Add parallel Print Page Options

Nữ Vương Sê-ba Viếng Thăm Vua Sa-lô-môn

Khi nữ vương xứ Sê-ba nghe về danh tiếng vua Sa-lô-môn, bà đến Giê-ru-sa-lem với những câu đố khó để thử vua. Bà đem theo đoàn lạc đà rất lớn, chở hương liệu, rất nhiều vàng và đá quí. Bà đến gặp vua Sa-lô-môn và thảo luận về mọi vấn đề bà suy nghĩ trong trí. Vua Sa-lô-môn giải đáp mọi vấn đề bà đưa ra; không có vấn đề nào quá khó cho vua mà vua không giải đáp cho bà. Khi nữ vương xứ Sê-ba thấy sự khôn ngoan của vua Sa-lô-môn, cung điện vua xây, thức ăn trên bàn vua, triều đình, cách các quan chầu vua và y phục họ, các quan dâng rượu và y phục của họ, các tế lễ thiêu[a] vua dâng tại đền thờ CHÚA thì bà hết hồn.

Nữ vương nói với vua: Những điều tôi nghe ở trong nước tôi về các công trình và sự khôn ngoan của vua đều đúng. Lúc ấy tôi chưa tin những điều tôi nghe cho đến khi tôi đến đây và thấy tận mắt; thật, những điều người ta mô tả cho tôi chưa bằng một nửa sự khôn ngoan vua có; vua vượt xa tiếng tăm tôi đã nghe. Phước thay cho các quan viên của vua, phước thay cho những tôi tớ này, là những người hằng đứng chầu trước mặt vua và nghe những lời khôn ngoan của vua. Đáng ca ngợi CHÚA, Đức Chúa Trời của vua, Ngài đã hài lòng về vua nên lập vua lên ngôi làm vua cho CHÚA, Đức Chúa Trời của vua. Vì Đức Chúa Trời của vua yêu mến Y-sơ-ra-ên, muốn bảo toàn nó đến đời đời nên Ngài lập vua lên cai trị họ để thi hành công lý và sự công chính. Bấy giờ nữ vương tặng vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng,[b] một số lượng rất lớn hương liệu và đá quí; chưa từng có thứ hương liệu nào giống như thứ hương liệu nữ vương Sê-ba tặng vua Sa-lô-môn.

10 Ngoài ra các tôi tớ vua Hu-ram và vua Sa-lô-môn khi đem vàng từ Ô-phia về cũng đem gỗ đàn hương và đá quí về. 11 Vua lấy gỗ đàn hương làm bậc thang cho đền thờ CHÚA, cung điện cho vua, đàn hạc, đàn lia cho các nhạc sĩ; từ trước đến nay người ta chưa bao giờ thấy những việc như vậy tại Giu-đa. 12 Vua Sa-lô-môn tặng cho nữ vương Sê-ba mọi điều bà mơ ước và xin; vua ban cho bà nhiều hơn những tặng phẩm bà dâng cho vua. Sau đó nữ vương và các tôi tớ bà trở về nước mình.

13 Mỗi năm vua Sa-lô-môn nhận được khoảng sáu trăm sáu mươi sáu ta-lâng,[c] 14 không kể số vàng những thương gia và người buôn bán đem vào. Tất cả các vua vùng A-ra-bia và thống đốc trong vùng cũng đem vàng, bạc đến cho vua Sa-lô-môn.

15 Vua Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng dát, mỗi cái dùng sáu trăm bê-ka vàng,[d] 16 ba trăm cái khiên nhỏ bằng vàng dát, mỗi cái dùng ba trăm bê-ka vàng;[e] vua để những khiên ấy tại Cung Rừng ở Li-ban.

17 Vua làm một cái ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng; 18 có một bậc thang sáu cấp và bệ chân bằng vàng đính vào ngai; hai bên ngai có thành tựa tay và hai con sư tử đứng bên thành tựa tay; 19 cũng có mười hai con sư tử đứng ở hai đầu mỗi nấc thang; không có nước nào làm ngai giống như vậy. 20 Tất cả các đồ dùng để uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng và tất cả các vật dụng ở Cung Rừng ở Li-ban đều bằng vàng ròng. Trong thời vua Sa-lô-môn bạc không có giá trị gì. 21 Thật vậy, các thương thuyền của vua đi Ta-rê-si[f] với các tôi tớ vua Hu-ram; cứ mỗi ba năm tàu trở về mang theo vàng, bạc, ngà voi, đười ươi và chim công.

22 Như thế, vua Sa-lô-môn vĩ đại hơn tất cả các vua khác trên đất về cả giàu có lẫn khôn ngoan. 23 Tất cả các vua trên đất đều mong gặp mặt vua Sa-lô-môn để nghe sự khôn ngoan mà Đức Chúa Trời đã ban cho tâm trí ông; 24 mỗi người đều đem lễ vật bằng bạc, bằng vàng, y phục, vũ khí, hương liệu, ngựa và la; cứ như thế hằng năm.

25 Vua Sa-lô-môn có 4,000 chuồng ngựa và nhà để xe ngựa, 12,000[g] ở tại các thành chứa xe ngựa và ở bên cạnh vua tại Giê-ru-sa-lem. 26 Vua thống trị tất cả các vua từ sông cái[h] đến xứ Phi-li-tin cho đến biên giới Ai Cập. 27 Tại Giê-ru-sa-lem, vua làm cho bạc trở nên như đá sỏi và gỗ bá hương thì nhiều như cây vả ở vùng Sô-phê-la. 28 Vua Sa-lô-môn nhập cảng ngựa từ Ai Cập và mọi nước khác.

29 Còn các câu chuyện khác của vua Sa-lô-môn, từ đầu đến cuối, đều được ghi trong sách của tiên tri Na-than, trong sách tiên tri của A-hi-gia, người Si-lô, trong sách khải tượng của Giê-đô, vị tiên kiến nói về Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát. 30 Vua Sa-lô-môn trị vì toàn thể Y-sơ-ra-ên tại Giê-ru-sa-lem bốn mươi năm. 31 Vua Sa-lô-môn an nghỉ cùng tổ tiên mình, được chôn cất trong thành Đa-vít, thành của vua cha. Thái tử Rô-bô-am lên ngôi kế vị người.

Footnotes

  1. 9:4 Nt: đi lên. Dịch theo văn bản cổ Hy Lạp và Syr và 1Vua 10:5
  2. 9:9 Khoảng 4 tấn
  3. 9:13 Khoảng 23 tấn
  4. 9:15 khoảng 3kg
  5. 9:16 khoảng 1.7kg
  6. 9:21 Ctd: Thương thuyền kiểu Ta-rê-si
  7. 9:25 Ctd: kỵ binh
  8. 9:26 Tức là sông Ơ-phơ-rát

Nữ Hoàng Sê-ba Ðến Thăm Sa-lô-môn

(1 Vua 10:1-13)

Khi nữ hoàng của Sê-ba nghe đồn về danh tiếng của Sa-lô-môn, bà đến thăm Giê-ru-sa-lem, để có dịp thử Sa-lô-môn bằng những câu hỏi hóc búa, hầu xem thực hư thế nào. Bà đến với một đoàn tùy tùng rất đông, dẫn theo một đoàn lạc đà chở các thứ hương liệu, rất nhiều vàng, và các loại ngọc thạch. Khi gặp Sa-lô-môn, bà nói cho ông nghe tất cả những gì bà đã suy nghĩ trong lòng. Sa-lô-môn giải đáp tất cả các câu hỏi của bà. Chẳng có điều gì là quá bí ẩn mà Sa-lô-môn không thể giải nghĩa cho bà được. Khi nữ hoàng của Sê-ba đã chứng kiến sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện ông đã xây, thức ăn trên bàn ông, cách tổ chức làm việc của quần thần ông, cung cách phục vụ và triều phục họ mặc, các quan dâng thức uống cho ông và y phục họ mặc, và các của lễ thiêu ông dâng trong Ðền Thờ Chúa, thì bà kinh hồn. Bà nói với vua, “Những gì tôi đã nghe nói trong nước tôi về các thành quả và sự khôn ngoan của ngài đều là thật, nhưng tôi không tin những điều ấy cho đến khi tôi đến đây và trông thấy tận mắt. Tuy nhiên người ta chưa nói cho tôi nghe được phân nửa sự khôn ngoan vượt bực của ngài. Ngài thật vượt xa danh tiếng tôi đã nghe nói về ngài. Phước hạnh thay cho những người của ngài! Phước hạnh thay cho bầy tôi của ngài, những người thường xuyên chầu chực trước mặt ngài và được nghe sự khôn ngoan của ngài! Chúc tụng Chúa, Ðức Chúa Trời của ngài, Ðấng đã lấy làm hài lòng về ngài và đặt ngài trên ngai để làm vua cho Chúa, Ðức Chúa Trời của ngài! Vì Ðức Chúa Trời của ngài yêu thương dân I-sơ-ra-ên và muốn thiết lập họ vững chãi mãi mãi, nên đã lập ngài làm vua trên họ, hầu thi hành công lý và lẽ công chính.”

Sau đó bà tặng vua hơn bốn tấn[a] vàng, rất nhiều hương liệu, và ngọc thạch. Chưa bao giờ có ai đem hương liệu đến nhiều như số hương liệu nữ hoàng của Sê-ba tặng Vua Sa-lô-môn.

10 Ngoài ra các tôi tớ của Hu-ram và các tôi tớ của Sa-lô-môn đã đem vàng từ Ô-phia về; họ cũng chở theo gỗ đàn hương và ngọc thạch. 11 Vua lấy các gỗ đàn hương đó làm bậc cấp cho Ðền Thờ Chúa, cho hoàng cung, và làm đàn lia và hạc cầm cho các nhạc sĩ. Trước đó chưa ai thấy gỗ đàn hương được dùng vào những việc như thế trong đất Giu-đa bao giờ.

12 Vua Sa-lô-môn tặng cho nữ hoàng của Sê-ba bất cứ món gì bà thích và bất cứ thứ gì bà xin, để đáp lại những gì bà đã đem đến tặng vua. Sau đó bà và đoàn tùy tùng của bà lên đường trở về nước của bà.

Sự Giàu Sang của Sa-lô-môn

(2 Sử 9:13-24)

13 Số vàng Vua Sa-lô-môn thâu nhận hàng năm cân nặng trên hai tấn rưỡi,[b] 14 ngoài lợi tức thu được từ các doanh nhân và các thương gia, và từ tất cả các vua Ả-rập và các quan trưởng ở các tỉnh đem vàng và bạc đến triều cống Sa-lô-môn. 15 Vua Sa-lô-môn làm hai trăm chiếc khiên lớn bọc vàng dát mỏng. Mỗi chiếc dùng gần bảy ký[c] vàng. 16 Ông cũng làm ba trăm chiếc khiên nhỏ hơn bọc vàng dát mỏng. Mỗi chiếc dùng gần ba ký rưỡi[d] vàng. Rồi vua cho đặt các khiên đó trong Cung Rừng Li-băng. 17 Ngoài ra vua cũng làm một chiếc ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng. 18 Chiếc ngai có sáu bậc cấp, với một bệ gác chân bằng vàng được gắn liền với chiếc ngai. Hai bên chỗ ngồi là hai chỗ gác tay; bên cạnh hai chỗ gác tay là tượng hai con sư tử. 19 Ngoài ra còn có tượng mười hai con sư tử khác, mỗi con đứng ở mỗi đầu của sáu bậc cấp. Chưa hề có vương quốc nào làm ngai giống như vậy. 20 Tất cả các ly chén Sa-lô-môn dùng để uống đều bằng vàng, và tất cả các vật dụng trong cung Rừng Li-băng đều bằng vàng ròng. Không có vật chi làm bằng bạc, vì trong thời của Sa-lô-môn bạc không có giá trị bao nhiêu. 21 Số là vua có một đoàn tàu đi Tạt-si chung với các tôi tớ của Hu-ram. Cứ ba năm đoàn tàu ở Tạt-si ấy trở về mang theo vàng, bạc, ngà voi, khỉ, và công.

22 Vì thế Vua Sa-lô-môn trỗi hơn các vua trên đất về giàu có và khôn ngoan. 23 Tất cả các vua trên đất mong được diện kiến Sa-lô-môn để nghe sự khôn ngoan mà Ðức Chúa Trời đã ban cho tâm trí ông. 24 Ai đến cũng đem theo lễ vật; nào là các vật bằng bạc, bằng vàng, quần áo, vũ khí, hương liệu, ngựa, và lừa; cứ thế hết năm nầy qua năm khác.

25 Sa-lô-môn có bốn ngàn chuồng ngựa với mười hai ngàn con ngựa để kéo các xe chiến mã. Ông cho chúng ở trong các thành của các đơn vị sử dụng các xe chiến mã trú đóng gần bên vua tại Giê-ru-sa-lem. 26 Vậy ông trị vì trên các vua từ Sông Cả cho đến đất của dân Phi-li-tin, cho đến tận biên giới Ai-cập. 27 Vua làm cho bạc trở nên tầm thường như sỏi đá và gỗ bá hương nhiều như gỗ cây sung mọc ở các chân đồi. 28 Sa-lô-môn cho mua ngựa từ Ai-cập và từ khắp xứ mang về.

Vua Sa-lô-môn Băng Hà

(1 Vua 11:41-43)

29 Những việc khác của Sa-lô-môn, từ đầu đến cuối, há chẳng đã được chép trong sách Sử Ký của Tiên Tri Na-than, trong sách Tiên Tri của A-hi-gia người Si-lô, và trong sách Khải Tượng của I-đô đấng tiên kiến về việc Giê-rô-bô-am con của Nê-bát hay sao? 30 Sa-lô-môn trị vì trên I-sơ-ra-ên tại Giê-ru-sa-lem bốn mươi năm. 31 Sa-lô-môn an giấc với tổ tiên ông và được chôn trong Thành Ða-vít cha ông. Rê-hô-bô-am con trai ông lên ngôi kế vị.

Footnotes

  1. II Sử Ký 9:9 nt: 120 ta-lâng
  2. II Sử Ký 9:13 nt: 666 ta-lâng
  3. II Sử Ký 9:15 nt: 600 sê-ken
  4. II Sử Ký 9:16 nt: 300 sê-ken (1 Vua 10:17 ghi 3 mi-na)

The Queen of Sheba Visits Solomon(A)

When the queen of Sheba(B) heard of Solomon’s fame, she came to Jerusalem to test him with hard questions. Arriving with a very great caravan—with camels carrying spices, large quantities of gold, and precious stones—she came to Solomon and talked with him about all she had on her mind. Solomon answered all her questions; nothing was too hard for him to explain to her. When the queen of Sheba saw the wisdom of Solomon,(C) as well as the palace he had built, the food on his table, the seating of his officials, the attending servants in their robes, the cupbearers in their robes and the burnt offerings he made at[a] the temple of the Lord, she was overwhelmed.

She said to the king, “The report I heard in my own country about your achievements and your wisdom is true. But I did not believe what they said until I came(D) and saw with my own eyes. Indeed, not even half the greatness of your wisdom was told me; you have far exceeded the report I heard. How happy your people must be! How happy your officials, who continually stand before you and hear your wisdom! Praise be to the Lord your God, who has delighted in you and placed you on his throne(E) as king to rule for the Lord your God. Because of the love of your God for Israel and his desire to uphold them forever, he has made you king(F) over them, to maintain justice and righteousness.”

Then she gave the king 120 talents[b] of gold,(G) large quantities of spices, and precious stones. There had never been such spices as those the queen of Sheba gave to King Solomon.

10 (The servants of Hiram and the servants of Solomon brought gold from Ophir;(H) they also brought algumwood[c] and precious stones. 11 The king used the algumwood to make steps for the temple of the Lord and for the royal palace, and to make harps and lyres for the musicians. Nothing like them had ever been seen in Judah.)

12 King Solomon gave the queen of Sheba all she desired and asked for; he gave her more than she had brought to him. Then she left and returned with her retinue to her own country.

Solomon’s Splendor(I)

13 The weight of the gold that Solomon received yearly was 666 talents,[d] 14 not including the revenues brought in by merchants and traders. Also all the kings of Arabia(J) and the governors of the territories brought gold and silver to Solomon.

15 King Solomon made two hundred large shields of hammered gold; six hundred shekels[e] of hammered gold went into each shield. 16 He also made three hundred small shields(K) of hammered gold, with three hundred shekels[f] of gold in each shield. The king put them in the Palace of the Forest of Lebanon.(L)

17 Then the king made a great throne covered with ivory(M) and overlaid with pure gold. 18 The throne had six steps, and a footstool of gold was attached to it. On both sides of the seat were armrests, with a lion standing beside each of them. 19 Twelve lions stood on the six steps, one at either end of each step. Nothing like it had ever been made for any other kingdom. 20 All King Solomon’s goblets were gold, and all the household articles in the Palace of the Forest of Lebanon were pure gold. Nothing was made of silver, because silver was considered of little value in Solomon’s day. 21 The king had a fleet of trading ships[g] manned by Hiram’s[h] servants. Once every three years it returned, carrying gold, silver and ivory, and apes and baboons.

22 King Solomon was greater in riches and wisdom than all the other kings of the earth.(N) 23 All the kings(O) of the earth sought audience with Solomon to hear the wisdom God had put in his heart. 24 Year after year, everyone who came brought a gift(P)—articles of silver and gold, and robes, weapons and spices, and horses and mules.

25 Solomon had four thousand stalls for horses and chariots,(Q) and twelve thousand horses,[i] which he kept in the chariot cities and also with him in Jerusalem. 26 He ruled(R) over all the kings from the Euphrates River(S) to the land of the Philistines, as far as the border of Egypt.(T) 27 The king made silver as common in Jerusalem as stones, and cedar as plentiful as sycamore-fig trees in the foothills. 28 Solomon’s horses were imported from Egypt and from all other countries.

Solomon’s Death(U)

29 As for the other events of Solomon’s reign, from beginning to end, are they not written in the records of Nathan(V) the prophet, in the prophecy of Ahijah(W) the Shilonite and in the visions of Iddo the seer concerning Jeroboam(X) son of Nebat? 30 Solomon reigned in Jerusalem over all Israel forty years. 31 Then he rested with his ancestors and was buried in the city of David(Y) his father. And Rehoboam his son succeeded him as king.

Footnotes

  1. 2 Chronicles 9:4 Or and the ascent by which he went up to
  2. 2 Chronicles 9:9 That is, about 4 1/2 tons or about 4 metric tons
  3. 2 Chronicles 9:10 Probably a variant of almugwood
  4. 2 Chronicles 9:13 That is, about 25 tons or about 23 metric tons
  5. 2 Chronicles 9:15 That is, about 15 pounds or about 6.9 kilograms
  6. 2 Chronicles 9:16 That is, about 7 1/2 pounds or about 3.5 kilograms
  7. 2 Chronicles 9:21 Hebrew of ships that could go to Tarshish
  8. 2 Chronicles 9:21 Hebrew Huram, a variant of Hiram
  9. 2 Chronicles 9:25 Or charioteers