耶稣受试探

耶稣充满圣灵,从约旦河回来,被圣灵带到旷野, 受魔鬼的试探四十天。在那些日子里,耶稣什么也没有吃,四十天结束的时候[a],他就饿了。 魔鬼对他说:“你如果是神的儿子,就吩咐这石头变成食物吧!”

耶稣回答:“经上记着:‘人活着不是单靠食物[b]。’[c]

魔鬼[d]就把耶稣领上高处[e][f],在一瞬间给他看天下万国, 对他说[g]:“这一切权柄和荣耀我都将给你,因为这已经交给了我,我愿意给谁就给谁。 所以,你如果在我面前下拜,这一切就都是你的了。”

耶稣回答说:[h]经上记着:

‘要敬拜主——你的神,
唯独事奉他。’[i]

魔鬼又带耶稣到耶路撒冷,让他站在圣殿的顶端,对他说:“你如果是神的儿子,就从这里跳下去吧! 10 因为经上记着:

‘他会为你吩咐他的天使保护你;
11 他们会用手托住你,
免得你的脚撞在石头上。’[j]

12 耶稣回答说:“经上说:‘不可试探主——你的神。’[k]

13 魔鬼用尽种种试探以后,就暂时离开了耶稣。

在加利利的服事

14 耶稣带着圣灵的能力[l]回到加利利,他的消息传遍了周围所有的地区。 15 他在他们的会堂里教导人,受到所有人的赞扬。

在拿撒勒被拒绝

16 耶稣来到拿撒勒,就是他长大的地方。在安息日那天,他照自己的习惯进了会堂,站起来要诵读经文。 17 有人就把先知以赛亚的书递给他。他展开书卷,找到一处,那里写道:

18 “主的灵在我身上,
因为他膏立我
去向贫穷的人传福音,
他差派我[m]去宣告:
被掳的得释放[n]
瞎眼的得看见,
让受欺压的得自由,
19 宣告主所悦纳的禧年[o]。”[p]

20 然后耶稣把书卷好,还给会堂助理,坐了下来。会堂里,众人的眼睛都注视着他。 21 耶稣开始对他们说:“今天,在你们耳中的这段经文,已经应验了。”

22 大家都赞许他,对他口里所发出的恩典的话语感到惊奇,又说:“这不就是约瑟的儿子吗?”

23 耶稣对他们说:“你们一定会用这句谚语对我说:‘医生啊,使你自己痊愈吧!’,‘我们听见在迦百农所发生的事,你在你的家乡这里也应该做!’”

24 耶稣又说:“我确实地告诉你们:没有一位先知在自己的家乡是受欢迎的。 25 我真的告诉你们:在以利亚的那些日子里,天空闭塞了三年六个月,遍地有大饥荒,那时,在以色列有许多寡妇; 26 可是以利亚并没有被派遣到她们中的任何一个人那里,只被派遣到西顿撒勒法一个寡妇那里。 27 还有,在先知以利沙的时代,在以色列有许多麻风病人;可是除了叙利亚奈曼以外,没有一个人被洁净。”

28 会堂里的人听了这些话,都满腔怒火。 29 他们就起来把耶稣赶出城外,拉到山崖上,要把他推下去。他们的城是建在山上的。 30 但耶稣从他们中间穿过去,走开了。

驱赶鬼魔

31 耶稣下到加利利的一个城迦百农去,在安息日教导人。 32 众人对他的教导都惊叹不已,因为他的话具有权柄。 33 在会堂里,有一个被污秽的鬼魔之灵附身的人。他大声喊叫: 34 “别管我们!拿撒勒人耶稣,我们与你有什么关系?你来毁灭我们吗?我知道你是谁,你是神的那位圣者。”

35 耶稣斥责污灵说:“住口!从他身上出来!”

鬼魔把那个人摔倒在众人中间,就从他身上出来了,但没有伤害他。 36 大家都惊讶不已,彼此谈论说:“这是什么事呢?他带着权柄和能力命令那些污灵,它们就出来了!” 37 于是耶稣的名声传遍了那一带所有的地方。

在迦百农治病

38 耶稣起身离开会堂,进了西门的家。西门的岳母正发高烧,他们就为她求耶稣。 39 耶稣就站在她旁边,斥责那高烧,烧就退了。她立刻起来,服事他们。

40 日落的时候,众人把患有各种疾病的人都带到耶稣那里。他按手在他们每一个人身上,使他们痊愈。 41 也有鬼魔从许多人身上出来,喊叫说:“你是[q]神的儿子!”耶稣斥责它们,不让它们说话,因为它们知道他是基督。

在加利利传道

42 天亮的时候,耶稣出去,走到一个荒僻的地方。众人寻找他,来到他那里,想留住他,不让他离开。 43 但是耶稣对他们说:“我还必须到别的城去传神国的福音,因为我是为此奉差派的。” 44 于是耶稣继续在加利利[r]地区的各会堂里传道。

Footnotes

  1. 路加福音 4:2 结束的时候——有古抄本作“结束之后”。
  2. 路加福音 4:4 有古抄本附“而是靠神的每一句话”。
  3. 路加福音 4:4 《申命记》8:3。
  4. 路加福音 4:5 魔鬼——有古抄本作“他”。
  5. 路加福音 4:5 高处——辅助词语。
  6. 路加福音 4:5 魔鬼就把耶稣领上高处——有古抄本作“魔鬼就把他领到一座高山上”。
  7. 路加福音 4:6 对他说——有古抄本作“魔鬼对他说”。
  8. 路加福音 4:8 有古抄本附“撒旦,退到我后面去!”
  9. 路加福音 4:8 《申命记》6:13。
  10. 路加福音 4:11 《诗篇》91:11-12。
  11. 路加福音 4:12 《申命记》6:16。
  12. 路加福音 4:14 带着圣灵的能力——或译作“在圣灵的能力中”。
  13. 路加福音 4:18 有古抄本附“使那些心灵破碎的人得痊愈,”。
  14. 路加福音 4:18 释放——或译作“赦免”。
  15. 路加福音 4:19 主所悦纳的禧年——指“通过基督而来的恩典时期”。
  16. 路加福音 4:19 《以赛亚书》61:1-2。
  17. 路加福音 4:41 有古抄本附“基督——”
  18. 路加福音 4:44 加利利——有古抄本作“犹太”。

Ἰησοῦς δὲ [a]πλήρης πνεύματος ἁγίου ὑπέστρεψεν ἀπὸ τοῦ Ἰορδάνου, καὶ ἤγετο ἐν τῷ πνεύματι [b]ἐν τῇ ἐρήμῳ ἡμέρας τεσσεράκοντα πειραζόμενος ὑπὸ τοῦ διαβόλου. καὶ οὐκ ἔφαγεν οὐδὲν ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, καὶ συντελεσθεισῶν [c]αὐτῶν ἐπείνασεν. [d]εἶπεν δὲ αὐτῷ ὁ διάβολος· Εἰ υἱὸς εἶ τοῦ θεοῦ, εἰπὲ τῷ λίθῳ τούτῳ ἵνα γένηται ἄρτος. καὶ ἀπεκρίθη [e]πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς· Γέγραπται ὅτι Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται [f][g]ἄνθρωπος.

Καὶ ἀναγαγὼν [h]αὐτὸν ἔδειξεν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τῆς οἰκουμένης ἐν στιγμῇ χρόνου· καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ διάβολος· Σοὶ δώσω τὴν ἐξουσίαν ταύτην ἅπασαν καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν, ὅτι ἐμοὶ παραδέδοται καὶ ᾧ [i]ἂν θέλω δίδωμι αὐτήν· σὺ οὖν ἐὰν προσκυνήσῃς ἐνώπιον ἐμοῦ, ἔσται σοῦ πᾶσα. καὶ ἀποκριθεὶς [j]ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· Γέγραπται· [k]Κύριον τὸν θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις.

[l]Ἤγαγεν δὲ αὐτὸν εἰς Ἰερουσαλὴμ καὶ [m]ἔστησεν ἐπὶ τὸ πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ, καὶ εἶπεν αὐτῷ· Εἰ υἱὸς εἶ τοῦ θεοῦ, βάλε σεαυτὸν ἐντεῦθεν κάτω· 10 γέγραπται γὰρ ὅτι Τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ τοῦ διαφυλάξαι σε, 11 καὶ [n]ὅτι Ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσίν σε μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου. 12 καὶ ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς ὅτι Εἴρηται· Οὐκ ἐκπειράσεις κύριον τὸν θεόν σου. 13 καὶ συντελέσας πάντα πειρασμὸν ὁ διάβολος ἀπέστη ἀπ’ αὐτοῦ ἄχρι καιροῦ.

14 Καὶ ὑπέστρεψεν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῇ δυνάμει τοῦ πνεύματος εἰς τὴν Γαλιλαίαν. καὶ φήμη ἐξῆλθεν καθ’ ὅλης τῆς περιχώρου περὶ αὐτοῦ. 15 καὶ αὐτὸς ἐδίδασκεν ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν, δοξαζόμενος ὑπὸ πάντων.

16 Καὶ ἦλθεν [o]εἰς Ναζαρά, οὗ ἦν τεθραμμένος, καὶ εἰσῆλθεν κατὰ τὸ εἰωθὸς αὐτῷ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῶν σαββάτων εἰς τὴν συναγωγήν, καὶ ἀνέστη ἀναγνῶναι. 17 καὶ ἐπεδόθη αὐτῷ βιβλίον [p]τοῦ προφήτου Ἠσαΐου καὶ [q]ἀναπτύξας τὸ βιβλίον εὗρεν τὸν τόπον οὗ ἦν γεγραμμένον· 18 Πνεῦμα κυρίου ἐπ’ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέν με εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς, ἀπέσταλκέν [r]με κηρύξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, ἀποστεῖλαι τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει, 19 κηρύξαι ἐνιαυτὸν κυρίου δεκτόν. 20 καὶ πτύξας τὸ βιβλίον ἀποδοὺς τῷ ὑπηρέτῃ ἐκάθισεν· καὶ πάντων [s]οἱ ὀφθαλμοὶ ἐν τῇ συναγωγῇ ἦσαν ἀτενίζοντες αὐτῷ. 21 ἤρξατο δὲ λέγειν πρὸς αὐτοὺς ὅτι Σήμερον πεπλήρωται ἡ γραφὴ αὕτη ἐν τοῖς ὠσὶν ὑμῶν. 22 καὶ πάντες ἐμαρτύρουν αὐτῷ καὶ ἐθαύμαζον ἐπὶ τοῖς λόγοις τῆς χάριτος τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ, καὶ ἔλεγον· [t]Οὐχὶ υἱός ἐστιν Ἰωσὴφ οὗτος; 23 καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς· Πάντως ἐρεῖτέ μοι τὴν παραβολὴν ταύτην· Ἰατρέ, θεράπευσον σεαυτόν· ὅσα ἠκούσαμεν γενόμενα [u]εἰς τὴν Καφαρναοὺμ ποίησον καὶ ὧδε ἐν τῇ πατρίδι σου. 24 εἶπεν δέ· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ. 25 ἐπ’ ἀληθείας δὲ λέγω ὑμῖν, πολλαὶ χῆραι ἦσαν ἐν ταῖς ἡμέραις Ἠλίου ἐν τῷ Ἰσραήλ, ὅτε ἐκλείσθη ὁ οὐρανὸς [v]ἐπὶ ἔτη τρία καὶ μῆνας ἕξ, ὡς ἐγένετο λιμὸς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν, 26 καὶ πρὸς οὐδεμίαν αὐτῶν ἐπέμφθη Ἠλίας εἰ μὴ εἰς Σάρεπτα τῆς [w]Σιδωνίας πρὸς γυναῖκα χήραν. 27 καὶ πολλοὶ λεπροὶ ἦσαν [x]ἐν τῷ Ἰσραὴλ ἐπὶ Ἐλισαίου τοῦ προφήτου, καὶ οὐδεὶς αὐτῶν ἐκαθαρίσθη, εἰ μὴ Ναιμὰν ὁ Σύρος. 28 καὶ ἐπλήσθησαν πάντες θυμοῦ ἐν τῇ συναγωγῇ ἀκούοντες ταῦτα, 29 καὶ ἀναστάντες ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω τῆς πόλεως, καὶ ἤγαγον αὐτὸν ἕως ὀφρύος τοῦ ὄρους ἐφ’ οὗ ἡ πόλις [y]ᾠκοδόμητο αὐτῶν, ὥστε κατακρημνίσαι αὐτόν· 30 αὐτὸς δὲ διελθὼν διὰ μέσου αὐτῶν ἐπορεύετο.

31 Καὶ κατῆλθεν εἰς Καφαρναοὺμ πόλιν τῆς Γαλιλαίας. καὶ ἦν διδάσκων αὐτοὺς ἐν τοῖς σάββασιν· 32 καὶ ἐξεπλήσσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ, ὅτι ἐν ἐξουσίᾳ ἦν ὁ λόγος αὐτοῦ. 33 καὶ ἐν τῇ συναγωγῇ ἦν ἄνθρωπος ἔχων πνεῦμα δαιμονίου ἀκαθάρτου, καὶ ἀνέκραξεν φωνῇ μεγάλῃ· 34 [z]Ἔα, τί ἡμῖν καὶ σοί, Ἰησοῦ Ναζαρηνέ; ἦλθες ἀπολέσαι ἡμᾶς; οἶδά σε τίς εἶ, ὁ ἅγιος τοῦ θεοῦ. 35 καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς λέγων· Φιμώθητι καὶ ἔξελθε [aa]ἀπ’ αὐτοῦ. καὶ ῥίψαν αὐτὸν τὸ δαιμόνιον εἰς [ab]τὸ μέσον ἐξῆλθεν ἀπ’ αὐτοῦ μηδὲν βλάψαν αὐτόν. 36 καὶ ἐγένετο θάμβος ἐπὶ πάντας, καὶ συνελάλουν πρὸς ἀλλήλους λέγοντες· Τίς ὁ λόγος οὗτος ὅτι ἐν ἐξουσίᾳ καὶ δυνάμει ἐπιτάσσει τοῖς ἀκαθάρτοις πνεύμασιν, καὶ ἐξέρχονται; 37 καὶ ἐξεπορεύετο ἦχος περὶ αὐτοῦ εἰς πάντα τόπον τῆς περιχώρου.

38 Ἀναστὰς δὲ [ac]ἀπὸ τῆς συναγωγῆς εἰσῆλθεν εἰς τὴν οἰκίαν Σίμωνος. πενθερὰ δὲ τοῦ Σίμωνος ἦν συνεχομένη πυρετῷ μεγάλῳ, καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν περὶ αὐτῆς. 39 καὶ ἐπιστὰς ἐπάνω αὐτῆς ἐπετίμησεν τῷ πυρετῷ, καὶ ἀφῆκεν αὐτήν· παραχρῆμα δὲ ἀναστᾶσα διηκόνει αὐτοῖς.

40 Δύνοντος δὲ τοῦ ἡλίου [ad]ἅπαντες ὅσοι εἶχον ἀσθενοῦντας νόσοις ποικίλαις ἤγαγον αὐτοὺς πρὸς αὐτόν· ὁ δὲ ἑνὶ ἑκάστῳ αὐτῶν τὰς χεῖρας [ae]ἐπιτιθεὶς ἐθεράπευεν αὐτούς. 41 ἐξήρχετο δὲ καὶ δαιμόνια ἀπὸ πολλῶν [af]κραυγάζοντα καὶ λέγοντα ὅτι Σὺ [ag]εἶ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ. καὶ ἐπιτιμῶν οὐκ εἴα αὐτὰ λαλεῖν, ὅτι ᾔδεισαν τὸν χριστὸν αὐτὸν εἶναι.

42 Γενομένης δὲ ἡμέρας ἐξελθὼν ἐπορεύθη εἰς ἔρημον τόπον· καὶ οἱ ὄχλοι ἐπεζήτουν αὐτόν, καὶ ἦλθον ἕως αὐτοῦ, καὶ κατεῖχον αὐτὸν τοῦ μὴ πορεύεσθαι ἀπ’ αὐτῶν. 43 ὁ δὲ εἶπεν πρὸς αὐτοὺς ὅτι Καὶ ταῖς ἑτέραις πόλεσιν εὐαγγελίσασθαί με δεῖ τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ, ὅτι [ah]ἐπὶ τοῦτο [ai]ἀπεστάλην. 44 καὶ ἦν κηρύσσων [aj]εἰς τὰς συναγωγὰς τῆς [ak]Ἰουδαίας.

Footnotes

  1. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:1 πλήρης πνεύματος ἁγίου WH Treg NIV ] πνεύματος ἁγίου πλήρης RP
  2. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:1 ἐν τῇ ἐρήμῳ WH Treg NIV ] εἰς τήν ἐρήμον RP
  3. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:2 αὐτῶν WH Treg NIV ] + ὕστερον RP
  4. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:3 εἶπεν δὲ WH Treg NIV ] Καὶ εἶπεν RP
  5. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:4 πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς WH NIV Treg ] Ἰησοῦς πρὸς αὐτόν λέγων RP
  6. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:4 WH Treg NIV ] – RP
  7. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:4 ἄνθρωπος WH NIV ] + ἀλλ᾽ ἐπὶ παντὶ ῥήματι θεοῦ Treg RP
  8. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:5 αὐτὸν WH Treg NA ] + ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλὸν NIV RP
  9. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:6 ἂν WH Treg ] ἐὰν NIV RP
  10. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:8 ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ WH NIV ] αὐτῷ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς Treg; αὐτῷ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς Ὕπαγε ὀπίσω μου Σατανᾶ RP
  11. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:8 Κύριον τὸν θεόν σου προσκυνήσεις WH Treg NIV ] Προσκυνήσεις κύριον τὸν θεόν σου RP
  12. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:9 Ἤγαγεν δὲ WH Treg NIV ] Καὶ ἤγαγεν RP
  13. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:9 ἔστησεν WH NIV ] + αὐτὸν Treg RP
  14. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:11 ὅτι WH Treg NIV ] – RP
  15. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:16 εἰς WH Treg NIV ] + τὴν RP
  16. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:17 τοῦ προφήτου Ἠσαΐου WH Treg NIV ] Ἠσαΐου τοῦ προφήτου RP
  17. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:17 ἀναπτύξας NIV RP ] ἀνοίξας WH Treg
  18. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:18 με WH Treg NIV ] + ἰὰσασθαι τοὺς συντετριμμένους τὴν καρδίαν RP
  19. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:20 οἱ ὀφθαλμοὶ ἐν τῇ συναγωγῇ WH Treg NIV ] ἐν τῇ συναγωγῇ οἱ ὀφθαλμοὶ RP
  20. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:22 Οὐχὶ υἱός ἐστιν Ἰωσὴφ οὗτος WH NIV ] Οὐχὶ οὗτος ἐστιν ὁ υἱός Ἰωσὴφ Treg; Οὐχ οὗτος ἐστιν ὁ υἱός Ἰωσὴφ RP
  21. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:23 εἰς τὴν Καφαρναοὺμ WH NIV ] εἰς Καφαρναοὺμ Treg; ἐν τῇ Καπερναούμ RP
  22. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:25 ἐπὶ NIV RP ] – WH Treg
  23. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:26 Σιδωνίας WH Treg NIV ] Σιδῶνος RP
  24. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:27 ἐν τῷ Ἰσραὴλ ἐπὶ … προφήτου WH Treg NIV ] ἐπὶ … προφήτου ἐν τῷ Ἰσραήλ RP
  25. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:29 ᾠκοδόμητο αὐτῶν ὥστε WH Treg NIV ] αὐτῶν ᾠκοδόμητο εἰς τὸ RP
  26. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:34 Ἔα WH NIV ] λέγων Ἔα Treg RP
  27. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:35 ἀπ᾽ WH Treg NIV ] ἐξ RP
  28. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:35 τὸ WH Treg NIV ] – RP
  29. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:38 ἀπὸ WH Treg NIV ] ἐκ RP
  30. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:40 ἅπαντες WH NIV ] πάντες Treg RP
  31. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:40 ἐπιτιθεὶς ἐθεράπευεν WH Treg NIV ] ἐπιθεὶς ἐθεράπευσεν RP
  32. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:41 κραυγάζοντα NIV ] κράζοντα WH Treg RP
  33. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:41 εἶ WH Treg NIV ] + ὁ χριστὸς RP
  34. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:43 ἐπὶ WH Treg NIV ] εἰς RP
  35. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:43 ἀπεστάλην WH Treg NIV ] ἀπεστάλμαι RP
  36. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:44 εἰς τὰς συναγωγὰς WH Treg NIV ] ἐν ταῖς συναγωγαῖς RP
  37. ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 4:44 Ἰουδαίας WH NIV ] Γαλιλαίας Treg RP