Bautista, bix e xiˈ cykbaˈnxin texin:
―Ncub kpaˈna weyaj bix ncub cypaˈn aj fariseo weyaj. Pero kej tey t‑xnakˈatza, ¿tikentzen min ncub cypaˈn weyaj?―tz̈ikexin.
15 Bix aj ttzakˈbeˈn Jesús:
―Oj nchi pon xjal tiˈ mejoblenel, ¿cwelpa cypaˈn weyaj? Min, cuma tumel tuˈn cyiyˈsan xjal tuya chmilbaj. Juˈtzen cye nxnakˈatza. Tisen nchi tzalaj ke xjal tuya chmilbaj, juˈxse nchi tzalaj ke nxnakˈatza wuyena, cuma ntiina cyuya. Mas yaj, oj wel kˈiˈna cyiˈj, chi cyjeltzen tuj bis, bix cweltzele cypaˈn weyaj. 16 Min‑al jun xjal jacˈa jatz tiiˈn jun tkiyˈ remyent tiˈ jun acˈaj xbalen tuˈn tcuˈx te remyent tiˈ jun xbalen kˈanak, cuma mas qˈuelex rotj kˈanak tuˈn acˈaj oj toc yutˈpaj. 17 Jax min‑al jun xjal cwel tkˈoˈn vino acˈaj tuj jun tzˈuˈn kˈanak, cuma ka ma cub tkˈoˈn juˈwa, qˈuelel rotj tzˈuˈn tuˈn vino oj tel ipcˈaj, bix qˈuelel kojl vino, bix cxeˈl tzˈuˈn tuj il. Cwel cykˈeysaˈn xjal acˈaj vino tuj acˈaj tzˈuˈn, tuˈntzen miˈn tzˈex rotj tzˈuˈn, bix tuˈn miˈn tzˈel koj vino. Jaxse juˈx weya nxnakˈtzbila. Acˈaj nxnakˈtzbila, bix mlay tzˈocx kˈanak xnakˈtzbil te ootxa tuj―tz̈i Jesús.
Tej tjatz itzˈj jun txin tuj cyamecy tuˈn tyol Jesús
18 Mitknaˈx tbaj yolen Jesús tej tpon twitz junxin xjal cawel cyxolj xjal e chmet tuj camon jaaˈ xnakˈtzbil tyol Dios. E cub mejtzˈajxin twitz Jesús, bix e xiˈ tkbaˈnxin te:
―Jaˈlecuwe xcyim nmeela. Najsama, quixta wuyena bix kˈaˈcˈa tkˈaba tibajtxin tuˈn titzˈjtltxin―tz̈ixin.
19 Bix e tcuya Jesús bix oc lpe tiˈj cawel cyuya t‑xnakˈatzxin. 20 Pero jeyˈ, at junxuj xuuj e pon lkˈe tzaltiˈjxin, bix oc tmocoˈnxuj ttxaˈn t‑xbalenxin. Otk bint cablaaj jnabkˈi takˈlenxuj tuˈn cyak aˈ tiˈjxuj. 21 Bix iyˈ tuj tcˈuˈjxuj:
―Nuketle oj toc nmocoˈna t‑xbalenxin, ya tzultzen nnaabla―tz̈i tzunxuj.
22 Pero aj meltzˈaj Jesús, bix e xiˈ tcyeˈyenxin jaxuj, bix e xiˈ tkbaˈnxin texuj:
―Tey xuuj, nimsam tcˈuˈja. Tuˈnj s‑oc ke tcˈuˈja wiˈja, ma tzul tnaabla―tz̈i tzunxin. Bix texsen hora e weˈtl tyabelxuj.
23 Tejtzen tocx Jesús tuj tja cawel tuj camon jaaˈ, bix tej t‑xiˈ tcyeˈyenxin n‑oc xux cyuˈn xjal bix nim ookˈel nbaj, 24 e xiˈ tkbaˈnxin cye xjal:
―Cyexa, cuma min ma cyim tej txin cwala. Nuk nwutantxin―tz̈ixin.
Bix e jaw tzeˈn ke xjal tiˈjxin, cuma el cyniyˈ tiˈj otk cyimtxin. 25 Pero tej cyetz lojoˈn xjal peˈn, ocxxin tuj cwart jaaˈ tocxe neeˈ, bix e tzaj ttzyuˈnxin tkˈabtxin, bix e jaw twaˈbaxin jatxin. 26 Bix eltzen tpocbal jlu tuj cykil lugar.
Tej tkˈanj tbakˈ cywitz caˈba mos̈
27 Tejtzen tex Jesús tuj ja jaaˈ lu, oc lpe caˈba xjal mos̈ tiˈjxin. Bix e jaw s̈iˈnke:
―¡Jay tiyˈjil jrey David, kˈakˈentz tcˈuˈja kiˈja!
28 Bix ocx Jesús tuj jun jaaˈ, bix oc lpekexin tuyaxin tunwen. Bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―¿Mapa tzˈoc ke cycˈuˈja wiˈja ka baˈn wuˈna tuˈn tcub nkˈanena ejeeˈy?
Bix aj cytzakˈbeˈnxin:
―Ma tzˈoc ke kcˈuˈja tiˈja, Taat.
29 Octzen tmocoˈnxin tbakˈ cywitzxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Chi kˈanxita tuˈnj n‑oc ke cycˈuˈja wiˈja―tz̈i Jesús.
30 Bix ul tnaabl tbakˈ cywitzxin. Bix tuya cyiw yol e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Ten cycwenta tiˈj tuˈn miˈn cybi xjal ti ma baj cyiˈja―tz̈ixin.
31 Pero tej cyexxin tuj jaaˈ, el cykˈumenxin tuj cykil lugar tpocbal ti otk bint tuˈn Jesús cyiˈjxin.
Tej tbintl tyolen men tuˈn Jesús
32 Matkxsen cyexlen caˈba mos̈, tpon kˈiˈn jun xjal men twitz Jesús. Min bintl tyolen tuˈnj biman otk tzˈoc tiˈj. 33 Tej tel tlojoˈn Jesús biman tiˈ xjal men, nbintltzen tyolen xinak. Bix e jawxsen kleeˈ cykilca xjal tiˈj, bix e xiˈ cykbaˈn:
―Bajxsen tzˈoca kcyeˈyen jun maj tisenj lu kxol aj Israel―tz̈ikexin.
34 Pero ejeeˈtzen kej xjal fariseo e xiˈ cykbaˈn:
―Tipemal jxjal luwe tuˈn tel tlojoˈn biman yaaˈn te Dios, sino o kˈoj te tuˈn cawel cye biman―tz̈i ke fariseo.
Nimxsen twitz awal
35 E baj tbete Jesús tuj cykilca tnom bix aldea, bix e xiˈ tkˈoˈnxin t‑xnakˈtzbil cyuj camon jaaˈ bix e xiˈ tkˈumenxin jtbanel tpocbal tcawbil Dios. Bix jaaˈxja e ponaxin, e cub tkˈanexin cykilca wik cyyabel xjal bix nuk alcyexja qˈuixcˈaj toc cyiˈj. 36 Tuj cykil lugar, tej toc tcyeˈyenxin ke xjal, oc kˈaˈben tcˈuˈjxin cyiˈj, cuma cyiw taˈ cychunkˈlal bix mintiiˈ onbil cye, tisen jun cloj carnel min‑al cylel cye. 37 Bix e xiˈ tkbaˈnxin cye t‑xnakˈatzxin:
―Jtaakˈen Dios cyiˈ xjal tisen jun jaatxˈen. Nimxsen jaatxˈen, pero yaaˈn nimxix akˈanal at te chmolte. 38 Juˈ tzunj, cykanenx te Taaw akˈuntl tuˈn t‑xiˈ tsmaˈnxin akˈanal te chmolte twitz awal―tz̈i Jesús.
Tej tjaw jyet cablaaj t‑xnakˈatz Jesús
10 Bix e cub tchmoˈn Jesús kej cablaaj t‑xnakˈatz, bix e xiˈ tkˈoˈnxin tipemalxin cye tuˈn tel cylojoˈn biman cyiˈ xjal bix tuˈn cykˈanenxin tiˈ cykilca wik cyyabel xjal. 2 Ejeeˈtzen xinj e tsicyˈ Jesús te t‑xel, ejeeˈj xin lu: Tneel, ja Simón, jxjal oc tbi te Pedro tuˈn Jesús, bix tuyax Andrés, titzˈen Simón, tuya Jacobo, tcwal jxin Zebedeo, tuya Juan, titzˈen Jacobo, 3 tuya Felipe, tuya Bartolomé, tuya Tomás, tuya Mateo, jxin chmol alcabala, tuya Jacobo, tcwal jxin Alfeo, tuya Tadeo, 4 tuya Simón, jxjal tocx te jun cloj Cananeo tbi, tuya Judas Iscariote, jxjal e xiˈ tqˈueyen Jesús mas yaj.
Taakˈen cablaaj t‑xnakˈatz Jesús
5 Ejeeˈ tzunj cablaaj xjal e xiˈ tchkˈoˈn Jesús te binchalte taakˈen. Pero tneelxix, e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Miˈn cheˈxa cyxol kej xjal yaaˈn judío, bix miˈn chi ocxa tuj cytanem aj Samaria. 6 Nuk oˈcx chi xeˈla cyxol kej aj Israel o chi tzpet. 7 Ojtzen cyxiˈy, cykˈumenx cye xjal cyjulu: “Tzul lkˈe tcawbil Dios tzul tuj cyaˈj,” tz̈i cybela. 8 Cykˈanenx kej xjal yaab. Chi jawetz cyitzˈjsaˈna kej xjal cyimne tuj cyamecy. Cykˈanenx kej xjal ma tzˈel kˈey cykˈab bix cyken tuˈnj yabel lepra. Qˈuelel cylojoˈna biman cyiˈj xjal ma chi oc biman cyiˈj. Bix miˈn chi kanena pwak cye xjal oj tcub cykˈanena, cuma nuk cotz jwipemala ma cyiikˈa. 9 Miˈn txiˈ cyiiˈna pwak, mi nuket oro bix ka plata bix ka cobre tuˈn cyitzˈja. 10 Bix miˈn txiˈ cyiiˈna cypay tuj be, mi nuket cychˈixpubla cyiˈja, mi nuket juntl moj cyxaaba, mi nuket juntl cybardona te tcab, cuma il tiˈj tuˈn tkˈoj twa jun t‑akˈanal Dios. 11 Oj cyocxa tuj jun tnom bix ka tuj jun aldea, cykanenx cye xjal ka at jun xjal at tajbil tuˈn tkˈon posada cye t‑akˈanal Dios, bix chi cyjela tuya ojxe cyiˈya tuj ja tnoma. 12 Oj cyocxa tuj jaaˈ jaaˈ tumel chi wutala, nejl cxeˈl cykˈoˈna jun kˈolbebl te cykilca xjal tuj jaaˈ. 13 Ka ma tiikˈ taaw jaaˈ ejeeˈy tuya cykil tcˈuˈj, tzajxit cykˈoˈna cyxtalbila te. Pero ka tcyˈi ejeeˈy, miˈn txiˈ cykˈoˈna cyxtalbila te. 14 Ka at xjal cycyˈi ejeeˈy bix ka ma tzˈel cyxooˈn cyyola, oj cyiˈya tuj cyja bix ka tuj cytanem, cytz̈toncjtzen kuk tiˈ cyxaaba cywitz, te yecˈbil min chi kˈumentla tyol Dios cyxol. 15 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, tuj jkˈij te castiwa tzul, mas castiwa tzul tkˈoˈn Dios cyej tnom n‑el cyiiqˈuen tkˈumj tyolxin twitzj e cub tkˈoˈnxin cyibaj kaˈ tnom te Sodoma tuyax tnom te Gomorra jatxe ootxa.
Tzul qˈuixcˈaj cyiˈ ocslal
16 Qˈueleltzen cyniˈya tiˈj ejeeˈy nuk cyisen tal carnel bix chi xeˈl nsmaˈna cyxolj xjal cyisen xoˈj. Juˈ tzunj, chi tena ẍbiˈl tisen lbaj, pero jax chi tena tisen cucuˈ. Miˈn cybinchay kaˈ cyiˈ xjal. 17 Cycˈojlamxix cyiiba cye xjal, cuma chi xeˈl kˈoˈna cywitz juez nuk wiˈjcˈa, bix cxeˈl cykˈoˈn tzˈuˈn cyiˈja cyuj cycamon jaaˈ. 18 Hasta cywitz gobernador bix cywitz rey chi xeˈl chkˈeta nuk wiˈjcˈa, tuˈntzen tkˈumj nbiˈya cyexin bix cyej xjal yaaˈn judío. 19 Pero oj cytzyeta, miˈn chi labta tiˈj ti tten tuˈn cyclon cyiiba bix tiˈj alcye yol tuˈn t‑xiˈ cykbaˈna cywitz cawel, cuma oj tpon tumel, chi xeˈl onet cyey tiˈ cyyola. 20 Yaaˈn tiˈ cywiˈy ctzaala cyyola, sino ja te Espíritu Santo kˈoˈn cyey tuˈn Cymana Dios cxeˈl kˈonte cyyola.
21 Tzul jun kˈij at xjal cyitzˈen cyiib bix jun cxeˈl qˈueyente juntl tuj cykˈab cawel tuˈn cybyet, bix jax cxeˈl cyqˈueyen cyman ke cycwal tuˈn cybyet. Bix ke cwal chi oquel kˈojl cyiˈ cyman, bix chi oquel cyipen tiˈj tuˈn cybyet cyman. 22 Cykilca xjal qˈuelel cyiiqˈuen ejeeˈy tuˈnj cykˈon cyiiba wuyena. Pero alj xjal miˈn cyaj tcyeˈyen inayena, amale n‑oquet cyiw qˈuixcˈaj tiˈj, cleteltzen tuˈn Dios.
23 Ka ma chi yajlaja tuj jun tnom, cyiyˈ oka tuj juntl tnom. Pero jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, mitknaˈx t‑xiˈ cykˈumena tyol Dios tuj cykilca tnom te Israel oj wul meltzˈaja, inayena, jxjal Smaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal.
24 Yaaˈn ejeeˈy mas jawnex nwitza, tisen jun xjal nxnakˈtzan yaaˈn mas jawnex twitz tmaystro, bix jun akˈanal yaaˈn mas jawnex twitz tpatrón. 25 Jnbaj tiˈ jun maystro, jax nbaj tiˈ t‑xnakˈatz. Bix jnbaj tiˈ jun patrón, jax nbaj tiˈ t‑akˈanal. Juˈ tzunj, jcbinel wiˈja cyuˈn xjal, jax cbinel cyiˈja. Ma tzˈoc cykˈoˈn xjal nbiˈya te Cyaaw biman. Katzen juˈ ma cykba xjal wiˈja, jaxse juˈx cˈoquel cyyasen xjal ejeeˈy.
Mas il tiˈj tuˈn ttzaj ttz̈i Dios kiˈj twitzj tuˈn ttzaj cytz̈i kiˈj kej xjal cyqˈui Dios
26 Juˈ tzunj, tuˈn cyajbena weya, miˈn tzaj cytz̈i kej yasel xjal cyiˈja. Jjaxxix yol eˈwen jaˈlewe, ilxsen tiˈj tuˈn tkˈumj. 27 Jnxiˈ nkbaˈna cyey oj nko tena kjunal, qˈuelex cypocbaˈna tuj cykil lugar. Bix jnxiˈ njasena cyey jaˈlewe tuj ewjel, cykˈumenx te cykil xjal. 28 Miˈn tzaj cytz̈i cyiˈja kej xjal pjel cybyoˈn cyxumlala. Oˈcx jlu cbinel cyuˈn, pero mintiiˈ cyipemal tuˈn tcub cyanema cyuˈn. Mas il tiˈj tuˈn ttzaj ttz̈i Dios cyiˈja, jaj xjal at tipemal tuˈn tcuˈx tkˈoˈn cyxumlala tuyax cyanema tuj kˈakˈ te junx maj. 29 Ncyeˈyen Dios cykilcaj nbaj cyiˈja. Cˈoquel cycˈuˈja cyiˈj tal chˈit. ¿Mimpatiiˈ nqˈueyj caˈba tuˈn nuk jun centavo? Pero amale yaaˈnt nim cywiˈ, mi nuk jun cwel tzˈak twitz txˈotxˈ bix mint n‑oc tcyeˈyen Dios. 30 Yajtzen cyey, ¿chi elelpey tuj tcˈuˈj Dios? Min. Hasta ttzmal cywiˈy ttzkiˈn Dios jteˈ. 31 Juˈ tzunj, miˈn tzaj ttz̈i jcbinel cyiˈja, cuma at mas cyajbela cywitz nim chˈit.
32 Kej xjal tzin cykbaˈn cywitz xjal ka lepchecke wiˈja, cxeˈltzen nkˈumena twitz Nmana tuj cyaˈj ka ejeeˈtzen nxjalja. 33 Pero kej xjal cycyˈi cykba cywitz xjal ka lepchecke wiˈja, cxeˈltzen nkbaˈna twitz Nmana tuj cyaˈj ka yaaˈn ejeeˈja weya.
Tej tyole Jesús tiˈj tpabl kiib
34 Miˈn cub cybisena in ula twitz txˈotxˈ tuˈn tweˈ cykil kˈoj wuˈna. Yaaˈn juˈwa, sino in ula kˈol kˈoj cyxol xjal. 35 In ula kˈol kˈoj jkˈa cwal tuya tmankˈa, bix jtxin cwal tuya ttxutxin, bix jtxin elibj tuya tliibtxin. 36 Kej tuj tja jun xjal, chi oqueltzen te aj kˈoj tiˈj.
37 Alcyej xjal taj tzˈoc lpe wiˈja, pero mas n‑oc takˈ tman bix ka ttxu te nwitza, mlay tzˈoc te nxnakˈatza. Bix alcyej xjal mas n‑oc takˈ tcyˈaal te bix ka tmeel, mlay tzˈoc te nxnakˈatza. 38 Bix alcyej xjal yaaˈn binne tten tuˈn tiyˈx qˈuixcˈaj bix chˈixbajil tuˈn tuˈn toc lpe wiˈja, mlay tzˈoc te nxnakˈatza. 39 Ja tzunj xjal tcyˈi tzˈoc lpe wiˈja cuma at cytz̈i kej xjal tiˈj cyaj tuˈn tcub, cxeˈl t‑xooˈn tchunkˈlal. Pero ja tzunj xjal cyjel tkˈoˈn tchunkˈlal te twitz txˈotxˈ tuˈnj lepchec wiˈja, ctcamantzen tchunkˈlal te junx maj.
Chojbil
40 Chi xeˈla te nxela, bix alcye xjal cˈoquel tbiˈn cyyola, jax n‑oc tbiˈn jweya. Bix alcye xjal cˈocslal wiˈja, jax n‑ocslan tiˈj Dios e tzaj tsmaˈn inayena. 41 Alcyej xjal ctkˈaˈ posada cyey cuma jaxxix tyolel Dioskey tuj twitz, ctzaaltzen kˈoˈn te jaxj cotz ntzaj kˈoˈn cye tyolel Dios. Bix alcyej xjal ctkˈaˈ tkˈolbebl cyey cuma jiquenkey tuj twitz, ctzaaltzen kˈoˈn te jaxj cotz ntzaj kˈoˈn cyej xjal jiquen. 42 Bix alcye jun xjal ctzaal onente cyey cuma nxnakˈatzkey tuj twitz, amale nuket jun vas aˈ tzaj tkˈoˈn te cyey, bix ka ma tzaj tkˈoˈn te jun mas chˈin cyxola, il tiˈj ctzaal kˈoˈn tcotz―tz̈i Jesús cye t‑xnakˈatz.
Kej tsanjel Juan Bautista
11 Tejtzen tbaj tkbaˈn Jesús ja xnakˈtzbil lu cyej cablaaj t‑xnakˈatzxin, iyˈtzen tuj ja lugar lu bix e xiˈxin xnakˈtzal cyuj cytanem judío.
2 Yaltzen te Juan Bautista tocx tuj tzeeˈ, tej tbinte cykilcaj e bint tuˈn Cristo, e xiˈ tsmaˈnxin caˈba xjal lepchec tiˈj t‑xnakˈtzbilxin, tuˈn cypon tuya Cristo. 3 Bix e xiˈ cykanenxin te Jesús:
―¿Japa tey Jscyˈoˈn tuˈn Dios tuˈn tul te cawel, bix ka at juntl ko ayola tiˈj tuˈn tul?―tz̈ikexin.
4 Bix aj ttzakˈbeˈn Jesús cyexin:
―Cyucxey tuya Juan bix cykbanx texin jaj ma cybiy bix jaj ma cyila nbint wuˈna. 5 Kej mos̈ ya lutlke nchi cyeˈyena. Kej cox ya lutlke nchi bete. Kej xjal ma kˈey cykˈab bix cyken tuˈnj yabel lepra, ma kˈanj. Kej chquint ya niyˈxtl tuj cywiˈ. Kej cyimne ma chi jaw itzˈj juntl maj. Bix kej mebe lu n‑oc cybiˈn baˈn tpocbal colbil cye. 6 Cykˈumenx te Juan ctzaal tkˈoˈn Dios t‑xtalbil cyej xjal min baj cycˈuˈj wiˈja, bix min cyaj cykˈoˈn tuˈn cyxiˈ lpe wiˈja―tz̈i Jesús cyexin.
7 Tej cyex tsanjel Juan, akˈtzen Jesús yolel cye xjal, bix nim baˈn yol e xiˈ tkbaˈnxin tiˈ Juan. E xiˈ tkbaˈnxin:
―Tej cyxiˈy te cyeyˈlecte Juan ttziiˈ nimaˈ Jordán, ¿e pompakey cuma e cyajbey tuˈn toc cybiˈna jun xjal yaaˈn cyiw tnaabl, tisen jun ptzˈunt nbaj lajpaj tuˈn cykˈiˈk? Min. 8 ¿Bix e pompakey nuk te cyeyˈlecte t‑xbalen jawnex? Min. Cykilcakey cytzkiˈna nuk ejeeˈ cyej xjal kˈina tuj nin tja cawel n‑oc jawnex xbalen cyiˈj. 9 ¿Bix e pompakey te cyeyˈlecte jun tyolel Dios? Jaxte jun tyolel Dios Juan, bix cxeˈl nkbaˈna cyey, yaaˈn nuk oˈcx jun tyolel Dios Juan, sino atl mas. 10 Tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “E tkba Dios te Tcwal: ‘Cxeˈl nsmaˈna nsanjela nejl twitza, tuˈntzen binne cyten xjal oj tpona twitz txˈotxˈ,’ tz̈i Dios te Tcwal,” tz̈i tyol Dios. Ma japan baj twiˈ ja tyol Dios lu tuˈn Juan. 11 Jaxxix cxeˈl nkbaˈna cyey, cyxol tyolel Dios o ten twitz txˈotxˈ, min‑al jun mas jawnex twitzj Juan. Pero jxjal mas chˈin tuj tcawbil Dios mas jawnex twitzj Juan. 12 At nim tajbel taakˈen Juan Bautista, cuma jatxe tej takˈ Juan kbalte hasta jaˈlewe, ma tzˈoc cyipen nim xjal tiˈj tuˈn cyocx tuj tcawbil Dios, bix tuya cykil cycˈuˈj nchi ocx xjal tuj. 13 Cykilca tyol Dios te ootxa e tkba at tuˈn tul Elías juntl maj, bix ja Juan ul. 14 Ka cyaja tuˈn cyocslana tyol Juan, ja Juan tisen Elías, jtyolel Dios at tuˈn tul. 15 Cyjkom cyẍquina tuˈn tel cyniˈya tiˈj nyola, bix cybisenx tiˈj.
16 Key xjal n‑el cyiiqˈuena j‑e tkˈumen Juan bix jnxiˈ nkˈumena, ¿ti techel cˈajbel tuˈn tel cyniˈya tiˈj ti cytena? Ejeeˈ tzuna tisen kej neeˈ tuj be cycyˈi tuˈn cykẍan cyuya kej nchi kẍan. Oj cykẍan kej neeˈ tisen tiˈ jun mejoblenel, cxeˈl cykbaˈn cyekej cycyˈi chi kẍan cyjulu: 17 “Keya, n‑oc kxuxen. Cyey, ¿ti min chi tzaja te bixel kuyena?” tz̈ike. Bix oj cykẍan kej nchi kẍan tisen oj ncuˈx maket jun cyimne, cxeˈl cykbaˈn cyekej cycyˈi tuˈn cykẍan cyjulu: “Keya, nko ookˈa. Cyey, ¿ti min chi tzaja te ookˈel kuyena?” tz̈ike. 18 Ejeeˈy tisenj kej neeˈ cycyˈi chi kẍan, cuma tej tul Juan bix min ex tkˈij nwaaˈn bix ncˈan, e xiˈ cykbaˈna, “Jxjal lu ma tzˈoc jun biman tiˈj, cuma min bint tuˈn tisenj nbint cyuˈn cykilca. Min tzˈajben tyol,” tz̈ikey. 19 Pero tej tul jxjal Smaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal, bix min e cub npaˈnwe weyaj tisen Juan, sino in waaˈnwe bix in cˈanwe tisex tten, tzin cykbaˈna, “Jeyˈ, jxjal lu min cub tpaˈn weyaj tisen tten kxol, sino nuk nwaaˈn bix ncˈan vino bix nbet cyuya chmol alcabala bix cyuya niyˈtl aj il. Il tiˈj qˈuelel kiiqˈuen tyol,” tz̈ikey. Pero cchicˈajaxeltzen alcye kej xjal at cynaabl tuˈnj alcyej chi ocslal tyol Juan bix weya nyol―tz̈i Jesús cyej xjal el cyxooˈn jaxin bix tyol Juan.
¡Ayxsen kej tnom o tzˈel cyiiqˈuen tyol Dios!
20 Bix oc ten Jesús ilel tiˈj kej tnom min e meltzˈaj tuya Dios, amale nimxsen otk tyeecˈanxin tipemalxin cyuj. 21 E xiˈ tkbaˈnxin:
―¡Ayxsen kej judío te Corazín! ¡Bix ayxsen kej judío te Betsaida! O tzˈel cyiiqˈuen tyol Dios, amale nimet e yecˈj wipemala cyuj tzunj tnom lu. Nuket e yecˈj jwipemala cyej aj il yaaˈn judío cyuj tnom te Tiro bix Sidón, ya otetle tzˈoc cykˈoˈn cyxbalen te bisbajil bix otetle chi cub ke tuj tzaˈj te techel eteˈtzen tuj bis tuˈn cyil. 22 Jaxte min e meltzˈaj tuya Dios, pero cxeˈl nkbaˈna cyey, tuj jkˈij te castiwa tzul, mas castiwa tzul tkˈoˈn Dios cyej xjal aj Corazín bix cyej xjal aj Betsaida twitzj tzul tkˈoˈnxin cyej xjal te Tiro bix cyej xjal te Sidón. 23 Yaltzen cyej xjal te tnom te Capernaum, tuj cywitz baˈnxsen chi elel twitz Dios bix chi camal jun jawnex lugar tuya Dios tuj cyaˈj, pero yaaˈn juˈwa. Chi cwel baj tuj chˈixbajil tuj kˈakˈ. Nuket e yecˈj jwipemala cyej xjal tuj tnom te Sodoma tisen ma yecˈj cyxola, at‑xetle tnom te Sodoma jaˈlewe. 24 Jaxte min e meltzˈaj tuya Dios, pero cxeˈl nkbaˈna cyey, tuj jkˈij te castiwa tzul, mas castiwa tzul tkˈoˈn Dios cyey twitzj tzul tkˈoˈnxin cyej xjal te Sodoma―tz̈i Jesús.
Tej tnaˈn Jesús Dios
25 Tuj ja tyem lu, e naˈn Jesús Dios. E xiˈ tkbaˈnxin:
―Taat Nmana, jay taaw tibaj cykilca tuj cyaˈj bix tibaj cykilca twitz txˈotxˈ. Bix nxiˈ nkˈoˈna chjonte tey tiˈj e cub tnincˈuˈna tiˈj tcawbila eˈwen tuˈna te cyej xjal nimxsen baˈn cyuˈn tuj cywitz, pero te cyej xjal ajnintz cynaabl tisen ke neeˈ, o txiˈ tkˈoˈna tuˈn tel cyniyˈ tiˈj ti tten tcawbila. 26 Juˈtzen o bint tuˈna, cuma juˈ tajbila―tz̈i Jesús te Tman.
27 Bix e xiˈ tkbaˈn Jesús cye xjal:
―O tzaj tkˈoˈn Nmana cykilca at tuj nkˈaba. Min‑al ttzkiˈn inayena, Tcwal Dios. Nuk oˈcx Nmana ttzkiˈn inayena. Bix min‑al ttzkiˈn Nmana. Nuk oˈcx inayena ntzkiˈna Nmana, bix kej xjal waja tuˈn t‑xiˈ nyeecˈana Nmana cye, tuˈn tel cyniyˈ tiˈjxin. 28 Key xjal ma chi sicta tjakˈ cyiketza te cyiw ley, chi ocslana wiˈja, bix cxeˈl nkˈoˈna cyajlabla te junx maj. 29 Chi eletza tjakˈ cyiketza al, bix cyiiˈnxa nxnakˈtzbila. Cyxnakˈtzamel cyiiba wiˈja, cuma yaaˈn cyiw nxnakˈtzbila bix maans kena, bix ctemeltzen cyajlabla. 30 Yaaˈn cyiw nxnakˈtzbila, bix yaaˈn al cyiketza oj t‑xiˈ cyiiˈna nxnakˈtzbila―tz̈i Jesús cye xjal.
Tej cyakˈ ke t‑xnakˈatzxin piẍcˈulbilte twitz triwa tuj kˈij te ajlabl
12 Te jun kˈij te ajlabl, ex bet Jesús tuj triwa cyuya t‑xnakˈatzxin. Oc takˈ weyaj cye t‑xnakˈatzxin, bix akˈkexin piẍcˈulbilte twitz triwa, bix e xiˈ cywaaˈnxin. 2 Pero tej toc cycyeˈyen kej aj fariseo jlu, e xiˈ cykbaˈn te Jesús:
―Tzin tkbaˈn ley yaaˈn tumel tuˈn kakˈanan tuj kˈij te ajlabl, pero kej tey t‑xnakˈatza, ma tzˈel cyiiˈn twitz triwa―tz̈ikexin.
3 Pero e xiˈ tkbaˈn Jesús cyexin:
―¿Bajxpatzen txaˈ cycyeˈyena tuj tyol Dios ti e baj te jxin kiyˈjil David cyuya ke tuyaxin tej toc nim takˈ weyaj cyexin jun maj? 4 Ocx David tuj nin tja Dios, bix e xiˈ twaaˈn jpan kˈoˈn te Dios. Amale tzint tkbaˈn ley ja xjan pan lu oˈcx te cyej xin pala baˈn t‑xiˈ cywaaˈnxin, pero e xiˈ cywaaˈn David. 5 Bix at juntl. ¿Bajxpa txaˈ cycyeˈyena tuj ley ke pala tuj tja Dios nchi akˈanan tuj kˈij te ajlabl bix mintiiˈ cyil tiˈj? 6 Cxeˈl nkbaˈna cyey, mas nintzaj inayena twitz tja Dios. Bix yaaˈn tjakˈ ley te ajlabl tja Dios. 7 Tzin tkbaˈn tyol Dios cyjulu: “Waja tuˈn tkˈakˈen cycˈuˈja cyiˈ cabtl, yaaˈn nuk oˈcx cyoybila weya,” tz̈i Dios tuj tyol. Nuket tzˈel cyniˈya tiˈj ti japenina ja yol lu, mintle e tzaj cykˈoja cyiˈj nxnakˈatza mintiiˈ cyil. 8 Inayena, jaj xjal Smaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal, kbalte ti cbinel tuj jkˈij te ajlabl―tz̈i Jesús cye fariseo.
Junxin xjal otk tzˈel tanem tkˈabxin
9 Iyˈtzen Jesús tuj ja lugar lu, bix tuj tzunj kˈij te ajlabl ocxxin tuj jun camon jaaˈ xnakˈtzbil tyol Dios. 10 Bix at junxin xjal otk tzˈel tanem tkˈabxin. Bix eteˈc xsunj xjal fariseo tuj camon jaaˈ, bix e xiˈ cykanenxin te Jesús:
―¿Kˈoˈnpa tuˈn ley tuˈn tcub tkˈanj jun xjal tuj kˈij te ajlabl?―tz̈ikexin. E xiˈ cykanenxin texin juˈwa tuˈn tcub tzˈakxin tuj cyexin cyley.
11 Bix e xiˈ ttzakˈbeˈnxin cyexin:
―Ka ma cuˈx tzˈak jun carnel tuj jun jul tuj kˈij te ajlabl, ¿alcye jun cyey mlaypale tjatz tiiˈn, amale nuket jun carnel? 12 Yajtzen jun xjal, ¿yaaˈmpale mas tajbel twitz jun carnel? Juˈ tzunj, kˈoˈn tuˈn ley tuˈn tcub nkˈanena jun xjal tuj kˈij te ajlabl―tz̈i Jesús cye fariseo.
13 Tej tbaj yolen Jesús juˈwa, e xiˈ tkbaˈnxin tej xin min yucchtl tkˈab:
―Nukpinx tkˈaba.
Bix e xiˈ tnukpiˈnxin tkˈabxin, bix ul tnaabl tkˈabxin tisen juntl tkˈabxin.
14 Pero yaltzen cye fariseo, etzkexin, bix e yolenkexin cyxolxxin tuˈn ti tten tuˈn tcub cybyoˈnxin ja Jesús.
Tej tyole Isaías tiˈj Jesús ka ja tscyˈoˈn tuˈn Dios
15 El tniyˈ Jesús tiˈj ti e cub cynincˈuˈn fariseo tiˈj, bix el lkˈexin tuj ja lugar lu. Nim xjal oc lpe tiˈjxin, bix e cub tkˈaˈnexin cykilca yaab cyxol. 16 Pero e tkbaxin cye xjal tuˈn miˈn txiˈ cykˈumen ka otk chi kˈanj. 17 E tkˈanexin ke xjal tuˈntzen tbint tisenj e tkba Dios te tyolel Isaías jatxe ootxa. Tz̈i Dios cyjulu: 18 “Lu jxjal ma nsicyˈa tuˈn tajben weya. A wanema tiˈj, bix nim nchin tzalaja tiˈj. Cwel nkˈoˈna jweya Espíritu tibajxin. Bix cxeˈl tkˈumenxin cyej xjal te cykil tnom ti tten tuˈn cyten jiquen nwitza. 19 Miˈn jaw kˈojlxin cyiˈ xjal bix miˈn jaw s̈‑inxin cye xjal. Miˈn kˈajt‑xin cyiw tuˈn cyoc lpe xjal tiˈjxin. 20 Jun xjal yaaˈn cyiw tisen jun ptzˈunt ncub toket, cxeˈl tyeecˈanxin tkˈakˈbil tcˈuˈjxin te. Bix jun xjal yaaˈn nimxix tocslabl, tisen oj chˈitk tcub yubtzˈaj jun tken cantil, cxeˈl tyeecˈanxin tpasensyaxin tiˈj. Juˈ cbinel tuˈnxin ojxe tcamanxin tiˈj cykil kaˈ. 21 Tiˈjxin cˈoquel ke cycˈuˈj xjal te cykil tnom,” tz̈i Dios tuj tyol tuˈn Isaías.
Tej cykbante fariseo ja taaw il kˈol tipemal Jesús
22 Yajcˈatltzen, bix e xiˈ kˈiˈn twitz Jesús junxin xjal toc ten jun biman tiˈj. Mos̈xin, bix min e bintl tyolenxin. Pero tej tel tlojoˈn Jesús biman tiˈjxin, nbintltzen tyolen xinak bix nbintl tuˈnxin tuˈn tcyeˈyenxin. 23 Bix e jaw kleeˈ cykilca xjal, bix e xiˈ cykbaˈnxin:
―¿Japatzen loj ja xjal lu Tcwal David at tuˈn tul te cawel?
24 Pero cye fariseo, tej cybinte ti toc cyuˈn xjal, e xiˈ cykbaˈnxin:
―Min. Nuk tuˈnj tipemal kˈoˈn te tuˈn Beelzebú, cawel cyibaj biman, baˈn tuˈn tel tlojoˈn ja xjal lu biman cyiˈ xjal―tz̈i ke fariseo.
25 Pero el tniyˈ Jesús tiˈj ti iyˈ tuj cycˈuˈjxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Tzin cykbaˈna nchin akˈanana te taaw il, Satanás. ¿Pero ti tten juˈwa? Cytzkiˈntla ka ma tzˈel tpaˈn tiib jun tnom bix pjel cykˈojlen cyiib xjal, mlay cyaj tnom baˈn. Jax juˈx ke te jun jaaˈ, ka ma chi jaw kˈoj, biˈx cxeˈl cynajleˈn tuj il. 26 Juˈtzen tten tuya taaw il. Ka ma tzˈel tlojoˈn Satanás kej biman eteˈ tjakˈ tcawbil, nkˈojl tzunxin tiˈjxxin, bix tuˈn t‑xiˈ tcawbilxin tuj il. 27 Oj tel cyiiˈn ke cyxnakˈatza biman, min txiˈ cykbaˈna tuˈn tipemal Beelzebú nbint cyuˈn. Juˈ tzunj, miˈn txiˈ cyyolena n‑el wiiˈna biman tuˈn tipemal Beelzebú, cuma cytzkiˈntla mi nuk cyuˈn bix mi nuk wuˈna bixet tzˈel biman tuˈn tipemal Beelzebú. 28 Juˈ tzunj, tuˈnx tipemal Espíritu Santo te Dios n‑el wiiˈna biman. Bix cuma tuˈn tipemal Dios, qˈueleltzen cyniˈya tiˈj tuˈnj wul‑lena o tzul tcawbil Dios cyibaja.
29 ¿Baˈmpa tocx jun alakˈ tuj tja jun xjal cyiw te kˈilbetz tkˈinemal ka min ma cub tẍpoˈn alakˈ taaw jaaˈ nejl? Min. Pero ka ma cub tẍpoˈn, baˈntzen tetz talkˈaˈn tkˈinemal. Weya, at wipemala tuˈn tel wiiˈna j‑at tuj tkˈab taaw il. 30 Ejeeˈy, ka min ma tzˈoc cykˈon cyiiba wuyena, nchi kˈoj tzuna wiˈja. Kej xjal min cyakˈ cyiib wuyena tuˈn cyclet xjal tuj tkˈab Satanás, juˈtzen chi onen tiˈ Satanás tuˈnx cyxiˈ xjal tuj il. 31 Juˈ tzunj, cxeˈl nkbaˈna cyey, baˈn tcub tnajsaˈn te Dios tixja ilel bix tixja xmucchabl yol wiˈja. Pero kej xjal tzin cykbaˈn ka junx Espíritu Santo tuya taaw il, mlay najset cyil. 32 Kej xjal yaaˈn ocslal wiˈja, ka ma chi yolen kaˈ wiˈja, inayena, jxjal Smaˈn tuˈn Dios tuˈn ntena cyuya xjal, baˈn tnajset cyil. Pero kej xjal tzin cykbaˈn jnbint tuˈn tipemal Espíritu Santo, tuˈn tipemal Satanás, mlay najset cyil, yaaˈn nuk tuj ja tyem lu, sino jax juˈx tuj jtyem tzul.
33 Tuˈnj tbinchben jun xjal qˈuelel cyniˈya tiˈj ti tten tnaabl jun xjal. Jun tzeeˈ baˈn miˈn takˈ twitz kaˈ, bix jun tzeeˈ kˈeynen mlay takˈ twitz baˈn. Juˈ tzunj, miˈn txiˈ cykbaˈna ka baˈn nbinchbena pero kaˈ nnaabla. 34 Ejeeˈy, tisen lbajkey, cuma nuk kaˈ n‑el tuj cytziy. Kej xjal kaˈ, chi yolel kaˈ, cuma tiˈ tyol jun xjal tzin tyeecˈan ti tten tuj tanem. 35 Kej xjal baˈn nchi yolen baˈn, cuma tuj cyanem taˈ baˈn. Pero kej xjal yaaˈn baˈn, nchi yolen kaˈ, cuma tuj cyanem taˈ kaˈ. 36 Cxeˈl nkbaˈna cyey, jaca yol min tzˈajben nxiˈ tkbaˈn jun xjal, cxeˈl tkˈoˈntzen tcwent te Dios oj tul kˈij te xkelbil twitz Dios. 37 Cyyola te jaˈlewe kbalte ti pjel cyey tuj tzunj kˈij tzul, cuma ka baˈn yol n‑etz tuj cytziy jaˈlewe, cchicˈajaxeltzen ka baˈnkey twitz Dios. Pero ka kaˈ yol n‑etz tuj, cweltzen cytziy tkˈoˈn Dios cycastiwiya―tz̈i Jesús cye fariseo.
Kej xjal kaˈ tzin cykana tuˈn tbintl jun techel
38 Bix e xiˈ cykbaˈn juun txˈolbal ley bix juun fariseo texin:
―Xnakˈtzal, kaja tuˈn ttzaj tyeecˈana jun yecˈbil jawnex keya tuˈntzen tchicˈajax ka juˈ otk tzaja tuya Dios―tz̈ikexin.
39 Pero aj ttzakˈbeˈnxin cyexin:
―Key xjal judío te jaˈlewe, kaˈkey bix ma tzˈel cypaˈn cyiiba tiˈ Dios. Min chin cyiikˈa, sino nuk eteˈcˈa kanlte we mastl yecˈbil. Pero jtechel tzin cykanena, mlay kˈoj cyey. Oj tbaj wiˈja tisenxj e baj tiˈj tyolel Dios Jonás, jatzen cˈajbel te yecˈbil cyey. 40 Tisenxj e ten Jonás oxe kˈij bix oxe koniyan tuj tcˈuˈj jun tij quis̈ tuj mar, jaxse juˈx chin temela oxe kˈij bix oxe koniyan tuj txˈotxˈ. 41 Oj tpon tumel tuˈn cyoc cykil xjal tuj xkelbil tuˈn Dios, ejeeˈj aj Nínive chi jawel yolel cyiˈj ejeeˈy judío te jaˈlewe, cuma tej t‑xiˈ tkˈumen jxin tyolel Dios Jonás cye aj Nínive tuˈn taajtz tiˈ cyanem, aajtztzen tiˈ cyanem. Pero cyey, amale nxiˈt tkˈumen jun xjal mas jawnex twitz Jonás cyey, pero min cynimey. 42 Jax juˈx cjawel yolel jxuj xuuj e cawen cyuj tnom te jawne jatxe ootxa cyiˈja judío te jaˈlewe tuj jkˈij te xkelbil tzul. E xiˈxuj nakch te ebilte tnaabl rey Salomón, bix oc tbiˈnxuj bix e tnimanxuj. Pero cyey, n‑oc cybiˈna tyol jun xjal mas jawnex twitz Salomón, pero min txiˈ cynimana.
Jun biman najtz meltzˈaj
43 Oj tel lojoˈn jun biman tiˈ jun xjal, nbettzen biman tuj tzkij txˈotxˈ jaaˈ min‑al xjal. Njyon tuˈn tajlan, pero min cnet jaaˈ tuˈn tweˈban. 44 Juˈ tzunj, nxiˈ tkbaˈn: “Chin aal meltzˈaja tuyaj xjal jaaˈ ntiniya nejl,” tz̈i. Oj taj meltzˈaj biman tuyaj xjal, oj toc tcyeˈyen xjal, tisencˈa jun jaaˈ min‑al xjal tuj, bix tzˈisen tten tuj, bix binne tten. 45 Oj toc tcyeˈyen min‑al xjal tuj, n‑eltltzen biman jyolte mas tuya, bix cpomel meltzˈaj tuya wuuktl biman mas kaˈ twitz. Enteraxseke chi oquex tunwen tuˈn cynajan, bix juˈ tzunj yal tzunj xjal masxsen tuj il taˈ twitz nejl. Juˈtzen pjel cyiˈja judío kaˈ te jaˈlewe―tz̈i Jesús.
Ttxu bix ke titzˈen Jesús
46 Mitknaˈx tbaj yolen Jesús cye xjal tej tpon ttxuxin cyuyax ke titzˈenxin. Waˈlcˈakexin peˈn, bix e cyajbexin tuˈn cyyolenxin tuyaxin. 47 Bix at jun xjal e xiˈ tkbaˈn texin:
―Jeyˈ, lu ttxuy cyuya ke titzˈena waˈlcˈa peˈn, bix cyaj tuˈn cyyolen tuyey―tz̈i xjal te Jesús.
48 Pero e xiˈ tkbaˈnxin tej xjal otk kˈumen jlu:
―Tuj twitza, ¿al tzunj weya ntxu bix al tzunj weya witzˈen?―tz̈ixin. 49 Bix e xiˈ tchˈiquexin tkˈabxin cye t‑xnakˈatzxin, bix e xiˈ tkbaˈnxin:
―Ejeeˈ tzunj luwe weya ntxu bix weya witzˈen. 50 Aljxe xjal binchante tajbil Nmana tuj cyaˈj, ejeeˈ tzunja witzˈena bix waneba bix ntxuya―tz̈i Jesús.
Jun techel tiˈj jun awal
13 Tujx jkˈij lu, etztzen Jesús tuj jaaˈwa, bix e cub ke ttziiˈ tnijabel aˈ. 2 Bix e pon cychmon cyiib nimxsen xjal tiˈjxin. Juˈ tzunj, ocxxin tuj jun barc bix e cub kexin tuj tuˈn t‑xnakˈtzan cye xjal. Yaltzen cye xjal, e cyaj weˈke ttziiˈ aˈ. 3 Bix akˈ Jesús xnakˈtzalcye. Nim xnakˈtzbil e xiˈ tkˈoˈnxin cyexin, pero tuya nim ttxolen yol. E cub tkˈoˈnxin ja techel lu cyexin:
―Attzen junxin xjal e xiˈxin te awal triwa. 4 Tejtzen takˈxin tz̈itlxte iyaj, at tiyajxin e cub tzˈak tuj be. Bix ul noj ke chˈit tiˈj bix e jaw cywaaˈnjil. 5 Cabtl twitz iyaj e cub tzˈak twitz pcˈat txˈotxˈ. Yaaˈn nimxix txˈotxˈ, bix juˈ tzunj, tuj jun rato e jaw pokˈchke, cuma mintiiˈ t‑xeeˈ txˈotxˈ. 6 Pero tuˈn tcykal kˈij, bix oc wochˈpaj tejxe ttzkij, cuma yaaˈn nim tlocˈ otk txiˈ tuj txˈotxˈ. 7 At cabtl twitz iyaj e cyaj tzˈak tuj tikˈch chˈiˈxel. Pero nuk e jaw ẍcyˈilpaj tjakˈ chˈiˈx, tejxe tetz cyim. 8 Pero at cabtl twitz iyaj e cyaj tzˈak tuj tbanel txˈotxˈ, bix e takˈ nim twitz. At juun tken e takˈ syent twitz, at cabtl e takˈ oxcˈal twitz, bix at cabtl e takˈ winaklaaj twitz. 9 Ka cyaja tzˈel cyniˈya tiˈj ja techel lu, cyjkom cyẍquina bix cybisenx tiˈj―tz̈i Jesús.
馬太福音 1:1-8
Chinese Contemporary Bible (Traditional)
耶穌基督的家譜
1 耶穌基督是亞伯拉罕的子孫、大衛的後裔,以下是祂的家譜:
2 亞伯拉罕生以撒,
以撒生雅各,
雅各生猶大和他的兄弟,
3 猶大和她瑪生法勒斯和謝拉,
法勒斯生希斯崙[a],
希斯崙生蘭,
4 蘭生亞米拿達,
亞米拿達生拿順,
拿順生撒門,
5 撒門和喇合生波阿斯,
波阿斯和路得生俄備得,
俄備得生耶西,
6 耶西生大衛王。
大衛和烏利亞的妻子生所羅門,
7 所羅門生羅波安,
羅波安生亞比雅,
亞比雅生亞撒,
8 亞撒生約沙法,
約沙法生約蘭,
約蘭生烏西雅,
Footnotes
- 1·3 「蘭」希臘文是「亞蘭」。
SAN MATEO 1:1-8
Mam de Todos Santos Chuchumatán
T‑xiˈlen tchunkˈlal Jesús tzˈiˈben tuˈn San Mateo
Ke tcyman Jesucristo ootxa
1 Ejeeˈ tzunj lu tzˈiˈben cybi tiyˈjil Jesucristo. Ja Jesucristo t‑xeˈchel David, bix jatzen David t‑xeˈchel Abraham.
2 Yaltzen te Abraham, tman Isaac. Jatzen te Isaac, tman Jacob. Bixsen te Jacob, cyman Judá cyuyax ke ttzicy bix ke titzˈen. 3 Bixsen te Judá, cyman Fares tuyax Zara, tal Tamar kej lu. Bix te Fares, tman Esrom. Bix te Esrom, tman Aram. 4 Bix te Aram, tman Aminadab. Bix te Aminidab, tman Naasón. Bix te Naasón, tman Salmón. 5 Bix te Salmón, tman Booz, tal Rahab. Bix te Booz, tman Obed, tal Rut. Bix te Obed, tman Isaí. 6 Bix te Isaí, tman jrey David. Bix te David, tman Salomón, tal jxuj xuuj t‑xuˈl jxin Urías.
7 Yaltzen te Salomón, tman Roboam. Bix te Roboam, tman Abías. Bix te Abías, tman Asa. 8 Bix te Asa, tman Josafat. Bix te Josafat, tman Joram. Bix te Joram, tman Uzías.
Read full chapter
馬太福音 1-2
Chinese Contemporary Bible (Traditional)
耶穌基督的家譜
1 耶穌基督是亞伯拉罕的子孫、大衛的後裔,以下是祂的家譜:
2 亞伯拉罕生以撒,
以撒生雅各,
雅各生猶大和他的兄弟,
3 猶大和她瑪生法勒斯和謝拉,
法勒斯生希斯崙[a],
希斯崙生蘭,
4 蘭生亞米拿達,
亞米拿達生拿順,
拿順生撒門,
5 撒門和喇合生波阿斯,
波阿斯和路得生俄備得,
俄備得生耶西,
6 耶西生大衛王。
大衛和烏利亞的妻子生所羅門,
7 所羅門生羅波安,
羅波安生亞比雅,
亞比雅生亞撒,
8 亞撒生約沙法,
約沙法生約蘭,
約蘭生烏西雅,
9 烏西雅生約坦,
約坦生亞哈斯,
亞哈斯生希西迦,
10 希西迦生瑪拿西,
瑪拿西生亞們,
亞們生約西亞,
11 約西亞生耶哥尼雅和他的兄弟,
那時以色列人被擄往巴比倫。
12 被擄到巴比倫以後,
耶哥尼雅生撒拉鐵,
撒拉鐵生所羅巴伯,
13 所羅巴伯生亞比玉,
亞比玉生以利亞敬,
以利亞敬生亞所,
14 亞所生撒督,
撒督生亞金,
亞金生以律,
15 以律生以利亞撒,
以利亞撒生馬但,
馬但生雅各,
16 雅各生約瑟。
約瑟就是瑪麗亞的丈夫,
那被稱為基督[b]的耶穌就是瑪麗亞生的。
17 這樣,從亞伯拉罕到大衛共有十四代,從大衛到被擄至巴比倫也是十四代,從被擄至巴比倫到基督降生也是十四代。
耶穌的降生
18 以下是耶穌基督降生的經過。
耶穌的母親瑪麗亞和約瑟訂了婚,還沒有成親就從聖靈懷了孕。 19 約瑟是個義人,不願公開地羞辱她,便決定暗中和她解除婚約。 20 他正在考慮這事的時候,主的一位天使在夢中向他顯現,說:「大衛的後裔約瑟,不要怕,把瑪麗亞娶過來,因為她所懷的孕是從聖靈來的。 21 她將生一個兒子,你要給祂取名叫耶穌[c],因為祂要把自己的子民從罪惡中救出來。」
22 這一切應驗了主藉著先知所說的話: 23 「必有童貞女懷孕生子,祂的名字要叫以馬內利,意思是『上帝與我們同在』。」 24 約瑟醒來,就遵從主的天使的吩咐和瑪麗亞結婚, 25 只是在她生下孩子之前沒有與她同房。約瑟給孩子取名叫耶穌。
智者來朝拜
2 希律王執政期間,耶穌降生在猶太的伯利恆城。
當時有幾位智者[d]從東方來到耶路撒冷, 2 問道:「那生來做猶太人之王的在哪裡呢?我們在東方看見祂的星,特來朝拜祂。」
3 希律王聽後,心裡不安,全城的人都感到不安。 4 希律王就召來祭司長和律法教師,問他們:「基督在哪裡降生呢?」
5 他們回答說:「在猶太的伯利恆,因為先知這樣記載,
6 『猶大地區的伯利恆啊!
你在猶大各城中並不是最小的,
因為有一位君王要從你那裡出來,
牧養我的以色列子民。』」
7 於是,希律暗中召見那幾位智者,仔細查問那星出現的準確時間, 8 然後派他們去伯利恆,並吩咐道:「你們去仔細尋訪那個小孩,找到了,就回來報信,我也好去朝拜祂。」
9 他們聽了王的吩咐,就去了。忽然,那顆曾在東方出現的星又出現在他們前面,引領他們來到小孩耶穌所在的地方,便停下來。 10 他們看見那顆星,喜出望外。
11 他們進了屋子,看見孩子和祂母親瑪麗亞,就俯伏在地上拜祂,並打開盛寶物的盒子獻上黃金、乳香和沒藥作禮物。 12 他們在夢中得到指示不可回希律那裡,便改道返回了家鄉。
逃往埃及
13 他們離開之後,主的天使在夢中向約瑟顯現,說:「起來,帶著小孩子和祂母親逃往埃及,住在那裡等候我的通知,因為希律要尋找這孩子,殺害祂。」 14 於是,約瑟起來帶著孩子和祂母親連夜逃往埃及, 15 並在那裡一直住到希律死了。這就應驗了主藉著先知所說的話:「我把兒子從埃及召出來。」
SAN MATEO 1-2
Mam de Todos Santos Chuchumatán
T‑xiˈlen tchunkˈlal Jesús tzˈiˈben tuˈn San Mateo
Ke tcyman Jesucristo ootxa
1 Ejeeˈ tzunj lu tzˈiˈben cybi tiyˈjil Jesucristo. Ja Jesucristo t‑xeˈchel David, bix jatzen David t‑xeˈchel Abraham.
2 Yaltzen te Abraham, tman Isaac. Jatzen te Isaac, tman Jacob. Bixsen te Jacob, cyman Judá cyuyax ke ttzicy bix ke titzˈen. 3 Bixsen te Judá, cyman Fares tuyax Zara, tal Tamar kej lu. Bix te Fares, tman Esrom. Bix te Esrom, tman Aram. 4 Bix te Aram, tman Aminadab. Bix te Aminidab, tman Naasón. Bix te Naasón, tman Salmón. 5 Bix te Salmón, tman Booz, tal Rahab. Bix te Booz, tman Obed, tal Rut. Bix te Obed, tman Isaí. 6 Bix te Isaí, tman jrey David. Bix te David, tman Salomón, tal jxuj xuuj t‑xuˈl jxin Urías.
7 Yaltzen te Salomón, tman Roboam. Bix te Roboam, tman Abías. Bix te Abías, tman Asa. 8 Bix te Asa, tman Josafat. Bix te Josafat, tman Joram. Bix te Joram, tman Uzías. 9 Bix te Uzías, tman Jotam. Bix te Jotam, tman Acaz. Bix te Acaz, tman Ezequías. 10 Bix te Ezequías, tman Manasés. Bix te Manasés, tman Amón. Bix te Amón, tman Josías. 11 Bix te Josías, tman Jeconías cyuyax ke ttzicy bix ke titzˈen. Eteˈ ke Jeconías tej cyxiˈ kˈiˈn xjal aj Israel tuj Babilonia.
12 Yaltzen te Jeconías, tman Salatiel. Otk chi pon kˈiˈn aj Israel tuj Babilonia tej titzˈj Salatiel. Bix te Salatiel, tman Zorobabel. 13 Bix te Zorobabel, tman Abiud. Bix te Abiud, tman Eliaquim. Bix te Eliaquim, tman Azor. 14 Bix te Azor, tman Zadoc. Bix te Zadoc, tman Aquim. Bix te Aquim, tman Eliud. 15 Bix te Eliud, tman Eleazar. Bix te Eleazar, tman Matán. Bix te Matán, tman Jacob. 16 Bix te Jacob, tman José, tchmil María. Bix ja te María, ttxu Jesús, jaj Cristo tbi, jaj xjal scyˈoˈn tuˈn Dios te cawel tibaj cykilca.
17 Juˈ tzunj, at cyajlaaj cloj cyiyˈjil xjal e tzaj xeˈt tiˈj Abraham ul tiˈj David. Bix at cyajlaaj cloj cyiyˈjil xjal e tzaj xeˈt tiˈj David ul tej kˈij tej cyxiˈ kˈiˈn aj Israel tuj Babilonia. Bix at cyajlaaj cloj cyiyˈjil xjal e tzaj xeˈt tej kˈij tej cytzyet cyuˈn aj Babilonia ul baj tej titzˈj Cristo. Juˈtzen tten oc Jesucristo t‑xeˈchel jrey David.
Tej tul itzˈj Jesucristo
18 Bix ja te Jesucristo, Tcwal Dios. Tej tul itzˈj, juˈ e baj cyjulu. Ttxu Jesús, jaj txin María, otk yolen tuyaj xin José tuˈn tmajetxin tuyaxin. Pero te mitknaˈx majetxin tuyaxin, bix te mitknaˈx toc ipan José tiˈjtxin, ya atl taltxin tuj tcˈuˈjtxin. Preñadatltxin tuˈn Espíritu Santo. 19 Yaltzen te José, jxin xjal tuˈn tmaje tuya María, jun xjal e tnima tley Dios. Juˈ tzunj, tej tel tniyˈxin tiˈj otk tzˈoc María preñada, e tajbexin tuˈn tcyaj ttzokpiˈnxin María, pero yaaˈn cywitz nejenel tuj tja Dios, cuma tcyˈixin tuˈn tcub tchˈixew María. 20 Tajxin tuˈn el tpaaˈn tiibxin tiˈjtxin, pero ul jlet jun tsanjel Dios tuj cyaˈj tuj twitziyˈxin, bix e tkba texin:
―José, tiyˈjil David, miˈn tzaj ttz̈i tiˈja tuˈn tmajey tuya María, cuma tuˈn tipemal Espíritu Santo ma tzˈoc jlet taltxin. 21 Bix qˈuitzˈjel jun taltxin, bix cˈoquel tkˈoˈna tbi te Jesús, jatzen japeninaj “Clol xjal.” Jatzen tbi cˈoquel tkˈoˈna, cuma chi cletel xjal tuˈn tuj cyil―tz̈i ángel te José.
22 Cykilcatzen jlu e baj tuˈntzen tjapan baj tyol Dios e cyaj tkbaˈn cye xjal tuˈn jun tyolel. E tkba tyolel Dios cyjulu:
23 ―Cycyeˈyenc, cˈoquel preñada jun txin mitknaˈx toc ipan jun xinak tiˈj, bix qˈuitzˈjel jun taltxin, bix cˈoquel kˈoˈn tbi te Emanuel, jatzen japeninaj “At Dios kuya”―tz̈i Dios te jun tyolel.
24 Bix el twatl José. Bix e tcuya tuyaj yol e tkba tsanjel Dios texin tuj twitziyˈxin, bix e majexin tuya María. 25 Pero min oc ipanxin tiˈjtxin tejxe tul itzˈj taltxin. Bix oc tkˈoˈnxin tbikˈa te Jesús.
Tej cypon jxin at cynaabl tuˈn t‑xiˈ cyyeecˈaxin nimbil twitz neeˈ Jesús
2 Itzˈjtzen Jesús tuj tnom Belén tuj departamento te Judea, bix ja tzunj jxin Herodes rey tej titzˈjkˈa. Tej titzˈj Jesús, e pon juun xjal nim cynaabl tuj Jerusalén. Otk chi tzaj te jun tnom te ocne. 2 Bix e xiˈ cykanenxin cye xjal:
―¿Jaaˈ taˈ jxjal at tuˈn tcawen cyibaj xjal judío? Jaxte ma tzˈitzˈj, cuma ma kila jun cheˈw ocne tzin tyeecˈan ma tzul cawel cye xjal judío. Kaja tuˈn t‑xiˈ kyeecˈana knimbila twitz―tz̈i ke jawnex xjal te juntl tnom ocne.
3 Tejtzen tbinte rey Herodes otk tzˈitzˈj juntl rey cye xjal judío, biˈx e tzaj ttz̈i tiˈjxin, bix e tzaj ttz̈i cyiˈj aj Jerusalén. 4 Oc tchmoˈn Herodes cykilca nejenel cye pala cyuyax ke txˈolbal ley, bix e xiˈ tkanenxin cyexin jaaˈ tuˈn titzˈja Cristo, jxjal Scyˈoˈn tuˈn Dios te Cawel. 5 Bix aj cytzakˈbeˈnxin texin:
―Tuˈn titzˈj tuj tnom te Belén tuj departamento te Judea, cuma e cyaj tzˈiˈbet tuˈn jun tyolel Dios cyjulu: 6 “Tz̈i Dios, ‘Jay, tnom Belén, amale chˈineta cyxol tnom te Judá, pero nintzaja, cuma tuyey tzula itzˈja jun Cawel tuˈn tajben te Cylel te ntanema Israel,’ tz̈i Dios,” tz̈i jun tyolel Dios―tz̈ike.
7 Tej tel tniyˈ Herodes tiˈj otk tzˈitzˈj jun cawel, bix e tzaj ttxcoˈnxin kej xjal nim cynaabl, pero tuj ewjel, bix e xiˈ tkanenxin cyexin:
―¿Jtoo ul jlet cheˈw te ocne?―tz̈i rey.
8 Tej tbaj yolen Herodes cyuya aj naabl te ocne, e xiˈ tsmaˈnxin ejeeˈxin tuj tnom Belén, bix e xiˈ tkbaˈnxin cyexin:
―Cyucxa cyey tuj tnom te Belén, bix chebe chebe chi jyona tiˈ neeˈ. Ojtzen tcnet cyuˈna, cykbantza weya, tuˈntzen jax juˈx weya tuˈn nxiˈya yecˈl nnimbila twitz―tz̈i Herodes, pero ẍtakˈ yol.
9 Tej cybintexin tyol rey, exkexin, bix tujx naj tul jlet cheˈw juntl maj otk cyilxin tej cytenxin ocne. Bix e cub nej cheˈw cywitzxin, bix tej tpon cheˈw tibaj jaaˈ jaaˈ taˈ neeˈ, e weˈ cheˈw. 10 Tejtzen cylontexin cheˈw, nimxsen e jaw tzalajkexin. 11 Bix ocxkexin tuj jaaˈ, bix e cyilxin neeˈ tuya ttxu, ja María, bix e cub mutzkˈajkexin twitz neeˈ tuˈn tjaw cynimsaˈnxin ja. Otk txiˈ cyiiˈnxin chˈin tiˈj cykˈinemalxin, bix e jaw cyjkoˈnxin. E jatz cyiiˈnxin cyoybilxin, bix e xiˈ cykˈoˈnxin tekˈa oro tuya incienso tuya jun wik cˈocˈsbil mirra tbi. 12 Pero tej tpon tumel tuˈn cyajxin, e tzaj tkbaˈn Dios cyexin tuj cywitziyˈxin tuˈn miˈn chi aj meltzˈajxin tuya Herodes. Juˈ tzunj, ajkexin tuj cytanemxin tuj junxitl be.
Tej cyxiˈ ok José tuj Egipto tuˈn min cub byet neeˈ tuˈnj rey Herodes
13 Cyajlenxitltzen ke aj naabl, at jun e baj. Ul jlet jun tsanjel Dios tuj cyaˈj tuj twitziyˈ José, bix e xiˈ tkbaˈn te José:
―Weyˈtztzen, bix kˈinxa neeˈ tuyax ttxu, bix juˈ txiˈy tuj Egipto, bix ajkelbilx tuˈna, bix jatztzen ctemeley ojxe t‑xiˈ nkbaˈna tey tuˈn tul meltzˈaja, cuma tzul Herodes jyolte neeˈ tuˈn tcub tbyoˈnxin―tz̈i ángel.
14 Bix e jaw weˈ José, bix tex koniyan e xiˈ tiiˈnxin neeˈ tuya ttxu, bix e xiˈ okxin tuj Egipto. 15 Bix e tenkexin tuj Egipto tejxe tcyim Herodes. Juˈtzen eˈla jaxxix tyol Dios. E cub ttzˈiˈben jun tyolel Dios cyjulu: “Tuj Egipto qˈueletz ntxcoˈna Ncwala,” tz̈i Dios tej xin tyolel.
16 Yaltzen te Herodes, tej tbintexin otk cub sbuˈnxin cyuˈn aj naabl te ocne, nimxsen e tzaj tkˈojxin, bix e xiˈ tsmaˈnxin tsoldadoxin tuˈn tcub cybyoˈnxin cykilca cwal xinak tuj Belén bix cyuj ke aldea tuj tcwent Belén. E xiˈ tkbaˈnxin tuˈn cycub byet cykilca cwal nitzˈj hasta te caˈba jnabkˈike, cuma el tniyˈxin tiˈj tuˈn cyyol aj naabl otk bint caˈba jnabkˈi tej tul jlet jawnex cheˈw te ocne. 17 Juˈtzen eˈla jaxxix tyol Dios e tkba tyolel Dios Jeremías. E cyaj ttzˈiˈben Jeremías cyjulu: 18 “Cbijel jun s̈itz̈ˈbil tuj Ramá, jatzen kˈajkˈajel cywiˈ xuuj te nimxsen bisbajil. Chi ookˈel ke cyiyˈjil Raquel cyiˈj ke cyal, bix mlay bint tuˈn tcyiwsaj cycˈuˈj, cuma min‑altl cyal,” tz̈i Jeremías jatxe ootxa.
19 Tejtzen tcyim Herodes, at juntl e baj. Juntl maj ul jlet jun tsanjel Dios tuj cyaˈj tuj twitziyˈ José tuj Egipto. Bix e xiˈ tkbaˈnxin te José:
20 ―Weyˈtztzen, bix kˈinxa neeˈ tuyax ttxu, bix cu txiy tuj txˈotxˈ te Israel, cuma o chi cyim kej xjal e cyajbe tuˈn tcub byet neeˈ―tz̈i ángel.
21 Juˈ tzunj, e jaw weˈ José, bix e xiˈ tiiˈnxin neeˈ tuyax ttxu, bix e ponkexin tuj txˈotxˈ te Israel. 22 E tajbexin tuˈn tnajanxin tuj departamento te Judea, pero tej tbintexin otk tzˈoc Arquelao te cawel te t‑xel Herodes tuj Judea, e tzaj ttz̈i tiˈjxin tuˈn tnajanxin tuj Judea. E tzaj tkbaˈn Dios texin tuj twitziyˈxin tuˈn miˈn pon meltzˈajxin tuj Judea. Juˈ tzunj, e xiˈkexin tuj departamento te Galilea, 23 bix e ponkexin tuj jun tnom Nazaret tbi. Juˈtzen eˈla jaxxix jtyol Dios e cub ttzˈiˈben jun tyolel Dios tiˈj jxjal Scyˈoˈn tuˈn Dios. Tz̈i cyjulu: “Jun aj Nazaret cˈoquele tbi.”
Copyright © 2000 by Wycliffe Bible Translators International