譴責宗教的偽善

23 那時,耶穌對眾人和自己的門徒們說: 「經文士和法利賽人坐在摩西的位子上, 所以,他們所吩咐你們的,你們都要去做,也要遵守;但是不要效法他們的行為,因為他們說而不做。 他們把沉重難挑的[a]擔子捆起來,放在人們肩上,但自己卻連一根指頭也不肯動它們一下。 他們所做的一切事,都是為了給人看:他們把自己的經文盒加寬,把衣服的[b]穗子加長; 他們喜愛宴席中的上座和會堂裡的首位, 喜愛街市上的致敬問候,又喜愛被人們稱為『老師[c]』。

「但你們不可被稱為『老師[d]』,因為你們的老師只有一位,[e]而你們都是弟兄。 不要稱地上的任何人為『父』,因為你們的父只有一位,就是天父。 10 你們也不要被人稱為『主人』,因為你們的主人只有一位,就是基督。 11 你們當中誰更大,誰就該做你們的僕人, 12 因為凡是自我高舉的都會被降卑,而自我降卑的都會被高舉。

13 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們在人的面前封閉了天國。你們自己不進去,也不讓正要進的人進去。

14 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們侵吞寡婦的家產,又假意做很長的禱告。因此,你們將受到更重的懲罰。[f]

15 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們為了使一個人入教,走遍海洋和陸地,一旦那人成了教徒[g],你們就使他成為比你們加倍壞的地獄之子。

16 「你們這些瞎眼的領路人有禍了!你們說:『如果有人指著聖所起誓,算不得什麼;但如果有人指著聖所裡的金子起誓,就必須遵守。』 17 你們這些又愚拙又瞎眼的人哪,到底哪一樣更重要呢?是金子,還是使金子成聖的聖所呢? 18 你們還說:『如果有人指著祭壇起誓,算不得什麼;但如果有人指著祭壇上的祭物起誓,就必須遵守。』 19 你們這些[h]瞎眼的人哪,到底哪一樣更重要呢?是祭物,還是使祭物成聖的祭壇呢? 20 所以,指著祭壇起誓的,就是指著祭壇和祭壇上的一切起誓; 21 指著聖所起誓的,就是指著聖所和住在裡面的那一位起誓; 22 指著天起誓的,就是指著神的寶座和坐在寶座上的那一位起誓。

23 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們奉獻薄荷、蒔蘿、香芹的十分之一,卻放棄了律法上更重要的:就是公義、憐憫、信實。這些才是你們應該做的,至於前者也不可放棄。 24 你們這些瞎眼的領路人哪,你們濾掉蠓蟲,卻吞下駱駝!

25 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們洗淨杯子、盤子的外面,裡面卻盛滿了貪心和放縱。 26 你這瞎眼的法利賽人哪!當先洗淨杯子[i]的裡面,好使外面也潔淨。

27 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們好像粉飾的墳墓,外面固然顯得美麗,裡面卻裝滿了死人骨頭和一切汙穢。 28 你們也是這樣,你們外面對人顯出公義,裡面卻充滿了偽善和罪惡[j]

29 「經文士和法利賽人哪,你們這些偽善的人有禍了!因為你們建造先知的墳墓,裝飾義人的墓碑, 30 說:『如果我們活在我們祖先的時代,我們就不會與他們合夥流先知們的血。』 31 這樣,你們就見證了自己是殺害先知們的那些人的後代。 32 你們去充滿你們祖先的惡貫吧!

33 「你們這些蛇類,這些毒蛇的子孫!你們怎麼能逃避地獄的懲罰呢? 34 看,我為此差派先知、智者、經師到你們這裡來;有些你們要殺害、要釘上十字架,有些要在會堂裡鞭打,從一個城追逼到另一個城。 35 所以,從義人亞伯的血起,直到你們在聖所和祭壇之間所殺的巴拉加的兒子撒迦利亞的血為止,在地上所流的義人的血都要歸在你們身上。 36 我確實地告訴你們:這一切都要臨到這世代。

為耶路撒冷哀嘆

37 耶路撒冷啊,耶路撒冷!這城殺害先知們,又用石頭砸死被差到她這裡的人!我多次想聚集你的兒女,像母雞把自己的小雞聚集在翅膀下,可是你們不願意! 38 看哪,你們的家[k]要被廢棄成為荒場。 39 我告訴你們:今後你們絕不會再見到我了,直到你們說:『奉主名而來的那一位,是蒙祝福的。』[l]

Footnotes

  1. 馬太福音 23:4 有古抄本沒有「難挑的」。
  2. 馬太福音 23:5 有古抄本沒有「衣服的」。
  3. 馬太福音 23:7 老師——或譯作「拉比」。
  4. 馬太福音 23:8 老師——或譯作「拉比」。
  5. 馬太福音 23:8 有古抄本附「就是基督,」。
  6. 馬太福音 23:14 有古抄本沒有此節。
  7. 馬太福音 23:15 教徒——輔助詞語。
  8. 馬太福音 23:19 有古抄本附「愚拙又」。
  9. 馬太福音 23:26 有古抄本附「盤子」。
  10. 馬太福音 23:28 罪惡——原文直譯「不法」。
  11. 馬太福音 23:38 家——或譯作「殿」;指「聖殿」。參《耶利米書》12:7;22:5。
  12. 馬太福音 23:39 《詩篇》118:26。

Babala Laban sa mga Tagapagturo ng Kautusan at sa mga Pariseo(A)

23 Pagkatapos, nagsalita si Jesus sa mga tao at sa mga tagasunod niya. Sinabi niya, “Ang mga tagapagturo ng Kautusan at ang mga Pariseo ang kinikilalang tagapagpaliwanag ng Kautusan ni Moises. Kaya dapat ninyong pakinggan at sundin ang lahat ng itinuturo nila sa inyo. Pero huwag ninyong gayahin ang mga ginagawa nila dahil hindi nila ginagawa ang mga itinuturo nila. Ipinapatupad nila sa inyo ang mahihirap nilang kautusan, pero sila mismo ay hindi sumusunod sa mga ito. Ang lahat ng ginagawa nila ay pakitang-tao lang. At upang ipakita na napakarelihiyoso nila, nilalakihan nila ang kanilang mga pilakterya[a] at hinahabaan ang laylayan[b] ng kanilang mga damit. Mahilig silang umupo sa mga upuang pandangal sa mga handaan at mga sambahan. At gustong-gusto nilang batiin silaʼt igalang sa mga mataong lugar at tawaging ‘Guro.’ Ngunit huwag kayong magpatawag na ‘Guro,’ dahil lahat kayoʼy magkakapatid at iisa lang ang inyong Guro. At huwag ninyong tawaging ‘Ama’ ang sinuman dito sa lupa, dahil iisa lang ang inyong Ama, ang Amang nasa langit. 10 Huwag din kayong magpatawag na ‘Amo,’ dahil iisa lang ang inyong amo, walang iba kundi ang Cristo. 11 Ang pinakadakila sa inyo ay dapat maging lingkod ninyo. 12 Ang nagpapakataas ng kanyang sarili ay ibababa ng Dios, at ang nagpapakababa ay itataas ng Dios.”

Tinuligsa ni Jesus ang mga Tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo(B)

13 “Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari! Hinahadlangan ninyo ang mga tao na mapabilang sa kaharian ng Dios. Kayo mismo ay ayaw mapabilang at pinipigilan pa ninyo ang mga gustong mapabilang! 14 [Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari. Dinadaya ninyo ang mga biyuda para makuha ang kanilang mga ari-arian, at pinagtatakpan ninyo ang inyong mga ginagawa sa pamamagitan ng mahabang pagdarasal. Dahil dito, tatanggap kayo ng mas mabigat na parusa!] 15 Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari! Nilalakbay ninyo ang dagat at lupa, mahikayat lang ang isang tao sa inyong pananampalataya. At kapag may nahikayat na kayo, ginagawa ninyo siyang mas masahol pa sa inyo at mas karapat-dapat pang parusahan sa impyerno! 16 Kaawa-awa kayong mga bulag na tagaakay! Itinuturo ninyo na kung manunumpa ang isang tao sa templo, hindi niya ito kailangang tuparin. Ngunit kung manunumpa siya sa gintong nasa templo, dapat niya itong tuparin. 17 Mga bulag! Mga hangal! Alin ba ang mas mahalaga, ang ginto o ang templo na nagpapabanal sa ginto? 18 Itinuturo rin ninyo na kung manunumpa ang isang tao sa altar, hindi niya ito kailangang tuparin. Ngunit kung manunumpa siya sa handog na nasa altar, dapat niya itong tuparin. 19 Mga bulag! Alin ba ang mas mahalaga, ang handog o ang altar na nagpapabanal sa handog? 20 Kaya nga, kapag nanumpa ang isang tao sa altar, nanunumpa rin siya pati sa handog na nasa altar. 21 Kapag nanumpa siya sa templo, nanunumpa rin siya pati sa Dios na naninirahan doon. 22 At kapag nanumpa siya sa langit, nanunumpa rin siya pati sa trono ng Dios at sa Dios mismo na nakaupo roon.

23 “Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari! Ibinibigay nga ninyo kahit ang ikapu[c] ng inyong mga pampalasa,[d] ngunit hindi naman ninyo sinusunod ang mga mas mahalagang utos tungkol sa pagiging makatarungan, mahabagin, at pagiging tapat. Dapat ngang magbigay kayo ng inyong mga ikapu, pero huwag naman ninyong kaligtaang gawin ang mga mas mahalagang utos. 24 Mga bulag na tagaakay! Sinasala ninyo ang maliliit na insekto sa inyong inumin, pero lumululon naman kayo ng kamelyo!

25 “Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari! Nililinis ninyo ang labas ng tasa at pinggan ayon sa inyong seremonya, ngunit ang loob ng puso ninyoʼy puno naman ng kasakiman at katakawan.[e] 26 Mga bulag na Pariseo! Linisin muna ninyo ang loob ng tasa at baso, at magiging malinis din ang labas nito.[f] 27 Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari! Katulad kayo ng mga libingang pininturahan ng puti at magandang tingnan sa labas, pero ang nasa loob ay puro kalansay at iba pang maruruming bagay. 28 Ganyang-ganyan kayo, dahil kung masdan kayo ng mga taoʼy parang tama ang ginagawa ninyo, pero sa loob ninyoʼy puno kayo ng pagkukunwari at kasalanan.”

Sinabi ni Jesus ang Kanilang Kaparusahan(C)

29 “Nakakaawa kayong mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo, kayong mga mapagkunwari! Ipinapaayos ninyo ang mga libingan ng mga propeta at ng mga taong matuwid, at pinagaganda ninyo ang mga ito. 30 At sinasabi ninyo na kung buhay sana kayo sa panahon ng inyong mga ninuno, hindi ninyo papatayin ang mga propeta tulad ng ginawa nila. 31 Kung ganoon, inaamin nga ninyo na lahi kayo ng mga taong pumatay sa mga propeta! 32 Sige, tapusin nʼyo ang sinimulan ng inyong mga ninuno! 33 Mga ahas! Lahi kayo ng mga ulupong! Hindi nʼyo matatakasan ang kaparusahan sa impyerno! 34 Kaya makinig kayo! Magpapadala ako sa inyo ng mga propeta, marurunong na tao at mga guro. Papatayin ninyo ang ilan sa kanila, at ang ibaʼy ipapako sa krus. Ang ibaʼy hahagupitin ninyo sa inyong sambahan, at uusigin ninyo sila saang lugar man sila pumunta. 35 Dahil dito, mananagot kayo sa pagpatay sa lahat ng taong matuwid mula kay Abel hanggang kay Zacarias na anak ni Berekia, na pinatay ninyo sa pagitan ng templo at ng altar. 36 Talagang kayong mga nabubuhay sa panahong ito ang mananagot sa lahat ng mga kasalanang ito.”

37 “Kayong mga taga-Jerusalem, binabato ninyo at pinapatay ang mga propeta na sinugo ng Dios sa inyo. Maraming beses ko na kayong gustong tipunin at alagaan gaya ng isang inahing manok na nagtitipon at nagkakanlong ng kanyang mga sisiw sa ilalim ng kanyang mga pakpak, pero ayaw ninyo. 38 Kaya bahala na kayo sa sarili ninyo. 39 Sapagkat hindi nʼyo na ako makikita hanggang sa dumating ang panahon na sabihin ninyo, ‘Pagpalain ang dumarating sa pangalan ng Panginoon.’ ”[g]

Footnotes

  1. 23:5 pilakterya: Maliit na kahon na nakabigkis sa kanilang mga noo at braso, na naglalaman ng mga talata mula sa Kasulatan.
  2. 23:5 laylayan: sa Ingles, “tassel.” Tingnan sa Bil. 15:37-39 at Deu. 22:12.
  3. 23:23 ikapu: sa Ingles, tenth o tithe.
  4. 23:23 pampalasa: Ang tatlong salitang ginamit sa Griego ay tumutukoy sa tatlong uri ng tanim na pampalasa sa pagkain.
  5. 23:25 ngunit … katakawan: o, ngunit ang laman ng mga ito ay galing naman sa inyong kasakiman at katakawan.
  6. 23:26 Linisin … labas nito: Ang ibig sabihin, Dapat maging malinis ang kalooban ninyo, at magiging malinis din ang inyong mga iniisip at ginagawa.
  7. 23:39 Salmo 118:26.

譴責律法教師和法利賽人

23 隨後,耶穌對百姓和門徒說: 「律法教師和法利賽人坐在摩西的位子上講授律法。 你們要遵行他們的教導,但不要效法他們的行為,因為他們言行不一。 他們捆好重擔放在別人肩上,而自己連一根指頭也不肯動!

「他們的所作所為是為了給人看的,他們把額上佩戴的經文盒子加寬了,又將衣裳的穗邊加長了。 他們喜歡宴席中的上座和會堂裡的首位。 他們喜歡別人在街市上問候他們,稱呼他們為老師[a] 但你們不要讓別人稱呼你們為老師,因為你們只有一位老師,你們彼此都是弟兄。 不要稱呼地上的人為父親,因為你們只有一位父親,祂在天上。 10 不要讓人稱你們為導師,因為你們只有一位導師——基督。 11 你們當中誰最偉大,誰就要作你們的僕人。 12 自高的人必遭貶抑,謙卑的人必得尊榮。

13 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!因為你們當著人們的面關閉天國之門,自己不進去,也不讓別人進去。

14 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!因為你們侵吞寡婦的財產,還假意做冗長的禱告。因此,你們會受到更嚴厲的刑罰。[b]

15 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!因為你們走遍海洋和陸地去引人入教,等人入了教,卻使他淪為地獄之子,比你們還壞兩倍。

16 「瞎眼的嚮導啊,你們有禍了!你們說,『指著聖殿發誓,不算數;但是指著聖殿裡的金子發誓,就要遵守誓言。』 17 無知的瞎子啊!金子重要呢?還是使金子神聖的聖殿重要呢? 18 你們又說,『指著祭壇發誓不算數,但是指著壇上的供物發誓,就要遵守誓言。』 19 瞎眼的人啊!供物重要呢?還是使供物神聖的祭壇重要呢? 20 其實指著祭壇發誓,就是指著祭壇和壇上的一切東西發誓。 21 指著聖殿發誓,就是指著聖殿和住在裡面的上帝發誓。 22 指著天發誓,就是指著上帝的寶座和坐在寶座上的那位發誓。

23 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!你們把薄荷、茴香、芹菜獻上十分之一,卻忽略了律法中更重要的事——公正、憐憫、信實。後者是你們本該做的,前者也不可忽略。 24 瞎眼的嚮導啊!你們濾出蚊蟲,卻吞下駱駝。

25 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!你們洗淨杯盤的外面,裡頭卻盛滿了貪婪和放縱。 26 瞎眼的法利賽人啊!要先洗淨杯盤的裡面,好讓外面也乾淨。[c]

27 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!你們好像粉飾的墳墓,外表好看,裡面卻裝滿了死人的骨頭和各樣污穢之物。 28 你們虛有公義的外表,內心卻充滿了各種的虛偽和罪惡。

29 「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!你們為先知建墓,為義人修碑,並且說, 30 『如果我們活在我們祖先的時代,絕不會和他們一起去殺害先知。』 31 這樣,你們自己證明自己是殺害先知之人的後代。 32 去填滿你們祖先的罪惡吧! 33 你們這些蛇,這些毒蛇的後代啊,你們怎能逃脫地獄的刑罰呢?

34 「看啊,我派先知、智者和律法教師到你們當中,有的會遭到你們的殺害,被你們釘在十字架上;有的會在會堂裡被你們鞭打,被你們從這城追到那城。 35 因此,所有義人在地上所流的血,就是從義人亞伯的血,直到你們在聖所和祭壇之間所殺的巴拉加的兒子撒加利亞的血,都要歸到你們身上。 36 我實在告訴你們,這一切的罪責都要歸到這個世代。

為耶路撒冷哀歎

37 「耶路撒冷啊!耶路撒冷啊!你常殺害先知,又用石頭打死派到你那裡的使者。我多次想要招聚你的兒女,像母雞將小雞聚集在翅膀底下,可是你們卻不肯。 38 看啊!你們的家園將一片荒涼。 39 我告訴你們,從現在起,直到你們說『奉主名來的當受稱頌』那天之前,你們再也見不到我了。」

Footnotes

  1. 23·7 老師」希臘文是「拉比」,特指猶太教的老師。
  2. 23·14 有些古卷無:「虛偽的律法教師和法利賽人啊,你們有禍了!因為你們侵吞寡婦的財產,還假意做冗長的禱告。因此,你們會受到更嚴厲的刑罰。」
  3. 23·26 意思是:「裡面的思想先乾淨了,外在的言行才會真正乾淨。」

Jesús critica a los líderes religiosos

23 Entonces Jesús les dijo a las multitudes y a sus discípulos: «Los maestros de la ley religiosa y los fariseos son los intérpretes oficiales de la ley de Moisés.[a] Por lo tanto, practiquen y obedezcan todo lo que les digan, pero no sigan su ejemplo. Pues ellos no hacen lo que enseñan. Aplastan a la gente bajo el peso de exigencias religiosas insoportables y jamás mueven un dedo para aligerar la carga.

»Todo lo que hacen es para aparentar. En los brazos se ponen anchas cajas de oración con versículos de la Escritura, y usan túnicas con borlas muy largas.[b] Y les encanta sentarse a la mesa principal en los banquetes y ocupar los asientos de honor en las sinagogas. Les encanta recibir saludos respetuosos cuando caminan por las plazas y que los llamen “Rabí”[c].

»Pero ustedes, no permitan que nadie los llame “Rabí”, porque tienen un solo maestro y todos ustedes son hermanos por igual. Además, aquí en la tierra, no se dirijan a nadie llamándolo “Padre”, porque solo Dios, que está en el cielo, es su Padre. 10 Y no permitan que nadie los llame “Maestro”, porque ustedes tienen un solo maestro, el Mesías. 11 El más importante entre ustedes debe ser el sirviente de los demás; 12 pero aquellos que se exaltan a sí mismos serán humillados, y los que se humillan a sí mismos serán exaltados.

13 »¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! Pues le cierran la puerta del reino del cielo en la cara a la gente. Ustedes no entrarán ni tampoco dejan que los demás entren.[d]

15 »¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! Pues cruzan tierra y mar para ganar un solo seguidor, ¡y luego lo convierten en un hijo del infierno[e] dos veces peor que ustedes mismos!

16 »¡Guías ciegos! ¡Qué aflicción les espera! Pues dicen que no significa nada jurar “por el templo de Dios” pero que el que jura “por el oro del templo” está obligado a cumplir ese juramento. 17 ¡Ciegos tontos! ¿Qué es más importante, el oro o el templo que lo hace sagrado? 18 Y dicen que jurar “por el altar” no impone una obligación, pero jurar “por las ofrendas que están sobre el altar” sí la impone. 19 ¡Qué ciegos son! Pues, ¿qué es más importante, la ofrenda sobre el altar o el altar que hace que la ofrenda sea sagrada? 20 Cuando juran “por el altar”, juran por el altar y por todo lo que hay encima. 21 Cuando juran “por el templo”, no solo juran por el templo sino por Dios, quien vive allí. 22 Y cuando juran “por el cielo”, juran por el trono de Dios y por Dios, quien se sienta en el trono.

23 »¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! Pues se cuidan de dar el diezmo sobre el más mínimo ingreso de sus jardines de hierbas,[f] pero pasan por alto los aspectos más importantes de la ley: la justicia, la misericordia y la fe. Es cierto que deben diezmar, pero sin descuidar las cosas más importantes. 24 ¡Guías ciegos! ¡Cuelan el agua para no tragarse por accidente un mosquito, pero se tragan un camello![g]

25 »¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! ¡Pues se cuidan de limpiar la parte exterior de la taza y del plato pero ustedes están sucios por dentro, llenos de avaricia y se permiten todo tipo de excesos! 26 ¡Fariseo ciego! Primero lava el interior de la taza y del plato,[h] y entonces el exterior también quedará limpio.

27 »¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! Pues son como tumbas blanqueadas: hermosas por fuera, pero llenas de huesos de muertos y de toda clase de impurezas por dentro. 28 Por fuera parecen personas rectas, pero por dentro, el corazón está lleno de hipocresía y desenfreno.

29 »¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! Edifican tumbas a los profetas que sus antepasados mataron, y adornan los monumentos de la gente justa que sus antepasados destruyeron. 30 Luego dicen: “Si hubiéramos vivido en los días de nuestros antepasados, jamás nos habríamos unido a ellos para matar a los profetas”.

31 »Así que al decir eso, dan testimonio en contra de ustedes mismos, que en verdad son descendientes de aquellos que asesinaron a los profetas. 32 Sigan adelante y terminen lo que sus antepasados comenzaron. 33 ¡Serpientes! ¡Hijos de víboras! ¿Cómo escaparán del juicio del infierno?

34 »Por lo tanto, les envío profetas, hombres sabios y maestros de la ley religiosa. A algunos los matarán crucificándolos, y a otros los azotarán con látigos en las sinagogas y los perseguirán de ciudad en ciudad. 35 Como consecuencia, se les hará responsables del asesinato de toda la gente justa de todos los tiempos, desde el asesinato del justo Abel hasta el de Zacarías, hijo de Berequías, a quien mataron en el templo, entre el santuario y el altar. 36 Les digo la verdad, ese juicio caerá sobre esta misma generación.

Lamento de Jesús por Jerusalén

37 »¡Oh Jerusalén, Jerusalén, la ciudad que mata a los profetas y apedrea a los mensajeros de Dios! Cuántas veces quise juntar a tus hijos como la gallina protege a sus pollitos debajo de sus alas, pero no me dejaste. 38 Y ahora, mira, tu casa está abandonada y desolada.[i] 39 Pues te digo lo siguiente: no volverás a verme hasta que digas: “¡Bendiciones al que viene en el nombre del Señor!”[j]».

Footnotes

  1. 23:2 En griego y los fariseos se sientan en el asiento de Moisés.
  2. 23:5 En griego Agrandan sus filacterias y alargan sus borlas.
  3. 23:7 Rabí, del arameo, significa «amo» o «maestro».
  4. 23:13 Algunos manuscritos agregan el versículo 14: ¡Qué aflicción les espera, maestros de la ley religiosa y fariseos! ¡Hipócritas! Estafan descaradamente a las viudas para apoderarse de sus propiedades, y luego pretenden ser piadosos haciendo largas oraciones en público. Por eso, serán castigados con severidad. Comparar con Mc 12:40 y Lc 20:47.
  5. 23:15 En griego Gehena; también en 23:33.
  6. 23:23 En griego sobre la menta, el eneldo y el comino.
  7. 23:24 Ver Lv 11:4, 23, donde se prohíbe comer tanto mosquitos como camellos.
  8. 23:26 Algunos manuscritos no incluyen y del plato.
  9. 23:38 Algunos manuscritos no incluyen y desolada.
  10. 23:39 Sal 118:26.