17 粗茶淡饭但相安无事,
    胜过佳肴满桌却勾心斗角。
精明的仆人必管辖主人的不肖子,
    并与他们一同承受家业。
鼎炼银,炉炼金,
    耶和华试炼人心。
作恶者留心听恶言,
    说谎者侧耳听坏话。
嘲笑穷人等于侮辱造物主,
    幸灾乐祸的人必难逃惩罚。
子孙是老人的华冠,
    父母是儿女的荣耀。
愚人高谈阔论不相称,
    统治者说谎更不合适。
行贿者视贿赂为法宝,
    可以使他无往不利。
饶恕过犯,促进友爱;
    重提旧恨,破坏友情。
10 责备哲士一句,
    胜过杖打愚人百下。
11 恶人一心反叛,
    残忍的使者必奉命来惩罚他。
12 宁愿遇见丢失幼崽的母熊,
    也不愿碰上做蠢事的愚人。
13 人若以恶报善,
    家里必祸患不断。
14 争端爆发如洪水决堤,
    当在爆发前将其制止。
15 放过罪人、冤枉义人,
    都为耶和华所憎恶。
16 愚人无心求智慧,
    手中有钱有何用?
17 朋友时时彼此关爱,
    手足生来患难与共。
18 无知的人才会为他人作保。
19 喜爱争斗的喜爱犯罪,
    骄傲自大的自招灭亡。
20 心术不正,难觅幸福;
    口吐谎言,陷入祸患。
21 生愚昧子带来忧伤,
    愚人之父毫无喜乐。
22 喜乐的心乃是良药,
    忧伤的灵使骨枯干。
23 恶人暗中收受贿赂,
    颠倒是非。
24 哲士追求智慧,
    愚人漫无目标。
25 愚昧的孩子令父亲忧虑,让母亲苦恼。
26 责罚义人不妥,
    杖责君子不义。
27 谨言慎行的有知识,
    温和冷静的有悟性。
28 愚人缄默可算为智慧,
    闭口不言可算为明智。

17 Lepszy jest kęs suchego chleba, a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.

Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z jego braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.

Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.

Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.

Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.

Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.

Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.

Dar jest jak drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek z nim zmierza, ma powodzenie.

Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.

10 Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.

11 Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.

12 Lepiej człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.

13 Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.

14 Kto zaczyna kłótnię, jest jak ten, co puszcza wodę; dlatego zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.

15 Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.

16 Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, skoro nie ma rozumu?

17 Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.

18 Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.

19 Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.

20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.

21 Kto spłodzi głupca, zrobi to na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.

22 Wesołe serce działa dobrze jak lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.

23 Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.

24 Mądrość jest przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.

25 Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.

26 Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.

27 Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny jest zacnego ducha.

28 Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, a kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.

17 (A)Better is a dry morsel and tranquility with it
Than a house full of [a]feasting with strife.
A slave who acts insightfully will rule over a son who acts shamefully,
And will share in the inheritance among brothers.
The (B)refining pot is for silver and the furnace for gold,
But (C)Yahweh tests hearts.
An (D)evildoer gives heed to lips of wickedness;
[b]A liar gives ear to a destructive tongue.
He who mocks the (E)poor reproaches his Maker;
He who is (F)glad at disaster will not go unpunished.
[c](G)Grandchildren are the crown of old men,
And the (H)beauty of sons is their fathers.
(I)Excellent lips are not fitting for a [d]wicked fool,
Even less are (J)lying lips for a noble man.
A (K)bribe is a [e]charm in the eyes of its owner;
Wherever he turns, he prospers.
He who (L)covers a transgression seeks love,
But he who repeats a matter (M)separates close companions.
10 A rebuke goes deeper into one who understands
Than a hundred blows into a fool.
11 A rebellious man seeks only evil,
So a cruel messenger will be sent against him.
12 Let a (N)man meet a (O)bear robbed of her cubs,
Rather than a fool in his folly.
13 He who (P)returns evil for good,
(Q)Evil will not depart from his house.
14 The beginning of strife is like letting out water,
So (R)abandon the dispute before it breaks out.
15 He who (S)justifies the wicked and he who condemns the righteous,
Both of them alike are an abomination to Yahweh.
16 Why is there a price in the hand of a fool to (T)acquire wisdom,
When [f]he has no heart of wisdom?
17 A (U)friend loves at all times,
And a brother is born for adversity.
18 A man lacking a heart of wisdom (V)strikes his [g]hands in pledge
And becomes guarantor in the presence of his neighbor.
19 He who (W)loves transgression loves quarreling;
He who (X)makes his doorway high seeks destruction.
20 He who has a crooked heart (Y)finds no good,
And he who is (Z)perverted in his tongue falls into evil.
21 He who (AA)begets a fool does so to his grief,
And the father of a wicked fool is not glad.
22 A (AB)glad heart [h]is good medicine,
But a broken spirit (AC)dries up the bones.
23 A wicked man receives a (AD)bribe from the bosom
To (AE)thrust aside the paths of justice.
24 Wisdom is in the presence of the one who understands,
But the (AF)eyes of a fool are on the ends of the earth.
25 A (AG)foolish son is a vexation to his father
And (AH)bitterness to her who gave birth to him.
26 It is also not good to (AI)punish the righteous,
Nor to strike the noble for their uprightness.
27 He who (AJ)holds back his words [i]has knowledge,
And he who has a (AK)cool spirit is a man of discernment.
28 Even an ignorant fool, when he (AL)keeps silent, is considered wise;
When he closes his lips, he is considered understanding.

Footnotes

  1. Proverbs 17:1 Lit sacrifices of strife
  2. Proverbs 17:4 Lit Falsehood
  3. Proverbs 17:6 Lit Sons’ sons
  4. Proverbs 17:7 One who rejects wisdom in rebellion against God
  5. Proverbs 17:8 Lit stone of grace
  6. Proverbs 17:16 Lit there is no heart
  7. Proverbs 17:18 Lit palms
  8. Proverbs 17:22 Lit causes good healing
  9. Proverbs 17:27 Lit knows