Hezekiah’s Collection

25 These too are proverbs of Solomon,(A)
which the men of King Hezekiah(B) of Judah copied.

It is the glory of God to conceal a matter(C)
and the glory of kings to investigate a matter.
As the heavens are high and the earth is deep,
so the hearts of kings cannot be investigated.

Remove impurities from silver,(D)
and material will be produced[a] for a silversmith.[b](E)
Remove the wicked from the king’s presence,(F)
and his throne will be established in righteousness.(G)

Don’t boast about yourself before the king,
and don’t stand in the place of the great;
for it is better for him to say to you, “Come up here!”
than to demote you in plain view of a noble.[c](H)

Don’t take a matter to court hastily.(I)
Otherwise, what will you do afterward
if your opponent[d] humiliates you?
Make your case with your opponent
without revealing another’s secret;(J)
10 otherwise, the one who hears will disgrace you,
and you’ll never live it down.[e]

11 A word spoken at the right time
is like gold apples in silver settings.(K)
12 A wise correction to a receptive ear(L)
is like a gold ring or an ornament of gold.

13 To those who send him, a trustworthy envoy
is like the coolness of snow on a harvest day;
he refreshes the life of his masters.(M)

14 The one who boasts about a gift that does not exist
is like clouds and wind without rain.(N)
15 A ruler can be persuaded through patience,
and a gentle tongue can break a bone.(O)
16 If you find honey,(P) eat only what you need;
otherwise, you’ll get sick from it and vomit.(Q)
17 Seldom set foot in your neighbor’s house;
otherwise, he’ll get sick of you and hate you.

18 A person giving false testimony against his neighbor(R)
is like a club, a sword, or a sharp arrow.(S)
19 Trusting an unreliable person in a difficult time
is like a rotten tooth or a faltering foot.(T)

20 Singing songs to a troubled heart
is like taking off clothing on a cold day
or like pouring vinegar on soda.[f](U)

21 If your enemy is hungry, give him food to eat,
and if he is thirsty, give him water to drink,(V)
22 for you will heap burning coals on his head,
and the Lord will reward you.(W)

23 The north wind produces rain,
and a backbiting tongue, angry looks.

24 Better to live on the corner of a roof
than to share a house with a nagging wife.(X)

25 Good news from a distant land
is like cold water to a parched throat.[g](Y)

26 A righteous person who yields to the wicked(Z)
is like a muddied spring or a polluted well.(AA)

27 It is not good to eat too much honey(AB)
or to seek glory after glory.[h](AC)

28 A person who does not control his temper(AD)
is like a city whose wall is broken down.(AE)

Footnotes

  1. 25:4 Lit will come out; Ex 32:24
  2. 25:4 Or and a vessel will be produced by a silversmith
  3. 25:7 Lit you before a noble whom your eyes see
  4. 25:8 Or neighbor, also in v. 9
  5. 25:10 Lit and your evil report will not turn back
  6. 25:20 Lit natron, or sodium carbonate
  7. 25:25 Or a weary person
  8. 25:27 Lit seek their glory, glory

Iba't ibang halimbawa at aral sa kalinisan.

25 Ang mga (A)ito ay mga kawikaan din ni Salomon, na isinalin (B)ng mga tao ni Hezekias na hari sa Juda.
(C)Kaluwalhatian nga ng Dios na maglihim ng isang bagay:
Nguni't ang kaluwalhatian ng mga hari ay (D)magusisa ng isang bagay.
Gaya ng langit sa kataasan, at ng lupa sa kalaliman,
Gayon ang puso ng mga hari ay di masayod.
(E)Alisin ang dumi sa pilak,
At lumalabas na isang kasangkapan sa ganang mangbububo:
(F)Alisin ang masama sa harap ng hari,
At ang kaniyang luklukan ay matatatag sa katuwiran.
Huwag kang magpauna sa harapan ng hari,
At huwag kang tumayo sa dako ng mga dakilang tao:
(G)Sapagka't maigi na sabihin sa iyo,
Sumampa ka rito:
Kay sa ibaba ka sa harapan ng pangulo,
Na nakita ng iyong mga mata.
(H)Huwag kang makialam ng walang gunita sa pakikipagbabag,
Baka hindi mo maalaman kung ano ang gagawin sa wakas niyaon,
Pagka ikaw ay hiniya ng iyong kapuwa.
(I)Ipaglaban mo ang iyong usap sa iyong kapuwa,
At huwag mong ihayag ang lihim ng iba:
10 Baka siyang nakakarinig ay umalipusta sa iyo,
At ang iyong pagkadusta ay hindi maalis.
11 Salitang sinalita sa kaukulan
Ay gaya ng mga (J)mansanang ginto sa mga bilaong pilak.
12 Kung paano ang hikaw na ginto, at kagayakang dalisay na ginto,
(K)Gayon ang pantas na mananaway sa masunuring pakinig.
13 (L)Kung paano ang lamig ng niebe sa panahon ng pagaani,
Gayon ang tapat na sugo sa kanila na nangagsugo sa kaniya;
Sapagka't kaniyang pinagiginhawa ang kaluluwa ng kaniyang mga panginoon.
14 (M)Kung paano ang mga alapaap at hangin na walang ulan,
(N)Gayon ang taong naghahambog ng kaniyang mga kaloob na walang katotohanan.
15 (O)Sa pamamagitan ng pagpipigil ng loob ay napahihikayat ang pangulo,
At ang malumanay na dila ay bumabasag ng buto.
16 (P)Nakasumpong ka ba ng pulot? kumain ka ng sapat sa iyo;
Baka ka masuya, at iyong isuka.
17 Magdalang ang iyong paa sa bahay ng iyong kapuwa;
Baka siya'y mayamot sa iyo, at ipagtanim ka.
18 (Q)Ang tao na sumasaksi ng kasinungalingang saksi laban sa kaniyang kapuwa
Ay isang pangbayo (R)at isang tabak, at isang matulis na (S)pana.
19 Pagtiwala sa di tapat na tao sa panahon ng kabagabagan
Ay gaya ng baling ngipin, at ng nabaliang paa.
20 Kung paano ang nangaagaw ng kasuutan sa panahong tagginaw, at kung paano ang suka sa sosa,
Gayon siyang umaawit ng mga awit sa mabigat na puso.
21 (T)Kung ang iyong kaaway ay magutom, bigyan mo siya ng pagkain na makakain;
At kung siya'y mauhaw, bigyan mo siya ng tubig na maiinom:
22 Sapagka't ikaw ay magbubunton ng baga ng apoy sa kaniyang ulo,
(U)At gagantihin ka ng Panginoon.
23 (V)Ang hanging hilaga ay naglalabas ng ulan:
Gayon (W)ang dilang maninirang puri ay nakagagalit.
24 (X)Maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan,
Kay sa kasama ng palaaway na babae sa maluwang na bahay.
25 Kung paano ang malamig na tubig sa uhaw na kaluluwa,
Gayon ang mga (Y)mabuting balita na mula sa malayong lupain.
26 Kung paano ang malabong (Z)balon, at ang bukal na nalabusaw,
Gayon ang matuwid na tao na nagbigay daan sa harap ng masama.
27 Hindi mabuting (AA)kumain ng maraming pulot:
Gayon (AB)ang paghanap ng tao ng kanilang sariling kaluwalhatian, ay hindi kaluwalhatian.
28 Siyang hindi pumipigil ng kaniyang sariling diwa
Ay parang bayang nabagsak at walang kuta.