Matteusarguðspjall 13
Icelandic Bible
13 Sama dag gekk Jesús að heiman og settist við vatnið.
2 Svo mikill mannfjöldi safnaðist að honum, að hann varð að stíga í bát og sitja þar. En allt fólkið stóð á ströndinni.
3 Hann talaði margt til þeirra í dæmisögum. Hann sagði: "Sáðmaður gekk út að sá,
4 og þá er hann sáði, féll sumt hjá götunni, og fuglar komu og átu það upp.
5 Sumt féll í grýtta jörð, þar sem var lítill jarðvegur, og það rann skjótt upp, því það hafði ekki djúpa jörð.
6 Þegar sól hækkaði, visnaði það, og sökum þess að það hafði ekki rætur, skrælnaði það.
7 Sumt féll meðal þyrna, og þyrnarnir uxu og kæfðu það.
8 En sumt féll í góða jörð og bar ávöxt, sumt hundraðfaldan, sumt sextugfaldan og sumt þrítugfaldan.
9 Hver sem eyru hefur, hann heyri."
10 Þá komu lærisveinarnir til hans og spurðu: "Hvers vegna talar þú til þeirra í dæmisögum?"
11 Hann svaraði: "Yður er gefið að þekkja leynda dóma himnaríkis, hinum er það ekki gefið.
12 Því að þeim, sem hefur, mun gefið verða, og hann mun hafa gnægð, en frá þeim, sem eigi hefur, mun tekið verða jafnvel það, sem hann hefur.
13 Þess vegna tala ég til þeirra í dæmisögum, að sjáandi sjá þeir ekki og heyrandi heyra þeir ekki né skilja.
14 Á þeim rætist spádómur Jesaja: Með eyrum munuð þér heyra og alls ekki skilja, og sjáandi munuð þér horfa og ekkert sjá.
15 Því að hjarta lýðs þessa er sljótt orðið, og illa heyra þeir með eyrum sínum, og augunum hafa þeir lokað, svo að þeir sjái ekki með augunum né heyri með eyrunum og skilji með hjartanu og snúi sér, og ég lækni þá.
16 En sæl eru augu yðar, að þau sjá, og eyru yðar, að þau heyra.
17 Sannlega segi ég yður: Margir spámenn og réttlátir þráðu að sjá það, sem þér sjáið, en sáu það ekki, og heyra það, sem þér heyrið, en heyrðu það ekki.
18 Heyrið þá hvað dæmisagan um sáðmanninn merkir:
19 Þegar einhver heyrir orðið um ríkið og skilur ekki, þá kemur hinn vondi og rænir því, sem sáð var í hjarta hans. Það sem sáð var við götuna, merkir þetta.
20 Það sem sáð var í grýtta jörð, merkir þann, sem tekur orðinu með fögnuði, um leið og hann heyrir það,
21 en hefur enga rótfestu. Hann er hvikull, og er þrenging verður eða ofsókn vegna orðsins, bregst hann þegar.
22 Það er sáð var meðal þyrna, merkir þann, sem heyrir orðið, en áhyggjur heimsins og tál auðæfanna kefja orðið, svo það ber engan ávöxt.
23 En það er sáð var í góða jörð, merkir þann, sem heyrir orðið og skilur það. Hann er sá, sem ber ávöxt og gefur af sér hundraðfalt, sextugfalt eða þrítugfalt."
24 Aðra dæmisögu sagði hann þeim: "Líkt er um himnaríki og mann, er sáði góðu sæði í akur sinn.
25 En er menn voru í svefni, kom óvinur hans, sáði illgresi meðal hveitisins og fór síðan.
26 Þegar sæðið spratt upp og tók að bera ávöxt, kom illgresið og í ljós.
27 Þá komu þjónar húsbóndans til hans og sögðu við hann: ,Herra, sáðir þú ekki góðu sæði í akur þinn? Hvaðan kemur illgresið?`
28 Hann svaraði þeim: ,Þetta hefur einhver óvinur gjört.` Þjónarnir sögðu við hann: ,Viltu, að vér förum og tínum það?`
29 Hann sagði: ,Nei, með því að tína illgresið, gætuð þér slitið upp hveitið um leið.
30 Látið hvort tveggja vaxa saman fram að kornskurði. Þegar komin er kornskurðartíð, mun ég segja við kornskurðarmenn: Safnið fyrst illgresinu og bindið í bundin til að brenna því, en hirðið hveitið í hlöðu mína."`
31 Aðra dæmisögu sagði hann þeim: "Líkt er himnaríki mustarðskorni, sem maður tók og sáði í akur sinn.
32 Smæst er það allra sáðkorna, en nær það vex, er það öllum jurtum meira, það verður tré, og fuglar himins koma og hreiðra sig í greinum þess."
33 Aðra dæmisögu sagði hann þeim: "Líkt er himnaríki súrdeigi, er kona tók og fól í þrem mælum mjöls, uns það sýrðist allt."
34 Þetta allt talaði Jesús í dæmisögum til fólksins, og án dæmisagna talaði hann ekki til þeirra.
35 Það átti að rætast, sem sagt er fyrir munn spámannsins: Ég mun opna munn minn í dæmisögum, mæla fram það, sem hulið var frá grundvöllun heims.
36 Þá skildi hann við mannfjöldann og fór inn. Lærisveinar hans komu til hans og sögðu: "Skýrðu fyrir oss dæmisöguna um illgresið á akrinum."
37 Hann mælti: "Sá er sáir góða sæðinu, er Mannssonurinn,
38 akurinn er heimurinn, góða sæðið merkir börn ríkisins, en illgresið börn hins vonda.
39 Óvinurinn, sem sáði því, er djöfullinn. Kornskurðurinn er endir veraldar og kornskurðarmennirnir englar.
40 Eins og illgresinu er safnað og brennt í eldi, þannig verður við endi veraldar.
41 Mannssonurinn mun senda engla sína, og þeir munu safna úr ríki hans öllum, sem hneykslunum valda og ranglæti fremja,
42 og kasta þeim í eldsofninn. Þar verður grátur og gnístran tanna.
43 Þá munu réttlátir skína sem sól í ríki föður þeirra. Hver sem eyru hefur, hann heyri.
44 Líkt er himnaríki fjársjóði, sem fólginn var í jörðu og maður fann og leyndi. Í fögnuði sínum fór hann, seldi allar eigur sínar og keypti akur þann.
45 Enn er himnaríki líkt kaupmanni, sem leitaði að fögrum perlum.
46 Og er hann fann eina dýrmæta perlu, fór hann, seldi allt, sem hann átti, og keypti hana.
47 Enn er himnaríki líkt neti, sem lagt er í sjó og safnar alls kyns fiski.
48 Þegar það er fullt, draga menn það á land, setjast við og safna þeim góðu í ker, en kasta þeim óætu burt.
49 Svo mun verða, þegar veröld endar: Englarnir munu fara til, skilja vonda menn frá réttlátum
50 og kasta þeim í eldsofninn. Þar verður grátur og gnístran tanna.
51 Hafið þér skilið allt þetta?" "Já," svöruðu þeir.
52 Hann sagði við þá: "Þannig er sérhver fræðimaður, sem orðinn er lærisveinn himnaríkis, líkur húsföður, sem ber fram nýtt og gamalt úr forðabúri sínu."
53 Þegar Jesús hafði lokið þessum dæmisögum, hélt hann þaðan.
54 Hann kom í ættborg sína og tók að kenna þeim í samkundu þeirra. Þeir undruðust stórum og sögðu: "Hvaðan kemur honum þessi speki og kraftaverkin?
55 Er þetta ekki sonur smiðsins? Heitir ekki móðir hans María og bræður hans Jakob, Jósef, Símon og Júdas?
56 Og eru ekki systur hans allar hjá oss? Hvaðan kemur honum þá allt þetta?"
57 Og þeir hneyksluðust á honum. En Jesús sagði við þá: "Hvergi er spámaður minna metinn en í landi sínu og með heimamönnum."
58 Og hann gjörði þar ekki mörg kraftaverk sökum vantrúar þeirra.
Matthew 13
New King James Version
The Parable of the Sower(A)
13 On the same day Jesus went out of the house (B)and sat by the sea. 2 (C)And great multitudes were gathered together to Him, so that (D)He got into a boat and sat; and the whole multitude stood on the shore.
3 Then He spoke many things to them in parables, saying: (E)“Behold, a sower went out to sow. 4 And as he sowed, some seed fell by the wayside; and the birds came and devoured them. 5 Some fell on stony places, where they did not have much earth; and they immediately sprang up because they had no depth of earth. 6 But when the sun was up they were scorched, and because they had no root they withered away. 7 And some fell among thorns, and the thorns sprang up and choked them. 8 But others fell on good ground and yielded a crop: some (F)a hundredfold, some sixty, some thirty. 9 (G)He who has ears to hear, let him hear!”
The Purpose of Parables(H)
10 And the disciples came and said to Him, “Why do You speak to them in parables?”
11 He answered and said to them, “Because (I)it has been given to you to know the [a]mysteries of the kingdom of heaven, but to them it has not been given. 12 (J)For whoever has, to him more will be given, and he will have abundance; but whoever does not have, even what he has will be taken away from him. 13 Therefore I speak to them in parables, because seeing they do not see, and hearing they do not hear, nor do they understand. 14 And in them the prophecy of Isaiah is fulfilled, which says:
(K)‘Hearing you will hear and shall not understand,
And seeing you will see and not (L)perceive;
15 For the hearts of this people have grown dull.
Their ears (M)are hard of hearing,
And their eyes they have (N)closed,
Lest they should see with their eyes and hear with their ears,
Lest they should understand with their hearts and turn,
So that I [b]should (O)heal them.’
16 But (P)blessed are your eyes for they see, and your ears for they hear; 17 for assuredly, I say to you (Q)that many prophets and righteous men desired to see what you see, and did not see it, and to hear what you hear, and did not hear it.
The Parable of the Sower Explained(R)
18 (S)“Therefore hear the parable of the sower: 19 When anyone hears the word (T)of the kingdom, and does not understand it, then the wicked one comes and snatches away what was sown in his heart. This is he who received seed by the wayside. 20 But he who received the seed on stony places, this is he who hears the word and immediately (U)receives it with joy; 21 yet he has no root in himself, but endures only for a while. For when (V)tribulation or persecution arises because of the word, immediately (W)he stumbles. 22 Now (X)he who received seed (Y)among the thorns is he who hears the word, and the cares of this world and the deceitfulness of riches choke the word, and he becomes unfruitful. 23 But he who received seed on the good ground is he who hears the word and understands it, who indeed bears (Z)fruit and produces: some a hundredfold, some sixty, some thirty.”
The Parable of the Wheat and the Tares
24 Another parable He put forth to them, saying: “The kingdom of heaven is like a man who sowed good seed in his field; 25 but while men slept, his enemy came and sowed tares among the wheat and went his way. 26 But when the grain had sprouted and produced a crop, then the tares also appeared. 27 So the servants of the owner came and said to him, ‘Sir, did you not sow good seed in your field? How then does it have tares?’ 28 He said to them, ‘An enemy has done this.’ The servants said to him, ‘Do you want us then to go and gather them up?’ 29 But he said, ‘No, lest while you gather up the tares you also uproot the wheat with them. 30 Let both grow together until the harvest, and at the time of harvest I will say to the reapers, “First gather together the tares and bind them in bundles to burn them, but (AA)gather the wheat into my barn.” ’ ”
The Parable of the Mustard Seed(AB)
31 Another parable He put forth to them, saying: (AC)“The kingdom of heaven is like a mustard seed, which a man took and sowed in his field, 32 which indeed is the least of all the seeds; but when it is grown it is greater than the herbs and becomes a (AD)tree, so that the birds of the air come and nest in its branches.”
The Parable of the Leaven(AE)
33 (AF)Another parable He spoke to them: “The kingdom of heaven is like leaven, which a woman took and hid in three [c]measures of meal till (AG)it was all leavened.”
Prophecy and the Parables
34 (AH)All these things Jesus spoke to the multitude in parables; and without a parable He did not speak to them, 35 that it might be fulfilled which was spoken by the prophet, saying:
(AI)“I will open My mouth in parables;
(AJ)I will utter things kept secret from the foundation of the world.”
The Parable of the Tares Explained
36 Then Jesus sent the multitude away and went into the house. And His disciples came to Him, saying, “Explain to us the parable of the tares of the field.”
37 He answered and said to them: “He who sows the good seed is the Son of Man. 38 (AK)The field is the world, the good seeds are the sons of the kingdom, but the tares are (AL)the sons of the wicked one. 39 The enemy who sowed them is the devil, (AM)the harvest is the end of the age, and the reapers are the angels. 40 Therefore as the tares are gathered and burned in the fire, so it will be at the end of this age. 41 The Son of Man will send out His angels, (AN)and they will gather out of His kingdom all things that offend, and those who practice lawlessness, 42 (AO)and will cast them into the furnace of fire. (AP)There will be wailing and gnashing of teeth. 43 (AQ)Then the righteous will shine forth as the sun in the kingdom of their Father. (AR)He who has ears to hear, let him hear!
The Parable of the Hidden Treasure
44 “Again, the kingdom of heaven is like treasure hidden in a field, which a man found and hid; and for joy over it he goes and (AS)sells all that he has and (AT)buys that field.
The Parable of the Pearl of Great Price
45 “Again, the kingdom of heaven is like a merchant seeking beautiful pearls, 46 who, when he had found (AU)one pearl of great price, went and sold all that he had and bought it.
The Parable of the Dragnet
47 “Again, the kingdom of heaven is like a dragnet that was cast into the sea and (AV)gathered some of every kind, 48 which, when it was full, they drew to shore; and they sat down and gathered the good into vessels, but threw the bad away. 49 So it will be at the end of the age. The angels will come forth, (AW)separate the wicked from among the just, 50 and cast them into the furnace of fire. There will be wailing and gnashing of teeth.”
51 [d]Jesus said to them, “Have you understood all these things?”
They said to Him, “Yes, [e]Lord.”
52 Then He said to them, “Therefore every [f]scribe instructed [g]concerning the kingdom of heaven is like a householder who brings out of his treasure (AX)things new and old.”
Jesus Rejected at Nazareth(AY)
53 Now it came to pass, when Jesus had finished these parables, that He departed from there. 54 (AZ)When He had come to His own country, He taught them in their synagogue, so that they were astonished and said, “Where did this Man get this wisdom and these mighty works? 55 (BA)Is this not the carpenter’s son? Is not His mother called Mary? And (BB)His brothers (BC)James, [h]Joses, Simon, and Judas? 56 And His sisters, are they not all with us? Where then did this Man get all these things?” 57 So they (BD)were offended at Him.
But Jesus said to them, (BE)“A prophet is not without honor except in his own country and in his own house.” 58 Now (BF)He did not do many mighty works there because of their unbelief.
Footnotes
- Matthew 13:11 secret or hidden truths
- Matthew 13:15 NU, M would
- Matthew 13:33 Gr. sata, same as a Heb. seah; approximately 2 pecks in all
- Matthew 13:51 NU omits Jesus said to them
- Matthew 13:51 NU omits Lord
- Matthew 13:52 A scholar of the Old Testament
- Matthew 13:52 Or for
- Matthew 13:55 NU Joseph
by Icelandic Bible Society
Scripture taken from the New King James Version®. Copyright © 1982 by Thomas Nelson. Used by permission. All rights reserved.
